N I E U W E
&ag6laó voor cfëooró- en S£uió-<éCollanó.
Kerkmuziek.
No 2783
Donderdag 10 September 1897.
22ste Jaargani?.
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BÏÏEEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
1,10
«1,40
«2,80
«0.03
Van 16 regels50 Cent.
Elke regel meer
77,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. K P P E R 8.
Zij, die zich vanaj heden op de
NI EU WE BAARLEMSCLIE
COURANT abonneeren, ontvangen de num
mers gedurende deze maand verschijnende,
gratis.
In een zeer belangwekkend artikel, ge
titeld: Kerksieraden ('voorkomende in de
Maasbode van 5 Sept. 1.1.) schrijft de zeer
eerw. heer P. M. Bots, o. m. het vol
gende
«Voor en boven alles is het bedehuis,
hoe bescheiden zjjne afmetingen misschien
ook zijn, het huis van God. De grootste, de
heiligste gedachte, welke den eersten tem
pel rijzen deed, was nog niet de idee om,
met vele menschen in een gebouw veree-
nigd, de eigene zaligheid te bewerken;
neen, allereerst moest Hem eene woning,
een troon geboden, Wien alle hemelen
niet kunnen omvatten, maar Die er toch
Zjjn genoegen in vindt met de kinderen
der menschen te zijn.
«Juist omdat de Zoon Gods, bjj Zijn
heengaan ten hemel, aan Zijne leerlingen
beloofd had, dat Hjj den Zijnen eene plaats
ging bereiden in het huis Zjjns Vaders,
wilde de Christelijke dankbaarheid ook
dien Zoon Gods eene plaats bereiden te
midden der menschelijke woningen. Zoo
buitengewoon schoon moest die woonstede
Gods zjjn, dat uit al hare onderdeelen en
versieringen de vervoering van het men-
schelijk hart zoude erkend worden. Dit
beginsel werpt een eigenaardig licht op alles,
wat tot luister van Gods huis dienen moet
dus ook op de muziek, die in onze
tempels gedurende de heilige diensten weer
klinkt.
«Wie dit beginsel voorbij zou zien, komt
tot velerlei dwaling», merkt de eerw.
schrjjver volkomen juist aan. En inderdaad,
▼elerlei en verregaand is de dwaling, waar
in menigeen, onbegrijpeljjkerwijs thans nog,
Du er reeds zoo veel in goede richting is
FIV 1LLKTON.
Beschuldigd.
85 {Vervolg.)
Zezette verliet zonder argwaan het vertrek.
Wat ik thans moet verhalen, sprak miss Ketty,
is zóó vreeseljjk, dat ik het alleen aan u durf
openbaren, gjj zijt mannen, voor de onschuldige
°oren van dit kind is het niet geschikt.
Daarop deed ze een breedvoerig verhaal van
*»t haar in Amerika was wedervaren.
Te Christiansa maakten wjj kennis met
sen Franschman, een zeer knap mensch, blond,
Oeet heldere blauwe oogen, een eenigszins En-
Selsch uiterljjk, maar overigens geheel de hoe
danigheid van een landsman. Hoewel Amerikaan
v»n geboorte, was bij dan ook van Fransche
sfkomst,
Heette hij niet Gaston vroeg men haar.
Juist de markies Gaston de Montgerbois.
Ga voort, riep de kapiteiD, ga voort had
niet een litteeken aan het voorhoofd
Ja, bij den rechterslaap, naar hjj vertelde,
tengevolge van een val, aan boord van een
'chip.
Van het mjjne, van de //Garonne dui-
'end duivels, .ik heb mjj niet vergist, hij is het.
Het was een bij uitstek wellevend jong-
""ensch. Daar Bosco vernomen had dat hjj rijk
had hij het bijzonder op hem gemunt, ter
wijl ik, van mjjn kant, mjjn hoop op hem ge
vestigd had, om aan mijn beul te ontkomen.
