No. 2707.
Donderdag 17 Juni 1897
22ste Jaargang
®ag6laó voor cKoorè- on Stiió-tJCollanó
Uitbreiding der Staatsmacht:
BUITENLAND.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland c
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
BüHEAU: St. Jansstraat. Haarlem.
Van 16 regels. 50 Cents.
Elke regel meer7llt»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con tact.
Hoojdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Puhlicitê Etrangèré
G. L. DAUBEfyCo. JOHN., F.JONES Succ., Pans 31 bis Faubourg Montmartre,
Meermalen wezen wij op de verderfe
lijke leer, die alle verbeteringen op eco
nomisch en sociaal gebied tot stand ge
bracht wil hebben door den Staat. In
hoofdzaak mag dit wel het verschil ge
noemd worden tusschen het radicalisme
en het standpunt zijner bestrijders. Be
halve de volstrekte vijandschap van radi
calen en socialisten tegen alles, wat slechts
met den godsdienst in betrekking staat,
vindt hun leer bij ons vooral tegenstand,
omdat zij alle maatregelen die bestemd
zjjn om verbeteringen in het maatschap
pelijk geheel te brengen, willen baseerea
op de Staatsmacht. Ja, het schijnt alsof
zij in plaats van den geopenbaarden gods
dienst, den Staat hebben verheven tot
een godheid, die de macht bezit om hun
wenschen en verlangens volkomen te be
vredigen.
Hierbij mogen wij de opmerking niet
laten voorbijgaan, dat alle vooruitstre
vende^ van liberalen tot socialisten toe,
door dit verheffen van het Staatsbegrip
duidelijk bewjjzen geen vertrouwen te
stellen in hun eigen wjjsheid en werk
zaamheid. Zjj zoeken als 't ware steuD
bjj iets dat in hun verbeelding hooger
staat en machtiger is dan zij zei ven en
dat hebben zij gevonden in den Staaf.
Deze is nu de afgod, dien zij aanbidden
en dienen, zjj het dan ook dikwerf on
bewust. Verwijten derhalve de «vooruit-
strevenden» ons, dat wij ook op staat
kundig gebied ons laten leiden door
hetgeen de Kerk gebiedt, wij bunnen op
hen de beschuldiging werpen, dat zjj
hun leerstellingen en beginselen doen
berusten op een fictieven grondslag, een
begrip, dat door henzelven is uitgevonden
en gevormd, en dus een in de hoogste
mate subjectief karakter draagt.
Daarom bljjven wjj met alle kracht
die in ons is strjjden tegen het nemen
van maatregelen, waardoor de Staat op
storende wijze ingrijpt in het maatschap
pelijk organisme. Wij kunnen ons tot
op zekere hoogte vereenigen met vele
der ook van radicale zijde voorgestelde
veranderingen op sociaal terrein, en wij
twjjfelen er niet aan, dat er nog veel
gedaan kan en moet worden om de maat
schappelijke rechtvaardigheid tot werke
lijkheid te brengen.
Maar hoe noodig en nuttig de bedoelde
maatregelen ook kunnen zjjn, zij verliezen
in ons oog alle waarde, wanneer men
wenscht, dat zjj door den Staat alleen
en onmiddellijk moeten tot stand komen.
FEUILLETON
Beschuldigd.
10.
(Vervolg)
Daarmede zoudt ge mij een grooten dienst
bewijzen. Parijs is nu juist niet de veilig
ste plaats om met zulk een bedrag aan bank
papier in mjjn zak rond te loopen, en het geld
in mjjn hotel te laten, komt mij ook te gevaar-
ljjk voor, te meer daar ik mijn trouwen neger
niet bjj mjj heb Bamboula is aan boord ge
bleven, om voor mjjn bagage te zorgen, en
komt daarmee eerst later hier. Wanneer ge
het dus tot morgen zoudt willen bewaren
maar het is reeds laat, uw kantoor is gesloten
en uwe bedienden zjjn vertrokken.
O, maar Moulin zal er nog wel zjjn, ant
woordde de bankier, terwjjl hjj op den knop
eener electrische schel drukte en Baptistin die
zich aan de deur vertoonde toevoegde
Zie eens, of de heer Moulin nog in het
kantoor is, en verzoek hem, even bjj mij te
komen.
Jacques Moulin was daar nog in levendig
gesprek met Manrice Bertin, den zoon van den
bankier en diens vriend, den vicomte Adhémar
de Champsahlon.
