No. 2804.
Maandag H October <897.
22ste Jaargang t
m
Liberalen en Katholieken.
i
i
Dit nummer bestaat
uit twee bladen.
EERSTE BLAD,
BUITENLAND.
S\
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het baitenland 2,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
BUBEAÏÏ: St. Jansstraat. Haarlem.
50 Cents.
7 V
Van 1—6 regels.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con tant.
Hoojdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicitè Etrangb
G. Ij. DA UBE Co. JOHNF.JONES Succ., Pans 316t« Faubourg Montmartre
Een vorige maal laakten wjj de houding
bjj de stembus van hen, die door hun op
treden de verkiezing van sociaal-democra
ten tot lid der Kamer mogelijk maakten.
Tevens wezen wij er op, dat de liberalen
die daaraan medewerkten, oorzaak zjjn
▼an de geringer kracht, die het Kabinet
thans kan ontwikkelen.
De leusliever sociaal-democraat dan
clericaal, heeft niet slechts de clericalen
verzwakt, maar wel degelijk ook de libe
llen. Geen wonder dan ook, dat de libe
ralen dus thans van harte weoschen, dat
bij de behandeling der Staatsbegrooting
maar geen staatkundige quaestiën ter spra
ke komen, want dit zou aan de Regeering
wel eens een gevaarlijke nederlaag kan
nen berokkenen. Het Hbl. betoogde reeds,
dat Kamar en Ministerie beide nog pas
geboren zijn en over vier of zes weken
nog geen voldoende stof kunnen hebben
voor een politiek debat.
Wat men wenscht gelooft men ook
gaarne, en het Hbl., dat natuurljjk zoo
gaarne iederen aanval tegen het tegenwoor
dig Ministerie zou willen afwenden, ge
looft dat 97 van de 100 leder geen aan
leiding zullen hebben om de politiek der
Uegeering ter sprake te brengen.
Wjj hopen van beter, omdat het ons
wil toeschijnen, dat die politiek nu niet
zoo voortreffelijk is, dat slechts de drie so
ciaal-democraten, die alles afkeuren wan
neer het ma ar goed is, er zich niet mede
zouden kunnen vereenigen.
Van die drie overigen zegt het blad,
dat zjj natuurljjk de vaststelling der Staats
uitgaven zullen aangrijpen als eene welko
me gelegenheid om de tallooze grieven
der socialisten tegen het geheele Staats
bestuur te berde te brengen. En dat wil
bet blad geen verspilling van den natio-
ualen tjjd noemen, omdat het juist de
Uuttige zjjde van het optreden van socia
listen in de Kamer is, dat dezen, door
aldaar hun meeningen te verkondigen, ook
terstond zullen worden beantwoord.
't Is opmerkeljjk, dat de liberalen thans
bun oorspronkelijke tegenstanders uit de
kerkelijke richtingen behandelen als een
luantité négligeable, terwjjl de sociaal-de
mocraten naar de oogen worden gezien.
Up de wenschen en verlangens der Ka-
FEU1LLETOE.
Is zij schuldig
Vervolg
«Bal, dat zullen we wel eens zien. Maar ik
"en toch verheugd, dat ge eenig verstand ge
bruikt. Morgen zullen wjj den notaris dan maar
eene akte doen opmaken, waarin gjj afstand
'loet van het geërfde geld, en mij aanwijst als
den rechthebbende.^/
Op dit oogenblik trad Andreas binnen. Hij
reikte zijn meester een visitekaartje over met
de woorden
"He heer, die mij dit gegeven heeft, wil u
absoluut spreken.»
Von Medingen nam het kaartje en las half
luide
„Moritz Scheidlin Hij beefde licht bjj
het uitspreken van dien naam. //Wat mag die
kerel nu weer willen?// bromde hjj wrevelig.
