No. -2641.
Maandag 29 Maart 1897
22ste Jaargang
ïïagËlaó voor TSooró* on Suió-cJCo/lanó
Buitenland.
Verdeeldheid en Samenwerking.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
Een bereikt doel.
Engeland.
Duitschland.
Frankrijk.
Denemarken.
Italië.
België.
Giekenland.
Onlusten op Kreta.
H44KLMSCHE E0UR4IT.
ABONNEMENTS I'BZJS
Per 3 maanden voor Haarlem.1 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
uw HEMD
PBIJS DEB ADVERTENTIE!*.
Van 16 regels. 50 Cents.
Elke regel meer7V,»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Con tant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoojdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale Publicité Etrangère
G l. DAÜBE 4' Co. JO HNF. JONESSucc.. lovtf 31 it's Faubourg Montmartrt
Het is er verre van dat wij leedver
maak vinden of zouden willen opwekken
bij anderen over de verdeeldheid, die
thans in de gelederen van de liberale
partij beerscht. Men di°nt toch geen eigen
zaak door die van een ander af te bre
ken. Wat niet goed is behoeft niet eens
opzettelijk afgebroken te worden, want
spoedig veroordeelt het zich zelf en is dan
aan de vernietiging prijs gegeven.
Maar toch mag men, gedachtig aan
het woord: «Wie zich aan een ander
spiegelt, spiegelt zich zacht,» de fouten
van den tegenstander opmerken en aan
wijzen, ten einde te kunnen zorgen zelf
niet in die fouten te vervallen.
De liberalen dan zijn aan het krakee-
len, niet sedert van daag of gisferen,
maar reeds gedurende eenige jaren. De
Kieswet-Tak was de twistappel, welke
tu8schen hen werd geworpen en oorzaak
is geworden van eene fortneele scheuring
in de p irtjj, die zooveel jaren iu ons va
derland het roer in handen heeft gehad
en zich onoverwinneljjk, ja onsterfelijk
waande.
Na de verwerping van T a k' s wet bleef
de breuk in de liberale gelederen eenigen
tijd onmerkbaar, totdat de kieswet van
den Minister Van Houten aan de orde
kwam en aangenomen werd. De zooge
naamde vooruitstrevenden onder de libera
len zjjn alles behalve tevreden met de
tegenwoordige Kieswet en verbloemen
het niet, dat zij vroeg of laat het alge
meen kiesrecht aan de orde zullen bren
gen. Doch niet slechts op het gebied van
het kiesrecht, ook in enkele andere op
zichten knnneu de geavanceerden het
niet vinden met hun meer conservatief
getinte geestverwanten en schijnt het ons
toe, dat die vooruitstrevende liberalen meer
aanrakingspunten hebben met de radica
len dan met de gematigde liberalen.
Dezer dagen werd door een der organen
van de vooruitstrevenden onder de libera
len, de Arnhemsche Ct., de oorzaak der
verdeeldheid aangegeven. Het b'ad deed
dit naar aanleiding van een brochure van
den Utrechtschen hoogleeraar baron
d'A u 1 n i s, die betoogde, dat de vooruit
strevenden zich voor de koets der radica
len hebben laten spannen: Dit noemt het
blad eene insinuatie, omdat hier gespecu
leerd wordt op den kwaden naam der
radicalen, terwijl het blad gelooft dat de
oorzaak der verdeeldheid niet ligt in het
beginsel noch iu de richting.
Het verschil van het oogenblik zegt
de Arnh. Ct. ligt in het democratische
beginsel, in het op den voorgrond stellen
van den invloed des volks op de zaken
van bestuur en wetgeving.
Wij zjjn het volkomen eens, doch kun
nen niet begrijpen, hoe da j ge.ioemd blad
kan tegenspreken, dat de vooruitstieven
den zich voor de koets der radicalen heb
ben laten spannen. Het is toch juist het
kenmerk der radicalen, dat zij aan de
democratie de overwinning willen verze
keren? En kan men dan niet zeggen,
dat de vooruitstrevende liberalen in de
1
FE UlLLliTON,
75.
