NIEUWE
HDagBlaó voor efflooró- on Suió-éCollanè.
Verdraagzaamheid?
No 2805
Dinsdag 12 October 1897.
22ste Jaargang
Per 3 maanden roor Haarlem
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BÏÏBEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
1.10
1,40
<2,80
<0.03
Van 16 regels50 Cent.
Elke regel meer 7'/s
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Redacteu r-U itgever, W. KüPPERS"
Het gaat volstrekt niet aan, dat wjj in
alle omstandigheden des levens in alles en
bjj alles onzen zin krijgen. We moeten in
sommige gevallen wel eens geven en ne
men, geljjk men dit in 't dageljjksch leven
pleegt uit te drukken. We moeten wel
eens iets door de vingers zien, zegt de
spreekwoordelijke Hollandsche uitdrukking.
Men moet somtjjds wat water in zijn wjjn
doen, pleegt men ook wel te zeggen.
Niets is natuurlijker dan dit. Immers,
wjj moeten altjjd rekening houden met den
zin en met den wil van anderen. Wjj kun
nen niet altjjd vorderen, dat onze zin in
alles worde bevredigd.
Wie onzer heeft niet meerdere malen
ondervonden in het gewone dageljjksche
leven, dat men met een weinigje toegeef
lijkheid zjjne zaak veeleer verbetert dan
minder maakt en dat met een beetje toe
schietelijkheid het voordeel van zjjne zaak
veel beter gediend wordt dan wanneer men
op ongemotiveerde manier al te halsstar
rig en ai te stjji vasthondt aan zjjn eigen
inzicht.
Geljjk dit in het dageljjksch leven is,
zoo is bet niet minder op het gebied der
politiek, vooral in ons vaderland, hetwelk
bestaat uit eene gemengde bevolking, uit
geloovigen en niet-geloovigenwaarvan
de eerstgenoemden bovendien strijden on
der verschillende vaandels, onder diverse
banieren.
Wjj, Katholieken, zjju er reeds gewoon
aan geworden, dat men ons in een ver
keerd daglicht poogt te stellen. In den
loop van Juni dezes jaars hebben we dit
vooral wederom moeten ondervinden. En
dat deze toestand in de naaste toekomst
aal worden verbeterd, zulks kunnen we
allerminst gelooven.
Heel erg is dit voor onsKatholieken,
niet. Want nogmaals, aan dergeljjke be
jegeningen zjjn wjj sedert lang gewoon.
Wjj hebben gelukkig een breeden rug.
FEU1L LET ON.
Is nj schuldig P
18 (Vervolg.)
Maar met een medeljjdend glimlachje hoorde
hjj haar aan, en bitter klonk het van zijne
lippen
»Wat verlangt ge toch van mjj, Isabella?
Ik ben toch geen boosdoener, geen dief, geen
Moordenaar, en toch overlaadt ge mjj met ver
bijten. Ben ik iemand tot overlast P
#Ja maar, het is niet genoeg iemand tot
Overlast te wezen, men moet ook
"Hoor eens, Isabella, geen kamenermoen als
1* belieft. Onze levensopvattingen zjjn hemels
breed verschillend. Dat do uwe voortreffelijker
hebt gjj mjj wel duizend keer gezegd, maar
'le bewjjzeji daarvan hebt gij achterwege gela
ten. Ik raad u evenwel aan, meer te denken
*an uw verleden, in stee van u om het ziele-
beil van anderen te bekommeren
Daarop waren harde woorden gevallen tus-
'chen vader en kind. Gekrenkt was Isabella naar
b«e vertrekken teruggekeerd. Kon het wonder
ten, dat zjj den volgenden morgen in weinig
fcslukkige stemming voor het altaar trad P Toen
*5. echter het jawoord had uitgesproken, en haar
"lik dien baars echtgenoots ontmoette, toen kwam
®en geheel ander gevoel over haar. Zjj vroeg
ri®h af, of zjj de innige liefde van den man,
Jhe naast haar nederknielde, waardig was. Ge
heel onder den indruk der aandoenlijke plech-
bgheid, verborg zjj het gezicht in hare handen
Bovendien staan onsnog ferme strijdkrachten
ten dienste, die op gepaste tjjden den strijd
durven aanbinden en geen oogenblik aar
zelen om de toegeworpen handschoen on
bevreesd op te vatten.
