No. 2653 Maandag 12 April 1897 22ste Jaargang )ag6laó voor &looró* on SCuió-dCollanó agite ma non agitate. Liberale strijdmiddelen. Dit nummer bestaat uit Twee Bladen. EERSTE BLAD BUITENLAND BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. 50 Cents. 7V fsvillston Het verlaten kind, Turkije. Engeland Amerika. Oosten rij k-Hongarije. Frankrijk. Onlusten in het Oosten ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem.(1,10 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,40 Voor het buitenland 2,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en feestdagen. Redacten r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. VlSTlKM'fUï PRT.TR der advertentien. Van l--ü regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con taat. Hoojdagenten voor het Buitenjand'. Compagnie Générale Publicité Etranghe G l. D AUBE 4" Co. JOHNF.JONESSucc., fats SlbisFaubourg Montmartre Acht dagen geleden hebben wp aan deze plaats gewezen op een in de liberale bla den voortkomende opwekking tot aaneen sluiting. Dit «verzamelen blazen» noemden wjj het sein tot het voorbereiden van den strijd tegen die richtingen in de politiek, welke van oordeel zjjn dat met de.i aan vang van de nieuwe kiesrecht-periode, zoo liet mogelijk is, een einde moet worden gemaakt aan de liberale overheersching in ons vaderland. Sedert is dat opwekken tot aaneen sluiting in de liberale pers gevolgd door een hettigen aanval tegen de niei-liberale partijen, de Katholieke en de anti-revo- lutionnaire. Zonderling moet het heeten, dat de andere anti-liberale richtingen, met name de radicalen en de sociaal-demo craten, zoo goed als ongemoeid worden gelaten, en dat juist de scherpste pijlen door het liberalisme op de beide eerstge noemde richtingen worden afgeschoten. Waarschijnlijk is dit toe te schrijven aan de vrees der liberalen, dat het resultaat der aanstaande verkiezingen wel eens in het voordeel zou kunnen wezen vau Ka tholieken en anti-re volutionnairen, terwijl radicalen en sociaal-democraten geen suc ces van eenige beteekenis zullen hebben. Ongemotiveerd wordt er door de libe ralen maar op ingehakt. Zonder eenige aanleiding is bijv. de N, Rott. Ct., dat als het hoofdorgaan van het liberalisme ban beschouwd worden, begonnen met enkele artikelen uit Katholieke bladen te gaan bestrijden en daaruit de leelpkste insinuaties aan het adres dier b'aden te trekken. Wij behoeven natuurlijk niet de ver dediging der aangevallenen op ons te nemen. Die taak is bij bedoelde bladen in goede handen, maar toch meenen wij niet te mogen zwjjgen, waar onware voor stellingen verkondigd"worden en"aan ons volk dingen worden wijs gemaakt, die slechts ten doel hebben, de voortreffe lijkheid van het liberalisme aan te too- nen. Door de"W. IJselbode was o.a. betoogd, dat het aan het liberaUsrae niet gelegen heeft, als er nog geloof en christelijk leven in Nederland bestaan. Daarop heeft de N. Rott. Gt. geantwoord, dat zulk geschrijf den politieken tegenstander las teren isv wijl «in een openbaar bisschop pelijk schrijven in de warmste bewoor dingen geroemd werden de ontwikkeling van het Katholiek geloof hier te lande in de laatste jaren en de voorspoed, dien de Katholieken genieten.» De argumenteering van het liberale orgaan is werkelijk waard eens op den keper te worden beschouwd, niet om de logica der feiten, maar om de zwakke gronden, waarop het liberalisme wordt verdedigd. De ontwikkeling van het Katholiek ge loof zou men te danken hebben aan het liberalisme Met evenveel woorden beweert de /V. Rott. Ct., dat «de