BINNENLAND
Engeland.
Het Oosten.
"gemengde berichten.
Uitlotingen.
fl
aan «en «omortiuui van Russisch# en
Fransch# kapitalisten.
Door de uitbreiding van de Japauscbe
vloot worden in Engeland veel bestellin
gen verwacht van machinerieën. Japan
heeft voor de komende acht jaar voor zijn
marine uitgetrokken eene som van 25 mil-
lioen pond sterling. In 1904 hoopt rneu
te hebben een vloot van zes eerste klasse
slagschepen va i 12,510 tot 15,250 ton,
drie tweede klasse slagschepen van 7500
tot 9000 ton, 22 groote gewapende kruisers
en 14 vierde klasse kruisers, benevens een
groot aantal torpedobooten en kanonneer-
booteu.
Een geweldige crisis heerscht te Athene. Er
is een nieuw ministerie benoemd als Z a i m i s
premier en huitenlaudsche zaken generaal S m e-
1 e n s k i, oorlog; kolonel Korpas, binnen-
landsche zaken; Aloise T o m a n justitie
en ad interim marine S t r e i t (gouverneur
der Nationale Bank) financiën;Panugioto-
p o u 1 o, openbaar onderwijs.
Later telegram. S t r e i t heeft de portefeuille
van fioanciëu geweigerd.
Tusschen Z a i m i s en den afgetreden piemier
Delyannis is het tot een volslagen breuk
gekomen. Delyannis zal tegen het nieuwe
kabinet den strijd aanbinden, nu hij laf genoeg
is teruggeschrikt voor de verantwoordelijkheid
van bet uitvoeren der vredesvoorwaarden aan
Griekenland gesteld.
De Vos*. Ztg. meent, dat het rechtvaardig
on billijk wezen zou, indien Delyannis ge
noodzaakt werd de verantwoordelijkheid van het
beantwoorden aan de vredesvoorwaarden te dra
gen. Hij toch was het die Griekenland tot den
oorlog heeft gebracht. En hij heeft het eerst de
hulp der Mogendheden ingeroepen.
Sultan Abdoel II amid van Turkjje gaat
nu zijn eischen aan de Mogendheden stellen.
Hfj heeft den gezanten verklaard dat hij voor
nemens is de Kretenser quaestie eerst na den
terugkeer der gezanten te Konstantinopel te be
spreken. Maar dit stelde bij reeds nu voorop
er moet een Turksch garnizoen blijven op het
eiland. En hoe de machtige Padishah ver
der zal beslissen, zal afhangen, heeft hij gezegd,
van de wijze waarop Griekenland het vredes
verdrag naleeft. Dat alles vertelde de Sultan aan
den gezant van den Ciaar, den heer D e N e 1 i-
d o f f die zijn brieven van terugroeping
kwam overhandigen.
Willen de Mogendheden het eiland Kreta den
Sultan ontnemen, dan kunnen ze weer van voren
af aan beginnen.
Hoe worden de werklieden misleid? Door voorop
te zetten dat de rijkdommen in het algemeen
moeten beschouwd worden als gemeenzaam be
zit en het recht op genot elk menechelijk wezen
moet verzekerd worden met de grootst mogelijke
mate van vrijheid.
Ontevreden wordt de niet-bezittende klasse
gemaakt met aan te wijzen, dat de eene den
eigendom kan genieten zonder handenarbeid te
verrichten, terwijl de andere verplicht wordt
een deel van de opbrengst aan de bezittende
klasse over te laten. Men voorspelt den arbei
ders als zjj het socialisme volgen, dat hunne vol-
komene ontvoogding nabij is.
En wat vinden wjj verder in de sociaal
democratische partfjVan den eenen kant de
ongelukkig misleide werklieden die naar bon
den en vergaderingen loopeu, hun wekeljjksche
penningen opofferen, vrouw en kinderen aan
hun lot overlaten om onder allerhande voor
wendsels op commando den arbeid te moeten
staken, waardoor zy ellende en armoede breDgen
in hun gezinnen. Van den anderen kant men-
schen die hun fortuin zoeken, door dan hier
dan daar opruiende redevoeringen te houden,
die van de penningen der werklieden een ge
makkelijk leventje leideD, pleizierreizen maken
naar vergaderingen om zich in de hoogte te
werken. Zij preeken gelijkheid aan en leven
gelijk eene bevoorrechte klasse, zij drijven in hun
doen en laten den spot met de sukkelaars die
naar hen luisteren.