De Christeljjk-Historischen, het bp uit
stek anti-paapsche deel der Nederlandsche
natie in het algemeen en der Anti-revolu-
tionnairen in het bijzonder, hebben vóór
en tjjdens en na de verkiezingen alles
in het werk gesteld om te toonen, welk eene
groote verdraagzaamheid zij bezitten voor
hunne medeburgers In zooverre hebben
die menschlievende en vaderlandslievende
lieden hnn zin gekregen, dat in het nieuwe
Ministerie geen enkele Katholiek als mi
nister is opgenomen.
Nn, wjj voor ons geven hierom al bit
ter weinig. Want onder dergeljjke omstan
digheden is znlk een ministerschap niets
meer dan een eerepost in den letterlijken
zin van het woord en kan de titularis in
quaestie gewoonlijk óf zwjjgen óf wel zijn
eerepost neerleggen.
Maar is het eerlijk? Ziet, dat is eene
tweede vraag. Ook meenen wij, dat het
allerminst getuigt van goede trouw bij de
genen, die het erop aanleggen om twee
vjjfden van een volk te vervreemden van
hun goed recht.
Hoe geheel anders gewoonlijk de ver
wijten klinken, die ons, Katholieken, zoo
menigwerf naar het hoofd worden geslin
gerd, wjj durven gerusteljjk in 't openbaar
te verklaren, dat wij allerminst de slechtste
onderdanen zijn van onze geëerbiedigde
Koningin. En tegen de verwijten, waardoor
onze trouw aan de Grondwet en aan de
Dynastie wordt betwijfeld, verdacht ge
maakt en bezwalkt, brengen wjj in het
midden en herhalen wjj, wat Dr. S c h a e p-
man den 23n Mei van dit jaar te Leeu
warden op den Frieschen Katholieken
Landdag met den gloed zjjner diepe en
innige overtuiging heeft uitgesproken, na-
<Ik wil daarmede niet zeggen, dat deze
en beloofde den eeuwigen God, alles voor haar
man te worden, en alles op te ofieren, wat die
nen kon voor zjjn geluk.
Weinige oogenblikken later ontving de schoone
fiere bruid, toen eene volgzame, getrouwe echt-
genoote, de gelukwenschen der weinige kennis
sen, weike de plechtigheid hadden bjjgewoond.
In het breede portaal der domkapel werden
felicitaties en afscheidswoorden uitgesproken
daarna reden de jonggehuwden huiswaarts om
reiskleeren aan te trekkeD, en dan te vertrekken
naar Eothenfels, een buitengoed van den Graaf.
De bruiloftsgasten trokken zich terug; gravin
Heister was hevig bewogen, maar Bertha en hare
grootmoeder waren inwendig bljjde, dat het
//lamme feest# voorbjj was. #Neen, ik wou nog
liever eene oude jongejuffrouw worden,# ver
klaarde het meisje in hare opgewondenheid aan
mevrouw Von Weikersdorff, #dan op zulke nuch
tere wijze voor het altaar treden//.
Toen na eenige maanden de jonge echtgenoo-
ten in hunne woonplaats terugkeerden, werden
zij, die voorspeld hadden dat graaf Bothenegg
een ongelukkig huweljjk zou doen, deerljjk te
leurgesteld. Zelfs de strengste beoordeelaars
konden zjjn echt niet anders dan voorbeeldig
noemen. Ofschoon Isabella tegenover anderen
steeds koel en ongenaakbaar bleef, ontwikkelde
zjj jegens haar echtgenoot zulk eene spraakzaam
heid en zulk eene warmte van gevoel, dat dit
dubbel opviel. Zjj voegde zich in alles naar de
verlangens van haar man en elk zjjner wen-
schen trachtte zjj te vervulleneene warme
gloed schitterde in haar oog, een vriendeljjk
lachje plooide hare lippen wanneer zjj met
trouw alleen bij de Katholieken gevonden
wordt. Ik verdenk wat deze trouw aangaat
niemand, behalve degenen, die in woord
en geschrift bekentenis afleggen, dat zij
van zulk een trouw niets willen weten.