Vervolg en slot.)
Niemand dacht eraan, ze te redden, en hoe
zou men het ook kunnen? Het geheele huis
brandde aleobts Jacques hield vol, dat
de oude dame en Manon in het gebouw
waren.
Wie waagde hier zjjn leven, en zou deze
orderneming niet geheel doelloos ziju, want
naar alle waarschijnlijkheid kwam er niemand
levend uit het paviljoen.
Aller oogeu vestigden zich op Be hoog op
slaande vlammen de dood scheen onver
mijdelijk. Daar een algemeene kreet trilde
door de lucht bij het balkonvenster, waar
van de r»iien door de warmte gesprongen
waren, verscheen mevrouw Burkhart met han
gende haren, en wenkte met de hand. Alle
armen werden haar te gemoet gestoken, van
alle kanten riep men haar toe, dat ze zich
over de borstwering van het balkon naar be
neden zou storten, waar men haar wilde op
vangen, bedden en matrassen werden hierheen
gesleept.
Maar zij behield hare tegenwoordigheid van
geest, en hare koelbloedigheid. Men zag in
den helderen vuurgloed dat ze met de hand
wenkte. Dan verdween ze van het venster,
een oogenblik later keerde ze terug, en sleepte
iets in har» armen, dat ze met groote krachts-
kaart spelen van de radicalen? Niets is
meer waar dm dat, hoewel er natuurlijk
nog wel eenige ondergeschikte zaken zul
len zijn te noemen, waarin de democra
tische liberalen en radicalen verschillen.
Wij hebben meermalen betoogd, dat
liberalen, radicalen en socialen geënt zijn
op denzelfden stam. Tusschen die rich
tingen bestaat geen principieel, maar
slechts een gradueel verschil. Waar de
eerste terugdeinst voor de consequentie
van het beginsel, is de tweede reeds over
de bezwaren heengi slapt en is de laatste
reeds een eind vooruitgeijld. Maar allen
gaan denzelfden weg, zij bet ook met
verschillende snelheid.
De vooruitstrevende liberalen behoeven
zich dus niet zoo dik te maken, als men
hen op gelijke lijn stelt met de radicalen.
De kleine verschilletjes tusschen deze
richtingen zjjn slechts eene quaestie van
tpd en zullen dan ook wel spoedig geheel
verdwenen zijn. In den grond der zaak
is er dus geen verschil tusschen hen.
Hierop wenschen wij nu te wijzen,
omdat in de naderende verkiezingscam
pagne door de liberalen wel pogingen
zullen aangewend worden om hun gele
deren te versterken. Oogenschijnlijk is
er een groote afstand tusschen liberalen
en radicalen. De twee richtingen be
kampen elkander um het hevigst en de
liberalen zullen niet aarzelen er op te
wjjzen, dat men hen toch niet mag plaat
sen naast de radicalen. Ondanks die
oneenigheid wachte men er zich voor
het liberalisme, ook zelfs het gematigde,
in de hand te werken. Begeeft men
zich eenmaal in het liberale sop, dan
wordt men genoodzaakt tot medevaren.
Tegenstribbelen helpt niet meer, want
het liberalisme gaat voort, steeds voort
in de richting van radicalisme en sociaal
democratie.
Het genoemde blad predikt dan ook
ter bevordering van de aaneensluiting
van genoemde richtingen Van Hou
ten's verkiezingsleus: tegen het cleri-
calisme en tegen de protectie. Bij gebreke
van een vlag, waarin op heldere wijze
het gemeenschappelijk streven is aange
wezen, behelpt men zich met elkander
aan te hitsen tegen eene leus, die aan de
tegenpartjj wordt toegeschreven en die
door d« liberalen zeiven is uitgevonden
om hun tegenstanders aan te wijzen.
