N 1 E HDagBlaó voor cföooró' on Suid-oCollanó. Terugkeer der Grieken tot de Katholieke Kerk. No. 2684 Woensdag 19 Mei 1897. 22ste Jaargang BUITENLAND. Het Gezin van den Dokter. Italië. België. IlüttlElSCifl ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem 1,10 Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40 Voor het buitenlandj> 2,8 0 Afzonderlijke nummers0.03 Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. BUREAU: St. Janstraat Haarlem. AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 16 regels50 Cents Elke regel meer7'/s s Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS. Zooals bekend is, arbeidt paus Leo XIII met geheel bijzondere zorg en met grooten ijver aan de terugkeer der Ooster- scbe volken tot de Katholieke eenheid. Voornamelijk echter heeft de Opperpriester der Kerk de bekeering der Grieken op het oog, omdat van de Grieken de scheu ring is uitgegaan en men een kwaad al tijd in den wortel moet aantasten, wil men het uitroeien. In Konstantinopel bestond reeds gerui- men tijd een kleine Grieksche Katholieke kapel met eene school. Die gemeente is altijd zeer klein geweest; en om deze ge meente verder uit te breiden, daarvoor zouden groote middelen en een grooter, goed geschoold personeel worden gevorderd. Maar op eene afgelegen plaats van Eu- ropeesch Turkije, halverwege van Gallipoli naar Adrianopel, te Malgara, vertoont zich in den Iaatsten tijd onder de Grieken eene groote neiging tot de Roomsche Kerk. Deze beweging groeit nog steeds aan en wanneer er bijtijds hulp komt opdagen, dan kan de Katholieke eenheid aldaar wer kelijkheid worden. Om de reden van zulk eene bewegiqg te kunnen leeren kennen, moet men zich den tegenwoordigen toestand der Grieken goed voorstellen. Het Byzantjjnsche Epis copaat had reeds vóór zijne afscheiding van Rome het echte kerkelijke merg verloren door zijne vleiende en onderdanigheid aan lnerachers vau Konstantinopel, die van den beginne af gaarne over de Kerk hebben geregeerd. Dat dit kwaad sedert de af scheiding van Rome immer i3 verergerd, is niet te verwonderen; want do tak, die van den stam gescheiden is, moet lang zamerhand verdorren. De ellende is echter door den val van den Byzantjjnschen troon nog veel erger geworden en tegenwoordig 'is die ellende dermate gestegen, dat het nauwelijks meer erger worden kan. De tegenwoordige Grieksche bisschoppen heb ben hunne studiën meerendeels aan de protestantsche hoogescholen van Duitsch- land gedaan en daar natuurlijk menige dwaling ingezogen en somwjjlerTzelfs schip breuk geleden in hun geloot; hetgeen hen echter volstrekt niet schjjnt te verhinderen om hun ambt uit te oefenen. FX U1LLXTOFJ 8 Vervolg) //Maar ik meen toch wel het reoht te hebben u daarnaar te vragen,// zeide de dokter en keek hem strak in de oogen. De officier bloosde en sloeg voor dezen blik de oogen neer. //Neem aan, dat ik het verspeeld heb,//bi acht hjj eindelijk met moeite uit. //Maar hoe is het mogelijkIk weet niet hoe ik het mijn dochter zal zeggen. zij heeft u zoo liet zij zal het niet te boven komen. zjj beschouwde zich reeds als uwe echtgenoote Haastig sprong hij op, de gedachte aan zjjn kind deed hem beven van toorn, en hoewel anders de zachtmoedigheid in persoon, had hij zich op dat oogenblik aan den officier kunnen vergrijpen. //Grij bebt. gespeeld, roekeloos gespeeld met het geluk van mijn kind Gjj hebt u ingedron gen in een familie, de liefde gewonnen van een meisje Doch het is beter zoo, dan dat zij na het huweljjk tot de ontdekking had moe ten komen, dat gc een speler zjjtl// Wulflngen zeide niets, maar zag hem zoo treurig met zijn bruine oogen