Een aalmoes aan de werkstakers, dat is alles
wat de misleiders als de boel in 't honderd
is gestuurd, van tjjd tot tijd ten beste geven.
De bedrogenen meenen de gelijkheid te verove
ren. Zjj brengen hun misleiders waar die hceren
zijn willen, en zitten platzak bij vrouw en kin
deren. Men moet de bekrompenen van geest in
hun verblindheid beklagen.
Houtrijk en Polanen, 2 Octo' er. In deze
gemeente heeft de heer J de Vries zijn 25-
jangeambtsvervulling;als brievengaarder gevierd.
Er hadden lijsten gecirculeerd om den Jubila
ris een cadeau aan te bieden en wel zoo ver
draagzaam, dat die lijsten by de Boomseh Katho
lieke ingezetenen niet werden gepresenteerd.
Zandvoort, 2 October. Het badhuis voor
minvermogenden alhier is gesloten.
Purmerend, 2 October. De Raad dezer ge
meente besloot in zijne gisteren-avond gehouden
vergadering, behoudens nadere goedkeuring, tot
het heffen van 60 cents per 100 kilogram ge
wogen kaas, alsmede tot liet heffen van hoog
stens 50 opcenten op de hoofdsom der rijks
personeele belssting.
Afwijzend werd beschikt op het verzoek van
de afdeeling Purmerend van den Nederland-
schen Bond van Onderwijzers om de hoofden
der scholen iu deze gemeente de verplichting
op te leggen in schoolzaken met het onderwij-
end personeel in overleg te treden, terwijl de
toezegging werd, gedaan dat het volgend jaar
eene betere regeling van de jaarwedden van de
onderwijzers aan de orde zou worden gesteld. j
Leiden, 2 October. Ter vervulling van de
vacature, te ontstaan door de het met ingang 1
van 1 November a.s. verleend eervol ontslag
aan den heer H. Paal, wordt door B. eu W.
den Raad de volgende voordracht voor de be
trekking van directeur der gemeentewerken ge
daan lo, J. W. van R u y t e n civiel-inge-
nieur, adj. direc'eur der gemeentewerken te
A:nhem, 2o. G. H. B r o c k m a n, civiel-inge-
uieur te Warasdin (Croatië)en 3o. A. J. M.
Stoffels, civiel-ingenienr te 's-Gravenhage.
Gouda, 2 October. In de vergadering der
liberale kicsvereeniging Burgerplicht werd gis
teren avood lot definitief candidaat voor het lid
maatschap der Provinciale Staten gesteld de
heer mr. J. T. C. V i r u 1 y te Haastrecht.
Te Dordrecht is een politie-ageut verdwenen.
Na woorden te hebben gehad met zijne vrouw
is de man ia burgerkleecling zjja woning uit
gegaan, na aan zijne vrouw te hebben gezegd,
dat hij niet naar het bureau ging. Tot nog toe
is niet on'dekt waar hij gebleven is. Men ver
moedt dat hij zich heeft verdronken. De huise
lijke onaangenaamheden, waarvan hierboven spra
ke was, schjjnen de aanleidende oorzaak te zijn
geweest.
Werkstakingen zijn uitgebroken aan de olie-
fabriek //de Engel,// van de firma Crok en Laan
te Wormerveer, wegens eene loonsvermindering.
Te Amsterdam is onder de heiwerkers op drie
plaatsen eene staking uitgebrok-u wegens den
eisch om loonsverhooging.
Overal tracht men de werklieden tot staking
over te halen. Men maakt er bepaald een lol
letje van.
Op eene hoeve, toebehoorende en bewoond
door den heer P. van Wijk te Wilsveen ouder
de gemeente Stompwijk nabij Leidschendam, is
eene brongnsverlichtirg tot stand gebracht, voor
zoover bekend, de eerste inrichting van dien
aard in de provincie Zuid Holland.