<Wij moeten van deze trouw bljjk geven
om twee redenen. Op de eerste plaats, om
dat recht, vrijheid en orde thans hun
grondslag in deze trouw vinden; op de
tweede plaats, om door de kloeke daad te
toonen, dat het streven der Katholieken
niet is een streven naar Roomsche over-
heerschiDg. Integendeel, wjj willen aan de
Grondwet trouw blijven met christelijke
kloekmoedigheid en Nederlandsche trouw.
<Wij Katholieken, kinderen der Katholie
ke Kerk, willen niemand ter wereld ook maar
het minst in zjjne rechten verkorten, maar
wij eischen voor alle bewoners van den lande
het gelijke recht op. Ik protesteer derhalve
met al de kracht, die in mij is, tegen alle
aantijgingen en lasteringen onbewijsbaar
als er zjjn: Dat wjj niets anders beoogen
dan eigen Roomsche belangen, eigen Room
sche voordeelen en eigen Roomsche eer.
Wjj willen niemand, wie hij ook moge zjjn,
in zjjne rechten verkorten, maar wjj willen
ook niet in de onze verkort worden. Wij
willen niets doen, dat ook maar in het
minst den godsdienstvrede kan verstoren.
Wjj achten de krankzinnige aanslagen der
Christeljjk-Historischen te Franeker en de
gluiperige aanslagen der Christeljjk-Uisto-
rischen te Utrecht, aanslagen, op 's Lands
eer en 's Lands vrijheden gepleegd. Wjj
laten ons tot geen prjjs zeggen, dat wjj
de rechten van wie ter wereld ook willen
verkorten. Al geloof ik niet aan het pro-
testantsche karakter der natie, wij willen
toch niet aan de rechten van onze pro-
testantsche landgenooten tornen of er in
het minst afbreuk aan doen, omdat wjj de
rechten van allen willen erkennen. Wat
wjj in ons Credo ook mogen beljjden, in
de praktijk zjjn wjj zoo verdraagzaam mo
gelijk. Yan deze verdraagzaamheid heeft
Haarlem's Bisschop eene welsprekende ge-
hem sprak. Daarenboven maakten de rijkdom en
de weelde, welke haar omgaven, niet den minsten
indruk op haar. Eenvoudig en wars van eiken
opschik, gelijk zjj als jong meisje geweest was,
bleef zjj als vrouw. De mannen benjjdden den
generaal zjjn zeldzaam gelukwat meer zegt,
mevrouw von Kreptowitsch en haar aanhang
waren eerljjk genoeg te bekennen„tot nu
toe is nog alles goed gegaan tot nu toe,//
als wilde men zeggen „voor de toekomst ben
ik hoogst bezorgd.//
Tu8schen Beitha en hare stiefmoeder bleef
de verhouding nog immer gespannen. Het wis
pelturige meisje liet niet na, Isabella Von Bo
thenegg door kleine, maar pjjnljjke onhebbelijk
heden te krenken en de laatste handelde mis
schien verkeerd door het verwende meisje steeds
met eene ongewone vriendeljjkheid te bejegenen,
in plaats van haar flink de waarheid te zeggen,
om haar later, wanneer zij haar onrecht had in
gezien, met eenige welgemeende, harteljjke woor
den weer aan zich te verbinden. Nooit klaagde
Isabella over hare stiefdochter bjj den vader,
nooit strafte zij haar integendeel, immer was
de al te toegevende moed r bereid, zich roor
het meisje op te oiïeren. Maar deze opoffering
werd telken male met onverschillig hsrt en zon
der dank begroet,
„Meer gestrengheid, meer warme harteljjkheid
minder fierheid,// vermaande gravin Heister.
