N I E U W E
HbaaBlaó voor <3Tooró~ en Suió-JCollanó.
De instelling van den
H. Rozenkrans.
No 2806
Woensdag 13 October 1897.
22ste Jaargang
BUITEN LA D.
Is sü schuldig?
Amerika.
Oostenrijk-Hongarije.
MARLEMSCHE CODRilT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden Toor Haarlem
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
/1,10
«1,40
<2,80
<0.03
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
50 Cent.
7'/,
Van 1—6 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KüPPERS'
Zorgwekkend voor de Katholieke Kerk
was de aanvang van de dertiende eeuw.
De aloude boom der Christenheid onder
zooveel Ijjden geplant en eens zoo vrucht
baar bloeien!, was thans niet enkel in zgn
breede takken, maar ook in stam en wor
telen door het bederf aangetast, vele zjjner
bladeren hingen verdord, vele zijner vruch
ten bedorven. Daarbjj was een zware storm
van ketterij opgestoken, die met vervaar
lijke kracht den boom schudde en schokte
en hem geheel dreigde te versplinteren.
En hoog daarboven hield God den ver
gramden blik op zjjne planting gericht
zwaar ging zgne wraak overjde schuldigen
nederdalen, toen zoo erkenden dankbaar
onze voorvaderen Maria met zacht ge
weld de straffende hand van haren Zoon
tegenhield.
Het geschiedde in die dagen dat de
edele Dominicus de Gurman zich te Rome
bevond. Reeds lang had een grootsch plan
zgn geest vervuldtegen het zedeoberf
en de ketterg van zgn tjjd wilde hg een
heirleger uitvinden van mannen, die, sterk
dsor geloof en wetenschap, verlicht door
zuiverheid en studie, moedig door zelfver
loochening en zielenjjver, biddend, leerend
en predikend de wereld zouden bekeeren.
Thans, het was in het jaar 1216, verwijlde
hg in de Euwige Stad, om van Paus Ho-
nor ius III de goedkeuring dezer nieuwe
kloosterorde te verwerven. Zekeren nacht
waakte en bad hg naar gewoonte in een
der kerken, als hg plotseling in geestver
rukking werd opgeheven. Hg zag aan de
rechterhand des Vaders Jezus Christus, die
eenmaal de wereld zal komen oordeelen,
van goddelgken toorn vlammend en drie lan
sen in de hand houdend, gereed om de sla
ven van den hoogmoed de hebzucht en
den wellust den doodsteek toe te brengen.
Hg zag hoe geheel het hemelsche hof sid-
FEUILLETON.
14 e {Vervolg.)
//En wanneer mjjne schatkist uitgeput is, Isa
bella,// ging hij op luchtigen, schertsenden toon
voort, //dan moet ik rajj tot u wenden.//
//Dat sou mij uiterst spjjten, vader,// antwoord
de zjj ernstig. i/U kunt onmogelijk rekenen op
mjjne hulp Dat ik geen eigen vermogen heb,
dat weet uen het geld, dat mjjn echtgenoot
mjj geeft, is voor het huishouden bestemd.//
//Och wat, eene rjjke vrouw moet altoos geld
hebben,// lachte hjj ironisch. //Maar veronderstel
nu eens, dat ik eenige duiaenden hoog noodig
had, dan kondt ge immers uwe juweelen en
kostbaarheden verkoopen.«
//Die bezit ik niet.//
//Maar lieve hemel, het kost je immers maar
een klein verzoek aan uw ouden man n
Tot zulke lage handelwjjze leen ik mij niet,//
antwoordde zjj met een afwerend gebaar. «Mjjn
«oude man,// dien ik liefheb en hoogschat, is
mjj veel te dierbaar, dan dat ik hem zou doen
brandschatten. Indien u echter tot eene mati
gere levenswjjze besluiten kondt, dan zou ik
mjj moeite geveD, u het hiertoe neodige geld te
bezorgen maar
//Ik dank je, Isabella, voor uwe kinderljjke