De Werkmansbode deelt het navolgende mede:
Aan de werklieden der Kon Nederl. Goud- en
Zilverfabriek te Voorschoten is medegedeeld, dat
de laonen met 1 Jan 1898 eene belangrijke ver
laging zouden ondergaan, ten gevolge der con
currentie. De maakloonen zouden met 'ƒ3 wor
den verminderd. Voor de stukwerkers moet deze
verlaging van zeer veel beteekenis zijn.
Zekere B., wonende te Tilburg begaf zich
dezer dagen met zijne vrouw naar Oirschot, tot
het in ontvangst nemen eener erfenis, ruim f 1600
groot. Daar aangekomen, gevoelde de vrouw zich
onwel en begaf B. zich alleen naar den notaris
om het geld te ontvangen. Sinds dien heeft men
van B die van huis ook nog een spaarbank
boekje had medegenomen, niets meer gehoord.
Men vermoedt, dat hjj naar Transvaal is ver
trokken.
De Veluwsche Jachtvereeniging heeft een vos
senjacht georganiseerd tegen Woendag 6 Octo
ber. Rendezvous te 12 uur, op het snjjpunt vau
Koningsweg en Apeldoornschen weg.
Te Edam is door de politie een valsche gulden
in beslag genomen met de beeltenis van Koning
Willem II.
Toen gisteren-avond te Amsterdam een brie
venbesteller eenige postpakketten, waaronder zich
ook e n haas bevond, vin een van Njjmegen
komenden trein naar den tot vertrek naar Rot
terdam gereedstaanden trein overbracht, werd
hij op het perron door drie rijksveldwaehters
aangehouden, die den haas met het oog op den
gesloten jachttijd in beslag namen, en tegen den
besteller proces-verbaal opmaakten.
Eenige wildstroopers zijn in het Ulvenhout-
sche bosch slaags geweest met de jachtopzie
ners Aartsen en Beekers van Ulvenhout. Het
was donker toen op een afstand van vier me
ters een der stroopers een schot loste op Aart
sen die de volle lading in het lichaam kreeg
n gevaarlijk gewond is. Toen de jachtopzieners,
ook de gewonde, van hunne vuurwapenen gebruik
maakten, trokken de stroopers af.
Hoe de Prinsen van Koeitei denken over de
groote steden van Europa, hebben zij bij gele
genheid eener audiëntie bij onze Koninginnen
■verteld.
HH. MM. vroegen hun met welka indrukken
zij Europa verlieten, waarop de Prinsen antwoord
den dal die indrukken in alle opzichten gun
stig waren, en dat zij veel hadden gezien en
veel geleerd. Yan alle steden die zij gezien had
den, was Amsterdam hun het best bevallen
Parijs en Berlijn hadden zij zeer mooi gevonden;
Londen vonden zij een groote stad, doch van
daar waren zij niet met prettige indrukken te
ruggekeerd die stad was hun veel te rumoerig.
Bjj kon. besluit islo. met ingang van 27
Juli 11., aan den m.t dien datum, op zjjn ver
zoek, eervol uit zijne betrekking ontslagen mi
nister van oorlog C. D. H. Schneider, gepen
sioneerd luitenant-generaal, adjudant in buiten
gewonen dienst van Hare Majesteit de Koningin
te 's-Gravenhage, met instandhouding van het
militair pensioen van f3900 's jaars, een tweede
pensioen verleend ten laste van den Staat, ten
bedrage van f1000 'sjaars; 2o. genoemde ge
wezen minister hersteld in het volle genot van
het voorschreven in Btand behouden militair
pensioen.
Aan een der Roomsch Katholieke armbesturen
te Rotterdam is mon tot de ontdekking geko
men, dat onder de bedeelden was opgenomen
zekere K., die een gagement geniet van ruim
f300 per jaar.
