No. 2774.
Maandag 6 September 1897.
22ste Jaargang
De ware aard
van het liberalisme.
bu~Item LAND.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Yoor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het baitenland 2,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
Van 16 regels. 50 Cents.
Elke regel meer71/,»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hooj dag enten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangèrt
G. L. DA ÜBE Co. JOHNF. JONES Succ., Pans 315ts Faubourg Montmartre
De liberalen kunnen het niet verdragen,
dat aan hen harde waarhelen gezegd
worden. Dan trillen zij van verontwaar
diging en werpen gewoonlijk de beschul
diging op hun tegenstanders terug.
Zoo ook, nu hun verweten is, dat bij
de jongste verkiezingen voor de Tweede
Kamer in sommige districten de liberalen
hun stemmen hebben uitgebracht op so
ciaal-democraten en aan dezen de over
winning hebben bezorgd.
De liberale bladen loochenen dit na
tuurlijk niet, maar beweren, dat de op
merkingen over dat stemmen der liberalen
op sociaal-democraten valsch zijn. Zoo
was het in de eerste plaats als een blijk
van het huichelacht:g karakter van het
liberalisme beschouwd, dat het indertjjd
geen woorden genoeg had om de an ti
re volutionnairen te brandmerken, die hun
stem aan Domela Nieuwenhuis ga
ven en dat het thans zelf zonder blikken
of blozen een gelijke gedragslijn volgt.
En in de tweede plaats is het als een
bewjjs van de innerlijke verwantschap van
liberalisme en socialisme aangemerkt, dat
de liberalen tegenover anti-revolution-
nairen en katholieken de sociaal-demo
craten aan hun overwinnirgen hebben
geholpen.
Het is bepaald curieus, wanneer men
leest, hoe de liberalen zich van deze twee
zeer juiste opmerkingen trachten schoon
te wasschen.
Op het eerste verwijt wordt geantwoord,
dat de sociaal-democraten van thans heel
andere mensehen zjjn dan die van 1888,
toen Domela Nieuwenhuis werd ge
kozen. Domela Nieuwenhuis was
toen al anarchistisch, terwijl Troelstra,
Van Kol eu VanderZwaag thans
«de liberalen zullen helpen om de begin
selen van vrijheid eu geljjkheid tegen
over kerkeljjke aanvallen te verdedigen»
aldus lezen wij in een liberaal blad.
Dat zelfde orgaan vindt het zelfs wel
goed, dat er eenige sociaal-democraten
in de Kamer zitten, want wij lezen er
verder: «Ten slotte is er, de quaestie van
ruimer standpunt bezien, zeker geen re
den om het te betreuren, dat de verkie
zingen aan een drietal sociaal-democra'en
de overwinning hebben verschaft. Sedert
de sociaal-democratie haar revolutionuair
karakter begint af te leggen, heeft zij
alleszins aanspraak op vertegenwoordiging
in het Parlement, en veel beter is het
FEU1LLETO A.
76.
Beschuldigd.
Vervolg.)
Te knecht, door zijne meesteres aangemoe
digd, had den armen drommel reeds naar den
uitgang geduwl, toen de markies voor het hek
uit zijn coupé stapte en op het tooneel van
den strijd verschien.
Zoodra Grillon hem bemerkte, uitte hij een
kreet van blijdschap-
Ah mjjnheei de markies, riep hjj uit,
gjj komt als door dih hemel gezonden
De hemelbode trad echter ontsteld terug.
W at wil die m?P vroeg hjj.
Ik ben het, mjjiheer de markies, Gril
lon, ik kom met den ffssel.
Een wissel wat taaskalt ge, kerel
_Wel den wissel, door u, door mijnheer
Maurice en mevrouw Beffn onderteekend.
De markies haalde de schouders op.
Zijt ge gek, waar jet ge ons voor aan,
dat wjj wissels zouden naken? Wij betalen
altijd contant
Maar deze wissel i8 och van u 1
I)e markies achtte het iiRt made™ dezen
woordenstrnd voort tezettr' en wildeerder
-«ar,, zien echter eensk.yn, m ende. -:eerde
-O. den oude, die, ai4 Van uo" ronder
getroffen, sprakeloos bleef sta»11 en voeëö°
toe
Men beeft u bedrogen, »rI?e 8ukkel'®n
aarbï misbruik gemaakt van in^n naam- ^ie'
als haar beste vertegenwoordigers daar in
de gelegenheid zijn hun beginselen te
verdedigen en in den strijd met anderen
de waarde of onwaarde daarvan ter toetse
te brengen, dan als zij, buiten het Par
lement gesloten, maar al te veel aanlei
ding hebben het evangelie der ontevre
denheid te verbreiden en af te geven op
den werkelijken of vermeenden onwil der
machthebbenden, om van hun wenschen
kennis fe neaen, en aan hun ebchen te
gemoet te komen.»