Katholieken in Nederland hunne vrijheid var godsdienst, de onafhankelijkhe d van hun kerkge nootschap en het herstel der bisschops zetels aan het beschimpte liberalisme» moeten danken 't Is haast te dwaas om het tegen te spreken. Onze tegenstanders zouden dus hun best hebben gedaan om ons den invloed te verschaffen dien we in den jongsten tijd op politiek en s -eiaal ge bied hebben verkregen. Niet wij heb ben door volharding en strijd de rechten verworven, die men ons langen tijd hier te lande had onthouden, m rar de liberalen ziju zoo goed geweest om ons in het ge not te stellen van de boven opgesomde rechten en vrijheden Niet de kracht van ons geloof is het geweest, waardoor do Kerk zich ontwikkelde, maar de gunst vaa het liberalisme heeft dit tot stand gebracht, en bij de gratie der liberale partij worden de Katholieken thans op gelijken voet behandeld als zjj, die tot andere staatkundige richtingen behooren! Waarlijk, men moet toch wel door den glans, die van het eenigo, heerlijke libe ralisme afstraalt, geheel verblind zijn om zulken onzin op te schrijven 't Is of men denkt, dat ons volk eigenlijk maar be staat uit een troepje bo>ren, wien men wel wat op de mouw kan spelden. Zulk geschrijf veroordeelt zich zelf het meest Neen, met de JV. IJselbode zijn wij het volkomen eens, dat bet niet aan het li beralisme gelegen heelt, als er nog geloot en christelijk leven in Nederland bestaan. En als door de liberalen gevraagd wordt om aan te toonen, dat ooit eenige libe rale Regeering Jiets ondernomen heeft te gen geloof en godsdienst, daft hebben we slechts te denken aan de heerlijke neu trale schoolwet, welke ten gevolge heeft gehad, dat overal in het land gelden zijn bijeengebracht voor de oprichting van bij zondere scholen en dat thans in de open bare school tal van mannen werkzaam zijn, die in de jonge harten de teêre kie men van geloof en eerbied trachten uitte- roeien en te vernietigen. Dit is het, wat wij aan het liberalisme te danken hebben 'en wat wij voor de toekomst van de heerschappij van het li beralisme kunnen wachten. Wij kunnen het ons begrijpen, dat de liberalen met zekeren trots wijzen op hetgeen zij in hun langdurig beheer hier te lande hebben verricht, omdat zij meenen, dat de toe passing der liberale beginselen ten slotte een hoogst gewenschten toestand op on derscheiden gebiel in het leven zal roe pen. Het zou dan ook verschrikkelijk zijn, indien die partij met haar lang verleden en die er steeds op stoft dat zij met haar tijd medegaat, thans zou moeten erken nen geen stap nader te zijn gekomen aan haar doel. De liberalen mogen dan ook juicheu over hun verleden, over hun stre ven, over hun werken, maar zij moeten door L. e. O. 12 Vervolg.) '/Daarover moet mijne vrouw maar beslissen zeide Klaasseu, die het voorhoofd fronste bij het voorstel van den Burgemeester. «Als gjj mg vraagt, dan zeg ik, neen. Mjjne vr„uw echter heeft er al den last van, die moet het maar uitmaken." De molenaaister echter zeide ookneen. Het kind was haar, als bit ware door den lieven God in huis gebracht en zij zoude het errlijk groot brengen. «Maar wat heb ik geh ord,« vroeg de Bur gemeester, «stelt freule van Sprangen zoo veel belang in het kind? Zoude deze misschien niet eene kleine bjjdrage? «Dat hebben wij, Goddank, niet noodig!" viel hem de molenaar in de rede. «Zoo veel hebben wjj wel, dat wjj het ki-.d te eten kun nen geven en het kunnen kleeden.// «Misschien ook nog wel wat meer!