Maar waarom weigert ge mjj de dertig-
uizend franks, die ik zoo dringend noodig
.V| vroeg Maurice ik zal er u een re<;u
geven. MijlfhandteekeninK zal toch wel voor
duizend franks goed zjjn, zou ik denken.
Ik weiger volstrekt niet, u die dertig
Want daardoor desorganiseert meu maat
schappij en staatsinstellingen. Men roept
in plaats van de bestreden en afgeschafte
misbruiken nieuwe fouten in het leven
en vervalt dus van Scilla in Charybdis.
Hieraan wenschen wij niet mede te .wer
ken en vandaar dat een afgrond gaapt
tusschen ons standpunt en dat der radi
calen.
Dienzelfden afkeer van de Staatsbe
moeiing hebben wij niet gevonden bjj de
tegenwoordige Regeering. Zjj heeft door
verschillende maatregelen zooal niet direct
tet socialisme begunstigd, dan toch zeker
wel den weg gebaand voor het doorvoeren
der sociaal-democratische beginselen. Na
tuurlek deed zjj dat onbewust en zal zij
het ten sterkste ontkennen ooit iets ver
richt te hebben, waarvan zij kon vermoe
den, dat het de sociaal-democratie zou
bevorderen. Maar zjj kan onmogelijk de
beschuldiging van zich afwerpen te veel
te hebben toegegeven aan het streven
naar vermeerdering der Staatsmacht. En
daardoor heeft zjj de sociaal-democratie
in de hand gewerkt.
Wij denken hierbij o. a. aan het door
haar bij de Staten-Generaal aanhangig
gemaakte ontwerp tot wetteljjke verzeke
ring van werklieden tegen de geldeljjke
gevolgen van ongevallen in bepaalde be-
drjjven. Op het doel van dit ontwerp is
geen aanmerking te maken. De zegen der
verzekering verdient hoogeljjk te worden
gewaardeerd. Voorziening in den nood
van het werkmansgezin, ontstaan door
ongeluk, invaliditeit en ouderdom, behoort
tot die maatregelen, waardoor veel leed
ban worden verzacht en veel smart kan
worden gelenigd, en dat dus maatregelen
beraamd worden, die in dit opzicht nuttig
kunnen werken, wie zal het wraken
Tot zoover kunnen wjj medegaan met
de bedoeling der Regeering, maar onze
sympathie houdt op, zoodra wjj zien, op
welke wjjze zjj naar het bereiken van dat
doel wil streven. In het ontwerp wordt
het begiusel gehuldigd, dat de Staat zelf
de verzekering ter hand neemt met uit
sluiting van andere instellingen ot maat-
schappjjen van verzekering. Hierin ligt
ons groote bezwaar, 't welk wjj zelfs zoo
gewichtig achten, dat wij voor ons niet
gaarne zouden medewerken aan de tot
standkoming van 't bedoelde ontwerp.
Het verzekeringswezen heeft in de laat
ste tientallen van jaren een groote vlucht
genomen. Terecht beschouwen dan ook
velen de verzekering als een der heilzaam
ste middelen om het individu en zelfs
geheele groepen van personen te bescher-
duizend franks te geven, antwoordde Jacques,
evenmin als ik de waarde uwer handteekming
in twijfel trekmaar zooals ge weet, heeft uw
vader mjj uitdrukkeljjk verb den, u iets te geven,
zonder zjjn toestemming-
Ja dat weet ik welwaar het de zaken
geldt, maar onder ons, als vrienden, mijn beste
Jacques, kondt ge mjj dien dienst toch wel
bewjjzen
Het spjjt mij, niet aan uw verlangen te
kunnen voldoen, iz heb geen geld
Nu ja, maar ge kunt toch over de kas
beschikk»nhet is toch eenvoudig genoeg en
ge zjjt volkomen verantwoord ge geeft mjj het
geld en ik geef u een re^u
Dat uw vader moet teekenen.
Och, ge behoeft er hem imners niets
van te zeggen. Morgen geef ik u het geld
terug. Noch mjjn vader noch iemand anders
behoeft er iets van te weten, ge loopt niet
het minste gevaar en mij bewjjst ge er een on-
schatbaren dienst mee.
Onmogelijk. Ik kan geen gelden uit de
kas nemen, die mij is toevertrouwddat zou
misbruik van vertrouwen zijn.
Maar ik moet dat geld absoluut hebben,
het koste wat het wil 1
Tracht het dan van uw vader te krjj-
gen.
