No. 271
Maandag 28 Juni 1897
22ste Jaargang
2)ag6laó voor *3Goorö- on
Na den strijd.
Het karakter van den strijd.
BUITEN LAN D.
Beschuldigd.
Engeland.
Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het baitenland
Afzo nderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
1 1,10
1,40
2,80
0,03
Redacten r-U i t g e v e rW. KÜ PPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels. 50 Cents.
Elke regel meer7'Zi»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con taut.
JAMAIS X1EN DRAtT
AGÏTE MA NON AGITATE.
Hoojdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangèrt
G. L. DAUBER Co. JOHN., F.JONES Succ., Pa-te 316t'« Faubourg Montmartre,
De verkiezingsstrijd is gestreden en een
ieder verheugt zich dat de dagen van op
gewondenheid weer voorbij zijn.
De katholieke pers, dit zei gezegd, heeft
zich over het algemeen waardig gedra
gen. Zij heeft zich onthouden van eiken
aanval, slechts verdedigend trad zij op,-waar
het heiligste wat zij bezit door het slijk
werd gesleurd. Laat ons, al gaan wij het
karakter van den strijd na, de strijdbijl
begraven en de viedespijp rooken. Vrede
en rust zijn voor allen noodig om de
opgezweepte hartstochten tot bedaren te
brengen en als nu de versproken toekomst
maar half bewaarheid wordt, dan kan de
gevoerde strijd zijn nut hebben en betere
tijden gaan wij tegemoet.
De nieuw gekozen Tweede Kamer der
Staten-Generaal heeft heel wat te onder
nemen, haar Leden hebben beloften afge
legd, die zjj hebben te v rvullen, willen
zij niet ontrouw worden aan het hun
geschonken mandaat.
Op sociaal-gebied is er heel wat voor
het mes en de voor- en tegenstanders van
verhoogde invoerrechten kunnen aan het
werk. Wij hebben met het buitenland
rekening te houden zoowel wat in- en
uitvoer betrelt. Bescherming van ouze
industrieën landbouw zijn de eerste vereisch-
ten, die het Nederlandsche volk tot bloei
en vooruitgang kunnen brengen. De fa
brieken en arbeiders vragen om hulp, de
nationale welvaart dient gesteund en den
arbeider een fatsoenlijk menschwaardig
bestaan verzekerd te worden.
Op sociaal-gebied vinden alle Afge
vaardigden naar het «Binnenhof» te 's Gra-
venhage, een ruim veld ter ontginning.
Mogen zjj eendrachtig samenwerken tot
het algemeen welzijn van hel Nederland
sche volk en tot steun van onze geliefde
Vorstin.
De warme dagen van de maand Juni
zjjn voor velen ongenietbaar geweest en
ongenoten voorbijgegaan, omdat zij het
hun plicht achtten te strpden voor de
staatkundige beginselen, die zij belijden.
Ondanks deze warmte der natuur zou
den ook wjj het een genot hebben gere
kend in de plaats onzer inwoning een
lan9 te breken met den tegenstander.
Maar helaashet heeft niet zoo m»gen zijn.
Onze eminente eandidaat heeft het moeten
afleggen tegen een liberaal en de ver
kiezingsstrijd was hier ter stede reeds
FEUILLETON
18.
Vervolg
O, zeker, maar door ongelukkige beurs-
manoeuvres is hun gebeele vermogen ten gronde
gegaan de oude heer Moulin heeft den slag
niet kannen overleven en en is van droef
heid gestorven,
En zijn gezin onverzorgd achtergelaten
Ja toen is Jacques door mijn vader op
zfjn kantoor genomen en heeft bij zich door
zijn ijver en bekwaamheid de achting en het
geheele vertrouwen van mijn vader verworven
Jacques Moulin kan dus op elk uu"-van
den d8g bier vrij uit en ingaan
Zeker, maar hjj was hier nooit dan op
de uren, waarop de bureaux geopend waren,
tenzij mjjn vader hem voor de eena ot andere
bjjzondere zaak noodig had 1
Maar, was hij in het bezit van de sleutels?
En waren er buiten hem, nog anderen die
den sleutel van de Ijzeren deur hadden
Ja, m|jn vader en Baptistin, deze laatste
om de bedienden te kunnen inlaten.
Goed, Baptistin heeft ons de zjjne ge
toond. op net slot van de deur hebben wjj dien
vat den heer Bertin gevonden, zoodat die van
den heer Moulin nog ontbreekt.