"Zou ik hem afwjjzen vroeg Andreas
«Neen, neen,* antwoordde de Graaf angstig
«Breng hem in mjjn klein salon, en verzoek
»em een oogenblik te wachten. Dan komt ge
naar mjj terug, om mjj te helpen kleeden.
Ik zal het kort maken,// zeide hjj tot zjjne
dochter. Deze neeg zwijgend het hoofd De heer
""chei'din, was ook voor 'ni&r geen onbekende
Persoonlijkheid. Geljjk vele vr - -en naars va
ders, behoorde bjj tot hen, welk baar eeuon-
'erklaarbaren afschrik inboezemde11.
'fu Von Medingen bet binnentrad,
°öd zjjn bezoeker in bet van bet ver-
kolieken wordt niet gelet. Hun bestaan
wordt eenvoudig geïgnoreerd, maar wel
zijn het herhaaldelijk de sociaal-democra
ten, wier optreden in de Kamer wordt
geprezen en zelfs toegejuicht.
Dit komt vooral uit in de volgende woor
den van het Hbl.: «Bovenal is het op
treden der socialisten in het Parlement
nuttig, omdat zij de Volksvertegenwoor
diging en de Regeering voortdurend zul
len wjjzen op gebreken en misstanden,
die al kunnen zij slechts voor een klein
deel door Staatszorg worden weggenomen,
toch algemeen bekend behooren te wor
den, en op hun werkeljjke beteekenis te
worden geschat en nauwkeurig overwogen.»
Wij noemen zulke woorden in de eerste
plaats eene beleediging voor de liberale
partij, omdat er in ligt opgesloten, dat de
liberalen den prikkel van het socialisme
noodig bebben om hun aandacht te rich
ten op gebreken en misstanden. Het hbl
moet dat echter maar goed maken met
zjjne liberale vrienden, doch er ligt voor
ons in opgesloten de les, dat wij van het
liberalisme evenmin iets mogen verwach
ten voor 's lands belang als van de sociaal
democratie.
Wjj beweren een beteren toetssteen te
bezitten ter beoordeeling van hetgeen voor
ons vadeiland nuttig en noodig is dan de
grieven van eenige ontevredenen, die in
eene omverwerping van het bestaande de
vervulling van hun ideaal zien.
Maar, gelijk wij zeiden, wat door ons
raadzaam en goedgekeurd wordt in 's lands
belang, is in het oog der liberalen zelfs
geen overweging waard. De Katholieken
hebben niets in te brengen en wanneer
zjj nu en dan hunne stem verheffen, wor
den hunne woorden met een hooghartig
stilzwjjgen ontvangen.
Om die reden hopen wjj, dat bjj de aan
staande behandeling der Staatsbegrooting
wanneer daar aanleiding toe bestaat, van
onze zjjde duideljjk en onomwonden zal
woiden verklaard, dat de liberalen vol
strekt geen recht en reden hebben om ons
streven in het belang van het vaderland
geheel te miskennen. De vaststelling der
Staatsuitgaven mag niet geheel ontaarden
in een louter administratieve werkzaam
heid. De leden der Kamer hebben bij die
gelegenhe'd wel degeljjk tot taak om het
beleid der Regeering in verschillende op
zichten ter sprake te brengen en dit te
toetsen aan de beginselen, voor welker
handhaving zjj naar de Vertegenwoordiging
zjjn afgevaardigd.
Hoewel het in 't algemeen valt af te
keuren, dat de Kamer eene Begrooting
trek, terwijl hij zijne oogen opmerkzaam deed
ronddwalen. Zjjne gestalte was opgeschoten en
van meer dan gewone grootte. Hjj kon onge
veer vjjftig jaren tellen, en zjjne kaarsrechte
houding deed in hem een gewezen officier her
kennen.
//Wees welkom, mjjnbeer Scheidlin, wees wel
kom,// begon Von Mediugen op hofiëljjken toon.
