N 1 E U W E
De Machine.
No 2751
Dinsdag 10 Augustus 1807,
22ste Jaargang.
BUITENLAND.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BIJ BE AU: St. Janstraat Haarlem.
/1.10
c 1,40
2,80
«0.03
Van 16 regels50 Csnt.
Elke regel meer7'/s
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Redaeteu r-U itgever, W. KitPPERS.
De werkstakingen zijn tegenwoordig bijna
dagelijks voorkomende verschijnselen. In
alle takken van nijverheid bijna heeft de
werkstaking zich reeds eenmaal geopen
baard. Zoo hebben schoenmakers, sigaren
makers, typografen, glas- en aardewerkers,
mijnwerkers, enz. enz. reeds hunne toe
vlucht genomen tot werkstakingen, ten
einde, zooals het heette, hun levenstoe
stand te verbeteren. Daar is bijna geen
enkele stad van eenige beteekeniif, of daar
hebben werkstakingen plaats gehad.
Wat zou wel één der voornaamste oor
zaken zijn van het hedendaagsche verschijn
sel, dat bestempeld wordt met den naam
van werkstaking? Wij voor ons gelooven,
dat de gemaakte onteviedenheid gepaard
met de heerschende weelde, de genot- en
gemakzucht en verder de ontwikkeling en
uitbreiding van het stoomwezen in 't alge
meen, de grootste en voornaamste oorza
ken zijn, waarin de werkstakingen verkla
ring vinden. Wjj voor ons beschouwen de
werkstakingen dus ook als een strjjd tegen
de ontwikkeling en uitbreiding van de ma
chine. Inderdaad de machine heeft reeds
veel handenarbeid weggenomen; de machine
is nog voor vele verbeteringen vatbaar,
zoodat de machine in den loop der jaren
nog meer handenarbeid zal veroveren. De
machine heeft haar terrein nog lang niet
veroverd. Nog zal het wel eenige jaren
van strijd en verwisseling duren vooraleer
zulks zal geschied zjjn.
Maar wjj noemen het groote dwaasheid
om een strjjd aan te binden, die toch on
feilbaar zeker op de zegepraal zal uitloopen
van de tegenpartij, in het onderhavige
geval de machine. Als men van te voren
zonder den minsten twjjtel kan verzekerd
zjjn van een nederlaag te zullen ljjden,
dan is het onverstandig en dwaas om een
strjjd aan te binden.
Zeker, de mensch moet de beheerscher
zijn van de machine en niet de slaaf. De
FIV 11. LET O S.
Beschuldigd.
53. {Vervol].)
Ja mjjnhecr de Commissaris, maar alles
toch geheel zooals het behoort!
Jawel, ik weet, hoe ge handelt, antwoordt
mjj slechts eenvoudig op mijne vragen, deze
wissel, is die echt?
Zeker mjjnheer de Commissaris, ik gaf
cr het geld op tegen vjjf percent rente!
Dat vraag ik u niet. Is dat alles wat ge
den heer Bertiu hzbt voorgeschoten?
Ja njjnhcer de Commissaris.
Gij liegt! ik laat u gevangen zetten als
gij mij de waarheid niet zegt.
Acb, jammerde de woekeraar, als ik u
toch de waarheid zeg: het is voor mijne arme
kinderen.
Wat kwaamt ge zoo even aan de bank
doen?
Ach een wissel laten teekenen voor
het geld dat de markies en de heer Maurice
van mjj wilden leeuen, maar ik vorderde de
bandteekening van mevrouw Bertin.
Waarom? vertrouwdet ge de beide hee-
ren niei?
Ach jH, ziet u, in zaken moet men altijd
voorzichtig /jjn en yoorul a's men kinderen
heeft.
-- Pus het huis I ertin schjjnt u ni. t so
lide to-
Nu, als ik het zeggen moet.
verlichting en de voordeelen, welke de ma
chine ontwjjfelbaar en onloochenbaar op
levert, mogen in geen enkel geval de oor
zaak zjjn, dat eene bepaalde klasse der
maatschappij of een gedeelte van die klasse
nadeel en schade ondervindt, geljjk dit te
genwoordig nog menigmaal het geval is.
Hiertegen moet verzet aaugeteekend worden
met alle mogeljjke kracht, geljjk er ge
protesteerd moet worden tegen de wezen-
zenljjk bestaande misbruiken, welke het
hedendaagsche kapitalisme oplevert. Maar
het verzet en het protest tegen de misbruiken
moet zich tegeljjkertjjd niet richten tegen
de zaak zelve, wanneer deze uiteraard goed
is. Vandaar dat het kapitaal, hetwelk op
zich-zelf nog goed is en nuttig, niet mag
worden bestreden, als ware het uit den
booze. Dat is socialisten-werk. Vandaar
dat de machine als zoodanig, op zich zelve
goed en nuttig, niet mag worden bestre
den. Iets anders echter is het om protest
aan te teekenen tegen eene arbeidsregeling
en indeeling, waardoor de machine voor
velen een gevaar is en een ramp, terwjjl
zij een zegen zjjn kon voor allen.