Dan zullen wij dezen opvragen. Gaan w|j nu
ver tot de b.rVkaat deze heeft een letter-
ot wie kent het geheim
Ik, antwoordde Maurice, ik heb gedurende
geëindigd, toeu hij in andere districten
eerst recht begon.
Thans is alles beslist. De kiezers heb
ben uitspraak gedaan. Nu zal de begin
selstrijd op een ander terrein, dat van
het Parlement, worden voortgezet, en
hebben de kiezers af te wachten, op
welke wjjze het aan de Volksvertegen
woordigers opgedragen mandaat zal wor
den vervuld.
Wij mogen wel even een terugblik
werpen, op de dagen van strijd, die achter
ons liggen, want daarin ligt voor de toe
komst een vingerwijzing en een les, die
wel behartigd mag worden.
De eerste oorlogskreet werd geuit door
den Minister van Binnenlandsche Zaken,
Mr. S. Van Houten, toen hij in de
Eerste Kamer bij de verdediging zijner
Kieswet, den door de liberalen toegejuich-
ten uitroep deed hoorectegen het cleri-
calisme en tegen de protectie.
Die kreet weergalmde weldra in veler
liberalen mond, toen de eerste toebereid
selen voor de verkiezingscampagne wer
den gemaakt. Wel klonk het vreemd, dat
het liberalisme ditmaal geen bepaald
positieve leuze had. Sedert vele jaren toch
hoorde men aan den liberalen kant ste ds
het: vooruit! in duizenderlei toonaarden
herhalen. De revolutie-idée voerde de
vooruitstrevendeu telkens verder en ieder
oogenblik was het alsof men niet spoedig
genoeg ging in het bewandelen van den
revolutionnairen weg. Alles werd op li
berale leest geschoeid. Zoowel doStaats-
inrichfing als de wetgeving werden door
drongen van den liberalen zuurdeesem.
Ten slotte wenschte men het werk te
voltooien, door een kieswetgeving, inge
diend door den Minister Tak van Poort
vliet, waarbij voor goed het radicalisme
zou zegevieren.
Toen echter kwam er een keerpunt.
De gematigden onder de liberalen konden
zich niet met het voorstel van den Mi
nister Tak vereenigen, omdat zij eigenlijk
vreesden voor de consequentie van hun
leer. Zij gaven den Minister de bons en
gingen remmen, ten einde den voorthol
lenden radicalen trein tegen te houden.
Een deel der liberalen echter bleef aan
het echte liberale beginsel getrouw, maar
een ander deel sloot zich aan bij de ge
matigden, die terugdeinsden voor den
afgrond, welke hen voor oogen stond.
Een gevolg hiervan was het optreden
van het Ministerie Roëll-Van Houten,
dat een eenigs'ins beperkter kiesrecht
uitbreiding voorstelde en door de Staten-
Generaal zag goedkeuren. Hiermede was
eenige dagen de kas gehouden,
Waart gij, behalve de heer Moulin alleen
in het bezit van het geheim
De Markies ktnde het ook
Ik riep de markies de Montgerbois,
kende ik het geheim van het slot der brandkast?
Wel zeker, antwoordde Maurice, mijn
vader heeft het u laten zien en z-lve hebt ge
het geheel alleen, voor hem en voor ons allen
geopend
Ach, ja, dat is waar ook, antwoordde
de markies, door die verklaring geheel uit het
veld geslagen het is waar, maar het is reeds
zoolan* geleden, dat ik het geheel vergeten
was, en ik verzeker u, dat ik mjj nu moeie-
l|jk zou kunnen herinneren hoe de brandkast
kan geopend worden.
De toon, waarop de markies trachtte zich
van de zaak af te maken trof den heer Jarilot
en hem strak aanziende, antwoordde h|j:
Eigenlijk doet bet weinig tot de zaak,
wat en hoeveel gjj u herinnert, de hoofdzaak
is te weten, hoeveel sleutels er van de kas
zjjn.
Slechts twee, antwoordde Maurice, die
van mjjn vader en die, welke Moulin, onder
zijn bewaring had.
Kunt ge me dien van den heer Bertin
laten zien?
Zeker, mijn vader sloot hem iederen avond
in zjjn secretaire.