//Waaraan heb ik de eer van uw bezoek te
danken P//
//Om verschillende zaken te regelen ben ik
naar D gekomen, en nu ik toch eenmaal
hier was, wilde ik u eens komen opzoeken» Te
vens zou het mjj aangenaam zjjn, indien wjj
onze zaken eenigszins konden regelen.//
De Graaf lachte. „Maar u komt niet te ge
legener tjjd,// merkte hjj op.
„Maar is het dan mjjne schuld, dat ik zoo
lang op de terugbetaling van mjjn voorschot
ten moet wachten En zoo u ongenegen zjjt
de geheele som ineens af te lossen, geef mjj
dan tenminste een gedeelte.
Von Medingens gelaat verduisterde, en wre
velig fronste hij de weukbrauwen. //Watzoudi
u zeggen, zoo ik u voorstelde, den datura van
aflossing nog eenigen tjjd te verschuiven
//Dan zou ik zeggen onmogeljjk, p,ijnheer
de Graaf.//
„Nu als het niet anders kan, dan wil ik u
een gedeelte der som afbetalen. Is dat goed
//Het ligt er maar aan, hoeveel u verstaat
onder een gedeelte."
"Ongeveer vjjfhonderd i duizend gulden.
Voor hetgeen er dan nog te betalen overbljjft
kan ik U eene borgstelling geven. Binnenkort
verwerpt om redenen daarbuiten gelegen,
heeft de Regeering toch wel degelijk
rekenschap af te leggen van de beginselen,
waarvan zjj bij het voorstellen van ver
schillende posten op die Begrooting is
uitgegaan. De Staatsbegrootiug is voor
een aanzienlijk deel het uitvloeisel van
het Regeeringsbeleid en waar dit laatste
afkeuring verdient, is het toch niet mo-
geljjk dat de eerste onze sympathie ver
werft.
Maar hoe dit zjj, de liberalen mogen
het vernemen, dat het er nog ver van is,
als zouden 97 van de 100 afgevaardigden
hunne volkomen tevredenheid over de
nieuw opgetreden Regeering en haar plan
nen te kennen willen geven. Waar de
Troonrede weder een echt liberaal karak
ter heeft gedragen, waar weder verschil
lende theorieën worden verkondigd zonder
waarborg, dat de verwezenljjking daarvan
practische resultaten voor de volksbelan
gen zal opleveren, daar zou het van onzen
kant beginsel-verloochening wezen, indien
er niet eenig protest opging tegan een
dergeljjk werkprogram.
Op ernstigeu tegenstand, die het be
staan der Regeering in gevaar zou kun
nen brengen, schjjnt wel niet gerekend te
worden. Vooral met het oog op het aan
vaarden der jegeering door onze jonge
Koningin in het volgend jaar, zou dan
ook het uitlokken van een ministerieele
crisis zjjn al te keuren. Maar dit neemt
niet weg, dat ter wille daarvan den li
beralen thans de handen geheel vrjj moet
gelaten worden.
Indien daarom de Regeering oprecht
wenscht, dat geen ernstige conflicten tus-
schen haar en de Volksvertegenwoordiging
ontstaan, zou het van haar een daad van
staatsmanswjjsheid mogen heeten, wan
neer zjj de toezegging van enkele ont
werpen, in de Troonrede genoemd, dit jaar
nog niet trachtte té verwezenlijken.
De liberalen weten, hoe aan onzen kant
de invoering van den leerplicht en van
den persoonljjken dienstplicht wordt af
gekeurd. Zjj kennen de gegronde motie
ven, welke wjj daartegen aanvoeren. Zjj
weten, hoe tal van ingezetenen van ons land
zich nimmer kunnen verzoenen met deze
beide maatregelen, cok al zou de vorm
er van veel vergoeden. En de liberalen
bezitten ook de overtuiging, dat wig als
goeie vaderlanders zallen medewerken
aan alle hervormingen, die, zonder de
Staatsbemoeiing noodeloos ver uit te strek
ken, kunnen bjjdragen tot vermeerdering
van den bloei en de welvaart van ons
land.