De markies, galant als alle Franschen, bood
tot stand gekomen men denke maar
eens aan den arbeid der Sint Gregorius-
vereeniging verkeert met betrekking tot de
kerkeljjk-muzikale quaestie.
Of is het geene onverantwoordelijke dwa
ling te meenen, dat wat voor de wereld,
haar vermaken en genietingen, goed ge
noeg is, óok passend zou zijn om te ver-
hoogen den luister van Gods huis? Dat
wat in de concertzaal, de opera thuis be
hoort, óok dienen kan om te verkondigen
den lof des Allerhoogsten?
Voorzeker, ook de artistieke uitvoering
eener symfon'e van Beethoven, de wel
verzorgde opvoering van een der muziek
drama's van Wag n er kan in ons wekken
mooie en reine gedachtenmaar die kunst
moet genoten worden op haar eigen ter
rein, zij moet zich niet willen indringen
daar, waar hare plaats niet isin de kerk,
daar is zij een wanklank.
Wat zich Gode wil schenken, moet
Zpner waardig zijn en zich ganschelijk
geven. Zoo ook in kunst: eene Gode-ge-
wijde kunst moet rein zijn van alles, wat
der wereld is, God-geheiligde gezangen
moeten geen weerklank hebben, die her
innert aan wereldsche composities; want
zjj zijn er om God en Zijne glorie alleen
en niet om óok te behagen den profanen
smaak eener wereldsgezinde menigte. Van
hoe supérieme kwaliteiten een niet-kerke-
ljjk kunstwerk dan ook moge zijn, toch
zal het altijd ontheiligen de heiligheid der
Katholieke Godsvereering: God moet ge
diend en verheerlijkt worden naar Zijn
heiligen wil, ons óok waar het den zang
der Kerk geldt geopenbaard door Zpne
heilige Kerk, door wie in die Kerk met
gezag bekleed zjjn ons herhaaldelijk en
allerduidelijkst kenbaar gemaakt. De we
reld heeft haar eigene kunst, de H. Kerk
heeft de hare
Dit voelde heel zuiver de Fransche com
ponist Lully, van wien verhaald wordt,
dat hij, eene kerk binnentredende en er
eene zijner aria's op liturgischen tekst
mij, geduren le de voorstelling, en na dat ik
gezongen had, een bouquet aan, en na afloop
van de seance, een keurig souper. Daar hij ech
ter den volgenden morgen vroeg moest vertrek
ken, nam hij weldra afscheid. Ik was evenwel
vast besloten, hem gedurende den nacht op te
zoeken en hem te smeeken, mij mee te nemen,
alvorens Bosco ontwaakt zou zijn.
Toen all's in het hotel sliep, klopte ik aan
zijn kamerdeur en vertelde hem, wie de man
was, dien bjj voor mijn broeder hield; en smeekte
hem, mjj uit zjjne handen te verlossen en naar
Frankrijk terug te doen keeren.
In het eerst wilde hjj daar niets vsn weten,
hjj geloofde mij niet, wat ik hem vertelde, scheen
hem te onmogeljjk, te ongeloofljjk toe.
Ik wierp mij echter aan zjjne voeten, ik
weende, ik toonde hem mijne armen, bedekt met
blauwe plekken en met de litteekens van de
naalden, die de wreedaard mij, bij elke voor
stelling, gedurende mijn staat van gevoelloos
heid in het vleesch stak. Eindelijk had ik hem
overtuigd en vol medeleden met mijn lot, besloot
bjj aan mjjne smeekingen gehoor te geven, en
mjj met zich mede te nemen.
Ik was buiten mij zelve van vreugde, ik
waande mij gered. Maar Bosco had spoedig onze
vlucht vernomen zoomede den weg, langs welken
wjj gegaan waren. Hjj zette ons onmiddelljjk na,
en twee dagen later had hij ons ingehaald.
Die ontmoeting zal ik nooit vergeten. De
markies wilde mjj verdedigen, doch een verra-
deljjk schot deed hem van zijn paard vallen.