Jeanne liep naar de aangewezen plaats, trok
een Iade open, zocht onder eenige papieren en
met den uitroep: IJier is bijl bracht zy den
sleutel te voorsebyn.
de taak van het Kabinet feitelijk geëin
digd. Wel werden nog andere zaken ter
band genomen, maar het viel toch niet
te ontkennen, dat de werkzaamheid van
het Ministerie ad hoe voor de kieswether
ziening met de aangenomen voordracht
van den Minister Van Houten was af -
geloopen.
Nn kwam het er op aan om de libe
ralen, die door de kiesrechtuitbreiding in
verdeeldheid waren geraakt, weder bijeen
te verzamelen, ten einde den strijd bij de
stembus in het voordeel van het libera
lisme te doen uitloopen. En daartoe moest
men een krijgsleus hebben, die door alle
liberalen .kon worden aanvaard. Dut de
heer Van Houten die zoo spoedig vond
in anti-clericale en anti-protectionistische
gezindheid der liberalen, pleit voor zijn
schrander doorzicht en zjjne groote parle
mentaire ondervinding.
Toch was het geschil onder de libera
len meer diepgaand dan bij zich had voor
gesteld. Zeker, men was bet algemeen er
over eens, dat de tegenstanders uitstekend
bestreden konden worden onder de leus:
tegen het clericalisms en tegen de pro
tectie, maar de vooruitstrevenden gaven
toch telkens huu misnoegen te kennen
over het remmen der gematigden en over
hun vrees voor de consequentie der libe
rale theorieën.
Vandaar de oneenigheid, die bij dezen
verkiezingsstrijd de liberalen leelijke par
ten heeft gespeelden die ook oorzaak is,
dat enkelen van hunne begaafde woord
voerders niet meer in de Kamer terug-
keeren. Wat nu hun gemeenschappelijke
1 us betreft, er blijkt uit, dat vau het
liberalisme voor de toekomst niet veel
te wachten is. Zij zjjn vooruitstrevend
geweest tot in het revolutionnaire toe. Zjj
hebben oude gewoonten afgeschaft, met
oude gebruiken gebroken, nieuwe regelen
op staatkundig gebied ingevoerd, Dieuwe
theorieën verkondigd, die zij in toepassing
zullen brengen.
Men is begonnen te vreezen, dat de al
ts groote vooruitstrevendheid wel eens
schade ziu kunnen doen aaD de macht
en den inv'oed, dien men tot nog toe had
weten fe behouden. Meu had tot bier toe
de groote menigte in bedwang, omdat het
liberalisme de kunst verstond met woorden
te schermen en het publiek zand in de
oogen te strooien, wanneer het wat al te
nieuwsgierig werd naar de vervulling der
beloofde begeerlijkheden.
Maar de liboralen vergeten, dat dit slechts
een poos kon worden volgehouden, en dat
er eenmaal een tijd moest komen, dat men
Jarilot nam den sleutel aan, bekeek hem
aandachtig en borg hem bjj de andere beschei
den in zjjne onafscheidelijke portefeuille.
Maar, vroeg Jeanne, waaneer ge de brand
kast geopend hebt gevonden, moet ze gefor
ceerd zjjn met een breekijzer, een keizer of
eenig ander werklui-.
Volstrekt niet, mejuffrouw, aan de kas
is geen enkel spoor vau geweldpleging te be
speuren.
Zoodat zij dus met een sleutel moet ge
opend zgn vroeg zjj angst g
Ongetwjjfeld
Wel natuurlijk, riep eensklaps mevrouw
Bertin, die gedurende dit korte onderhoud
het stilzwijgen bewaard had, en waarmede an
ders dan met den sleutel van den kassier ge
ziet dus wel dat ik mjj niet vergistte, toen
ik hem als den dief aanwees, en zich tot haar
dochter wendende, beet zjj deze toe verdedig
nu als ge kunt uw model-kassier, uw Jacques
Eerljjk verdedig nu den schurk
Jeanne was schier bewusteloos in een fauteuil
neergezonken, en wezenloos staarde zij met strak-
ken blik en wjjdgeopende oogen in de ledige
ruimte, als had zich een afgrond aan hare
voeten geopend tal van denkbeelden en her
inneringen qprkruisten haar breinNeen,
riep zij ui,, «t is te verschrikkelijk, het is
onmogelijk!
Eindeljjk brak ze i een zenuwachtig hart
verscheurend snikken ui,.
O mijn God 1 heb medelijden ik kan het
niet dragen, het is te vee.'
hun zou afvragen, welke dan toch de ze
geningen waren, die zij gedurende tal van
jaren aan het volk hadden voorgespiegeld.