zal mij een kapitaal ten deel vallen, waarvan
de akte morgen wordt opgemaakt.//
„Dat heet ik gelukkig zjjn!// riep Scheid
lin uiten zjjn gastheer vorsohend aanstarend
vroeg hjj//Het is toch geene onverwachte
erfenis
//Mjjnheer Scheidlin, daarover willen wjj
zwjjgeo,dat is mjjne zaak, Het zij u genoeg
to weten, dat ik spoedig uwe geheele schuld
vordering kan aflossen Ja, het geluk schjjnt
me voor 't oogenblik gunstig gestenH,// ging
hjj met een zegevierend lachje voort. «Hetgeen
ik u zeggen ga, zal morgen reeds publiek zjjn:
mjjne dochter zal eene goede partjj doen zjj
huwt graaf Rothenegg.//
//Graaf Rothenegg? Goede hemel Nu, ik
feliciteer u. Ziet u nou, dat ik gelijk had, u
aan te radeD, in dit stadje uwe tenten op te
slaan, en een oogje te houden op de familie
Rothenegg?"
//Zeker, zeker Maar zoodra Isabella gehuwd
is, wil ik toch niet langer in dit ellendige
nest verbljjven./z
«Dat moet u niet doen, graaf Von Medingen.
Bedenk toch eens,hoe schoon uwe tegenwoordige
positie zal worden door het huweljjk uwer doch
ter met een zoo geacht man, en hoeveel u zult
winnen in aanzien en krediet I En voor weinig
geld zoudt u dit huis tot een waar paleis kun
nen inrichten geen Parjjzer Cerclo zou er inede
in pracht kunnen wedijveren. Dit alles zou u
uitstekend ten goede komen
«Cercle, cercle I U weet immers dat ik eigen-
Ijjk geen echte speler ben. Ik speel enkel nu
en dan eens, wanneer ik in eene goede stem-
In deze omstandigheden mogen wjj dan
ook wel pleiten voor een beleid, dat reke
ning houdt ook met onze wenschen. Wjj
doen niet als de socialisten, die «tallooze
grieven tegen het geheele Staatsbestuur
te berde brengen.» Wjj weten, dat niet
aller wenschen kunnen verwezenljjkt wor
den en verwachten daarom geenszins van
een liberale Regeering, dat zjj een Katho
liek programma zal uitvoeren.
Maar wat wjj wel verlangen, is dat
zoowel de nog voor te stellen hervormin
gen als de verdere Regeeringsdaden den
stempel dragen van het nationaal over
leg. Indien de Regeering meent zelfs
het oor te luisteren moeten leggen, in
dien de sociaal-demoeraten hun grieven
blootleggen, hoeveel te meer is zjj dan
niet verplicht om te letten op hetgeen
als de wenschen van een aanzienlijk deel
der bevolking door onze Afgevaardigden
wordt vertolkt.
De Katholieken willen niet meer be
handeld worden bjj de gratie van enkele
liberale leiders. Zjj hebben het recht niet
slechts te spreken, maar ook om te eischen,
dat hun woorden door de Regeering rjjpe-
ljjk worden overwogen. Wjj staan niet
als bedelaars, die zich tevreden stellen
met hetgeen hun wordt toegeworpen, doch
als rechthebbenden, die hun deel opeischen
en zich niet met minder behoeven te laten
afschepen.
Mogen de liberalen dit begrjjpen en
overwegen, dan alleen kunnen de liberalen
verwachten, dat 97 van de 100 leden der
Kamer met de Regeering vruchtbaar wil
len samenwerken. Dan verwachten wjj
zelfs vnn dit Bewind nog veel goeds voor
het vaderland, en gaan wjj met minder
vreeze te toekomst tegen.
Spanje.