't Is bedroevend, wanneer men zulke
redeneering in een der hoofdorganen van
het liberalisme leest. Wij vragen, of het
van ruim inzicht getuigt, als men de
vertegenwoordigers van de wanorde, van
de revolutie, wenscht toe te laten in een
college, dat in de eerste plaats geroepen
is om langs ordelijken weg die verbeterin
gen in onze Staatshuishouding aan te bren
gen, waardoor de belangen van de geheele
samenleving worden gebaat. Wij hebben
altijd gemeend, dat men nimmer het kwade
kan bevorderen, ten einde er iets goeds
door in het leven te roepen. Indien uit
het kwade het goede voortkomt, dan is
dat ondanks het kwade. Maar Dimmer zal
men orde en rust in de samenleving ver
meerderen, door de elementen van oproer
en verzet te versterken.
En bovendien, getuigt het niet van
groote zwakheid, wanneer men de voor
standers van eene richting, die men niet
goedkeurt, in de Vertegenwoordiging eene
plaats wil inruimen, omdat men vreest,
dat zij buiten de Kamer nog gevaarlijker
i uilen zijn? Indien men dit standpunt toe
juicht, kon het liberalisme wel al zjjne
zetels in de Kamer aan de socialisten
afstaan; dan zou het volstrekt geen tegen
stand van die zijde meer ontmoeten.
Doch dat «ruime standpunt» der libe
ralen is eigenlijk s'echts faire bonne mine
mauvais jeu. Nu de bedoelde socialisten
eenmaal gekozen zijn met behulp van het
liberalisme, nu zegt men, dat de liberalen
van hen hulp zullen krijgen tegenover
«kerkeljjke aanvallen.» Alweder dus de
leus: «tegen het clericalisme,» zoo onom
wonden door Mr. Van Houten nog voor
den aanvang van den stembusstrijd aan
geheven.
De liberalen zijn toch wel bang voor
die «kerkelijken»dat zjj de hulp der so
ciaal-democraten zelfs niet versmaden,
terwijl er voorts nog de conclusie uit valt
te trekken, dat de liberalen z:ch meer
verwant gevoeleD aau de sociaal-demo
craten dan aan de kerkeljjke richtingen,
die toch in ieder geval hunne staatkun-
daar, neem dit als schadevergoeding en maak,
dat ge weg komt.
En eenige goudstukken uit den zak halen
de, wierp hjj deze den woekeraar voor de voe
ten, die ze gretig opraapte.
Mevrouw Bertin stond nog altijd op de wa
randa, buiten zich zelve van woede.
Een arme drommel, mama, sprak de mar
kies, dien men bedrogen heeft met onze hand-
teekening na te maken.
Het is verschrikkelijk.
Ja, wel verschikkeljjk, en ik vrees, dat
hij niet de eenige zal zijn, dien men op die
wijze heeft beetgenomen.
Dit was intusschen de volle waarheid vader
Grillon was niet de eenige bedrogene.
Uit Bordeaux werd een wissel opgezonden,
afgegeven door de Société Oréanique en geac
cepteerd door An toni n Castülac.
De maatschappij, door den kapitein van eene
zoo belangrijke dispositie niet verwittigd, had
de wissel geweigerd te voldoen en deze naar
Parijs laten teruggaan.
Niemand was meer verwonderd, dan de kapi
tein, toen men hem zijn h .ndteekening onder de
oogen bracht, zijne handteekening, die hij
nooit gesteld had. In een oogwenk was hjj
bij Jariot, dien hij het gebeurde verhaalde.
Niet betalensprak deze, laat de zaken
hun loop hetbeD, en wij pakken waarschijnlijk
de falsarissen. Zoo het de opvolgers van den
Een zekere Grillon, een oude woekeraar,
dige inzichten langs den weg van orde
eu rechten trachten te verwezenlijken.
En hier komen wij tot de tweede op
merking, de innerljjke verwantschap tus-
schen liberalen en sociaal-democraten.
Daarop hebben wij steeds den nadruk ge
legd en de ondervinding bevestigt onze
bewering. Het bovenbedoelde liberale or
gaan schreef: «Ook anti-revolutionnairen
en katholieken, bjj eene herstemming
gesteld voor de keus tusschen twee can-
didaten, aan wier politiek zij zich niet
verwant voelen, kiezen wie hun het naast
staat of van wien zjj het minste kwaad
duchten.»