behulpzaamheid,// viel hjj haar met een spottend
lachje in de rede.. //Gjj kunt echter volkomen
onbezorgd zjjnik weet nu, waaraan ik mjj te
houden heb. Daar zjjn nog vrienden genoeg,
derde voor den verbolgen Rechter, terwijl
de Moeder van Barmhartigheid zich aan
zjjne voeten wierp en om ontferming smeek
te. Maar Christus sprak «Ziet gij dau niet,
hoe zij mg beleedigen Hoe zou mjjne recht
vaardigheid zulke zonden ongestraft kunnen
laten?» «Ach, mjjn Zoon,» hernam de
goedertieren Moeder, «ziehier den weg,
waarlangs ik de zondaars tot u terug zal
voeren. Ik heb een trouwen dienaarhem
zult Gij over het aardrijk rondzenden, en
hg zal door zgn woord de menschen tot
U, hunnen Zaligmaker, bekeeren. Ook heb
ik nog een anderen dienaar, dien zal ik
ik hem als medehulp geven, en hg zal
eveneens handelen.» Nu sprak Christus:
«Ik neem uwe beden goedgunstig aan
toon mjjwie gjj zenden zult.» En Domi
nicus zag twee mannen door Maria voor
den troon der eeuwen geleid worden. Dui-
deljjk herkende hjj in den eenen zichzel-
ven maar wie de andere was wist hjj niet,
die gelaatstrekken had hjj nooit gezien.
Met welgevallen blikte de Heiland op de
twee uitverkorenen, die als Engelen des
vredes en der verzoening door de Koningin
des vredes Hem werden voorgesteld. «Ik
ben tevreden, mjjne Moeder,» sprak Hg,
«zjj zullen trouw en jjverig doen wat gjj
gezegd hebt.» Dominicus ontwaakte uit
zgne verrukkingen dankte zjjn hemelsche
Vorstin voor die uitverkiezing.
Den volgenden dag trad hjj eene kerk
binnen, daar aanschouwde hg in een man,
met een grof bedelaarskleed om de lende
nen den medehelper hem door Maria
geschonken. Aanstonds snelde hg op hem
toe, de andere ontving hem aan zijn hart.
Dominicus en Franciscus bielden weenend
elkander langen tgd omarmd; de Cherubjjn
aan het hart van den Serafijn! Dominicus
zal door Maria de wereld heiligen. Wat is
er niet te verwachten voor de devotie tot
de Moeder des Heeren! Maria werd door
den H. Dominicus tot beschermster der
Orde uitgeroepen; slechts door haar wilde
hjj zjjne zonen besturen. Bleven de Do-
die mjj niet in den steek zullen laten.»
*U misbilljjkt mijne woorden, vader, u weet
immersr
</Ik weet, dat ge eene voorbeeldige dochter
zjjt. Hjj stond op, drukte koeltjes hare hand,
en verliet het vertrek.
Toen zjj eenigen tjjd later haar rader opzocht,
schrok zjj over de kostbaarheid en de uitge
zochte weelde, welke zjj in zjjn huis aantrof.
Wat zou hjj met al die verfraaiingen en al die
luister op het oog hebben Hoe kwam hjj, de
oude, geheel alleenlevende man er toe, ruime
gezelschapszalen in te richten zoo vroeg
zich Isabella hoofdschuddend af.
«Ja, het is niet meer hier geljjk vroeger,»
fluisterde Andreas haar toe. «De heeren, welke
mjjn meester schier avond bjj avond in zijne
salons ontvangt, voorspellen weinig goeds. En ik
heb in dit huis mjjne goede dagen gehad. Een
jonge snoeshaan heeft zich hjj mjjn heer opge
drongen, en ik ben 's Graven gunst kwjjt. Ach,
konde ik maar in uwen dienst treden, mevrouw
de Gravin, zuchtte de oude, en wischte met de
hand de tranen uit zjjne oogen.
Isabella had medeljjden met den armen grjjze.
Zjj beloofde hem, te zullen zorg dragen, dat hjj
eene plaats zou vinden in hare woningdaarna
keerde zjj huiswaarts, het hart vol bange zorgen.
Zjj schuwde ervoor terug haar echtgenoot
mede te deelen, welke vrees haar hart beknelde.