De nota die aan den Hertog van
Tetuan, door den minister Woodford
van de Vereenigde Staten is overhandigd,
had slechts ten doel de Spaansche Re
geering er op te wjjzen, dat het Kabinet
te Washington, gaarne voor 31 October
de rust op het eiland Cuba hersteld zou
zien, ten einde dit in November aan de
beide Huizen, die dan bjjeenkomen, te
kunnen mededeelen.
De Premier van het nieuwe Spaansche
Ministerie, de heer Sagasta, is voor
nemens de Regeering te Washington te
verklaren, dat Spanje zal bljjven toezien
en maatregelen van voorziening zal nemen,
in afwachting van de gevolgen der ver
anderde politiek ten aanzien van Cuba,
waartoe besloten is. Het antwoord zal
worden opgesteld, als de indruk dien de
ming ben. Vooi mij is bet spel enkel een
middel om genoegens te verschaffen, zonder
welke ik niet leven kan.//
„Juist uwe kalmte en uwe rustige zelfbe-
heersohing mjjnheer de Graaf, geven u veel
voor boven andere spelers, welke meer blind
weg hun geluk wagen. Wat mjj betreft, ik ben
een hartstochtelijk speler, dat weet u wel
en mjjne woonplaats biedt mjj daartoe goede
gelegenheid. Aan vreemdelingen is geen gebrek,
eu vele rijke Russen vliegen als muggen iü
de kaarsvlam, wanneer men hun spreekt van
bjjeenkomsteD, waarin geld de hoofdrol speelt.
De ondernemer van zulke speelzalen verdient
natuarljjk schatten gouds, en indien u
Von Medingen had oplettend en met be-
geerige oogen toegeluisterd. Bjj de laatste woor
den echter, viel hjj zjjn bezoeker in de rode
„Neen, neen Dat is niets voor mjj. L)e zaak
is te gevaarljjk, en de verantwoordelijkheid te
groot.«
Er heerschte een oogenblik stilte.
Laten wjj nu gauw onze zaak in orde brengen.
Geef mjj eenige honderden guldens, dan kunt
u mjj het overige binnen eenige weken beta
len,» hernam Scheidlin, nog lachend.
Graaf Von Mediogen was inwendig bljjde,
dat hjj oogenblikkeljjk wederom van zjjn schuld-
eisoher be vrjj d zou worden. Haastig werd de
zaak tusschen de waardige vrienden beklonken,
en eenige oogenbükken later nam Scheidlin
met een vriendelijke buiging afscheid. Toen
de deur achter hem in 't «lot viel, wreef Vou
Medingen zich vergenoegd de handen.
I openbaarmaking van het program van het
J nieuwe kabinet gemaakt heeft, bekend
geworden zal zjjn.
België.
De Antwerpsche bouwkundigen De
Vooghet en de Dusseldorfer ingenieur
Go biet, hebben een plan in voorberei
ding om den Rjjn langs de Schelde met
de Noordzee te verbinden. Men heeft van
deze verbinding groote verwachtingen voor
Duitschland's handel en njjverheid.
Keizer Wilhelm moet zeer ingenomen
zijn met het plan, te meer daar zoo'n
kanaal ook voor de Dnitsche marine van
groote beteekenis zon zjjn. De kanonnen-
koning K r u p p te Essen en diens Direc
teur-Generaal moet de uitvoering van het
kanaal, dat ongeveer 140 K.M. lang zal
worden, zeer in de hand werken.
De Brusselsche Tentoonstelling zal
op 8 November e. k. gesloten worden.
Die sluiting zal gepaard gaan met schit
terende feesten.
Zondag aanstaande heeft de uitvoering
plaats van den toondichter Saint Saëas;
Maandag zal een groot vuurwerk afge
stoken worden; den 16e of den 18e plech
tige uitreiking der belooningen; den 31e
uitdeeling der medailles of diploma's en
trekking der premies voor de maatschap
pijen die aan den festival deel genomen
hebben; den le November groot militair
concert, eindeljjk op 6, 7 en 8 November,
de drie laatste dagen, Internationale ten
toonstelling van Chrysanthemen, in de
feestzaal.