// lachte de Burgemeester en klopte hem op den schou der. //Ik vrilde u volstrekt niet beleedigen. Ik meende maar, dat die rijke dame, misschien in de toekomst wat voor haar doen kon, haar bijvoorbeeld een uitzet kon geven. O it zet,n had ik moeien zeggen, niet//bijdrage.// Zij schijnt toch belang te stellen in het kind.// Koorn keek zijn zwager ernstig aan maar deze glimlachte. zich niet in het hoofd stellen, dat wij hun daarvoor dank hebben te bewijzen, want dan slaan zjj de plank glad mis. Ook overeen mogelijk samengaan vau Katho'ieken en auti-revolutionnair n bij de aanstaande verkiezingen zijn de libe ralen in deu laatsteu t\jd druk aan het phantaseeren. Om hun partijgenooten, die jammerlijk verdeeld zijn, tot eensgezind heid aan te sporen, wijzen zij er op, dat de programma s van Katholieken en anti- revolutionnairen zulk een samenwerken niet beletten, ja met opzet zoodanig zjjn gesteld geworden, da* dit samengaan mo gelijk is. De liberalen beweren, dat de geschilpunten tusscheu de beide geloovige richtingen wel spoedig bijgelegd zullen zijn en zij eensgezind den verkiezingsstrijd zullen aanvaarden. Zulke beweringen getuigen van een voorspellenden geest, want zij kunnen niet geput worden uit hetgeen tot nog toe zoowel aan onzen krat als aan dien der anti-re volutionnairen is geschied, lo h kunnen wij het ons niet ontveinzen, dat, indien er bij de verkiezingen hier en daar samenwerking tusscben de geloovige rich tingen zal plaats hebben, de liberalen dit aau zich zeiven hebben te wijten. Zij kun nen zich tochwel begrijpen, dat bijv. in een district, waar de drie hoofdrichtingen op politiek gebied ieder eigen candidaten hebben gehid, bij een eventueele herstem- j ruing de geloovige richtingen elkanders candidaat zullen steunen. Doch deze overwegingen zijn op het oogenb'.ik eigenlijk nog "voorbarig. Even goed zouden wij thans reeds kunnen be weren, dat de liberalen, indien zij in de nieuwe Kamer een zetel meenen te. kun- uen betwisten aan een Katholiek of auti- revolutionnair, de voorkeur zullen geven aan het stemmen op een radicaal of so ciaal democraat. Wij gaan daarop thans echter niet nader in, maar wenschen ten slotte wel onze geloofsgenooten reeds nu op te wekken om zich te hoeden voor het liberalisme, dat eenerzjjds de Katholieken tot dankbaarheid wil stemmen en ander zijds tweedracht wil zaaien om daarvan iu den aanstaanden zomer partij te trek ken. Eene richting, die aldus handelt, ver oordeelt zich zelf. Zulke strijdmiddelen zijn iu ons o g onwaardig. En als de liberaleu spreken van- lasteren, wanneer van onze zijde het libera'isme wordt aan geduid als de partij van het ongeloof, dau meenen wjj het recht te hebben om aan het liberalisme ten laste te leggen, dat het thans ter bereiking van ziju doel i i toepassing tracht te brengen het be ginsel: Verdeel en heersch. Invl edrijke personen te K nstantino- pel voorspellen, dat zich eene spoedige omwentelii g op den voorgrond dringt in het Turksche Rijk, omdat de Sultan zoo wel tegenover de Mahomedanen als tegen over Christenen een stelsel van spionee- «Als zjj dat doen wil, antwoordde Klaas- aen, «zal ik het haar niet beletten; maar er haar om vragen, doe ik niet.// «Is zij kortelings nog hier geweest?" vroeg de Burgemeester als zonder erg. «Voor een dag af acht. Zij moest toon in Akkerdorp zijn bij de pastoor.// «Zo.? Bij den heer pastoor?// herhaalde de Burgemeester en keek dej heer Koorn knip- oogecd aan. «Zij is anders niet gewoon, geloof ik, den heer pastoor dikwijls te bezoeken. Of wel?// «Zij gaat trouw naar de kerk,// antwoordde Klaas?en, «en ik meen, dat zij met den beer pastoor op zeer goeden voet stsat. Overigens bemoei ik mij niet met andermans zaken.