Een deel der lage handelingen hears vaders,
zoo redeneerde zjj viel immers terug op de
dochter. Daarom zweeg zjj uit valsche schaamte.
En Rothenegg, fijngevoelig als alle edele karak.
ters, vermeed een thema aan te raken, dat zjjne
minicanen zich hare kinderen toonen zjj
van haren kant is ook steeds eene ware
moeder voor hen gebleven.
Tegen het einde der twaalfde eeuw was
op de grenzen van Italië en Frankrgk,
vooral in de omstreken van Albi, eene
afschuwelgke ketterg ontstaan. Haar hoofd
dwaling was eene rechtstreeksche onteering
van Jezus en Maria, want zij loochende
de Godheid d>'S Verlossers en het Godde
lijke Moederschap der allerzaligste Maagd.
Vergeefs was reeds een kruistocht tegen
die vijanden van Kerk en Staat begonnen,
vergeefs huddeD reeds priesters en kloos
terlingen door kracht van redeneering hen
pogen te weerleggen; alles stuitte af op
hunne hardnekkigheid.
Nu zond de Paus denH. Dominicus raar
die ongelukkige landstreek, maar ook lig
ondervond de grievendste tegenwerking.
Als hi] nu op zekeren dag de droefheid
zijner ziel voor de Moeder des Heeren uit
stortte, gaf Maria hem in, haren Rozen
krans te prediken en onder het volk te
verpreiden dit zou een uitstekend middel
zgn tegen ondeugd en ketterg. Met won
derbaren jjver en buitengewoon gunstigen
uitslag kweet Dominicus zich van deze ver-
eerende opdracht duizenden ketters bracht
hg door den Rozenkrans tot den schoot
d ir Kerk terug, en van dien tgd af begon
deze vrome wijze van bidden wonderbaar
bekend en verspreid te worden door den
H. Dominicus, dien de Pausen herhaalde
malen in hunne apostolische Brieven als
den insteller en bewerker van den H. Ro
zenkrans erkend hebben.
Behalve de voornaamste mysteriën der
H. Maagd, die met groote plechtigheid ge
vierd worden, heeft de H. Kerk verschei
den andere feesten ter eere van de Moeder
Gods ingesteld, ter gelegenheid van de eene
of andere weldaad, door hare tusschenkomst
verkregen, of van 'teen of 'tander blijk
van hare liefde en baren ijver voor de
zaligheid der menschen. Onder deze bij
zondere feesten bekleedt het feest van
vrouw onaangenaam kon of moest wezen.
Bovendien prangden hem andere zorgen. Hjj
meende nameljjk bemerkt te hebben, dat neef
George eene heimelijke neiging gevoelde voor
het spel. Hoe dikwjjls de jonge man zjjn oom
ook beloofd had, zich nimmer aan dien harts
tocht te verslaven, betrad hjj toch uit verdriet
over Bertha's onverschilligheid verkeerde paden.
Daar moest een einde aan komen. Rothenegg's
vertrouwen op den invloed der vrouw was gren-
zenlooswat zjjne gestrenge vermaningen niet
vermochten, dat zou een liefdeblik, een lachje
van Bertha uitwerken. Daarom, zoo verklaarde
hjj op zekeren dag aan zjjne echtgenoote, wilde
bjj er bjj zjjne dochter op aandringen, dat zjj
George eindeljjk het jawoord zou geven.
Isabella kantte zich tegen dit voornemen. Het
ontbrak hare dochter aan liefde, aan warme
harteljjke liefde voor George, en zonder liefde
was aan geen huweljjk te denken dus sprak
zjj openhartig.
//DwiDg Bertha in geen geval,// vermaande
zjj opernstigen. toon. „Georgeis nog jong; in
dien hjj rjjper was in jaren en manneljjker in
zjjn voorkomen, dan zou hjj een beteren indruk
op het meisje maken. Indien ik u derhalve een
raad mag geven, dan is het deze scheidt de
jonge lieden voor eenigr-n tjjd.,,
Op nadenkenden toon waren deze woorden
uitgesproken. Getroffen zag de Graaf zjjne echt
genoote in de oogen.