De vooruitstrevende liberalen blijven
tbans nog wel aan hun zienswijze vast
houden en wijken niet terug voor den
tegenstand der gematigden. Maar straks,
als de dagen zijn aangebroken, waarop
de goê gemeente zich zal begeven naar
de stembureaux, dan kan men er op
rekenen, dat de eensgezindheid zal worden
hersteld, omdat anders de partij werkelijk
gevaar loopt baar macht en invloed te
verliezen.
Zoolang het hun echter mogelijk is,
houden de gevanceerden aan op de toe
passing der liberate beginselen in radi
calen geest. Zij zoeken als 't ware
hierdoor hun langzame broeders tot
voortgaan f an te sporen en hen te nood
zaken hun voorbeeld te volgen.
inspanning vast hield, ze stiet het raam open
en hief haren last op, om hem ter hoogte van
de vensterbank te krijgen. Nu schemerde een
blonde schedel
'/Het is juffrouw Ritter, ze schjjnt bewuste
loos te zijn.//
Het was weer Jacques, die haar het eerst
gezien had, omdat hjj met zijn lange beenen
boven allen ui'stak. Hij beproefde langs een
lange ladder op te klimmeD, maar ter halve
hoogte gekomen moest hij terugkeeren, omdat
zjjne kleederen in brand waren geraakt. Uit
eene aanzienlijke hoogte sprong hjj naar bene
den, //'t ls te vergeefsch, ze zjjn verloren!//
riep hij uit.
//Waagt het niemand meer?// de Barones
baadde in hare tranen.
//Ik zal het wagen,// zeide eene bedaarde stem
naast haar.
//U Bruneck u? Neen u
niet, 't zou uw ondergang zijn,// zeide ze ver
schrikt en legde hare hand op zijn arm.
Bruneck echter luisterde niet naar h.tar bid
den maar gaf zacht aan Jacques zijne bevelen
en sprong dan met zjjn fijnen, gekleeden rok
in een met water gevuld bekken, dat men, om
te blusschen hierheen had gesleept, Nadat hjj
er tot over het hoofd had ingedoken, liet hjj
zich door Jacques een druipnatten zak over
hoofd en schouders werpen en liep bliksem
snel over de brandende trappen in het pavil
joen.
De Barones had een gil uitgcstooten en wilde
hem achterna snellen, doch de andere dames
weerhielden haar.
Toch gelooveu wij, dat, ook al komt
de eensgezindheid bij de liberalen terug,
de tegenwoordige strijd onaangename
gevolgen voor het liberalisme zal hebben.
Zullen sommigen zich geheel bij de radi
calen voegen, anderen zullen inzien dat
die hooggeroemde liberale partij toch
niet zoo onfeilbaar is als zij voortdurend
wordt voorgesteld en zich afwenden van
eene richting, die als zoodanig nimmer
iets goeds voor ons land heeft tot stand
gebracht.
Al moge de Arnh. Vrt. beweren, dat
de «hooge welvaart en ontwikkeling,»
die Nederland thans geniet, te danken
is aan den arbeid van de liberalen, de
oogen van velen worden meer en meer
geopend voor den waren toestand, die
alles behalve rooskleurig moet heeten en
zeer zeker op rekening van het libera
lisme behoort geschreven te worden.
Daarom moet er voor gewaakt worden,
dat bij de aanstaande verkiezingen de
liberalen weder met de winst gaan stri
ken. Onder geen voorwendsel mogen
candidaten worden gesteund, die een
aanwinst zullen vormen voor het libe
ralismo, hetzij dan gematigd of geavan
ceerd, want de liberalen van elke nuance
brengen ons onvermijdelijk naar de thans
nog door het meerendeel van ons volk
gevreesde sociaal-democratie.
De tegenwoordige verdeeldheid der li
beralen geve toch geen aanleiding om te
verslappen in den politieken strjjd. Men
houdt in het oog, dat zjj die heden nog
vijanden zijn, elkander morgen de vrien
denhand zullen drukken om te zamen den
tegenstandei te bekampen. Geen lusteloos
heid en afkeer van het politieke gehar
rewar mag een reden wezen om zich te
onttrekken aan de verdediging onzer be
ginselen, want men vergete niet, dat de
vijand waken blijft en ons zal trachten
te verdringen uit de met zooveel moeite
verkregen stelling.
