NIEUWE
ïïagêlaó voor cQTooró' en Suió-sJCollanó.
De Pauselijke Encycliek.
No 2753
Donderdag 12 Augustus 1897.
22ste Jaargang.
BUITENLA JN D.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
/1,10
«1,40
«2,80
«0.03
Van 16 regels50 Cent.
Elke regel meer 7J/s
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Redaeteu r-U itgever, W. KüPPERS.
Ter gelegenheid van het eeuwfeest van
den gelukzaligen PetrusCanisius heeft
Z. H. Leo XIII aan de Bisschoppen van
Oostenrijk, Duitschland en Zwitserland eene
Encycliek gezonden, waarvan de lessen
ook voor andere landen heilzame vruchten
zullen dragen.
De H. Vader herinnert vooreerst er aan,
dat in de eeuw, waarin de gelukzalige
Canisius leefde, er evenals in onzen tijd
een buitensporige drift naar nieuwigheden
heerschte, en de verspreiding van vrijzin
nige leeringen het geloof verzwakte en de
zeden bedierf. Dit dubbel kwaad bestreed
de gelukzalige Canisius vooral door de
stichting van Christene scholen en de uit
gave van godsdienstige geschriften. Diezelf
de wapens, zegt de H. Vader in zijn zeer
uitvoerige Encycliek, moeten thans ook
nog gebezigd worden tegen de vijanden
van het geloof.
Om die vijanden te bestrijden, zoo gaat
de Paus voort, moeten de Katholieke jj ver
aars, naar het voorbeeld van den geluk
zaligen Canisius, zich op de hoogte stellen
van gansch den vooruitgang der kunsten
en der wetenschappen. «Inderdaad, zegt
de H. Vader, indien er ooit een tjj'dstip
was, dat aan de wetenschap en aan de
geleerdheid wapens moest vragen om het
katholiek geloof te verdedigen, 't is voor
zeker ons tijdstip, waarin de snelle vorde
ringen in alle de vakken der beschaving,
dikwijls aan de vijanden van het Christen
geloof de gelegenheid geven om het aan
te vallen.
«'t Zijn dezelfde krachten die men moet
aanwenden om hunnen aanval af te we
ren; men moet voor hen de vesting be
zetten, hun de wapens ontrukken, waarmee
zjj alle verbinding tusschen God en den
mensch trachten te verbreken.»
Z. H. de Paus toont verder dat het
geloof, niet alleen in niets vijandig is aan
de wetenschap, maar er zelfs de bekroning
FX UILLMTON.
Beschuldigd.
[Vervolg.)
De arme vrouw trachtte zich op te heffen,
het was haar echter onmogelijk.
Zezette wierp een smeekenden blik op André,
die blik scheen te zeggenHelp mij 1
De jonge advocaat was dadeljjk gereed, hjj
naderde mevrouw Moulin, nam haar behoed
zaam op, en droeg haar naar haren armstoel,
waarin Zezette kussens geschikt had.
Toen de blinde zich zoo behendig en zorg
vuldig voelde overbrengen, begreep ze, dat het
hare dochter niet kon zijn, die dit verrichtte,
daarom vroeg ze haar
Maar Zezette, wie heeft mij overgedragen,
dat hebt gij toch niet gedaan 1
En met hare handen betastte zjj het lichaam
van André, zjjn gelaat, zjjne haren, zjjn baard,
alles en riep eindeljjk uit
Aheen man 1 slechts een man kan mjj
zoo zorgvuldig hebben opgenomen, zonder mjj
de minste pijn te veroorzaken, dat kanalleen
mijn goede Jacques geweest zijn. Mijn goede Jac
ques, eindelijk zjjt ge dan toch vrijen vind
ik u terug, alvorens te sterveno mijn kind, mjjn
kind 1 Maar, spreek toch, Jacques, het is reeds
zoo lang geleden, dat ik uwe stem niet meer
gehoord heb.
Moeder, viel thans Zezette in, moeder, luis-
ter eens.
