N I E IJ W E
2VagBlaó voor c?toorè- on S/uió-dCollanó.
Tegen Rome.
No. 2698
Zaterdag 5 Juni 1897.
22ste Jaargang
n,io
BUITENLAND.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige in plaatsen» in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
1,40
2,80
«0.03
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer 7'/s
Groote letters -worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Redacteu r-U itgever, W. KüPPERS.
Zijdie zich met den aanvang van
het %tieutoe kwartaal (1 Juli) als
abonné doen inschrijvenontvangen van al
heden de voor dien tijd verschijnende num
mers van de NIEUWE HAARLEMSCHE
COURANT en het ZONDAGSBLAD gratis.
Dit is de leus, welke door velen in den
lande en vooral door de Christelijk histo-
rischen wordt aangeheven. Ook de oud
liberalen voegen zich gaarne daarbij, zij
het ook in minder directen zin.
Dit moet verbazing wekken. Immers
die oud-liberalen zijn mannen, die het be
ginsel van Kerk en Staat steeds waren
toegedaan en misschien nog zijn toegedaan,
zoodat bet raadselachtig zou zijn, waarom
juist zij thans de godsdienst zoo gaarne
in den politieken strijd mengen, ware het
niet, dat uit alles blijkt, dat bij hen be
houd van invloed en gezag zwaarder we
gen dan alle beginselen. Maar juist omdat
dit zoo is en meer en meer wordt ingezien,
zullen het vermoedelijk ook de oud-libe
ralen zijn, die bij de stembus de zwaarste
verliezen zullen lijden.
Met de N. R. Ct. voorop moge men
al trachten de kreet <degen Romete doen
weerklinken, en de protestanten tegen de
katholieken op te zetten, veel succes kan
men met dat alles niet hebben.
Immers wat bedoelt men daarmede?
Wenscht men mannen naar de Kamer af
te vaardigen, die mede zullen werken om
uitzonderingswetten voor de katholieken
te maken. Immers neen. Niemand in den
lande, zelf3 Dr. Bronsveld niet, is nog
met zoo'n plan voor den dag gekomen.
Acht men het streven der katholieken
dan gevaarlijk voor de algemeene belan
gen des Vaderlands? Ook dit is niet mo
gelijk. Want dat streven is duidelijk neer
gelegd in het Katholiek Program. En
tegen den inhoud daarvan wordt schier
geen strijd gevoerd.
FEUILLETON
Het Gezin van den Dokter.
22 Vervolg)
Zij ging dan ook werkelijk en verkocht haar
inboedel om daarvan den overtocht te betalen.
Ik heb haar nooit meer teruggezien, nooit meer
iets van haar gehoord, tot
Hij streek met de hand over zijn voorhoofd,
als om zijn. gedachten te verzamelen, wik breid
de mijn fabriek uit en verdiende veel geld.
Eenige jaren later deed ik mijü zaken aan kant
om alleen voor de studie en de wetenschap te
leven. Ik reisde de geheele wereld door en
vestigde mij eindelijk levensmoede in dit kleiue
stadje. ,,En hier hier heb ik eindelijk Adèle
weergevonden. Haar zelf wel niet, maar toch
haar sprekend evenbeeld, haar dochter, uw
bruid mijnheer v. Wulfiugen.w
Deze slaakte een kreet van verwondering en
ook Vollmer, die niets er van wist, keek den
oude verbaasd aan.
//Hoe is dat mogelijk sprak hij eindelijk.
//Mijn schoonzuster
//Is slechts een aangenomen kind van den
dokter, haar moeder was zijn nicht. Zij wendde
zich tot hem met haar dochtertje, het knaapje
was tijdens de zeereis gestorven, en de moe ter
volgde het maar al te rasch. De dokter nam
het weesje tot zich, voedde het op als zijn
dochtertje en nam haar later wettig als zijn
kind aan. Het meisje zelf weet niet beter, of
dokter Fromann en zijn vrouw zijn haar ouders.