Een groot deel der liberalen gevoelde ook,
dat men op den tot nog toe gevo gden
weg, die hoe langer zoo steiler werd, en
waarop dus het afstijgen hoe lauger zoo
spoediger moest gaan, niet verder mocht
voortloopen, wilde men bet volk niet ge
heel den afgrond tegemoet voeren.
Vandaar, dat aan liberalen kant ditmaal
weinig is geschermd met woorden over
zoogenaamde sociale politiek. De liberalen
voor een groot deel durven de sociale po'i-
tiek niet op den voorgrond te plaatsen
uit vrees voor te grooten invloed van die
klassen der samenleving, welker belangen
zjj steeds het meest heetten te dieDen.
En daarom moest het clericale spook te
voorschjjn worden gehaald. Daarom moes
ten de kerkelijke hartstochten worden op
gewekt. Daarom moest gewaarschuwd wor
den voor Rome en Dordt; en daarom
betreuren wij in den afgeloopen verkie
zingsstrijd de uitingen van godsdienstige-
onverdraagzaamheiddie hier en daar
werden vernomen.
Dit was het werk der liberalen, van hen
alleen. Zjj ook waren het, die speculeer
den op de gunst der groote menigte door
hun tegenstanders af te schilderen als
^ersonen, die het broed van den werkman
duurder wilden maken. De kreet: tegen
de protectie had dubbele bedoeling. Eens
deels verstond men hieronder de handha
ving van den vrjjhandel, die sedert jaren
enkelen bevoordeelde, maar tegenover die
enkelen duizenden tot den bede'staf bracht.
Anderdeels bedoelde men de nieuwe kiezers
in het harnas te jagen tegen die richtin
gen, welke door een verstandige bescher
ming der producten van de vaderlandsche
industrie en landbouw ons land willen
bewaren voor algebeelen ondergang.
Zoo heeft bet liberalisme den verkie
zingsstrijd gevoerd en met zulke wapenen
heeft het zjjn tegenstanders bestreden. Over
het resultaat van den strijd, die zoo pas
is geëindigd, zullen wij ditmaal nog niets
zeggen, maar wel moet ons de betuiging
uit de pen, dat het der liberalen schuld
is, dat deze strijd vaak zulk een afkeer
wekkend karakter heeft gedragen. Zjj
hebben de onedelste drjjfveeren van 's men-
schen handelingen niet versmaad ter be
reiking van hun doel, en zjj kunnen zeker
niet met voldoening terugzien op de door
hen met den tegenstander geleverde ge
vechten. Wij weten het wel, dat in het
vuur van den strijd niet altijd naar het
edelste wapen wordt gezocht en dat de
Jarilot, weder naar het bureau teruggekeerd,
wachtte de komst van Jacques Moulin af.
Spoedig verscheen deze, als altjjd net gekleed
en met een zakdoek in de hand, waarmede hij
zjjn betraande oogeu afwisehte.
Bij de plek gekomen, waar men het l|jk had
opgenomen en waar de bloedige sporen nog
op den vloer zichtbaar waren vroeg bjj aan een
der agenten die hem volgden:
Hier is het zeker waar de misdaad heeft
plaats gehad.
En op hun toestemmend antwoord, ontbloot
te hjj eerbiedig het hoofd en bewaarde gedu
rende eenige oogenblikken een plechtig stil
zwijgen
Jarilot, op eenige schredeD afstands, sloeg
hem opmerkzaam gade, h|j wilde zich voor alles
rekenschap geven van den indruk welke de
plaats van het misdrijf teweegbracht op hem,
dien men als den schuldige had aangewe
zen, en wien ook werkelijk alles beschuldig
de; daarom had hij zich met den rug naar het
raam geplaatst, zoodat het volle daglicht op
den binnengekomene viel, dien hij weldra in
verhoor zou nemen, en waardoor h|j elke ver
andering in z:ijn trekken kon waarnemen hij
hechtte hieraan bijzonder veel waarde, daar ze
hem b|jna altjjd tot richtsnoer strekte van zjjn
verder onderzoek, en zelden had hij zich in
den uitslag bedrogen gezien. Gedurende zijn
jarenlange loopbaan, had hjj met de scherp
zinnigheid en den t|jnen tact, die hem eigen
was, zoovele schijnbaar nietige zaken, die een
minder geoefend oog zouden ontsnapt zijn, op-
gemerkt en doaruit zijne gevolgtrekkingen ge-
overwinning vaak goed maakt, wat anders
algemeen zou worden afgekeurd, maar,
dit in aanmerking genomen, zullen wij het
liberalisme bljjven bestrijden Het door
gaand karakter van den verkiezingsstrijd
ia juist door het toedoen der liberalen
stuitend in kooge mate geweest.