En waar het program onzer Kamerle
den een waarborg oplevert, dat onze be
ginselen in den eersten tijd op goede
wijze zullen worden verdedigd en onze
belangen zooveel mogelijk zuilen worden
behartigd, daar moeten de kiezers door
hun opkomst en hun stem bij de verkie
zingen er toe medewerken, dat dit pro
gram geen doode letter bljjft, maar de
uitdrukking wordt van een krachtig en
opgewekt streven tot heil van het Vader
land.
Op den raad zijner geneesheeren zal
Lord Salisbury zich naar het zuiden
van Frankrijk begeven om daar herstel
te zoeken van de gevolgen der influenza
waaraan hij geleden heeft.
Het gerucht als zou Engeland zich in
een oorlog gaan wikkelen, schijnt een
loos alarm te ziju. De miuister Curzon,
verklaarde in het Lagerhuis, dat aan zoo
iets in de verste verte niet gedacht.wordt.
Het Lagerhuis heeft het wetsontwerp
Met donderend geraas stortte de brandende
trap in. Op hare plaats verscheen eene gapende
opening, die tot het dak reikte.
De spanning deed al de aanwezigen een
diep stilzwjjgen bewaren; in de eerste minu
ten w. rd geen enkel geluid vernomen, totdat
een eindeloos gejubel iosbarstte. Bruneck ver
scheen voor het brandende venster en hief een
vormloos pak over de borstwering.
//Opvangen// riep hjj luid, zoodat allen het
hoorden.
Vjjftig armen werden omhoog gestoken
't was allen duidelijk, dat Bruneck door deze
omhulling, die uit beddelakens bestond, het
geweld van den val wilde breken; Mevrouw
Burkhart werd in dit vormloos pak gevangen,
voor ze den grond had bereikt.
De jonge Barones omhelsde ze ai weenende.
//God dank, moeder, dat u gered is!// Dan
wendde zij zich tot Bruneck, die nog altijd
in het brandende gebouw was. Ze spoorde de
bedienden aan om tot zijne redding bij te dra
gen, en beloofde hooge belooningen. Ze liet
ladders en slangen brengen, en het venster nat
spuiten, waar Bruneck zich weer vertoonde.
Hij liet Manon ook in een pak naar beneden,
dat eveneens op de banden der omstanders
werd opgevangen en zacht op den grond neer
gelegd.
Maar Manon gaf geen teeken van levenze
lag daar ijskoud en doodsbleek op het gras.
Nu begon ook Brunecks gestalte, door den
rook en het vuur onkenbaar gemaakt, over de
brandende en waggelende ladder naar beneden
te dalen, twintig handen hielden ze tegen, en
op de bijzondere scholen bij derde lezing
aangenomen met 331 tegen 131 stemmen,
De feesten te Berlijn schijnen den Ren
tenier op Friedrichsruhte hebben geschokt.
Hij heeft een sterken aanval der gastrisch-
nerveuse aandoening te doorstaan gehad.
De toestand van prins Von Bismarck
is echter naar de meening van zijn genees
heer niet bedenkelijk.
Te Berlijn loopt het gerucht, dat de
Rijkskanselier prins Von Hohenlohe
zijn ontslag heeft ingediend. Zelfs in
officieele kringen te Weenen is men er
zeker van. Druk wordt tussdhen Weenen
en Berlijn getelephoneerd over het waarom.
Es gelit etwas ver, mann weiss nur nicht
toas.
Keizer Wilhelm II, is heden
morgen met den Koning van Saksen, die
nog als zijn gast te Berlijn vertoefde,
naar Weimar vertrokken om de uitvaart
bij te- wonen der betreurde Groothertogin
Sophie.
De beruchte Panama held en verrader
van Senatoren en Kamerleden, Art on,
schjjht doodziek naar het «Hotêl-Dieu»
te Parijs vervoerd te zijn. Als deze man
plan heeft om dood te gaan zal menigen
schurk een zucht ontsnappen van verlich
ting.