Waar dit zoo is, 3preken de liberalen
bet hier zeiven uit, dat zjj meer sympa
thie gevoelen voor den sociaal-democraat
dan voor den katholiek of anti-revolu-
tionnair.
In verband met de nieuw opgetreden
Regeeriiig noemen wij deze bekentenis
van liberalen kant in hooge mate be
droevend. Sympathie hebben wjj nooit
gehad voor bet liberalisme, ondanks het
onder zijn belijders tal van hoogst ach
tenswaardige mannen heeft gehad en nog
heeft. Nimmer hebben wjj het verbloemd,
hoe in ons oog het liberalisme van een
verkeerd standpunt uitgaat en zjjn goede
bedoelingen bederft hoofdzakelijk uit jjdele
vrees voor kerkeljjke overheersching.
Maar niettegenstaande zijn gebreken,
heeft het liberalisme tot nu toe zich door
zekere soliditeit gekenmerkt. De inanneu
van den vooruitgang gevoelden, dat zjj
1 op een vasten bodem moesten voortbou-
1 wen en, hoewel enkelen van hen uit
den band sprongen, was er een kern,
die slechts met groote behoedzaamheid
de liberale beginselen in toepassing bracht.
Men bewaarde als 't ware zeker decorum
1 en hield angstvallig vast aan het begin-
1 sel, dat de ware vooruitgang slechts te
verkrjjgen was door de orde en rust in
de samenleving te handhaven. Alle buiten
sporigheden werden door het liberalisme
bestreden, omdat men gevoelde, dat deze
moesten afleiden van den waren weg.
Dit wordt thans anders. De liberalen
reiken openljjk de hand aan de sociaal-
1 democraten om de beginselen van vrijheid
en gelijkheid tegenover de «kerkelijken»
te verdedigen. Zjj zoeken voeling met
hen, die de grondslagen der samenleving
trachten te ondermjjnen om op de puin-
hoopen van de tegenwoordige maatschappij
het gebouw hunner jjdele phautösie op te
richten.
Wjj noemen dit bedroevend in verband
met de nieuwe Regeering, die natuurljjk
heeft mij ook een wissel ter hand gesteld, ge-
teekend door m vrouw Bertin.
Mevrouw Bertin ontkent echter ten stel
ligste iets geteekend te hebben, zoodat hare
handteekening valsch is. Die van den markies
en van Maurice zjjn echter zoo echt mogeljjk,
aangezien zjj zeiven den wissel aan Grillon ge
geven hebben.
Aha I riep de kapitein in vervoering, de wraak
neemt een aanvang. Nu, het werd hoog tijd
I Zooals we reeds hebben medegedeeld, was
Castillac van Amerika teruggekeerd met be
langrijke documenten; daar hjj echter, om be
ter zgn doel te kunnen bereiken, zich nog
voorloopig bedekt wilde houden, had hjj nie
mand van zjjne aankomst kennis gegeten, dan
alleen zijn trouwen neger.
En des avonds, in zjjn gemakkeljjken lea
ningstoel gezeten, liet hjj zich door zjjn trou
wen makker ooic nauwkeurig verslag doen van
alles, wat sedert zjjn vertrek was voorgevallen.
Bamboula was onuitputtelijk in loftuigiogen
over Zezette en André Naugy, wier verhou
ding hjj volkomen begrepen had.
Hjj vertelde zijn meester, wat op den bou
levard was voorgevallen, toen Zezette uit het
modemagazjjn gevlucht, op het trottoir in on
macht was gevallen. Vervolgens de aanranding
in de rue Lepic, waar het meisje bijna het
slachtoffer van een schandelijken schurkenstreek
was geworden en ten slotte hare bezoeken aan
acte moet nemen van dit veranderde
streven der liberalen en niet in gebreke
zal blijven om te tooneD, dat zij geheel
op dit nieuw - libera'e standpunt staat.
Uit dit oogpunt beschouwd, ziet de
toekomst voor ons Vaderland er weike-
lijk somber uit. Den invloed der «kerke
lijken» te fnuiken, dat wil zeggenden
Staat een anti-godsdienstig karakter te
geven, dat zal het doel en streven zijn
van de aanstaande parlementaire periode.
En dat de liberalen in dit werk steun
zullen vinden bij de sociaal-democraten,
daaraan behoeft men natuurlijk niet te
twijfelen.