De arme en verdrukte Ieren hebben
niet meegedaan aan de feestviering ter
eere van Engeland's Koningin. Het is
dat volk in waarheid niet euvel te duiden,
dat zij niet hun tevredenheid hebben be
tuigd met het 60-jarig regeeringsbeleid
van Koningin Victoria.
Het zwarte vaandel, dat te Dublin werd
ontrold, de borden die met het opschrift
«God bescherme Ierland!» de doodkist
rond gedragen door zes man, met het
opschrift: «Hier ligt het Britsche rijk
begraven», stemt tot diepe gedachten.
Neen, de Ieren haten Koningin V i c t o-
ria niet, niet tegen haar hebben zij ge
manifesteerd, maar jegens de Engelsche
Regeering was hun manifestatie gericht.
Tegen dat oude fanatieke verdrukkings
systeem den Engelschen Lords eigen,hebben
de Ieren hun hart lucht gegeven. Of
het helpen zal?
De maaltijd der armen is goed van
stapel geloopen. Ook aan vele armen die
niet ter feestviering konden komen, zjjn
levensmiddelen aan huis bezorgd.
De Prinses van Wales liet zich bij
de verschillende eetpartijen zien en hielp
nu hier dan daar de armen bedienen.
Gisteren in den voormiddag hield ko
ningin Victoria eene revue over de
Windsorsche brandweer en in den namid
dag werd een gala-diner in de St. Geor
ges Hall op het kasteel van Windsor ge
geven.
Het Republikeinsche volk heeft ons
dezer dagen weder droevige feiten te aan
schouwen gegeven. Op verschillende plaat
sen werd het den Katholieken verboden
de H. Sacramentsprocessie te houden. De
gewapende macht werd misbruikt om de
Katholieken te beletten uiting te geven
aan hun sedert eeuwen gebruikelijke gods
dienstige gevoelens.
En wat liet men toe? dat in Parijs een
z. g. Vachalcade gehouden werd van de
gemeenste soort, voor half en drie vierde
naakte vrouwen, mannen in priesterge
waden gekleed die walging verwekten m
hun manier van doeo, trokken door de stra
ten. En die afschuwwekende stoet stond on
der de bescherming der gewapende macht-
Het is nu drie jaar geleden dat
president C a r n o t te Lyon vermoord werd.
Faure bracht een bezoek aan het gra*
van den vermoorden President, waar ook
veel publiek, bij vijftigtallen werd toe
gelaten.
maakt, dat hij een rjjke ondervinding c" ecI1
juiste kennis van menschen en zaken had op
gedaan.
Jacques Moulin vertoonde zich aan hem met
aide teekenen van eenvoud en innige g_eJiec.y"
heid en zonder de minste uitbundigheid. Dit
natuurlijk optreden van den jongen man, zijn
open gelaat, zjjn vrijmoedige blik, de spiegei
van een ziel, die niets zoekt te verbergen,
bracht den commissaris wel eenigormate va'
zjjn stuk.
Daa'r hjj Jacques Moulin uiet persoonlijk
kende, had hij zich, afgaande op de gezegden
van mevrouw Bertin, den kassier g»[se*1 anders
voorgesteld; werkelijk vond bij óch „F1
bedrogen, niettemin had hjj reeds zoo dikwijls
de grootste booswichten ontmoet wier uiterlijk
met hun aard en karakter in ljjnrechte tegen
spraak waren, dat hij ook hier de mogelijkheid
eener dergelijke dwaling vooizag.
Hjj besloot dus op zjjn hoede te zjjn en met
de grootste omzichtigheid te werk te gaan zon
der zich in de geringste mate over te geven
aan den indruk dien het gunstig uiterlijk van
den verdachte op hem kon uitoefenen en waar
door dikwjjls zeer ervaren rechters zich laten
misleiden 1
Op kalmen en bedaarden toon, en zonder
Jacques Moulin een oogenblik uit het oog te
verliezen, sprak hjj hem volgenderwjjze aan:
Ik zal u de droevige geschiedenis niet
behoeven te vertellen, do heer Bertin is gis
teren-avond vermoor l geworden en wy hebben
de deur ven de '^»ndkeet a^ngevond.^