Voorzicht'gheid is de moeder der wijs-
heid, zegt het spreekwoord. Dit geld ook
hier, bjj de quaestie over de machines.
Want o, zoo licht gemakkeljjk, met ééu
onbedachten en onvoorzichtigen stap, is men
terecht gekomen in het socialistisch leger
kamp, waar wel kort en bondig, en her
haaldelijk geroepen wordt: «Geeft ons de
machines en wjj zullen ervoor zorgen dat
iedereen volgens zjjn behoefte overvloed van
brood heeft,» maar welke woorden en be
loften wjj niet onvoorwaardelijk als echte
munt kunnen aannemen. Beloven ja is ge
makkeljjk, maar geven en zjjne beloften
ten uitvoer leggen, dat omsluit zoo vaak
groote moeilijkheden. Wjj achten het hoogst
gevaarljjk om den eisch der socialisten
«Geeft ons de machines,» in te willigen
omdat wij vreezen, dat de belofte
«Wij zullen er voor zorgen, dat iedereen,
volgens zijn behoefte overvloed van brood
Kom verklaar u nader.
De markies is geen man van zaken.
Ik meende juist het tegendeel!
O 1 volstrekt nic', hij doet geheel ver
keerde speculatiën, en daarenboven, het zijn
jonge lieden, ge begrjjpt Parjjs is een verlei
delijke stad, de clubs, het spel, en dan een
bankierszaak, het geld maar voor het grijpen,
ach, als vader Griilon er niet was! maar vader
Grillon verlangt zekerheid, en moet de band
teekening van mevrouw Bertin hebben.
Begrepen, antwoordde Jarilot en nu vader
Grillon, hoor mjj aan, en onthoudt wel wat ik
u zeg iedere wissel, die ge in handen krijgt,
moet ge mij toonen ik wil zelt de bandteeke
ning van mevrouw Bertin zien, voordat ge het
papier in circulatie brengt.
De woekeraar deed een stap schteruit, een
vreeseljjk vermoeden kwam bij hem op.
Zouden ze dan de handteekening verval-
schen vroeg hjj met bevende stemdat zou
te erg zjjn.
Ik wil de wissels zienonthoud', wat
ik u gezegd heb, alles wat de markies en Mau
rice aan uwe order hebben gesteld, moet ge
mjj toonen en nu kunt ge gaan, adieu
Nadat Zezette reeds den geheelen dag druk
gearbeid had en hare moeder zich ter ruste be
geven had, bemerkte ze eindelek dat haar laatste
klos borduurwol opgebruikt was.
Hoe dom 1 riep ze, dat ik daaraan niet
gedacht heb, dan bad ik het geljjk kunnen
meebrengen, want het werk moet bepaald he
den avond afgemaakt, worden, daar ik heb
heeft,» niet zal worden nagekomen.
Eu deze vrees is geen ongegronde want
de ondervinding heeft ons reeds vaak ge
leerd dat vooral bjj de socialisten tusschen
beloften en geven, tusschen beloften en
daden, een afstand ligt zoo groot, dat er
van overbruggen geen sprake zijn kan.
De machinale werkkracht is naar onze
meening een quaestie van geld, gesteund
door eene beperkte, levende werkkracht.
Dat er een zekere invloed van het kapi
taal bij iu het spel komt, dat de werkman
meer de uitsluitende werkkracht is en de
aanwezigheid van den werkman, zjjn loon
iu meerdere of mindere mate van de ma
chine afhankeljjk is, wie zal dit betwisten?
Maar niet kan worden ontkend, dat er, al
zjjn or machines, voor den werkman die
werken wil, nog steeds werk te vinden is.
De werkzame arbeider wordt door den
werkgever steeds en overal op hoogen
prijs gesteld. Uitzonderingen zjjn er altijd
en zullen er bljjven. Daar zjjn werkgevers
die hun ondergeschikten niet goed behan
delen, maar daar zjjn ook arbeiders die
met den patroon gelijk willen staan en de
lusten des levens willen genieten zonder
de lasten te dragen, die droomen van ge
notzucht, onvereenigbaar met de positie
die zjj innemen in de samenleving.
Laten we daarom den gulden middelweg
betreden. De machine worde beschouwd
en ze moet zulks ook in werkelijkheid zjjn
als een middel tot verheffing van aller
zedeljjke en stoffeljjke waarde, een middel
tot verheffing van aller zedelijk en maat
schappelijk welzjjn.
Niet de machine, maar haken naar ge
not- en gemakzucht van den eenen kant
en het ten toon spreiden van eene on
gebonden weelde van den anderen kaut,
brengt verbittering.
Hierin verbetering aan te brengen zal
de misstanden in de samenleving opheffen,
ten voordeele der misdeelden. [n dit geval
kan de strjjd, de geduchte strijd onzer da
gen, tusschen patroon en werkman voor
aangenomen, het verder at te leveren maar
enfin 1 het is nog niet laat, het magazijn zal
nog niet gesloten zjjn, en op dit avonduur heb
ik nog niets te vreezen.
Ik zal er dus maar spoedig op uitgaan, in
een ommezien ben ik terug.