Bosco viel op hem aan, en stootte hem het
moordend staal in de borst.
hcorende zingen, op de kuieëu zonk en
uitriep: «Vergiffenis, o Heer, niet voor U
had ik dit gemaakt!»
Welke is de kunst der kerk?
Het zal overbodig zpn deze vraag hier
te beantwoorden voor Haarlem's Katholie
ken, wie zoo schoone gelegenheid wordt
geboden om het Gregoriaansch en de Pa-
lestrijnsche muziek in al hun luister te
geuietën. Te gaan verklaren, waarom deze
kunst de kunst der Kerk is zou mij te
ver voeren. Voor wie belangstellen in deze
quaestie welke de belangstelling van
alle beschaafde Katholieken overwaard is
wijs ik gaarne op eene degelijke bro
chure, getiteld Veritas, van de hand des
heeren Joh. M. C. de Wolt en aanbe
volen door Mgr. M. J. A. Lans, welke
brochure vóór weinige jaren bp den Uit
gever dezer Courant verschenen is.
Deze uitstekende, con araore geschreven
verhandeling is niet alleen ter lezing aan
te bevelen «aan alle Katholieke kerkzan
gers en koordirecteuren,» maar ieder ont
wikkeld Katholiek behoorde op de hoogte
te zpn van het daarin behandelde. Wie
met aandacht deze brochure leest, zal veelal
ongemotiveerde vooroordeelen tegen de ware
kerkmuziek spoedig voelen verdwijnen,
overtuigd worden van haar goed recht en
zich voelen aangespoord om zich in de
kerk althans te onttrekken aan de prikke
lende, zinnenstreelende zangen der wereld,
zpne ziel ontvankeljjk te maken voor de
verheven schoonheden der Godgewijde mu
ziek, onder haar louterenden invloed zijn
schoonheidsgevoel te verfijnen, zpn gods
vrucht te voelen toenemen.
Dan wanneer alle beschaafde Katho
lieken zullen geleerd hebben de schoon
heden van den waren kerkzang te waar-
deeren, zal bet tijdstip zijn aangebroken,
waarop in geen enkele Katholieke Kerk
de heilige Diensten meer zullen worden
ontwijd door de heiligschennende, wereld
sche muziek, dan zal overal en ten allen
"tijde Gode blijmoedig gegeven worden, wat
Daarna trad hij op mij toe.
Ge hebt gedacht, mij te kunnen ontsnap
pen, sprak hjj, en met dien melkmuil weg te
loopenmaar ge vergeet Boscomij ontkomt
ge niet. Ik ben doctor Satan, onthoud dat wel,
en, weet dat ge eenmaal in mjjne macht, daar
niet meer aan ontkomt. Dat schijnt ge vergeten
te zjjn, maar, ik zal er u aan herinneren en
tevens den lust bmemen, uwe streken te her
nieuwen.
Daarop bond bij mjj de handen op den rug en
sloeg mij zoolang, tot ik bewusteloos neer
viel.
Wat ik verder had te verduren, geen pen is
in staat, dit te beschrijven.
Nadat hij zijn slachtoffer geheel van zijn klee
deren beroofd had, sprak hjj
Waarachtig, we zjjn van gelijke taille I Daarop
pastte bij het jachtvest en den hoed, beide nog
met bloed bevlekt.
Nu, vroeg hij, zie ik er nu niet uit als
uw markies en zou men mij op het eerste ge
zicht niet voor hem aanzien Ketty, vervolgde
hjj, ons fortuin is gemaakt, ge ziet in mjj den
markies Gaston de Montgerbois. Van dien dag
af, gaf hjj zich voor den markies uit. Dooreen
zeer sluw bedacht en wel uitgevoerd plan deed
hij zich alle papieren van de Montgerbois toe
zenden en verlieten wjj weldra Amerika, terwijl
hjj overal rondstrooide, dat hjj voor mjjne ze
nuwziekte, de Fransche geneeskundigen wilde
raadplegen Zoo zjjn wij in Parijs gekomen, waar
hij reeds dadelijk kennis maakte met Maurice
Bertin, door wiens tusschenkomst hjj zich den
toegang verschafte tot het gezin van den ban-
Hem toebehoort en wat alleen Zijner vol
komen waardig is. M. V.