Het Bestuur der Tentoonstelling zal nog
een slotfeest geven, nn het financieëele
gedeelte geen teleurstelling heeft opgele
verd. Het maatschappelijk kapitaal der
Tentoonstelling zal in zjjn geheel uit de
opbrengst bestreken worden en de Belgi
sche Staat zal het beloofde kapitaal van
600.000 franks, ingeval van tekort, niet
behoeven te storten.
Het Oosten.
Daarginds in het Oosten is 't een vuile
rommel. De Europeesche Mogendheden hebben
oorlogsschepen er heen gezonden toen de Tur
ken onder de vreeseljjkste folteringen zich ver
lustigden in het vermoorden van duizenden
Christenen, grjjsaards, vrouwen en kinderen, en
niets hebben sjj veranderd noch verbeterd.
De toestand is hetzelfde gebleven, zelfs erger
geworden door de overwinningen der Turken
op de Grieken behaald. Wel heeft de Sultan
zjjn moordlust eenigszins bedwongen, maar er
gebeuren nog steeds door de afsehuwwekkend-
ste handelingen tegenover de Christenbevolking
van het Turksche Rjjk.
De arme bevolking van het eiland Kreta
zucht nog maar altijd door onder zwaren druk.
Deze menschen vertrouwen dan ook niet meer
op de beloften der Mogendheden, bljjkbaar uit
het geval met den Oostenrijkschen Lloydstoo-
mer Maria Iherena in den Piraens die door
een paar honderd Kretenzers overvallen is ge
worden, omdat het gerucht liep, dat honderd
hunner landgenooten waren gevangen genomen
en aan boord van het stoomschip gebracht.
Het oorlogsschip Frans Joseph kwam de
Maria Thertsia te hulp en had bevel ontvan
gen van den Oostenrjjksch-Hongaarschen Gezant,
Scheidlin is toch een goede kerel
Maar de „goede kerel» mompelde, terwjjl hjj
naar buiten trad
«De oude gek zal spoedig naar mjjn pjjpen
dansen. Nog luttel tijds, en ik doe met hem,
geljjk ik wil.//
VIII
Geljjk te voorzien was, zette de verloving
van graaf Rothenegg veler tongen in beweging.
Terwijl echter de vrouwelijke inwoonsters te
D... de schouders ophaalden, en met een zeker
medeljjden spraken over den «armen Rothenegg,
die zeker eenmaal zjjn stap betreuren zou
waren de mannen gunstiger in hun oordeel, en
geen hunner brandmerkte Isabella Von Medin
gen als een liefdeloos wezen. Toen evenwel
eenige weken waren heengevloden, en men meer
te weten was gekomen van de betrekking der
verloofden, stemden vrienden en vjjanden in
dit éene punt overeen: dat Isabella baar hu
weljjk niet zou aangaan uit berekening, maar
uit louter liefde. Ook zag de bruid can graaf
Rothenegg er rustiger en gelukkiger uit dan
ooit te voren. Haar oogopslag was frank en
liefdeweelde lag in hare blikken.
Zelfs Bertha moest bekennen, dat zij zich
hare toekomstige stiefmoeder heel anders had
voorgesteld. Toen de Graaf haar voor de eerste
maal bij Isabella gebracht had, was de laatste
liefdevol op haar toegetreden, had haar de lmnd
gereikt, en da hoop uitgesproken, dat zij el
kander spoedig lief zoutten krijgen.
tij
Hfragêlaó voor tsföooró- on Zuid-sXolland
ABONNEMENTSPRIJS
AGHTE MA NON AQ-ITATE
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
„Heden ben ik er weer goed afgekomen. J
(Zie MY-votff Tteeede Blad.)
TTvj