Die wil nergens meer van hoorei hjj be-
grjjpt niet, in welk een vreeseljjken toestand
ik mjj bevind.
men tegen de gevolgen van gebeurtenissen
die hen kunnen treffen. Natuurlijk bestaat
hier ook weder een grens en moet men
zich niet voorstellen, dat door de verze
kering de samenleving beschermd zal wezen
tegen alle onheilen. Maar in ieder geval
is het de algemeene overtuiging gewor
den, dat zij veel leed kan verzachten.
Door deze groote vorderingen van het
verzekeringswezen zjjn allengs tal van
groote Maatschappjjen ODtstaan, die min
der het behalen van geldeljjk voordeel
dan wel de belangen der verzekerden
beoogen. En zoo zjjn er ook instellingen,
die de verzekering van werklieden tegen
de geldeljjke gevolgen van ongelukken
enz. ten doel hebben.
Wat geschiedt er nu, als de Staat
deze verzekering zelf ter hand neemt?
Hjj treedt dan op het particulier terrein
en doodt het particulier initiatief. De
Staat doet dan precies hetzelfde als het
geen hjj zou verrichten, wanneer hjj zich
inliet met het oprichten van Staatsbak-
kerijen, Staatsslachterijen en dergeljjke
zaken.
Eene Regeering, die het monopolie eener
werkliedenverzekering verleent aan den
Staat, werkt daardoor in de hand dat
door sommigen met evenveel recht van
haar wordt gevraagd, dat zjj zich zal be
zighouden met bovengenoemde wenschen
der sociaal-democratie.
Hieraan ontleenen wjj het recht om
de tegenwoordige Regeering te beschul
digen van begunstiging der socialistische
beginselen. Onmogeljjk is het haar zich
van deze beschuldiging te zuiveren, want
waar steeds op staatkundig gebied wordt
gezocht naar antecedenten, daar vinden
de sociaal-democraten voor de toepassing
hunner leerstellingen voorbeelden in het
geen door deze gewoon liberale Regee
ring werd voorgesteld.
Men lette er wel op, dat wjj het doel
van het ontwerp toejuichen, omdat ook
wjj erkennen, dat de werkman meer d in
tot nog toe kan worden beschermd. Hjj
is toch de economisch zwakkere en heeft
reeds zwaren strijd genoeg om te zorgen,
dat hjj gezond zjjnde voor zijn gezin het
dageljjksch brood kan verdienen.
Doch evenmin als wij bet zouden kun
nen goedkeuren, dat de Staat optrad als
leverancier van allerlei dageljjksche zaken
ten behoeve van particulieren, kunnen wjj
er ons medevereenigen, dat de Staat de
werklieden-verzekering in eigen hand zal
nemen en zelf zal beheeren.
Zulks behoort tot den particulieren on
dernemingsgeest, en waar deze getoond
iaad wanhopig. Ik moet het geld hebben
ik moet En in hevige gemoedsbeweging
stapte hjj het kantoor op en neer.
Jacques Moulin stond op, en om een eind
aan deze pijnlijke scène te maken, sloot hjj zijn
lessenaar en maakte zich gereed, om te ver
trekken, toen Baptistin aan de deur verscheen
en hem verzocht, bjj den heer Bertm te ko
men.
Uw vader laat mij roepen, zeide hjj tot
Maurice, misschien is het daarvoor welmet
deze woorden volgde hjj den ouden knecht. I
Het is toch een eerljjke jongen! sprak
de vicomte, terwijl hij een sigaar opstak, men
moest een standbeeld voor hem oprichten, en
in elk bankierskantoor een reproductie er van
op den schoorsteen plaatsen, als navolgenswaar
dig voorbeeld.
Grjj kunt gemakkeljjk schertsen, maar ik,
ik weet geen raad, die ellendige Moulin, wat
maakt het voor hem uit, om mjj tot morgen dat
geld te leenen
Ja, bet is een lastig geval als men met
zulke uiterst nauwgezette lieden te doen heeft
maar van den anderen kant i» zijne omzichtig
heid niet zoo geheel misplaatst.
Het is om wanhopig te worden. Ik weet
waarljjk niet meer wat ik doen moet 1
Gedurende dit korte onderhoud, was Jacques
Moulin het kabinet van den lieer Bertin bin
nengetreden.
heeft velei belangen te kunnen en te wil
len dienen, mag de Staat niet optreden
als concurrent van de betrokken Maat
schappijen en daardoor, naast de bestrij
ding van veler particuliere belangeD, het
Staatssocialisme bevorderen.
De jsvooruitstrevenden» schijnen hiervan
over het algemeen nog weinig doordron
gen te zijn. Zelfs de zoogenaamd gema
tigd liberale, ook wel conservatief-liberale
Regeering van thans geeft hiervan het
bewijs.
