NIEUWE
WagBlaó voor <2floorè- en Suió-dCollanó.
De tegenwoordige Toestand
der Maatschappij.
No. 2678
Woensdag 12 Mei 1897.
22ste Jaargang
BUITENLAND.
7 ƒ2
Het Gezin van den Dokter.
2.
Griekenland.
Zweden en Noorwegen.
Frankrijk.
OmiEMCHfCOE
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
/1,10
<1,40
<2,80
<0.03
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer
AGITE MA NON AGITATE.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Redaeteu r-U itgever, W. KüPPERS.
(Slot.)
De zelfzucht in de politiek heeft ten ge
volge de revolutiën, die een middelding
zjjn tusschen de vechtpartijen in 't groot,
welke men oorlog noemt, en tusschen ge
wone herberg-kloppartijen.
De beste bewijzen voor dit soort van
vechtpartijen levert ons Zuid-Amerika. Het
is nog niet zoo lang geleden, dat daar
zeer <nette» revolutiën woedden, 0. a. in
Brazilië, in Peru en Ecuador, waarbjj het
allerruwst toeging.
Maar ook beschaafde landen zijn tot
zulke ongebondenheden vervallen; ja zelfs
Frankrijk, hetwelk volgens zijn eigen mee
ning aan de spits der beschaving staat,
en Noord-Amerika niet minder, zjjn op
het stuk van revolutie, in de geschiedenis
treurig vermaard.
Wat eindeljjk de eveneens uit zelfzucht,
ten minste in breeder beteekenis, ontstane
godsdienstige geschillen ten gevolge heb
ben, dat leeren ons genoegzaam de gruw
zame vervolgingen van alle niet-orthodox
geloovigen in Rusland, alsook de inder
daad wreedaardige, met satanische boos
heid uitgevoerde vervolgingen van de
Christenen in Armenië, op het eiland Kre
ta en elders in het Oosten, van den kant
der Turksche heidenen.
Uit het verleden echter werpt nog de
dertigjarige oorlog zijn bloedige schaduw,
tot op dezen huidigen dag toe. Want wat
was deze oorlog anders dan een gevolg
van de zoogenaamde Hervorming van de
16e eeuw, een geloofsafval, die uit louter
wereldsche en zelfzuchtige beweegredenen,
uit zinnelijke lusten en hebzucht is voort
gekomen.
We mogen het echter niet verzwijgen,
ook zelfs Katholieken hebben onder dit
opzicht zwaar misdaan, maar in omge
keerden zin, namelijk hierdoor, omdat zij
door hunne vaak grenzelooze hebzucht den
Katholieken godsdienst in wantrouwen
brachten, waardoor velen werden weer
houden om zich bij het Katholicisme aan
te sluiten.
Een bloedig naspel hebben meestal de
geschillen tusschen de verschillende partpen
in de Staten anderzpds.
FE V1LLBTON
Een dezer had zich reeds aangemeld. Jammer
dat den aldus verkregen zoon, de redeneeringen
van den dokter omtrent de spaarzaamheid, be
schaamde want ofschooa bij de studiën aan de
hooge school reeds lang achter zich had, deed
hjj nog niet veel meer dan zijn omgeving be-
studeeren, wat hem tot nu toe weinig opbracht.
Hij was om het met een enkel woord te zeggen
schrjjver, en zjjn uitgaven waren niet altijd in
evenwicht met zijn inkomsten. Alhoewel met
een beklemd hart, had de oude dokter toch
zijn toestemming gegeven tot het huwelijk van
zjjn oudste dochter Marie met Volmar, daar de
beide jongelieden oprecht veel van elkander
hielden. De begaafde jonge schrijver had er
slag van de toekomst in zulke helder schitte
rende kleuren af te schi'deren, dat men hem
of men wilde of niet, geloof schonk. Maar
zoolang hij werkte aan de uitvoering zijner
idéés, en aan eenige groote werken, sprak hjj
de beurs van schoonpapa wel wat meer aan,
als schoonmama lief was.