// «En hoe gedroeg zij zich t-genover het kind? Neg al vriendelijk? Of vroeg zij er niet naar?// «Natuurlijk vroeg zjj er naar. Zij liet het dadelijk binnenioepen. Maar vriendelijk? Dat is zjj bjjna tegen niemand. Zij is al jjd kortaf.» «Vriendelijk is zjj altijd tegen Frits,// voegde de molenaarster er bij. «Die schijnt een wit voetje bij haar Ie hebben. Opmerkelijk is het echter, hoe weinig angst het k nd voor vreemde menscheu heeft. Het is zektr gewoon geweest, vele vreemde menschen te zien.// «Natuuiljjk//, antwoordde Koorn. «Indien het, zooals bijna zeker is, aan eene landloop ster behoort, die het achtergelaten beeft, dan heeft het bijna dagelijks andeie en vreemde mecschei gezien.// De molenaar knikte Duideljjk bleek het, dat hjj niets gehoord had van hetgeen er verteld werd Over het aandeel, dat freule van Spran gen misschien in het achterlaten van het kind zoude kunnen gehad hebben en het zoude zeer dwaas geweest zijn, daarover nu te gaan spre ken. Dat zag zelfs de Burgemeester iu, die anders gaarne zich op gl >d ijs waagde. «Gij houdt dus de kleine Sibylla bij u?// zeide hjj. «Mogen wij het wonderkin i niet eens zien e molenaarster haalde haar. Koorn, die haar alleen gezien had, toen zij zittende op een ezel, huilend, als een vrjj verwaarloosd wezentje voor ijjne deur verscheen, was geheel ye'wooderd over het zonderlijke, lieftallige kind, dat hem ook op zijn verzoek bereidwillig de hand gaf. «Zoo ziet men, wat met water en eene goede verzorging te verkrijgen is,« riep bij uit. «Ik wilde wel, dat mijne vrouw je eens z»g.« Pas op, dat mgne zwagerin zoo iets niet hoort, schertste de Burgemeester, «zij zoude het u niet in dank afnemen. Sibylke is echter een Hef kind men zoude zeggen dat zjj fijne, zelfs voorname trekken in het gelaat heeft niet waar, Koorn „Nu, Burgemeester," antwoordde deze, weder ongerust geworden, door den nieuwen zijsprong van zijn zwager, «Onze lieve Heer deelt de aangezichten niet uit naar stand en rijkdom.// «Weet gij ook iels van uwe moeder, Si bylke vroeg de Burgemtester vriendelijk aan het kind en boog zijne lange gestalte tot haar neer, om haar goed inde oogen te kunnen zien. Zij keek hem aan, drukte zich wat meer te gen de molenaarsvrouw aan, wier hand zijlrad vastgehouden, maar antwoordde niet. //Waar is uwe moeder popje?// vroeg de ring, van willekeur en dwingelandij toe past, dat niet kan blijven bestaan. I s ra a e l-K h e ra i 1-B e y, oud gouver neur-generaal van Tripoli, zet met zeer duidelijke termen de onbekwaamheid van de Turksche administratie uiteen en de dwaling, waarin de Sultan le ft, «'oor te regeeren, zonder ooit rekening te li inden met de meening zijner onderdanen. Bovendien heerscht te Konstantiuopel een fooien- en omkooperijstelsel, dat in- heemsck is geworden bij al de rangen der administratie die de uitvoering der beve'en van den Sultan, soms goed be doeld, doen verlammen. In bet Engelscke Lagerhuis is de wet, waarbij vergund wordt, dat in crimiueele strafzaken een gevangene kan gehoord worden als getuige en het hooren van de vrouw of den echtgenoot van den gevan gene medeplichten t wordt gesteld met 210 tegen 41 stemmen aangenomen. Groole overste ooraiugen hebben de Vereenigde Staten geteisterd. De rivier Mississippi heeft 50 plaatsen ouder water gezet, waardoor meer dan 60.000 men schen van have en goed zijn beroofd. Het water rees 0 8 dm. hooger dan bij eenige vroegere overstrooming. De water vloed strekt zich uit over eene lengte v. n 300 en eene breedte