aan, dat de oude heer zjjn zelfbeheersching terugkreeg. //Het^ is goed,/r zeide hjj zacht en stak den brief bjj zich. //IJ zult inzien, dat het voor bei de partjjen het beste is, dat u van garnizoens- Daarbij komt nog de algemeen in zwang zijnde Simonie. De Patriarch van Konstan tinopel moet aan de Porte eene hooge som gelds betalen, om in zijne verkiezing bevestigd te worden en van den Sultan de investituur te verkiijgen. Insgelijks be denke men, dat de steeds aan geldverle genheid lijdende Turken wel ervoor weten te zorgen, dat de patriarchale zetel niet te lang door denzelfden persoon wordt bezet en dat door eene nieuwe keuze de berooide Staats kas wederom met nieuwe geldsommen worde gevuld. De Patriarch, door zijne verheffing gewoonlijk met zware schulden beladen, heeft daarom niets spoediger te doen dan bisschoppen te verplaatsen en, zoo noodig, te wijden, waarvoor hij telken male eene flinke som gelds vordert, onge veer 500 Turksche ponden. De Bisschoppen volgen natuurlijk het voorbeeld van hun Patriarch en trachten zooveel mogelijk af te persen van het volk; vandaar dat de gewone Grieksche geestelijkheid, die meestal uit de lagere klassen voortkomt, en in de grootste on wetendheid voortleeft, zich in de grootste ellende bevindt. Rekent men daarbjj, dat door de Turken aan de Grieksche Patri archen en aan hunne plaatsbekleeders, de Bisschoppen, alle macht is gegeven over hunne geloofs- en stam-genooten, die zelfs in burgerlijke aangelegenheden van hen afhankelijk zijn en daarom ook tot in merg en been worden uitgezogendan kan men zich ongeveer den toestand voor stellen, waarin de geloovigen der schisma tieke Grieksche Kerk zich bevinden. Men meene nu volstrekt niet, dat wij bij deze voorstelling ons aan overdrijving schuldig maken. Üe vrije pers van Griekenland heeft nog geheel andere zaken aan het daglicht gebracht. Evenals de meeste in het Oosten levende Christenen, streven ook de Grieken naar verbetering van hun toestand onder stoffe lijk en geestelijk opzicht, en men kan zeggen, dat zelfs in Turkije zich vele be schaafde Grieken bevinden. De heden- daagsche Grieken hebben volstrekt niet hunne aloude voortreffelijkheden geheel en al verloren. Men kan zich derhalve voorstellen, hoe weinig moreelen invloed de hierboven geschetste geestelijkheid he dendaags hebben kan. De werkzaamheid des Pausen wordt echter niet onachtzaam gadegeslagen en zelfs in de kringen van plaats verandert, dai kan bet voorloopig geheim gehouden worden. Wuifingen knikte bevestigend en zonder eeni- gen groet verwijderde zich de dokter. Het was of hjj zich schaamde zich zoo bloot te hebben gegeven. Hjj had den brief, die zjjn dochter het jawoord teruggaf met trotsche minachting moe ten beantwoorden. Arm, arm kind! En zjj beminde haar bruide gom, zooals alleen een jong fijngevoelig meisje dat kan, dat nog al de illusies der jeugd heeft. Hoe zal men haar deze tjjding kunnen mede- deelen, en wie zal deze moeilijke taak op zich nemen Deze gedachten doorkruisten het hoofd van den dokter terwjjl hjj langzaam als een slaap wandelaar zjjn weg vervolgde. Het viel hem moeilijk zich staande te houden. Hjj lette niet eens, waar hij liep, en bemerkte niet, dat tal van voorbijgangers hem groetten. Werktuigelijk zette hij den eenen voet voor den anderen, en overdacht hoe of alles in zijn werk zou gegaan zjjn. Een man als Wuifingen, waarop allen zou den gezworen hebben zou zoo lichtzinnig zoo j gewetenloos gehandeld hebben! Onmogelijk! Maar wat is tegenwoordig onmogelijk? Ziet men niet dageljjks nog vele grootere vermogens, zelfs wel van mannen met huisgezinnen aan den speel- duivel ten offer