Ook Adèle, de tweede dochter, had reeds
haar keus gedaan en was verloofd met een
luitenant der artillerie. De twee jongste, Emma
en Bertha waren zooals de dokter zei //nog aan
den man te brengen"; deze uitspraak verwek
te bij Bertha, die den hoopvollen leeftijd van
Wij willen hier eene bemerking tus-
schenvoegen over het krijgvoeren in het
algemeen.
Ongetwijfeld is het waar, dat oorlog en
revolutie de verschrikkelijste aller rampen
zijn. Doch wijl de wereld heden ten dage
voorgeeft zóó menschlievend en humaan
te zjjn, en men allerwegen met groot ge-
druisch hoort spreken van vooruitgang en
humaniteit, zoo zou men gelooven, dat
ook daarin verandering was gebracht en
dat de oorlogen, die ten slotte ja een ma
lum necessarium, een <noodzakelijk kwaad»
zijn, tegenwoordig ten minste menschlie-
vender dan vroeger gevoerd worden.
Maar men leze slechts in de dagbladen
de oorlogsberichten uit Cuba, en uit het
Oostenen de haren rijzen ons te berge.
Ons dunkt, wanneer de oude Quishna-
Indianen vaD Zuid-Amerika wederom op
stonden en de wijze van oorlog voeren in
die landen aanschouwden, zjj zouden voor
waar! wel geneigd zijn uit te roepen :<Nu,
wij wilden, zijn toch betere menschen.»
Cuba bijv. moet van het juk der Span
jaarden bevrijd worden; en van welke
middelen bedient men zich daartoe? Men
slaat alles kort en klein, en men maakt
het geheele eiland tot een woestijn, tot
een puinhoop. Yuur en zwaard, petroleum
en dynamiet moeten dienen, om alles, wat
der menschen vlijt na een moeitevollen
arbeid van jaren en jaren lang heeft voort
gebracht, aan de vernietiging en verwoes
ting prijs te geven. De heerlijkste planta
ges worden in asch gelegd en verbrand;
spoorwegen, huizen, bruggen, ja geheele
steden worden verwoest en de bevolking
wordt aan de ellende en jammeren over
geleverd.
Dit is toch zeker een zeer dure prijs,
welke door het arme volk betaald moet
worden voor zijue <vrijheid.»
En zal dan de <vrijheid» naderhand het
eiland in een paradijs omscheppen? In
geheel Zuid-Amerika heeft zij het nergens
gedaan; zij is veeleer de baccyl geweest,
die voortdurend nieuwe revolutiën heeft
voortgebracht.
In Armenië en op Kreta geschieden dingen,
die niet anders dan als om wrake schreiend
ten hemel kunnen worden gekenschetst.
Zelfs vrouwen en kinderen worden op de
gruwzaamste wijze vermoord. Doch daar
mede is het Turksche soldaten-vee door
de Europeesche Mogendheden in den
vijftien jaar bereikt had, steeds een spotlach
terwijl Emma daarbij zwaarmoedig de oogen
ten Hemel sloeg.
Toen de dokterde eetkamer binnentrad vond
hg zjjn drie dochters reeds om de koffietafel
gezeten. Bertha, het jongste kindje, dat als
zoodanig wat meer mocht doen dan de anderen,
begroette haar vadei met de ongeduldig haastig
uitgesproken woorden: //Zoo, zjjn eindelijk die
vervelende patiënten weg
Lachend streek baar de dokter over het weli
ge bruine haar, dat in twee vlechten op l;aar
rug hing.
//Hoe dikwjjls heb ik u reeds gezegd kind,
dat voor een dokter patiënten steeds belang
wekkend zijn.//
//Neen, neen!// onderbrak hem het kind, dat
een onoverwinnelijkeu lust tot tegenspreken had.
Bovendien leven wij er van, en als mijn
kleine Bertha zich op wil schikken, en dat
doet zij 0, zoo gaarne dan moet papa zieken
genezen..//
//Nu, die er zoo even bij u was, daar heeft u
stellig riet veel aan verdiend.//
Bertha had nameljjk de gewoonte, meerma
len door het sleutelgat van de wachtkamer te
gluren, die op de gang uitkwameen gewoonte
die haar om haar jeugd niet al te kwalijk ge
nomen werd.