Dij is in het hospitaal onder zeer strenge
bewaking gesteld, want het zou jammer
zijn als dit sujet evena's zijn vriend Baron
de Reinach de gelegenheid had zich te
zelfmoorden.
De schurk die zijn medeplichtigen heeft
verraden, om zich zeiven te redden in
het doen van eene veran twoording over
het verdwjjnen van millioenen franks uit
de Panama-onderneming, wordt nu nog
meer als voorheen aangezien als een ver
achtelijk wezen. Eu toch heeft de ont
hulling van schandalen, door Ar ton ge
daan, zijn aut. Het Fransche volk ziet
nu alweer opnieuw door welk eene bende
van zwendelaars hun land ten verderve
wordt gevoerd.
De Fransche Kamer heeft Woens
dag beraadslaagd over het voorstel tot
het benoemen van twaalf maarschalken
van Frankrijk, die met het opperbevel
over het leger zullen worden belast. Graaf
Tréveneuc bestreed het voorstel.
«telde de inrichting van het Duitsche leger
aanFrankrijk ten voorbeeld en verlangde in
plaats van een maarschalkenraad de aan
stelling van een opperbevelhebber met
een omvangrijken generalen staf, die enkel
aan dezen verantwoording verschuldigd
zou zjjn.
Nadat dit voorstel nog onder toejuiching
der linkerzjjde was verdedigd door den
afgevaardigde Raiberti, werden de be
raadslagingen verdaagd.
Prins Christian van Denemarken
(oudste zo in van den Kroonprins) heeft
zich verloofd met Hertogin Alexan
drine, oudste dochter van den Hertog
van Mecklenburg-Schwerin. Zjj is geboren
24 Dec. 1879 en de jonkman wordt in
't najaar 27.
Z. H. de Paus heeft 10.000 lire naar
den Bi-schop van Kanea, op Kreta, gezoD-
den, ter verdeeling onder de behoettigen.
i De Italiaansche Majoor Nerazinni,
die het vredesverdrag met den Negus
van Abessynië sloot, gaat andermaal
derwaarts, om de aangelegenheid der
grensregeling en van de «vergoeding voor
de verpleging der gevangenen» definitief
te regelen.
CourtoisenRestiau x,beiden schul
dig bevonden van moord op mevrouw
Herrry, zjjn gisteren ter dood veroor
deeld. De Vo s is vrjjgesproken.
C o u r t o i s was een gewezen commis
saris van politie te Brussel.
Eeqe vriendelijke attentie heeft de Rus
sische Regeering aan Griekenland bewezen.
Het Atheensche Hof ontving dezer dagen
van den Russischen gezant, den heer
Onou, een voor Koning George eigen
handig schrijven van de Czarina-weduwe
(Z. M.'s zuster) en tevens een eigenhan-
digen brief van den Czaar voor koningin
01 ga (des Czaren moei), met een cadeautje
van 50.000 roebels voor de verpleging
der Cretenser vluchtelingen, die al lang
zoo zwaar op het arme Hellas drukt.
Misschien is dit een bewjjs van politieke
toenadering en aanstaande vreedzame op
lossing hopen wjj dit!
Afrika.
De Commissie belast met het instellen
va een onderzoek naar de economische
g'-.even der mpn-industrie, is samenge
steld uit leden van den Raad van Beheer
der spoorwegen en mjjn-ingenieurs.
- De Malaria, welke opgedaan is bjj
de expeditie naar Benin, heerscht zeer
sterk aan boord der schepen van de Brit-
sche vloot, welke thans in Simonstown
ligt. Reeds 700 gevallen hebben zich voor
gedaan en dageljjks worden meerdere
manschappen aangetast.
Weinig nieuws valt uit het Oosten te ver
melden. De 130 correspondenten van Euro-
peesche Couranten, die op dit oogenblik in
Athene verbljjven, zjjn radeloos over het weinige
wat zij te verrichten hebben.