Ja, lief kind, ik luister.
van is; dat zelfs op de punten die op bet
eerste gezicht onvereenigbaar of tegenstrijdig
schijnen, het geloof zoowel overeenstemt
met de wetenschap, dat zij elkander meer
en meer kunnen versterken.
Het is vooral in het onderwijs der jeugd
dat de katholieke geleerden de grootste
diensten kunnen bewijzen. Ook raadt de
H. Yader hun aan, met de meeste zorg
te waken om het geloof in de scholen te
bewaren. Het is de plicht van alle katho
lieken de rechten der Kerk in de scholen
te herstellen en te verdedigen. De ouders
moeten daarom hunne kinderen naar echt
katholieke scholen sturen, en niet naar
zoogenaamde neutrale of gemengde scholen,
waar een onderscheid gemaakt wordt tus
schen het onderwijs en de godsdienst.
De Paus dringt vooral aan op dit punt,
dat gansch het onderwjjs moet doordron
gen zjjn van een diep godsdienstigen geest.
«Wanneer de godsvrucht in de jonge zie-
Un diepe wortels zal geschoten hebben,
zoo besluit de Encycliek, dan zal er bijna
niet meer te vreezen zjjn dat die zielen
door de dwaalleeringen overrompeld of
van de deugd afgewend worden.»
Frankrijk.
De bekende Fransche schermmeester
Thomeguez, heeft de Italiaansche offi
cieren die prins Henri van Orleans
tot het aannemen van een duel hebben
gedwongen op hun plaats gezet, door hen
te beduiden dat de Prins niets met hen te
maken heeft. Hij voegde er bij, dat, als
zij gaarne wilden vechten, zij dat moesten
doen met andere Franschen, op de eerste
plaats stelde hij zich zelf beschikbaar.
Wij zijn overtuigd dat als zich nog meer
Franschen aanbieden die den degen kun
nen kruisen, van het duel niets terecht
komt, dat den Italianen dan de moed in
de schoenen zal zinken tegenover een man
van het vak, is zoo goed als zeker. Prins
Henri van Orleans die niet onder de
vechtersbazen bekend staat, durven zij wel
aan.
Jacques is helaas nog niet vrij.
Nog niet vrjj
Neen moeder, nog niet, en hem die u
thans in zjjn armen houdt, is mjjn broeder
niet.
Is dat mijn zoon niet vroeg de blinde,
den jongen man tirugsfootende.
Neen, moeder, het is de heer André
Naugy.
Andié Naugy, die jonge advocaat, van
wien ge mij reeds zoo dikwjjls hebt gesproken
O, mjjnheer wees welkom ten onzent en ont
vang mijnen harteljjken dank voor alle3 wat ge
voor ons, en vooral voor mjjn kinderen gedaan
hebt.
Yoor de eerste maal in zjjn leven stond An
dré verlegen en wist hjj niet wat te antwoorden.
Gij komt zeker over mjjn zoon spreken,
mjjnheer, vervolgde de blinde, zeg mjj, wanneer
zal mijn ongelukkig kind weder vrij zijn Is de
ware schuldige ontdekt?
André Naugy wist van de geheele zaak niet
meer, dan wat iedereen er van weten kon, na-
meljjk wat de dagbladen er van vermeldden.
Daar in het paleis van justitie een aantal
zaken voorkomen, bepalen de advocaten zich
gemeenlijk slechts tot die, waarin zij zeiven be
trokken zjjn, zonder aan de overigen eenige aan
dacht te wijden,
Intnsschen herinnerde hij zich genoeg van het
geen Zezette hem tijdens hunne herhaalde ont
moetingen omtrent haren broeder verhaald had
terwjjl zjjn heldere geest hem in staat stelde,
met een juisten blik den toestand te overzien.
Hjj was thans genoegzaam met het innerljjk
Duitschland.
De Berljjnsche pers maakt zich druk
met het beoordeelen der toosten gesproken
door den Czaar en keizer Wilhelm.