//Lief kind,// sprak nu de moeder ernstig,
ttrwjjl zij haar man van suiker en koffie bedien
de, //gij kunt er trotsch op zijn de dochter te
zijn van een man, die meer op de ziekte dan
op de beurs zjjner patiënten let, en die zooveel
goed doet, als hjj eenigszins kan.//
oorlog met de Grieken geprezen, niet eens
tevreden. Vooraleer men de ongelukkige
slachtoffers aan den dood prijsgeeft, ge
schieden er dingen, zóo gruwzaam en ver
foeilijk, dat een christelijke schrijfveder
weigert ze neer te schrijven.
Dat is de wijze van oorlogvoeren in de
19e eeuw, de eeuw van vooruitgang en
humaniteit!!
Stroomen van menschenbloed vloeien
er alzoo allerwegen ten gevolge van de
oneenigheid; en derhalve is niets zóó ge
rechtvaardigd als de kreet en het geroep
om eenheid en om de vereeniging van
alle ordelievende elementen, zoowel van
individuën als van Staten.
Een dusdanige vereeniging is alleen
mogelijk op grond van zekere beginselen,
die door alle welgezinden erkend worden.
En allereerst moet wederom gestreefd
worden naar hoogere dingen. Allen moeten
zich oprichten uit het stof der aarde, dat
stof afschudden. Allen moeten allereerst
het algemeen welzijn van de geheele
menschelijke maatschappij ep het oog
hebben en hun best doen dit algemeen
welzijn te bevorderen, en derhalve op de
eerste plaats trachten te bereiken de wel
daad van den <algemeenen vrede.»
Ook in de politiek van eiken Staat af
zonderlijk moet het welzijn des volks in
't algemeen, en onder godsdienstig opzicht
de eere Gods de grondslag en het richt
snoer zjjn, waarna moet worden gehandeld.
Om echter deze grondstellingen door te
voeren en in beoefening te brengen, moet
vóór alles elke Staat, maar vervolgens
ook elk individu zijn zelfzucht en zijn
eigenliefde, ten minste tot zekere hoogte,
laten varen.
Weg dus met alle enghartig particu
larisme; en laten wij allen ons vereenigen
gedachtig aan de aloude spreuk, aan het
aloude beginsel: Concordia parvae 1 es
crescent, discordia magnae dilaburdur
(Door eendracht worden kleine zaken
groot, door tweedracht gaan groote zaken
te gronde.)
Onder de bevolking van Griekenland
heerscht verbittering tegen de Koninklijke
fami'ie. Toen de Koningin de gekwetsten
"Ja, nu spreekt u zooAls u echter met
papa alleen is moet hij het ontgelden, vooral
als hjj pas een hemd heeft weggegeven.//
Zelfs de moeder deed mêe, aan het algemeen
gelach dat deze woorden uitlokte.
Hierdoor aangemoedigd beweerde Bertha, ter
wijl zjj haar Deusje optrok //Ik wil in geen
geval een dokter tot man.//
//'t Is ongehoord,// viel Emma verontwaardigd
in.
//Nu ja, 's nachts wordt hij immer gehaald
Bovendien.
//Bovendien moesten kleine kinderen nog aan
geen trouwen denken,// antwoordde Emma snel.
"Och, gjj met je achttien jaar l// pruilde de
kleine.
//Je denkt er zeker aan ik weet ook wel
waarom je de dokters zoo goed bevallen.//
//Bertbavermaande de moeder snelde
dokter mompelde iets in zijn baard.
Op hetzelfde oogenblik werd er hard gebeld.
Emma werd vuurrood en Bertha zat te scha
terlachen.
//Als je van iemand spreekt staat hg voor de
deur, zeide zij snel// kom binnen, heer Dokter
Hasselbrecht.
//Hoe weet je, dat hjj het is, deugniet vroeg
de vader, die schik had in de plagerij.