brengen, hetzjj op de Beurs, op de renbaan of aan den speeltafel? En een jong officier stond aan zooveel verleiding bloot. Of was alles maar comediespel, een voor wendsel om op eene gemakkelijke manier zijn verloving te verbreken. Berouwde het den knappen, flinken officier nu hjj carrière ging leeken wordt reeds veelvuldig gesproken over de mogelijkheid van een terugkeer tot Rome. En dit is op zich zelf reed3, vergeleken bij den vroegeren toestand, een ontzaglijke vooruitgang. Doch keeren wij tot de beweging naar hereeniging, die zich in Malgara en om streken voordoet, terug. Een ijverig Grieksch katholiek priester, IsaiaPappadopoulo, sinds verscheidene jaren in genoemd stadje werkzaam, heeft zich bijna uitsluitend tot het uitgeschudde gedeelte der Grieksche kudde, tot het gewone volk gewend. Vree- selijke vervolging en gevaren heeft hij te verduren gehad. Tweemalen werd de woning van den armen missionaris boven zijn hoofd in brand gestoken en hij verloor geheel zijne armzalige haveja men heeft zelfs openlijk hem naar het leven gestaan. Maar de onversaagde priester is dapper en onverschrokken op zijn post gebleven. Thans schijnt zijne standvastigheid te zullen bekroond worden. Geheele dorpen hebben zich voor de terugkeer tot de Roomsche Moederkerk verklaard. Maar nu helaasontbreekt het aan missionaris sen van den Griekschen ritus en ook aan de noodige geldmiddelen om de dringend noodzakelijke kerken en scholen te bouweD, om de noodzakelijkste meubelen voor kerk en school aan te schaffen, om de leer meesters te bezoldigen enz. Derhalve ziet men thans de noodzake lijkheid in van de maatregelen van Z. H. Leo XIII, die last gegeven heeft om Grieksche kapellen, scholen en seminariëu te stichten, ten einde in de behoefte aan Grieksche priesters en leermeesters, welke behoefte zich na korteren of langeren tijd zal voordoen, te kunnen voorzien. De kweekelingen van het heiligdom, welke in het seminarie naast de onlangs inge wijde Grieksch-katholieke kerk in Kum- kapu worden opgenomen, zijn allen katho liek, weliswaar van Grieksche afkomst, maar uit den Latijnschen ritus tot den Griekschen ritus overgegaan. Wanneer aldus langzamerhand een ijve rige, vrome en wetenschappelijk gevormde geestelijkheid zal zijn samengesteld, dan behoeft bet Grieksche' volk niet langer meer zjjne verdrukkers te volgen, die aan dat volk in stede van het brood des god- delijken woords en van zegenrijke zorg den steen van gierige hebzucht en onmee- doogendheid voorhouden. maken zijn naam en hand zoo gemakkelijk ver geven te hebben. Adèle bezat niets dan een middelmatige buid- schat, als het moest kon haar de dokter, doch slechts met behulp van veel opofferingen, jaar lijks een kleine toelage geven, doch meer kon hjj niet doen. Hij moest reeds veel meer dan hem lief was, zijn oudste dochter Marie bij springen. Misschien was Wuifingen van meening ver anderd en wilde liij liever een rijk meisje trou wen. Behalve zijn innemend voorkomen toch, droeg bij een ouden geëerden naam, wat dikwijls bij een huwelijk heel wat gewicht in de schaal werpt. Doch dit zou men nu heelemaal niet van hem gedacht hebben, maar wie had dan kunnen denken, dat hij zijn vermogen verspe len zou Het was te veel voor zjjn oude hersenen Hjj moest er met iemand over spreken en hij be dacht ook reeds met wie hij dit doen zou. Met moeite sleepte hij zich door de straten der oude stille stad voort, tot hij eindelijk stilhield voor een huis, dat er uitzag alsof net reeds eenige eeuwen over zich had zien heengaan. Hij be klom een breede ruime trap en klopte op de tweede verdieping aan een deur, waarop een eenvoudig plaatje was aangebracht dat den naam droeg //Dahlen/,. //Is mijnheer Dahlen thuis //Voor u wel, heer Dokter.