Maar, wat beteekent dan de leus «tegen
Rome.» Wij weten het niet en als er ie
mand is, die het wèl weet, houden wij ons
voor de mededeeling daarvan ten zeerste
aanbevolen.
Veronderstel eens, dat de katholieken
ter stembus togen met de leus «tegen
Calvijn» zouden de N. R. Ct. c. s. dan
niet trillen van verontwaardiging over
zooveel godsdiensthaat enz. Welnu, wat gij
niet wilt, dat u geschiedt, doet dat ook
aan anderen niet.
Wij katholieken hebben er natuurlijk
niets tegen dat men ons bestrijdt, mits dit
geschiede met eerlijke en opene wapenen,
open en loyaal, zooals het ronde Hollan
ders betaamt.
Is men tegen protectie, terwijl wij er voor
zijn, dit zij zoo. Men kan dan argument
tegenover argument stellen. Wenscht men
geen ingrijpende maatregelen van staats
wege omtrent het sociale vraagstuk, wat wij
wèl willen, late men het ronduit zeg
gen met opgaaf van bewijsgronden, teneinde
discussie mogelijk te maken enz.
Daarin en daarin alleen zoeke men zijn
kracht en niet in het aanstoken van wan
trouwen tusschen Roomsch en onroomsch,
en zulks met het blijkbare doel om te
trachten te handelen als de hond, die met
het kluifje wegliep terwijl twee anderen er
om streden.
Vooral de N. R. Ct. neemt naar onze
bescheiden meening in deze een onjuist
standpunt in.
Geen katholiek blad, al is het ook nog
van zoo'a geringe beteekenis, kan iets schrij
ven waaruit ook maar in de verste verte iets
onaangenaams kan worden gedistilleerd
voor de protestanten, of de N. R. Ct. is
er dadelijk bij om daarvan te profUeeren.
En toch, in 1894 toen zij met Rome sa
menging bij de stembus, kon men van dat
alles niets bespeuren. Begrijpt de N. R. Ct.
dan niet dat het publiek gaat inzien, dat
hier een zekere tendens achter steekt?
Wij zijn benieuwd of de N. R. Ct. van
Het zou wreed geweest zijn haar deze illusie te
ontrooven nooit, nooit mag zij de waarheid
vernemen! Begrjjpt u nu, waarom ik u verzocht
bij mjj te komen, mijnheer v. Wulfiogen? Ik
wil het meisje, het evenbeeld der vrouw, die
ik altijd bemind heb, gelukkig zien. De dokter
heeft mjj het geheim verraden, zonder te ver
moeden hoezeer het mij ter harte ging. De
eigenlijke reden van uw gedra - en van het
verbreken van uw verloving hebben wij sa
men met veel moeite uitgevcscht, nietwaar
mijnheer Vollmer Welnu, ik ben rijk, rijker dan
iemand vermoedt. Adèle wordt eens mijn eeni
ge erfgename, behoudens enkele legaten voor
haar zusters Het spreekt van zelf, dat zij niet
wachten kan, tot ik dood ben ik wil haar
voor dien tijd gelukkig zien. Ik heb nooit ge
weten, waarvoor ik geleefd en gewerkt heb,
waarvoor ik gespaard heb, nu weet ik het, om
u en het kind mijner Adèle gelukkig te maken.
Ontroerd stak hij den officier de hand toe,
die deze krachtig drukte, zonder eohter iets te
antwoorden. Dahlen schudde het hoofd.
//Wat nu, mijn vriend, is men tetrotsch zich
iets door den oude te doen schenken?//
„Ik had werkelijk gehoopt en er mijn eer
ingesteld mijn vrouw niets verschuldigd te zijn,
maar haar door eigen klacht -//
„Lieve jonge vriend, eer ge door eigen kracht
zoover zijt, is Adèle oud! Het vervloekte geld
of liever het gebrek er aan, heeft de moeder
ten gronde gericht, laat het tenminste het geluk
der dochter grondvesten. Wacht, daar komt
een beter voorspreker als ik ben!//
Op dit oogenblik klonk de bel.
wie sommigen misschien nog denken, dat zij
het «hoor en wederhoor» gewoon is toe
te passen, het bovenstaande in haar kolom
men zal opnemen al of niet met een woord
van protest er bij. Geschiedt dit niet, dan
kunnen zelfs haar geestverwanten, naar
het ons voorkomt, zich geeD groote illu-
siën maken omtrent haar onpartijdigheid.