//Gjj hebt geljjk, lieve vrouw,// antwoordde
hjj laDgzaam. //Ik zal trachten,George vooreen
jaar op de cavalerieschool te plaatsen. En het zou
al heel wonderbaar moeten loopen, indien de
den H. Rozenkrans, den eersten Zondag
van October, eene voorname plaats.
Het behoort tegenwoordig in de Ver-
eenigde Staten tot den goeden toon zich
reed3 gedurende zgn leven een laatste rust
plaats te kiezen en deze met alle denk
bare weelde in te richten. De rijkste men
schen schjjnen elkaar de loef af te willen
steken in het pogen om het elegantste en
kostbaarste mausoleum voor zich en hunne
familie te laten bouwen. Het grootste en
voorzeker ook het kostbaarste dezer ge
bouwen behoort aan een millionnair in
New-York. Het mausoleum is in antieken
stgl geheel uit graniet gebouwd; een hocge
zuilengang voert naar het portaal, welks
hocge, rijk versierde deuren uit massief
brons totaal inbraakvrij zijn. De kosten
van dit tot nog toe geheel onbewoond ge
bouw beloopen ruim f 400.000. Het op
bouwen van een tweede prachtig grafteeken,
dat eens het stoffeljjk overschot van dr.
Clark Dunlop zal bevatten, heeft on
geveer f 300.000 gekost. De wanden in
het binnenste van dit mausoleum zgn met
kostbare steenen ingelegd en met drie
gothische vensters voorzien, welker bont
gekleurde ruiten prachtige kleurschakeerin-
gen op de wanden en het mozaïek van
den vloer werpen. Een ander millionnair
heeft zich eveneens een graf van ongeveer
f 300.000 laten bouwen. Het is een prach
tig gebouw in Moorschen stijl, waarbinnen
een sarcophaag staat, tot welke vier mar
meren trappen leiden. Een minder kost
baar, maar toch prach'ig mausoleum is
onlangs in Pechskill gebouwd; het behoort
aan den beroemden redenaar C h a u n cey
Depew en is in Oud-Romeinschen stgl
gebouwdhet dak bestaat slechts uit twee
kolossale blokken graniet, waarvan elk
ongeveer 1000 centenaars weegt. De kosten
van dat gebouw bedragen ongeveer f 60.000.
Eene groote New-Yorksche firma, welke
deze soort van gebouwen tot specialiteit
maakt, is er voortdurend mede bezig nieuwe
ontwerpen te maken.
In het Oostenrgk8cbe Huis van Afge
vaardigden scheldt men tegenwoordig elkaar
beide jongelieden naderhand geen bruidspaar
werden.//
Een jaar was voorbjj gevloden. Op den
grintweg achter Eotheneggs woning stonden
Bertha en George tegenover elkander. Er lag
geen liefde in den koelen, kritischen blik, waar
mede het meisje de houding en de huzaren
uniform van haar neef monsterde.
//George, gjj zjjt in nw voordeel veranderd,//
begon zjj lachend //en dat ge nu niet meer,
geljjk vroeger, als een meelzak op uw paard
ligt, dat heb ik daar straks voor het venster
mjjner kamer waargenomen. Gjj geljjkt heusch
een fiere ridder. Maar 't is waarljjk jammer,
dat ge zulk een afgejakkerde knol berjjdt, waar
op ge u nauwelijks vertoonen durft.//
Hoe karig de lof uit Bertha's mond ook was,
George verheugde er zich over. Want het jonge
meisje was eene uitstekende rjjdster, en zjj be
droog zich nimmer in haar oordeel over dezen
tak van sport.
//Nu kunt ge voortaan zonder blozen met mjj
uitrjjden gaan,,, snapte zjj voort, //en ik zal
trotsch zjjn op zulk een ruiter, maar dan moet
ge aan papa vragen, of hjj u een zjjner paar
den wil leenen, want ik zou me moeten schamen,
indien ik op Maud naast uw half kreupelen
Dandolo moest rjjden.//
{Wordt vervolgd.)