Amerika.
In Pennsylvania ziet het er zeer treurig
uit Daar zijn de werklieden in opstand
gebracht en niet luisterend naar het gezag,
werden een en twintig arbeiders doodge
schoten en zeer velen gekwetst. Natuurlijk
heeft de slachting onder de opgewon
den massa de gemoederen verbitterd en
hebben 1500 mijnwerkers te Lattimer,
meest Italianen, Polen en Hongaren, het
werk gestaakt.
Eene sterke afdeeÜDg regeeringstroepen
met geschut is naar Hazleton gezonden
om den opstand te bedwingen.
Frankrijk.
Bij de groote manoeuvres van het Fran
sche leger in de Noordelijke provincies is
te Kamerijk een schuur, waarin de solda
ten nachtverblijf hielden, in brand geraakt.
Een korporaal en een soldaat zpn in de
vlammen omgekomen.
Maandag-morgen is te Loos nabij Rijs-
sel het doodvonnis voltrokken aan zekeren
Thomas, die een zijner medegevangenen
Joseph Saelens door middel van een
priem had vermoord. Hij onderging zeer
kalm zijn strat.
In Frankrijk heeft de rijwielbelasting
van 10 franks in 1896 3'/^ millioen opge
bracht. In 1894 waren 203,000 rijwielen
belast, in 1895 steeg het getal tot 256,000
en in 1896 tot 329,800. Daarvan kwamen
niet minder dan 62,900 voor in het de
partement van de Seine (Parijs).
In Italië wordt met 1 Januari, 98 ook
eene belastiug op rijwielen ingevoerd en
wel van 10 lire voor een gewonen wieier,
15 lire voor een tandem, en 20 voor een
motor-car.
DuitBChland.
Keizer Wilhelm is zelden te huis. Nu
bevindt Z. M. zich se,dert Zondag te To-
tiss, in Hongarije, waar hij de gast is van
keizer Frans Jozef, om de manoeuvres
bjj te wonen, en een hartelijk woordje te
spreken over het Drievoudig-Verbond als
eene voortzetting van de besprekingen
kier, zich in de gunst van mevrouw Bertin wist
in te dringen en eindeljjk een huwelijk met Jean
ne beoogde.
Had hjj eenmaal zjjn doel bereikt, dan zou hjj
mjj uit den weg ruimen. Hjj verspreidde reeds het
gerucht dat ik waanzinnig was, en aan eene ma
nie van zelfmoord leed, teneinde, wanneer men
zou vernemen dat ik gestorven was, door hem
gedood, het denkbeeld te doen veld winnen dat
ik me zelve van het leven berooid had.
Eenmaal in het hotel Bertin ontvangen zjjnde,
had ik hoop gevoed, mjjn vader te kunnen
spreken, maar Bosco, die mjjne pogingen daar
toe doorzag, verhinderde mij steeds, een oogen -
blik met den ouden Baptistin alleen te zjjn, en
de ongelukkige grjjsaard kon in mij zjjne dochter
Nini niet herkeunen.
Op zekeren avond echter, toen ik mjj alleen
in mijn kamer bevond, kwam de oude man bjj
mij en herkende mjj eindelijk. Owelk eene
vreugde, welk een geluk al het verledene, al
de doorgestane ellende was vergeten en spoedig
hadden wjj het plan gevormd te vluchten. Bosco
echter, die ons onderhoud had afgeluisterd, trad
ons in den weg, en na eene korte worsteling
deed hjj, door welk helsch middel weet ik niet,
mjjn vader bewusteloos neerstorten en bracht
mjj weder onder zjjn alles beheerschenden in
vloed.
Wordt vervolgd.)
PRIJS DER AD VERTE NTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.