Men schrijft ons uit- Arnhem
Op grond van een breedvoerig rapport op
verzoek van de Jury der helaas door brand on
tijdig afgeloopen Geldersche tentoonstelling van
Nijverheid en Handel uitgebracht door een
onzer beste deskundigen op het gebied van
mechaniek heeft genoemde Jury éénstemmig
de hoogste onderscheiding een eeredip'oma
toegekend aan de expositie van de alom bekende
Singer- Maatschappij
Wat deze in ons larnl door meer dan 30
eigen magazijnen vertegenwoordigde wereldfirma
tentoongesteld had, was echter de ontvangen
onderscheiding ook alleszins waard en heeft in
bijzondere mate de belangstelling van de meeste
bezoekers getrokkenwant er waren niet
slechis verschillende naaimachines voor huishou
delijk gebruik, maar ook machines voor de meest
uiteenloopende industrieele doeleinden geëxpo
seerd, zooals bijv. naaimachines voor het ver
vaardigen van knoopsgaten, voor het aannaaien
van knoopen, voor het stikken van corsetten
met 2 naalden tegeljjk, voor het verrichten van
borduurwerk, voor schoen- en zadel makers werk
enz. enz. Vjjf van deze machines waren op eene
enkele lange tafel gemonteerd, zooals men ze
wel in fabrieken ziet eu werden gezamenlijk
door middel van een kleinen electromotor in
beweging gebracht. Daarbij was de inrichting
van een en ander toch zéé, dat elke machine
op zich zelf door eene kleine voetbeweging van
de persoon, die ze bediende, op den steek af
kon worden gestopt.
De meeste attentie trok overigens eene prach
tige collectie van op de Singermachine gebor
duurde voorwerpen, alsmede eene kleine machine
voor huishoudelijk gebruik, die eveneens door
electriciteit in beweging werd gebracht, maar
zonder dat men den haar drijvenden electromotor
kon zien, omdat deze opgesloten was in het
vliegwiel der machine. Bij dames, die huizen
bewouen, voorzien van electrisch licht, zullen
deze nieuwste machines der Singer-Maatschappij
bepaald veel opganr maken; want eene méér
aangename en gemakkelijke manier van naaien
of borduren dan door middel van deze nieuwe
Singer-machine kan men zich wel niet voor
stellen.
Oostenrjjksche loten 1854, 1
ad fl
250.
Serie N.
Serie
N.
fl.
184 34
1000
2429
32
1000.
1070 14
2000
2483
8
5000.
1339 29
2000
2483
34
1000.
1659 1
1000
2957
31
30000.
1716 3
2000
3270
4#
2000.
2214 19
2000
3766
32
2000.
Eene mishandeling.
De heer H. Heykens schrijft over zijne ge
vangenneming, waarvan wjj in ons vorig num
mer melding maakten, het volgende:
Iedereen in Groningen en omstreken weet
ongetwijfeld, waarvan ik eenige dagen lang ver
dacht ben geworden. Ook weet elkeen, dat een
groot deel van het publiek voortdurend belust
is op schandalen en vuilheden en vooral wanneer
dezelve ten laste komen van iemand zooals ik,
die nu en dan aan den weg timmert. Zoo ie
mand bepraat en belastert men zoo gaarne.
Maar wat men niet weet, ten minste niet in
details weet, is de behandeling of liever mishan
deling, die ik heb moeten ondergaan.
Vrijdag-middag 11. om 4y3 uur op straat
aangehouden, werd ik tot Maandag-middag pl.m.
3 uur gevangen gezet, en dat ik nog niet lan
ger die mishandeling heb moeten verduren, heb
ik grootendeels te danken aan de tusschenkomst
van den Groninger burgermeester, den edelachtb.
heer Mr. S. M. S. Modderman, die in deze beter
handelde dan een ander burgervader, dien ik
straks noemen zal.
'k Heb alzoo driemaal vier-en twintig uren
lang gelegenheid gehad, politie en justitie te
leeren kennen van een geheel ander standpunt
dan tot nu toe.
Dat iemand, die van een misdaad verdacht
wordt en nog wel van zulk een gruweldaad,
preventief wordt opgesloten, wie zal dit afkeu
ren? Maar dat men iemand, die alleen maar
verdacht wordt en van wies nog bewezen moet
wordeD, dat hij schuldig is, behandelt alsof hij
bepaald schuldig was, dat is ronduit schandelijk,
'k Ben door den agent Kolle, die m. i. niet de
persoon had mogca zijn (minstens hoofdinspec
teur of de commissaris) om eene dergelijke ge
wichtige zaak te behandelen, bejegend als een
misdadiger.