Kan het dus verwondering wekken,
dat wij den hartgrondigen wensch koes
teren om door middel der heden gehouden
verkiezingen eene andere Regeering aan
het roer van den Staat te verkrijgen?
Frankrijk.
De heer F au re, president der Fran-
sche Republiek ontvangt vele felicitaties
over den gelukkigen afloop van den op
hem gepleegden moordaanslag. Toen hij
van de wedrennen naar Parijs reed, werd
hij toegejuicht en in de stad heerschte
zekere opgewondenheid. De bewaking van
h9t Elysée werd versterkt.
Dit is reeds de tweede aanslag op het
leven van den heer Fa ure. Het is nu
wel niet aangenaam zoo iets te moeten
ondervinden, maar wij vertrouwen, dat de
President hieruit de les moge trekken,
hoe dieji bedorven een volk kan worden
waar de godsdienst wordt vervolgd.
Ontneem den misdeelden op deze wereld
die de rijken in weelde ziet voortleven,
zijn godsdienst, de hoop op een beter
leven, dan is het niet te verwonderen, dat
zoo iemand gebracht wordt tot wanhoop
en blinde razernij die hem maken een
afschuwwekkende misdadiger, zelfs een
moordenaar.
Toen de aanslag gepleegd werd, reed de
heer Faure met zjjn gezelschap langs
het dichte kreupelhout rechts van den
weg, van waaruit het pistoolschot werd
gelost en de helsche machine werd ge
worpen. In het eerste rijtuig zat de Pre
sident met mevrouw Faure, generaal
Hagron en kolonel Ménétrez; in het
tweede Lucie Faure met mevrouw
Berge, den heer Berge, en majoor
Meaux Saint-Marc.
Op het oogenblik dat het schot viel en
de helsche machine ontplofte steigerden
de paarden, het gezelschap schrok hevig
en voort ging het naar de wedren.
Wie het stoute stuk van den aanslag
heeft bedreven, is nog niet bekend. De
moordenaar wist te ontkomen.
België.
Over de Brusse'sche betooging voorden
kazernedwang vernemen wjj nog, dat dit
spel door de liberalen opgezet, leeljjk
fiasco heeft gemaakt. Een stoet van 4000
Hartelijk dank voor uwe belangstelling,
mijnheer, gaf Moulin ten antwoord.
Moulin 1 vroeg de bankier, kunt ge nog
voor een vierentwintig uren een depot van
achthonderd duizend franks in bewaring ne
men
Zo:als u verlangt, maar dan moet ik het
bedrag op morgen inboeken, daar het register van
heden afgesloten is.
Uitmuntend, sprak de kapitein, ziehier
de bankbiljetten, wilt ge ze natellen
Onnoodig vriend, ik zal er een pakket
van maken en den omslag verzegelen.
De bankier nam de bankbiljetten aan, wik
kelde ze in een papieren omslag, verzegelde
deze en stelde het pakket aan Jacques Moulin
ter hand.
Ziedaar vriend, berg dit in de kas en
geef er den heer Castillac een rer;u voor.
Jacques vertrok.
Wel? vroeg Maurice, toen hjj in het kan
toor terugkwam.
Er was geen sprake van u, antwoordde
hij, terwijl hij het kostbare pakket in de brand
kast legde en deze zorgvuldig sloot; vervolgens
schreef hij het re9U. Maurice zag over zijn
schouder heen en een uitroep van verbazing
ontsnapte hem.
Achthonderd duizend franks! mjjn vader
ontvangt op éénmaal achthonderd duizend
franks, en weigert mjj een ellendige dertig
duizend het is schandel
Het is slechts een depot, merkte Jacques
aan.
a 6000 personen, heeft eene wandeling door
1 de stad gemaakt.De stoet bestond uit eenige
bazuinblazers met een vlag voorop, een
half dozjjn politie-agenten te paard, daar
achter eenige honderden reien manifes
tanten. Er was geen muziek bij en dat
beviel het nieuwsgierig publiek niet. De
meeting, die in een zaal op de Fontai-
nusplaats is gehouden, liep met de grootste
onverschilligheid af.
Wij kunnen onzen lezers nog mededee-
len, dat de Generaals die onder aanvoe
ring van generaal Br ial mon t bij koning
Leopold zijn geweest, allen gepensio
neerde oude heeren waren, en dat, toen
zij vertrokken waren, een comité van
afgevaardigden uit den stoet wilde toe
gelaten worden. Deze heeren kregen
echter van den aide-de-camp van dienst
ten antwoord, dat de Koning de heeren
niet verkoos te ontvangen, met de belofte,
dat Z. M. het Comité op een dag in de
week wel zou ontvangen.