van 4 a 5 mijlen. De President der Vereenigde Staten zal aan het Congres geldelijke hulp vragen voor de noodlijdenden dior deze ramp. De verkiezing \an Dr. Lu eg er tot burgemeester van Weenen werd met ge juich begroet. Uit geheel het land zijn den dapperen kampvechter gelukwen- schingen gezonden. Het is nu voor de derde maal dat hem de burgemeesterskeuze te beurt valt. Ver moedelijk zal ditmaal keizerFransJozef het menscbelijk opzicht der joden en dat der liberalen in de hoofdstad vau zijn Rijk trotseereu en niet weigeren de benoeming te bekrachtigen. De Duitsch liberale partij moet thans, om haar macht niet geheel te verliezen, den steun zoeken van Dr. Lueger en zijne anti-semieten. De Deutsche Ztg. spreekt de hoop uit, dat de nieuwe burgemeester van Weenen zich tot leider zal pwerpen van «de ge- heele Duitsche burgerij, opdat het Duit- sche element in Oostenrijk weder de plaat» zal innemen, die het toekomt Het Fransche volk neemt de dingen niet zwaar op, zelfs over de meest tra gische Onderwerpen weten de Fran- schen een humoristisch sausje te gieteD. Grappenmakers van groot talent staan altijd gereed, om deze of gene zaak uit een komisch oogpunt te beschouwen en in een vermakelijk daglicht te stellen. Burgemeester weer, dien laatsten naam kiezen de om haar aan haar verleden te herinneren. „Modder is in den hemel!// antwoordde de kleine, tot-aller bevr emding, want ook de mo lenaar en zgne vrouw hadden dat antwoord nog nooit uit haren mond gehoord. «Wie heeft, u dat gezegd, Sibylla?,, vroeg de molenaarster dadeljjk «Die vrouw antwoor 'de het ki d en zij keek hare pleegmoeder met groote oogen open hartig aan «Welke vrouw vroeg de Burgemeester snel, maar daarmede was alles bedorven, want bet kind gaf gean antwoord meer en Koorn ver zocht zijn viend het arme ding niet langer las ig te vallei. Zfj namen afscheid en de Bur- •ge'meester beval den molenaar hem dadeljjk te verwittigen, indien hij eenig spoor mocht ont dekken omtrent de afkomst van de kleine, want het was zijn plicht de zaak zooveel mogelijk tot helderheid te brengen. Ook omtrent de wij ze, waarop met den weggeloopen Frits zoude gehandeld worden, verwachtte hg hunt e beslis sing, al vorens hij in zijne hoedanigheid als bur gemeester zoude optreden. «Daar hebben wij het alzeide hjj tot Kcorn, toen de wazen langzaam wegreed, «Welke vrouw kan het anders geweest zijn, die het kind deze woorden óvèi zjjue moeder in den mond gelegd heeft? De moeder loopt natuudjjk nog op de aarde rond, maar zij wordt naar den he mel verwezen, waarop zjj misschien weinig aan- spraak kan maken begrjjpt gg dan niet, dit zulks geschiedt om onze nisporingen te be moeilijken Eu zoo geeft nu weer het geval met Burdeau, den man, die met nationale eer begraven werd, terwijl uit de jongste Panama onthullingen blijkt, dat «óok hjj oogeublikken van zwakheden» heeft ge had, den humorist Alfred Capus stof voor een allervernuftigste fantasie. Capus oppert n.l. het denkbeeld om een «voor- loopig P. nthéon» op te richten, waar men het stoffelijk overschot der groote mannen plaatsen zou, om er een soort van proef tijd door te brengen. Blijkt dan na eenige jaren wachtens, dat op de nagedachtenis van dezen of genen groolen man geen enkele smet kleeft, dat hij zich niet heeft laten omkoopen en een lieilzamen afschrik had van cheques, dan kan men hem de finitief op een voetstuk plaatsen. Voor de politici zou de proeftijd echter vrij lang moeten zijn, meent Alfred Capus, die voorts^nog de grappige opmerking maakt dat men het gebruikelijke opschrift boven