"Waarom wil u met mij wedden?,/
//Nu om een zak prelines!//
//Verloren, verloren l// jubelde het meisje en
klapte vrooljjk in de handen, want werkelijk trad
op hetzelfde oogenblik de bewuste persoon
binnen, tameljjk verlegen met de zonderlinge
ontvangst. Hjj werd vriendelijk begroet en aan de
bezocht in het hospitaal vroeg zij aan een
der gewonden, hoe gaat het met uw won
den enz. <Hoe het komt antwoordde de
gekwetste, dat ik verwond werd Om uw
Zoon, vaag mij niet verder.» Ook de
overige gekwetsten toonden zich zeer on
vriendelijk tegenover Hare Majesteit, want
het bezoek der Koningin was hun niet
aangenaam.
Diep bedroefd verliet de Koningin,
eene vrouw, die voor de ziekenverpleging
veel goeds heeft gedaan en met milde
hand steeds hielp, waar hulp noodig was
het hospitaal.
Een ander geval deed zich voor in de
orthodoxe kerk van de H. Sophia te Athene.
Onder de godsdienstoefening zou ook ge
beden worden voor den Koning en het
Koninklijk Huis. Het lezen dier gebeden
werd verhinderd doordien een heer die
bij het gevecht van Matti twee zoons had
verloren, naar voren kwam en deze woor
den liet hooren: vervloekt zij de Konink
lijke familie en God straffe de drie Prinsen.
Oogenblikkelijk werd het gebed gestaakt,
eene paniek ontstond in de kerk, de
vrouwen begonnen te huilen ent»jamme
ren, in een woord: de verwarring was
algemeen.
De gemoederen in Athene zjjn zeer
opgewonden. Op de openbare straat hoort
men kreten van; <weg met de verraders,»
weg <met de koninkljjke familie!»
In het Koninklijke paleis zijn maatre
gelen genomen om zich tegen io woede
der bevolking over de geleden nederlagen
te beschermen.
Met veel plechtigheid zal den 15en Mei
de Tentoonstelling te Stokholm door den
Koning worden geopend. De Kroonprins
en de Kroonprinses van Denemarken zullen
de opening bjjwonen.
Het Fransche volk is met al zijne on
deugden toch een milddadig volk. Op den
eersten dag, dat de Figaro een inschrijving
geopend had voor de armen en hulpbe
hoevenden die schade zouden lijden door
den brand van den Weldadigheidsbazar te
Parijs, werd voor 45.000 franks geteekend.
Er waren twee giften van 100,000 franks
ingekomen bij het Comité met het verza-
koffietafel genoodigd. Hij was eigenlijk alleen ge
komen, zeide hij, om met den dokter te spreken.
//Ja, lieve vriend, ik moet noodwendig nog
twee bezoeken afleggen, en kan niet voor zeven
uur terug zijn. Dan ben ik tot je dienst. Weet
je wat, als je niet verhindert zjjt, blijf dan he
den avond hier. Adèle's aanstaande komt ook.»
Dokter Hasselbreeht keek vroolijk op bjj deze
uitnoodiging, doch toen hij hoorde dat Adèle's
bruidegom kwam betrok zjjn gezicht. Hjj haastte
zich echter te verzekeren, dat niets hem verhin
derde hier te bljjven voor dezen avond
Deze verzekering kon men gemakkeljjk ge
looven, want de jonge dokter was jong in alle
opzichten, wat zooveel beteekent, alshjj had
nog geen praktijk. Hasselbrecht was de zoon
van een ouden academievriend van den dokter,
die als rechtsgeleerde zjjn zoon natuurljjk zjjn
klanten niet kon overdoen. Daarom zond de
oude heer zijn zoon, nadat deze gunstig zjjn exa
mens had afgelegd naar zjjn vriend, opdat deze
//den jongen// onder zijne bescherming zoude
nemen.
Eromann trok zich zjjn nieuwbakken collega
zooveel mozeljjk aan. Hjj nam hem als assistent
bjj operaties en ernstige gevallen, stelde hem
aan als plaatsvervanger, wanneer hjj op reis moest,
of het al te druk had, en bejjverde zich op alle
manieren om zijn jongen vriend een uitgebreide
praktijk en een kring van begunstigers te bezor
gen. Bovendien hielp hij hem nog in het voort
zetten zijner studiën.
(Wordt vervolgd.)