De National-Zeitung en het Berliner Ta-
geblatt zijn nog al tevreden over hetgeen
de twee Keizers hebben gezegd.
De Staatsburger Zeitung is niet op haar
gemak, zij ergert zich eraan, dat de Czaar
die heel goed Duitsch spreekt, een Fran
sche toost heeft gehouden, terwijl de Duit-
sche Keizer aan 't slot van zjjn toost Rus
sisch sprak. Zjj waarschuwt voor feesteljjke
overdrevenheid en meent dat de taal van
de Russische bladen vóór de ontmoeting
der Keizers, hun ware gevoelens hebben te
kennen gegeven.
Een waarschuwend woord geeft Het
Volk aan de Duitschers. Zij moeten zich,
zegt het blad door de Russen en Franschen
niet tegenover de Engelschen laten plaat
sen, al zjjn de Britten ook lastige mede
dingers. De Duitschers moeten voorzichtig
en op hun hoede zjjn.
De Deutsche Tageszeitung vindt, dat er
eene scheeve verhouding is tusschen de
werkelijk afgemeten hoffelijkheid van den
Czaar en de hartelijke en vriendschappelijke
geestdrift van keizer W i 1 h e 1 m. Zjj hoopt
dat men in Rusland daaruit niet de ge
volgtrekking zal maken «dat wjj Rusland
meer noodig hebben, dan Rusland ons
Uit een en ander blijkt duidelijk, dat
men in de pers koel, ja zelfs wantrouwig
is tegenover de Russen.
Toen onlangs de Giootheitog van
Weimar bjj prins Von Bismarck was,
heeft de oude van Fr ie drich s ru h e,
het volgende verklaard: «Tot den laatsten
dag van mjjn leven sta ik met mijn raad
gereed, als die gevraagd of door de om
standigheden vereischt wordt, als een ge
hoorzame dienaar van den Keizer en de
verbonden vorsten, als een trouwe zoon
des Vaderlands en een blijvende vriend van
ons volk.»
Spanje.
De vermoorde President-minister van
Spanje, de heer Canovas del Castilo
wordt een der grootste mannen van zijn
tijd genoemd.
Hij was de zoon van een schoolmeester
die zich door eigen kracht omhoog heeft
gewerkt. Met een onkreukbaar karakter,
leven van deze familie, waarop het ongeluk zoo
zwaar drukte, ingewijd, om de gevolgtrekking
te kunnen maken dat een jongeling, opgevoed
door zulk eene brave moeder en met zulk een
edel meisje tot zuster onmogeljjk een misdadi
ger kon zijn.
Helaas, mevrouw, zeide hjj eindeljjk, uw
zoon bevindt zich nog steeds in de gevangenis
en de datum, waarop zjjne zaak in behandeling
komt, is nog niet vastgesteld.
Is hem reeds een advocaat toegevoegd
Neen mevrouw, nog niet, maar indien
gjj mjj met uw vertrouwen wilt vereeren, zal
ik mjj volgaarne met zjjne verdediging be
lasten.
Wilt ge mjjn broeder verdedigen riep Ze
zette, stralend van bljjdschap uit.
Zeker, en wees er gerust op, dat ik al mjjn
kennis, al het talent, hetwelk men mjj toeschrjjft,
daartoe zal aanwenden.
O, heb dank mijnheer, sprak mevrouw
Moulin, door u verdedigd, zal mjjn zoon zeker
vrjjgesproken worden.
Met Gods hulp mevrouw, hoop ik, dat
het mij gelukken zal.
O, ik stel mjjn geheele vertrouwen in u,
ge bewijst de grootste weldaad aan eene arme
moeder, dit hoop ik, zal u geluk aanbrengen.
Geloof mij mevrouw dat ik Jacques zal
verdedigen alsof hjj mjjn broeder ware
Alzoo mjjnheer, neem ik de liefkoozingen
van zooeven niet terug, toen ik u voor mijn
zoon hield, het zjjn die van eene dankbare
moeder.