België.
De stad Brussel is letterlijk opgepropt
van vreemdelingen die de Tentoonstelling
bezoeken. In de hotels is bijna geen plaats
meer te vinden verscheidene hotelhouders
hebben overeenkomsten aangegaan met de
burgers te herbergen.
De Tentoonstelling-bezoekers werden
Dinsdag-avond leelijk teleur gesteld, door
dat de electrische trams wegens een defect,
plotseling bleven staan, zoodat zij te voet
huiswaarts moesten keeren.
Frankrijk.
De groote Franschman Ferdinand De
Lesseps, zal zijn standbeeld krijgen aan
den ingang van het Suez-kanaal te Port-
Said, opdat de reizigers steeds het beeld
voor oogen zullen hebben van den man,
wiens genie en ontembare energie het
groote werk heeft tot stand gebracht, die
afstanden heeft verkort en de internationale
betrekkingen der volken heeft gewijzigd.
De netto winst die het Suez-kanaai over
1896 heeft afgeworpen, bedraagt 44.508,000
franks. Een woord van hulde werd dan
ook op de algemeene vergadering van
aandeelhouders gebracht aan den voorzit
ter, prins d'Arenberg, aan wijlen zijn
voorganger den heer Guichard; ook
aan wijlen Victor de Lesseps, een der
meest ijverige helpers van zijn vader en
wijlen den heer ChabrièresArles,die
van het begin der oprichting der maat
schappij aandeelhouder en sedert 1890
directeur was.
Er zijn in het j'aar 1896 3409 schepen
door het kanaal gegaan, houdende 8.560,000
tons. Van deze maakten 215,000 de eer
ste maal van het kanaal gebruik en 3211
passeerden des nachts bij electrisch licht.
De doorvaart duurde gemiddeld 15 uur
Wulflngen sptong van zijn stoel op, doch de
onde duwde hem weder neer.
//Geduld ik zal haar voorbereiden
Hij verwijderde zich snel, en spoedig hoorde
men buiten een zacht gefluister. De deur werd
geopend een jubelkreet en de zoo wreed
gescheiden gel efden waren opnieuw en nu voor
immer vereeDigd.
//Vraag hem niets geloof ei vertrouw op
hem, lief kind, nu is alles goed!» sprak de
oude ernstig toen de eerste ontroering voorbij
was
Men begrijpt, dat de andere leden der dok
tersfamilie zich niet zoo gemakkelijk lieten af
schepen als de gelukkige Adèle, en dat vooral
de moeder en zu3 Marie een scherp verhoor in
stelden. Doch zij hadden een waardigen tegen
stander, een dichter die met zijn verbeeldings
kracht, hun spoedig een geschiedenis opdischte
van een fortuin, door bankroeten en andere on
gevallen verloren geraakt, doch later door een
buitengewone gunst van het noodlot weer te
ruggewonnen.
Langzamerhand kwamen de beide dames wel
tot de ontdekking, dat Adèle's oude vriend niet
vreemd was aan deze gunst van het noodlot,
doch nooit vernamen zij in welke betrekking hjj
stond tegenover het jonge meisje.
Nu Adèle opnieuw verloofd was, wist haar
zuster Emma niet recht of zij zich moest ver
heugen of dat zij terwille van Hasselbrecht, die
nu alle hoop moest opgeven, bedroefd moest
zijn. Zij verkoos het eerste, deels daar zij zich
zedelijk verplicht achtte te deelen in het geluk
I barer zuster, en verder het valt met te ontken- 1
58 minuten, d. i. 25 minuten minder dan
in 1895.
Onder de 3409 schepen die het kanaal
bevaren hebben, waren 2162 Britsche, 322
Duitsche, 230 Italiaansche, 218 Fransche
en 200 Nederlandsche.