Het doel der meeting was vooral tegen
het Ministerie te ageeren. Te 1 Vs uur
Zondag-namiddag was de zaak afgeloopen
en begaven zich de manifestanten naar
de Tentoonstelling.
Spanje.
De aanvoerders der opstandelingen op
Cuba River a en B a c allo o, die onlangs
gevangen zijn genomen, zijn ter dood ver
oordeeld- Het vonnis zal spoedig door den
kogel worden voltrokken.
Men verwacht dat de President der
Vereenigde Staten, de heer Mac Kin-
leji op verzachting van het vonnis zal
aandringen.
Engeland.
Over het spoorwegongeluk dat te
Welshampton (Wales) heeft plaats gehad,
wordt^ nader gemeld, dat de trein bestond
uit vijftien waggons waarvan er vijf ge
heel waren verbrijzeld. Er waren ongeveer
300 passagiers in 'den trein waarvan 10
gedood en 21 ernstig gewonden.
Het was een verschrikkeljjk oogenblik,
het gekerm der gewonden en het gegil
der passagiers met het geraas van den
storm gaf aan het geheel iets akeligs en
toch gedroegen zich onder de gewonden
velen heldhaftig. Een jong meisje zeide
toen men kwam om haar te redden, glim
lachend «help eerst maar de anderen,
ik lig hier goed; ik heb alleen maar een
been gebroken.» Toen zij bevrijd was,
bleek het, dat zjj ook een dijbeen had
gebroken. EeD man, die vreeseljjk gewond
was, zei bedaard: «haal mij er uit; de
anderen zijn allen dood; een ligt er op
mjj en een ander onder mjj.» Een jonk
man, die beklemd zat tusschen de over
blijfselen van zjjn waggon, lichtte met een
brandende kaars in de hand, zijne bevrij
ders bij en hielp hen met verscheidene
aanwijzingen.
Van de eerste schrik bekomen, trad
vooral het treinpersoneel flink op om
de ongelukkigen uit hun benarden toestand
te bevrjjden.
Tot morgen.
Welnu, dan kunt ge daarvan het geld
wel a'nemcn, dat ik u tot morgen gevraagd
heb
Neen, zeg iku, ik mag niets uit de kas
nemen, het is mjj onmogeljjk, ik mag niet!
Nu, des te ergerl riep Maurice met een
van woede trillende stem. Weet dan brave
kassier! dat uw zoogenaamde nauwgezetheid,
u berouwen zal. Daar gjj bljjft weigeren, mjj
het geld te geven, zal ik het mjj op een ande
re manier verschaffen; ik moet vanavond het
geld hebben, en ik zal het hebben, al zou er
ook een ongeluk gebeuren! en bevend van
woede stormde hjj het vertrek uit.
Nu, riep de vicomte de Ohampsablon
die gaat nog de een of andere dwaasheid uit
halen.
Dat zou me spjjten, maar ge moet toch
bekennen, dat ik niet anders kon handelen.
Zonder twjjfel! en bjj wijze van machtspreuk
liet hjj er op volgen de ouders zjjn dikwjjls
de oorzaak van de misstappen hunner kinde
ren!
En hiermede verliet hjj het vertrek, om zjjn
vriend in te halen.
..®°k Jac(lues Moulin verwjjderde zich,
om zjjn patroon het reiju voor het ontvangene
depot ter teekening aan te bieden, waarna hjj
z ch naar huis begaf.
Maar, a propos 1 sprak de heer Bertin,
toen Moulin vertrokken was, en terwjjl bjj
aan Castillac hot refa ter hantl stolde: het
is wel op bet uiterste oogenblik, maar de
uitnoodiging is daarom niet minder welge-
ME
COMMIT.
ABONNEMENTSPRIJS.
JOl A}N IlEhi DRAr
PBIJS DER AD VERTEN TIEN
AGITE MA NON AGITATE.
Kom, ge wilt toeh niet de oorzaa j'
dat er een ongeluk gebeurt, want, reken er op,
dat zou stellig gebeuren. Ik ben ten ein ie
Hé, Bonjour, Moulin, sprak de kapitein.
Ik vraag wel excuus, dat ik D°g moet
lastig maken. Intusschou doel J genoegen
u wel to zieut 6 1
Voor hoe larigP