Heb dank mevrouw, voor dat bewijs van
was hem de eenvoud lief. Hij' weigerde
hardnekkig de adellijke titels die de kroon
hem bij herhaling wegens zijn groote ver
diensten aanbood. Toch bezat hij deco
raties van alle landen, die hij echter zelden
droeg.
Aan hem is voor het grootste deel het
behoud der dynastie in Spanje te danken.
Het is aan hem alleen te danken, dat
Spanje een tijd van vrede heeft gekend,
waarin het aan zijn verheffing heeft kunnen
arbeiden. De gebeurtenissen in Marokko,
op Cuba en de Philippijnen zijn niet aan
Canovas te wjjten.
G a n o v a s was een werker, een man
die zijn tijd niet heeft verbeuzeld. Hij was
een geleerde en een verdienstelijk schrijver;
zijn geschiedkundige werken en vooral zijn
geschiedenis van de regeering der prinsen
van Oostenrijk en van het Huis Bourbon
worden zeer geroemd. Hij bezat een der
schoonste bibliotheken van Spanje.
Van den heer Ca n o v a s del Cas tillo
moet gezegd worden dat hij een man
was uit een stuk, eerlijk tot in de kleinste
bijzonderheid en dat wil wat zeggen
in onze dagen voorkomend en geestig,
maar zijn spot, een geducht wapen dat
hjj tot zijn vijanden wist te richten, was
bijtend. Toch achtten zijn tegenstanders
hem hoog, wegens zjjn verheven hoeda
nigheden.
De nu gelukte aanslag was de tweede die
op het leven van Canovas is gepleegd.
De eerste had in 1893 plaats. Drie anar
chisten wachtten destijds den premier voor
zijne woning op. Juist tegen den tijd dat
deze uit het Parlement huiswaarts zou kee-
ren, kwam er een rijtuig aanrijden. De anar
chisten, overtuigd dat de heer Canovas
daarin naar huis kwam, wierpen een bom,
die echter te vroeg ontplofte en de mis
dadigers gruwelijk verminkte. Canovas,
kwam toevallig te voet naar huis en
was verbaasd over hetgeen had plaats
gehad.
Dat Spanje veel heeft verlorendoorden
dood van zijn Minister-President, bewijst
de brief door de Koningin-Regentes ge
zonden aan de Weduwe van den vermoor
den Staatsman.
Deze brief luidt als volgt:
«Ontroerd en wanhopig door het ijseljjke
ongeluk, weet ik geen woorden om mijn
smart weer te geven.
vertrouwen. Ik hoop het mjj waardig te maken,
door in uw huis het geluk te doen wederkeeren.
Toen Zezette den jongen man uitgeleide deed,
sprak ze met van aandoening bevende stem
Heb dank, André, voor mjjn broeder, voor
mjjne oude moeder en voor mjj I
Neen Zezette, geen dank, ik doe slechts
mijn plicht. Geloof mjj, ik heb veel goed te
maken.
Veel goed te maken, gjj hoe moet ik
dat begrijpen wat hebt ge dan voor kwaad
bedreven
Dat zult ge begrjjpen, eenmaal, als ge
mjjn lief vrouwtje zult zjjn. Vaarwel 1
Getrouw aan zijn belofte, had André Naugy
de verdediging van Jacques Moulin op zich ge
nomen en bestudeerde hjj vljjtig het omvangrjjke
dossier, hem door het tribunaal ter hand {re-
stel d.
Zijn eerste bezoek gold den gevangene, aan
wien hij zich bekend maakte als zjjn advocaat.
Heeft men u met mjjne verdediging be
last vroeg Jacques Moulin, dat verheugt mjj,
Ik zelf heb hierom verzocht.
Werkeljjk dat is zeer edelmoedig van u,
mjjnheer, uw talent te wjjden aan een zaak, die
reeds vooraf als verloren kan beschouwd worden.
[Wordt vervolgd.)
HliRlEMdll COCHIHT.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
55.