De goede dame had sinds eenigen tjjd voor goed
haar intrek genomen in het residentie stadje,
wjjl haar echtgenoot zich onder de leiding van
een aldaar wonenden arts gesteld had. Zjj onder,
hield steeds eene innige vriendschap met de
tuigenis afgelegd door in zjjn Vasten-
mandement de Katholieken van zjjn diocees
zoo ernstig mogeljjk te vermanen en hen
op het hart te drukken, liever alles te
willen lijden en te verdragen, dan ook maar
het geringste bljjk te geven van den gods-
di nstvrede te willen verstoren. Wie het
heeft kunnen hooren, moet verstaan en
zich voor gezegd houden, dat niemand
hierover meer een titel of jota zal hooren.»
Daar is een tijd geweest, waarin de
Katholieken het vooral moesten ontgelden,
namelijk in de dagen van den schoolstrjjd.
Toen is het zoozeer gesmade Monster
verbond» tot stand gekomen. Maar met
dit zoo gesmade Verbond hebben wjj toch
iets goeds ten uitvoer gebracht en voor
ons zeiven het voorrecht behaald, dat onze
bjjzondere scholen subsidie van den Staat
ontvangen.
Al heeft toen een zeker papen vretend
ras al zijn venjjn uitgespuwd tegen ons,
wjj zjjn er toch niet minder op geworden.
Daarom koesteren wjj ook thans de goede
verwachtiug, dat onze strjjd eerlang weder
om goede resultaten zal opleveien. Want
vast zjjn wjj ervan overtuigd, dat het goed
recht aau onzen kant is, en daarom blij ven
we strijdenonversaagd en onvervaard,
voor onze beginselen.
Gaarne geven wjj een poosje vrjj ter
rein aan ds. Bronsveld en de zijnen;
des te beter gelegenheid hebben wij, om
hunne verdraagzaamheid te bewonderen,
en van hen te leeren op welke wjjze wjj
niet moeten handelen. Fas est ab hoste
doceri. Ook van den vjjand mogen wjj leeren
Nooit vergete men, dat de Katholieke
partjj in Nederland niet uitgewischt kan
worden met scheldwoorden en laster en
verdachtmaking. Men bedenke het wel,
dat diezelfde Katholieke partjj ook voor
de toekomst invloeden kan doen gelden,
die van het grootste belang kannen zijn
voor geheel het vaderland.
familie Bothenegg: en zjj kende genoeg de groot
heid van Isabella's liefde, om haar openhartig
de waarheid te zeggen.
Toen Isabella van hare huweljjksreis was te
ruggekeerd, moest zjj tot hare groote verwon
dering vernemen, dat haar vader nog altoos te
D... woonde, en dat bij vele koBtbare verande
ringen en verfraaiingen aan zjjn huis had doen
verrichten.
//Waarheen zou dat leiden P# vroeg zjj zich
angstig af. Waarheen dat lijden, zoude, vernam
zjj eenigen tjjd later, toen Von Medingen plot
seling haar vertrek binnentrad. Hjj was juist
teruggekomen van eene groote, buitenlandse he
reis, naar hjj zeide. Er lag iets onrustigs, iets
onbestemds in zijn wezen, dat haar vreezen deed.
Zjj verheugde zich inwendig, dat haar echtgenoot
afwezig was, want zjj zon zich vernederd gevoeld
hebben over den indruk, welken haar vader op
hem maken zou.
Graaf Von Medingen begroette zjjne dochter
met een compliment over hare goede gezondheid.
Dan begon hjj te vertellen over zjjne reizen: hoe
hjj te Parjjs, en in groote badplaatsen heerljjke
dagen had gesleten, hoe hij een jonge bediende
had meegebracht, daar de oude Andreas hem
te langzaam en te onopgevoed was.
//Gjj, Isabella, kunt me van den brombeer
bevrjjden, hjj past beter in uwe woning dan in
de m jjDe,// bemerkte hjj terloops. Daarna sprak hjj
over de veranderingen, die hjj aan zjjn woonhuis
had laten verrichten, mear die hem veel geld
kosten, „verduiveld veel.#
Wordt vervolgd.)
H44RLEMSCUE COMÜIT.
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
AGITE MA NOU AGITATE.