Zjj wierp een mantel om, draaide de lamp
een weinig omlaag, met het doel, niet te veel
olie te verbranden en toch bjj hare terugkomst
dadelijk licht te hebben, naderde de slaapstede
barer moeder, en deze in diepe rust vindende
spoedde ze zich jjlinus voort.
Van uit zijn hoekje in het koffiehuis, dat
hjj dageljjks bezocht, bad André Naugy be
weging opgemerkt en hieruit eene geheel ver
keerde gevolgtrekking gemaakt.
Ze doet baar lamp uit, het arme kind zal
doodeljjk vermoeid zjjn.
Toen hjj echter werktuigeljjk den blik op
hare deur wierp, zag hij haar naar buiten
komen.
Hoe nu, riep hij verrast uitwat moet
dat beduiden alleen, en bij avond
Eb werkelijk kwam Zezette naar buiten,
keek links en rechts, cn toen haar de weg
veilig scheen, verwijderde zij zich jjlings en
liep met haastige schreden de boulevards langs.
De jonge advocaat bad haar geen oogenbl k
uit het. oog verloren.
Onnoozelo halsriep hjj uit.gelooft ge
nu nog aan vrouwendeugd?
Haastig betaalde hjj zjjne vertering, greep
zjjn ho:d tn jjlde Zezette achterna.
Uit een wjjnhuis, het bekende rendez-vous
van straatroovers en dergelijk gespuis, traden
een groot gedeelte worden beslecht ten heil
van geheel de maatschappij.
Oostenrij k-Hon garij e.
Keizer Frans Jozef heeft een bezoek
gebracht aan de overstroomde streek te
Nussdorf bij Weenen.
Groot is de ramp die de bevolking heeft
getroffen. Er worden dan ook maatrege
len genomen om de zwaar geteisterde stre
ken te helpen.
Het provinciaal bestuur van Neder-
Oostenrijk heeft besloten, 50,000 florijnen
beschikbaar to stellen voor de slachtoffers.
Ook zal aan den Minister van Oorlog ver
zocht worden, de reservisten en de land
weer dit jaar niet onder de wapenen te
roepen; en aan den Minister van Finan
ciën geen verkoop bij executie wegens
wanbetaliug van belastingen te laten plaats
hebben.
Griekenland.
De Grieksche Regeering heeft aan de
Mogendheden doen weten, dat zjj, noch
eene volgende regeering zal toestemmen in
het benoemen eener financiëele commissie,
welke voor het land de noodlottigste ge
volgen zou kunnen hebben.
Wat de regeling der betaling van de
oorlogsschatting betreft, verlangt Duitsch-
land, dat Turkije het recht zal hebben
Trikala en Tirnavo bezet te houden tot
de schadevergoeding betaald is. Wanneer
Duitschland zijn wil doordrijft, en .vanneer
waar is, wat de Daily Telegraph mededeelt,
kunnen de Grieken nog lang van de
Turksche bezetting genieten. Want volgens
dit blad stellen de gezanten voor, dat
Griekenland jaarlijks één millioen pond
van de oorlogsschatting zal voldoen, zoo
dat daar de schadevergoeding vier mil
lioen bedraagt de bezetting dan vier
jaar zou duren!
Betaalt Griekenland niet dan blijft na»
tuur ijk Turkije in het voorloopig bezit
van het bezette gedeelte.
Frankrijk.
De President der Fransche Republiek
die iu een toeristenpakje, zwart jaquette,
een wijde grijze fluweelen broek en hooge
lichtgrijze slopkousen met slappe vilten
juist twee mannin naar buiteD.
Niet zoodra kregen zjj Zezette in het oog
of een van hen riep met schorre stem
Hallo! zie eens, wat een aardige meid?
de duivel bale me, als dat de kleine heks niet
is, die in Mazas komt, om haar broer te be
zoeken
Dezelfde, vriend!
Nu, we hebben gezworen, dat wjj het
haar zouden betaald zetten; dat wij om haar
altjjd achteraf gezet worden en wachten moe
ten ziedaar nu eene schoone gelegenheid om
woord te houden.
Waarachtig, kom mee, anders ontsnapt
ze ols nog. En haastig liepen ze Zezette ach
terna.
Goeden avond, kleine, riepen ze haar
toe.
Op het zien van de beide dronkaards zette
Zezette het op een loopen, doch spoedig hadden
ze baar ingehaald.
Ho ho! dat gaat zoo niet, zoo behandelt
men zijne vrienden niet.
Beiden namen ze haar onder den arm.
Ach, laat mjj, smeekte het meisje, over
al hare leden bevende.
Nu, ge kunt toch wel een vriendeljjk
woordje met ons spreken, herkent ge ods niet?
Neen, laat rojj met vrede, ik bid u!
Kom, kom, bedaar, wjj zjjn een paar brave
kameraden en zjjn op geen straatrumoer ge
steld, en hij hield haar zjjn grove hand voor
den mond, om haar het schreeuwen te beletten.
{Wordt vervolgd.)
kfragölaó voor <fflooró~ en Suió-iJCollanó.
ABONNEMENTSPRIJS
W«TOxjtHp
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DEB ADVERTENTIEN.