I de proef-Panthéous aldus zou behooren te wijzigen: «Aan onze groote mannen, I het voorloopig erkenteljjk .Vaderland De «boutade» is echt geestig en ech Fransch. En de achtergrond van waarheid ontbreekt niet! Van ernstiger aard is eene opmerking, door Eduard Drumont dezer dagen naar aanleiding der Panamageschiedenis gemaakt. Deze schrjjver wijst op de zwakke zenuwachtige houding der gecompromit- teerdec, te wier gunste men thans het medelijden tracht op te wekken. Maar hebben zij zeiven ooit medelijden gehad, vraagt hij. Hebben zij niet hun anti-cle- ricale woede gekoeld aan weerlooze kloos terbroeders en priesters, aan zwakke religieuzen De meest ellendige beschul digingen tegen deze religieuzen en pries ters kwamen uit hun mond of vonden bij hen verdediging. En terwijl zij steeds het «clericalisme» voorstelden, als zijnde een groot gevaar voor de belangen der natie, vulden zij hunne zakken met de gelden der kleine lieden, die hunne spaarpennin gen aau de Panama-maatschappij toever trouwden. Waarlijk, e' zijn andere personen, die medelijden verdienen Onder al de ellende die op het eiland Kreta geleden wordt door eene onverantwoordelijke tyrannie op de bewoners uitgeoefend, hebben d.e Admiraals der Europeesohe oorlogsschepen eene bijeenkomst gehouden aan boord van het Itali ansche admiraalschip, ora te beraadslagen over het opstellen eener nieuwe proclamatie aan de Kretenzers. Hoogstwaarschijnlijk worden zjj op nieuw gesard m^t bedreigingen. Ook zullen de Con suls trachten de Kretenzers uit te leggen, dat de blokkade van Kreta hoofdzakelijk het ge volg is van de aanwezigheid der Grieksche troepen op het eiland Zij zoeken dus twee dracht te brengen tusschen Kretenzers en Grieken. Een i cident, dat ernstige gevolgen had kunnen hebben, heeft zich, zegt de Daily News, Dinsdag te Larissa voorgedaan. E-n Engelsch correspo dent schoot dicht bij de voorposten van het Grieksche kamp zijn revolver af. In het kamp w.-rd oumiddellijk alarm geblazen «Maar mijn goede Avemeyer,« dat was de Daam van den Burgemeester, «Hoe kun je nu zoo iets zeggen?// antwoordde Koorn. «Hetis ze r «oed mogelijk, dat freule van Sprangen haar die woorden heeft voo gezegd, maar wat volgt daar dan uit? Zjj heeft het gedaan om het kind eens en voor altijd te genezen van het verlangen naar hare moeder, dat toch nooit vervuld kan worden, en om de latere gedach ten van het kind een troostend rustpunt te schenken. Jelui, dienaars van de wet, hebt eene duivelschc manier om overal misdaad en zonde te zociec, en gij sehijut er u niet veel om te bekommeren, al zoudt gij daardoor de beste reputatie bederven en den braafsten mensch zijne eer benemen?// «Wat reputatie, wat eer!// zeide de Burge meester. «Van daag is men een man van eer en morgen schreeuwen je de jongens na op de straat. Zoo gaat het in de steden, zoo gaat het in de dorpen ook. Op freule van Sprangen he fi het nooit iemand erg gehad. Zjj is trotsch en hoovaardig en nu toch eens het ijs gebro ken is en wg er over praten, acht i< er haar best toe in staat een handje te hel; en om de eer van hare familie, of haar fortuin of wat ook door de eene of andere minder rechtma tige daad te redden. Is het niet zeer verdacht dat de vrouw, die het kind klaarblijkelijk achtergelaten heeft, twee digen lang om het kasteel heeft rondgezworven, en dat freule van Sprangen dienzelfden morgen van het vinden van het kind een rijtoer langs de Horst en den Boschmolen heeft g maakt: Vervolg in het Tweede Blad.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1897 | | pagina 1