De burgemeester van. llareD, Jonkh. Mr. Guin-
tus, voor wien ik Vrijdag-avond gebracht werd,
achtte het Diet de moeite waard mij met een
enkel woord of zelfs een blik te verwaardigen,
maar zonder mij iets te vragen of iets te onder
zoeken liet Z ed. achtb. mij opsluiten in een hok.
En welk een hok? Stel u voor, dat in die cel
een vierkante bak stond, waarin twee vuile,
verscheurde koffiebalen, waa.naast een vuil, on
ooglijk stuk oud tapijt lag. Een even vieze zak,
met een handje vol stof, dat onkenbaar was,
moest dienen tot hoofdkussen, terwjjl even voor
mijne insluiting nog een soort van een dekentje in
den bak werd geworpen, dat mogelijk tot dekking
moest dienen. Ve/der was de vloer van den bak,
mijn legerstede?, bedekt met asch, steengruis en
stukken glas met nog natte verf besmeerd, zoo
dat bet geheel gerust met een varkenshok op
éen lyn gesteld kan worden. Geen wonder, dat
ik niet mijne kleeren en nog minder mijn lichaam
aan den vuilnishoop waagde en besloot den nacht
zittende op een bankje, slapeloos door te brengen.
De eigenlijke beschuldiging was mij intnsschen
nog steeds duister, omdat men mij, tegen alle
recht iD, onbekend liet met het feit, dat ik ge
pleegd moest hebben, maar de heer Guintus,
hulpofficier van justitie, meende met mij temogen
handelen als een middeneeuwsch edelman met
de stroopers op zjjn gebied eu stopte mij den
nacht van Vrijdag en Zaterdag in bovenomschre
ven hok.
Wat ik dien nacht heb geleden, is niet in
woorden uit te drukken.
Den volgenden morgen werd mij voor 't eerst
sinds 18 a 19 uren, dat ik mij in de macht
der Nederlandsche justitie bevond, door den
veldwachter De Lange, gedreven door een plot
seling gevoel van medelij len, gevraagd of ik
een kop koffie en een stuk brood wilde gebruiken.
Wreede ironie tegenover een man, die in zoovele
uren niets genoten had. Eindelijk deed de heer
Guintus de getuigen voorkomen en werd ik tel
kens door den veldwachter bij elk verhoor ge
bracht, zonder dat mjj gelegenheid werd gege
ven op- of aanmerkingen te maken, aangezien
ik telkens direct weer naar mijn hok werd te
ruggebracht. Later op den dag werd het hok
verschillende malen door den veldwachter ont
sloten om mij te laten bekijken door verschil
lende personen. Na eindelijk voor den Rnrge-
meester te zijn gebracht, werd mjj eindeljjk de
beschuldiging kenbaar gemaakt, en vroeg deze
mij of ik die meisjes kende en dat men mjj
eenige malen met het kind had gezien, en wees
er op dat er eene zware beschuldiging berustte
in het feit dat ik in het dorp, zuidelijk gedeelte
Van Haren, was uitgestapt en toen in het noord
einde was begonnen te werken. Ik gaf hiervoor
de best mogelijke verklaring. Opnieuw werd ik
nu weer opgesloten, de burgemeester verzegelde
de getuigeuverhooren en liet zjjn rytuig voor
brengen (niet uit menscheljjkheid, maar uit vrees
dat de Harenaars de lynchwet oo mij zouden toe
passen) en werd ik overgebracht naar de Bote-
ringestraat, om mjj te stellen ten dienste van
den Officier van justitie.
Deze verweet mij, dat ik mij zoo sober had
verdedigd, was, evenals de rechtercommissaris
door mijne, voor hen onbegrijpelijke kalmte
overtuigd van mijn schuld eu deed mjj over
brengen naar de gevangenis te Helpman.
De schrandere vraag van den Officier, hoe ik
het verklaarde, dat anderea mjj op den weg
met het kind hadden zien looj en, kon natuurlijk
door mjj niet beantwoord worden.
In de gevangenis aangekomen, werd ik uit
gekleed, in het bad gebracht en lag er een pak
boevenkleeren klaar, terwjjl mjjn kleederen wer
den meegenomen. In die 2 dagen heb ik alles
medegemaakt, wat men gewoon is, de boeven
te laten verrichten.