// Zjj liet hem door een portaaltje in een kamer, die zeer eenvoudig volgens de hedendaagsche begrippen, zelfs sober gemeubileerd was. Een oude man zat in een grooten leunstoelvoor het Een gevaarlijk dorp mag wel genoemd worden het plaatsje Artena. Van 1879 tot 1886 werden daar vier burgemeesters op klaarlichten dag op de Markt dood geschoten. In eene studie door prof. S i g h e 1 e over misdaden in Italië blijkt dat in Artena vijfmaal meer diefstallen, zesmaal meer moordaanslagen, zevenmaal meer moorden en negen-en-dertigraaal meer rooverijen plaats hebben dan in eenige andere stad van Italië. Prof. Sighele maakte een uitstapje naar die interressante plaats en bleef er eenige dagen. Hij zegt, dat zij allerscbilderachiigst op een hoogte in de nabijheid van Velletri gelegen is; maar hij voegt er bij, dat er van elke familie, die er woont, een is, die wegens misdaad in de gevangenis zit. De bevolking, bij welke nog bloedwraak in zwang is, staat onder streng toezicht der politie. Bij de politie vernam S i g h e 1 e, dat vele families, uit drie en vier personen bestaande, wegens moord en roof veroordeeld zijn. Een tijdgenoot placht te zeggen, dat hij de bewoners van Artena tot elke misdaad in staat achtte. In de Belgische Kamer heeft de heer Coremans, eene krasse anti-militaristi sche redevoering gehouden om te doen uitkomen dat het land der Belgen zich te matigen heeft in zijne krijgsuitgaven. Hij deed uitkomen wat de vaderlands liefde van een soldaat beteekent en wees daarbij op de geschiedenis van doorluchtige krijgslieden: Con dé en Turenne be vochten Frankrijk aan 't hoofd van Spaan- sche troepen! De doorluchtige M o 11 k e, om zijn krijgsmaasverdiensten te doen gelden, ging eerst over naar Rusland, vervolgens naar bet Turkech leger. Eindelijk trad hij in 't Pruisisch leger, waar hij zich, zoo als men weet, beroemd maakte. Liet Dumouriez Frankrijk niet los om over te loopen naar de legers, die zijn land bevochten? Het doel van den krijgs man van beroep is eerst en vooral zjjn weg te maken. Hoeveel officieren verlaten niet bet leger, zoodra zij de kans hebben fortuin te ma- raam te lezen. Hij knikte den binnenkomende vriendelijk toe. en wees zwijgend op een stoel, die dicht bij den zijnen stond, aan welke zwij gende uitnoodiging door Eromann even zwijgend voldaaD werd. Men zag op het eerste gezicht dat deze man zijn woorden niet onnoodig ver spilde. In zijn scherpgeteekend gelaat stonden een paar donkere oogen, die u dreigend van onder de borstelige sneeuwwitte wenkbrauwen aankeken. De schedel van het overigens fraai en edel gevormde hoofd was geheel kaal, alleen aan de zijden kon men nog een kransje bespeuren. Deze man, waarin de dokter een groot ver trouwen stelde, leefde Dog slechts enkele jaren in de stad. Niemand wist wie hij was, en van waar hij was gekomen. Eenig vermogen moest hij wel bezitten, want hjj maakte nergens schuld. Voor de rest leefde hij uiterst eenvoudig met zijn oude, ook niet vriendelijke huishoudster. Zijn eenige weelde wareD zijn boeken. Dezeston den in groote glazen kasten netjes geordend in zijn werkkamer. Hjj ging met niemand om, uitgenomen met Eromann en zijn huisgezin, doch ook deze om- gaDg was zeer eenzjjdig, want Dahlen ontving wel bezoeken van den dokter, en zag hem zeer gaarne komen, doch bracht hem nooit een tegen bezoek. Men nam dit echter den ouden zonder ling, wiens vriendschap de dokter op zeer vreem de wijze gewonnen had, niet kwaljjk. {Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1897 | | pagina 1