Zuid-Afrika.
Over de benoeming van dr. Lejds tot
Staatssecretaris der Z. A. Republiek voor
eene periode van drie jaar, worden de bijzon
derheden nu bekend, waarbij het blijkt dat
deze stemming de meest volkomen neder
laag van de anti-Hollanders aezinde groep
geweest is, zoo zelfs dat bij deze hoogst
belangrijke benoeming die richting zich
in het geheel niet heeft geuit. Yan de 25
Volksraadleden die aan de stemming deel
namen hebben 19 op dr. Leyds gestemd,
één op dr. Coster (eveneens een Hollan
der) en 5 op den heer Fischer, die, wel
geen Hollander is, maar geheel tot de groep
Leyds behoort, en candidaat dier groep
was voor het geval men de bl jjvende tegen
woordigheid van dr. Leyds in Europa
had gewenscht Het is dus blijkbaar deze
laatste wensch geweest die verhinderd heeft
dat dr. Leyds met algemeene stemmen
werd herbenoemd en van oppositie tegen
zijne politiek of zijn persoon is geen spoor
meer te vinden. Rechter Kotze noch
een der zijnen, heeft een enkele stem gehad.
De Volksraad, gehoor gevende aan
een voorstel, reeds in de presidentieele
boodschap bij de opening der zitting aan
gekondigd, heeft eene Commissie van vijf
leden benoemd, met de bevoegdheid om
rechtsgeleerden te raadplegen, om een her
ziening van de Grondwet, vooral op het
stuk van de positie der rechterlijke macht
voor te bereiden.
Er heerscht eene epidemie in Sekoe-
koeni's land (Zoutpansberg) en de Kaffers
sterven er aan bij honderden. Ook is er
eene groote sterfte aan koorts onder de
arme Boeren en de Kaffers in de distric
ten bewesten Pretoria.
Engeland.
Koningin Victoria heeft van het inkomen
dat zjj uit het hertogdom Lancaster trekt,
dit jaar 500 p. st. afgestaan om de kleinste
predikantstraktementen in het hertogdom,
door de -verminderde opbrengst van het
land nog schraler geworden, aan te vullen.
nen uit eigenbelang.
//Arme dokter!,, sprak zjj met een gedwongen
treurige stem, toen zjj hem het nieuws onder
vier oogen mededeelde, //arme dokter, nu hebt
ge beelemaal geen kans meerZij keek hem
van ter zijde opmerkzaam aan.
//Neen, nu is er voor mjj geen hoop meer
sprak de joDge dochter, wel wat verbluft door
het nieuws, en trok daarbij een droevig gelegen
heidsgezicht.
„U is zeker zeer bedroefd?// ging het meisje
verder, schijnbaar weer zonder hem aan te
zien, alhoewel haar geen enkele van zjjn be
wegingen ontging.
//Ja ik ben ik ben zeer bedroefd!// antwoord
de Hasselbrechtdoch zijn vergenoegde blik was
geheel in tegenspraak met zijn woorden.
Hij wachtte een poosje of zij hem niet troos
ten zou, en verheugde zich reeds bij voorbaat
haar klankrijke stem woorden van troost te
hooren spreken. Toen zjj echter in het geheel
niets zeide, herhaalde hjj zoo somber mogeljjk
//Ja, ja, ik den diep bedroefd
Hij voelde, hoe belangwekkend hij haar scheen
omstraald door het romantische licht eener onge
lukkige, tweemaal teleurgestelde liefde. Aandach
tig sloeg hij den indruk van zjjn woorden op
Emma gade, en die scheen zeer diep te zjjn
want haar vingers trilden en zjj keek hem zoo
weemoedig aan, dat hjj als bij tooverslag zag,
hoe het eigenljjk met hem en haar stond.
Hjj slaakte een kreet van verwondering en bljj-
de verwachting. Was hjj dan tot nu toe blind
geweest
Wordt vervolgd.)
HliRliMSfHI tOIRIIT.
ABONNEME N TSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER AD VERTEN TIEN