Met het vertrek van den Griekschen Kroon
prins naar de grens van Thessalië om daar
het opperbevel over het leger op zich te
nemen, is de geestdrift in het Grieksche leger
ten top gestegen en wordt een aanval op de
Turken verwacht.
De Christenen op het eiland Kreta klagen
ach en wee over de onrechtvaardige handeling
'.ie de Zes Groote Mogendheden hun doen
ondergaan. Opnieuw hebben zij de plechtige
belofte afgelegd, dat zij met Griekenland ver-
eenigd willen zjjn of zich zullen dood vechten.
zoodrs Bruneck ze betreden had, werd ze van
den muur afgetrokken en op den grond gelegd.
Afgemat en vermoeid sprong hjj eraf en bluschte
zjjne brandende kleeren in het waterbekken.
Behalve eenige lichte brandwonden was hij
ongedeerd gebleven. Hij drukte terloops de
kleine hand der mooie Barones, die deze hem
vertroüwelijk toestak. Al.en bestormden hem
met vragen en vormden een kring rondom
hem. Ze betuigden hem zooveel belangs elling
en waren zeer bezorgd voor hem, en wilden
hem half met geweld naar het kasteel brengen
waarheen de oude dame ook was getranspor
teerd.
//Zjjn de beide dames ongedeerd vroeg hij,
terwjjl hjj zich vrij maakte uit de handen, die
hem vasthielden.
„Ongedeerd,// verzekerden allen. Van allen,
die hem omringden, zag hjj maar eene Ma
non Ik vond ze met vastgebonden armen, er
schijnt eene misdaad in het spel te zjjn!// zeide
hij schor en toonloos.
//Eene misdaad riepen allen verschrikt.
„Juffrouw Ritter is in eene diepe onmacht
gevallen, ze is niet dood,// verzekerde Jacques,
die naast haar knielde, en hare slapen met
koud water besproeide.
Bruneck ontweek alle vragen, liep om de
Barones heen, die hem in den weg trad, en
knielde naast Jacques in het gras neder, ter
wjjl hjj de hand der bewustelooze in de zjjne
nam. „Ontwaak, ManoD, ontwaak!" zeide hjj
met diepe teederheid. Maar voor hare ooren
ging elke klank verloren.
„Mjjn God! Bruneck wat doet uwaar
schuwde hem de barones Woltersdorf, die vast
naast hem stond.
„Ik bemin haar onuitsprekelijk, ze heeft mjj
zeer ongelukkig gemaakt.//
„Eu nu?// herhaalde ze spottend.
//Nu bemin ik haar nog meer dan vroeger
nep hij hartstoehteljjk uit.
„Bruneck, ik bid u deze bekentenis
op deze plaats en voor zulke ooren
//De heele wereld moge weten, dat ik Ma
non bemin, ik heb reeds te lang gezwegen."
//O! en om haar kwam u zoo dikwjjls naar
Woltersdorf?// De Barones scheen buiten zich
zelve.
„Ja, ik zocht haar alleen!//
Jacques gaf een teeken, dat Manon weer
bjjkwam. Ze had werkelijk eene beweging ge
maakt en nu sloeg ze de oogen op
doch in haar hoofd moest alles nog in bonte
wanorde door elkander dwarrelen. „Seefeld,//
fluisterde ze met de teekenen van vreeseljjk
ontsteltenis.
„Dus hjj!'' sprak Bruneck ernstig. Hjj trachtte
ze tot bedaren te brengen met zachte teedere
woorden, en wat hjj zeide tooverde een zaligen
glimlach op hare bleeke lippen.
„Wjj zullen naar het kasteel terugkeeren,
hier is niets meer te doen. Mjjnheer de
Staatsanwalt Bruneek heeft in juffrouw Ritter
plotseling eene oude bekende ontdekt, en
viert dit wederzien op aandoenljjke wjjze; wjj
zullen ons daardoor niet laten ophouden,//
lachte de jonge Barones met eene schrille stem
en verwjjderde zich met hare gasten.