Gelukkig dat ik aan 't werk werd gezet met
het uitzoeken van een baal gebroken koffieboonen,
zeker niet uit menschlievendheid, maar voor mjj
echter een groote weldaad, omdat ik anders
krankzinnig had kunnen worden van machte-
looze woede bij de gedachte aan vrouw en kin
deren.
Maandagmiddag weer voor den Officier go-
bracht, vroeg ik verlof te mogen spreken tegen
de getuigen, wanneer ik dit gewenscht achtte,
en het was toen voor mij zeer gemakkeljjk al
de bewjjzen van schuld van mjj te werpen, door
de acten van beschuldiging te ontzenuwen.
De Officier betuigde mjj toen zjjn spjjt over
het gebeurde, voorwaar eene povere voldoening
voor het doorgestane leed.
Ik wil nu niet schrjjven over de behandeling
in de Groninger gevangenis, want zéé eisebt
misschien het Nederlandsche recht voor alle
verdachten en dat is dan een groote fout, die
spoedig verbeterd dient te worden, maar waarin
ten mjjnen behoeve geene verandering kon wor
den gebracht.
Ik wenseh alleen de vraag te zien beantwoor
den: aan wie de schuld van dit alles?
Toen Donderdag de afschuwelijke gruweldaad
te Haren plaats had, was ik reeds, volgens ver
klaring van verschillende lui, die dit getuigd
hebben, vertrokken naar Groningen. De eerste
de beste gedachte van den heer Guintustoen
hjj het feit hoorde, was, dat de misdadiger met
de tram naar Groningen was vertrokken. Hoe
hjj daaraan kwam, mag God weten 1 't Is toch
zoo helder als glas, dat iemand, die zoo'n gruwel
daad op zjjn geweten heeft, niet in een helder
verlichte tram ontvlucht, waarin ieder hem kan
zien, maar langs donkere paden zal trachten te
ontkomen. Ook dacht de heer Guintus niet aan
de mogelijkheid dat de booswicht even goed
(en nog eerder) zou vluchten naar Zuidlaren
dan naar Groningen. Maar dat alles deed niets
ter zake. Men zocht een trampassagier richting
Groningen en dat moest de ellendeling zjjn. Nu
trof het voor mij ongelukkig (en dit toeval
heeft mij al die par.en gespeeld) dat ik met de
tram uit Haren was vertrokken, na er rustig
eenige commission voor mjjn patroon te hebben
afgedaan en na in het logement v. d. Veen 10
minuten op de tram te hebben gewacht. Thans
staat vast, dat het treurige feit eerst na mjjn
vertrek is gepleegd, maar dat is eenvoudig door
de politie vud Haren niet berekend.
Ik moest de man zjjn. Vreemde conclusie in
derdaad 1 Onnadenkendheid, verwarring of toe
geven aan de zekere overtuigingde Burge
meester heeft den man opgepakt, dus zal hjj 't
wezen. Bjj eenig overleg had reeds Zaterdag
morgen bewezen kunnen worden, dat ik volkomen
onschuldig moest zijn.
West u, jonkh. Guintus, wat dit zeggen wil,
door u te worden opgesloten in uw vuil hok?
Breng er zelf eens een enkel uur in door en
onderzoek dan eens of ge het hart hebt er later
weer een mensch in op te sluiten.
Nu ben ik vrijgesteld en, 'k heb 't reeds ge
zegd, niet wegens gebrek aan bewijzen. Wat
nu Moet ik tevreden zjjn met de betuiging
van leedwezen van denOffic. v. justitie en met
de vele sympathieke bewjjzen van tal van mede
burgers Moet ik berusten in het feit, dat ik
door de voorbarigheid (om geen erger woord te
noemen) van den Burgem. v. Haren zoozeer heb
geleden, dat vele jaren die indrukken niet zul
len uitwisschen dat mijn huisgezin wanhoop
heeft gekend dat ik door tal van onnadenkenden
met den vinger wordt nagewezen? Is er geen vol
doening voor iemand, die mishandeld is in naam
van 't gerecht 't Heeft niet aan den heer Guintus
gelegen, dat 't niet nog slechter met mjj is af
geloopen. Moet ik mjj wenden tot heD, die