Van harte hopen wij, dat de zoo ge
smade «kerkelijke richtingen» het niet
aan waarschuwingen zullen laten ontbre
ken en dat zij bij iedere gelegenheid zich
als een man zullen verzetten tegen dat
noodlottig streven, hetwelk ons Vaderland
onvermijdelijk te gronde zal richten. Moeten
de anti-liberalen in dien strijd het onder
spit delven, zjj hebben zich dan toch niet
te verwjjten iets onbeproefd gelaten te
hebben om dat gevaar af te wenden.
Duitschland.
Het praatje als zou de Rijkskanselier
Prins Von Hohenlohe aftreden omdat
hjj met deu Keizer van meening verschilde,
wordt tegengesproken door den Berljj nschen
correspondent van de Daily Telegraph
die de verzekering geeft, dat er geen
sprake is van aftreden van den Rjjks-
kanselier.
x
Griekenland.
Op bet eiland Tinos, in den Griekschen
Archipel, verschjjnt een tijdschrift: De1
Bode van Tinoseen blad, dat niet zijns
gelijken heeft, een familieblad in den waren
zin de3 woords. Het abonnement wordt
niet vooraf geïnd, maar na bet einde des
jaars betaald. Al de verwanten, vrienden
en kennissen van den uitgever zijn abonüé's
van De Bode van Tinos. Zij wonen meestal
in het buitenland, inzonderheid in bet
naburige Turkjje, in Rumenië en Zuid-
Rusland, waarheen zjj al jong emigreeren,
daar het rotsachtige, kale en arme eiland
geen genoegzame middelen van bestaan
biedt. In den zomer gaat de uitgever
voor zjjne zaken op reis, hjj brengt een
bezoek aan al zjjne abonné's, en wordt
door dezen zeer vriendeljjk ontvangen.
De eene abonné verschaft hem eeue slaap
kamer, een ander biedt hem een middag
maal aan, een derde noodigt hem des
avonds ten eten, een vierde koopt hem
een biljet voor spoorweg of stoomboot
tot aan de naaste plaats. Kortom de man
behoeft geen cent uit te geven. Bjj deze
gelegenheid incasseert hjj ook de achter
stallige abonnementsgelden. Hier en daar
Ja, meester. Hjj bemint Zezette, alsof hjj
baar broeder ware. O, bet is een beste, goede
jongen.
En, heeft hjj Jacques Moulin verdedigd?
zijt gij er bjj geweest?
Ja, meester. O, hjj heeft zoo mooi ge
sproken.
Iedereen weende, Bamboula weende ook; en
toen de advocaat geëindigd had, was ik zoo
in mjjn schik, dat ik luidkeels hoera schreeuwde.
Maar toch is de arme Jacques veroor
dceld. De markies heeft zeer slecht tegen hem
getuigt, zeer slecht, dat heeft mjjnhier Naugy
hem voor het Hof zelve gezegd.
Zoo! wat zeide hij dan?
Wat hij zeide? Jacqu3s, zeide hij, is on
schuldig, en gij, en gjj zjjt een Bosco 1
Bosco heeft hjj gezegd Bosco
Ja, meester.
Nu, hjj heeft den spijker wel op zjjn kop
geslagen.
Een oogenblik van stilte volgde.
Wat beteekende de uitdrukking van den
advocaat, vroeg de kapitein zich af, hoe komt
hjj aan dien naamP en, zich weder tot Bam
boula wendende
Gjj weet, waar de heer Naugy woont,
ge er spoedig heen, en verzoek hem, hier te
komen.
Een uur later verscheen de advocaat.
Mjjn waarde heer 1 aldus sprak de kapi
tein hem aan, ik heb vernomen, met welk
talent, met welk eene warmte gy don jongen
Moulin verdedigd hebtin wien tk oen lovon-
dig belang atol. ik gevoel mij gedrongen U
komt het echter voor, dat de een of ander
slechte zaken maakt en niet in staat is
om te betalen. Doch dat is maar bjjzaak,
daarom wordt bet blad evengoed verzon
den. Worden de omstandigheden der abon-
nés beter, dan beurt de uitgever twee of
drie jaargangen tegelijk. Zoo nauw kijkt
men niet: 't Is immers een familieblad!
Bulgarije.
Prins Ferdinand, de vorst van Bul
garije is niet op zjjn gemak, hjj wil ko
ning worden en dat lukt hem niet. Het
blijkt hoe langer hoe meer, dat deze
Coburger een avonturier is van de ergste
soort. Stambóeloff die Bulgarjje ge
maakt heeft wat het is, moest uit den
weg geruimd worden. Hoe deze Bul-
gaarsche Minister, waar Ferdinand
veel aan te danken had, is vermoord ge
worden, ligt een ieder nog versch in het
geheugen. Prins Boris werd in deu
Grieksch orthodoxen godsdienst opgeno
men, prins Ferdinand reisde de hoven
af om de Mogendheden voor zjjne wen
schen te winnen. Niets hielp.
Zjjn bezoek aan het Roemeensche Hof
is hem leeljjk bekomen. Een schotschrift
werd tegen hem verspreid, waarvan de
titel luidde: Ferdinand de Bloedige.
Aan prius Ferdinand worden in het
schotschrift verweten: dwingelandij, om-
kooperjj, genotzucht, zedeloosheid en on
rechtvaardigheid. Moord en doodslag zjjn
de middelen waarvan de regeeringskliek
zich bediend heeft. Het bloed van Stam
bóeloff, Konstantinowitsj, Anna
S z i m o n en nog vele audere roept om
wraak, en al dit bloed komt volgens den
ongenoemden schrijver op het hoofd van
Ferdinand. Wel is waar was de vuist
van Stambóeloff ook niet van fluweel,
maar bjj wist ten minste orde en rust to
handhaven. Thans echter zucht het land
onder den druk van geweldenarij en Azia
tische wreedheid.
Met een en ander kan prins Ferdi
nand het voorloopig doen.
Frankrijk.
In Parjjs heeft men het plan opgevat
om de Boulevard Sébastopol te herdoopen
in Boulevard del'Alliance of Boulevard de
JRussie.
De herinnering aan denKrimoorlog moet
opgeofferd worden op het altaar des va
derlands, DeFranschen offeren veel op voor
de Russen maar het is ook merkwaar
dig, dat zich voor Felix Faurehot
paleis heeft geopend van den Keizer
aller Russen. Het is niet alle dagen voor
gekomen, dat het gekozen burgerljjke
Hoofd van een Staat, welke op het al
gemeen stemrecht is gevestigd, als gevierde
gast wordt begroet door den machtigsten
Autocraat der wereld.
Jules Fa ure, oorspronkelijk een hand
werksman te Havre, is de eer te beui
gevallen, een bondschap te sluiten mee
den Czaar van Rusland, waarbjj Frank
rjjk en Rusland elkaar de hulp van 600.00
man troepen toezeggen, in geval een hu -
hiermede van harte geluk te wenschen.
Hartelijk dank, mjjnheer, maar geloof
mjj, dat ik slechts geleid werd door de innige
overtuiging, dat ik voor een onschuldige jleitte.
Ik heb de zaak ernstig bestudeerd en telkens
vond ik nieuwe bewjjzen voor de onschuld
van mjjn cliëntdie heb ik ook het Hof voor
gelegd en echter heb ik de rechters niet kun
nen overtuigen, want de deugdeljjke, de stof
felijke bewjjzen, welke men van mij verlangde,
had ik niet.
Maar die bewjjzen, mjjn waarde vriend,
heb ik.
Gjj? riep André van vreugde opsprin
gende, hebt gij die
Zooals ik u zeg, ga zitten en luister.
Daarop deed de kapitein een uitvoerig ver
haal vgn zjjn reis, en van het gelukkig resul
taat vah zjjn ontdekkingstocht in gezelschap
van Firmin vervolgens overhandigde hjj den
advocaat de beide documenten, die hij van den
schrjjver van het stadhuis te Hudzon had ont
vangen, benevens het bewuste reclamebiljet
van Bosco.
Onze vriend is vrjjriep André in ver
voering uit, laat mjj die stukken en morgen
doe ik dien schurk arresteeren. De zaak moet
opnieuw voor het Hof komen, ik neem weer
de verdediging op mjj en zal den ellendeling
ontmaskeren.
Wordt vermijd.)
ffragêlaó voor <3tooró~ on Suió-JCollanó
ABONNEMENTSPRIJS.
atnVtAlN TIEN DRA7.
AGITE MA NON AGITATE
BIJS DEB ADVERTENTIEN.
heer Bertin zjjn, -cq wjj ongetwijfeld een
praolitige vangst gedaan, en hebben wij tege
lijk de schurken in handen.
haren gevangen broeder.
Zoodoende gemakte de kapitein volkomen
op de hoogte vuu d, omstandighe !en.
nt ro augy I zegt ge, is verliefd op Zezettef
