NIEÜ W E
HbaaBlaó voor <3ftooró- en o&uió-óCollanó.
Het Katholicisme in Engeland.
No 2819
Donderdag 28 October 1897.
22ste Jaargang.
BUITENLAND,
Per 3 maanden Yoor Haarlem 1,10
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland2,80
Afzonderlijke nummers0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUBEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer j
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedijngen 25 Cents per advertentie a Contant.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS*
Nu 47 jaren geleden, zegt het Venloosch
Weekblad, had P i u s IX, roemrijke gedach
tenis, de kerkelijke hiërarchie in Engeland
hersteld, waar tot dusverre sedert de afval
van Hendrik VIII, de Kerk bestierd werd
door Apostolische Vicarissen.
Doctor Wis s man, benoemd tot Kar
dinaal en Aartsbisschop van Westminster,
richtte in 1850 van uit Rome een schrij
ven aan hetEngelsche volk, dat steeds merk
waardig zal bljjren. Hierop ontstak de woe
de tan al wat anti-katholiek wa9 in En
geland. Deze Roomsche stoutheid moest den
Katholieken betaald gezet worden. Zoo oor
deelden de drijvers. De Regeering moest
zich wreken over dezen «pauselijken aanval».
Deze wraak gaf zich lucht in den vorm
eener «bill», wet, tegen de geestelijke titels.
«Met eene boete van honderd pond ster
ling, zegge 1200 gulden, zou ieder katho
liek bisschop gestraft worden, die den titel
▼an een Engelsch diocees zou aannemen.
Sedert de XVI eeuw waren de Engel-
schen in vele opzichten toegevender jegens
de Katholieken geworden. Men herinnerde
zich echter, dat Hendrik VIII, gezworen
had zich te wreken op den Paus, die den
heiligen bisschop van Rochester, Mgr.
Fisher, tot het «kardinalaat» had vethe-
▼en. «De Paus kan hem den hoed zenden,»
had de afvallige koning gezegd, «doch ik
zal zorgen dat hjj geen hoofd heeft om den
kardinaalshoed te dragen.»
En tot zjjn eeuwige schande hield de ver-
Woede, monsterachtige apostaat zjjn woord.
De snoode leerling liet zjjnen vroegeren
leermeester, den eerbied waardigen grijsaard
op den 21en Juni 1855 op 80-jarigen leef
tijd onthoofden.
In 1850 meenden de Engelschen, dat
de «bill» voldoende zou wezen om het oude
regime weer te doen heerschen en in het
Engelsche spotblad Punch verscheen eene
spotplaat, waarop lord Russell als spoor
wegbeambte voorgesteld, kardinaal Wise-
FEUILLETON.
Is zij schuldig?
27 (Vervolg.)
Na weinige oogenblikken echter richtte de
Gravin zich op en toen hij voor haar stond,
W tij hare kalme houding hernomen in hare
°ogen lag echter nog een bange vraag.
«Vergeef me, mevrouw, zoo ik het waag als
geheel onbekend zonder door iemand te wor
den voorgesteld, hier binnen te treden,sprak
Sir Reginald en maakte eene diepe buiging. „Het
hewustzjjn, hier eene machtige voorspreekster
t® hebben, geeft mij hiertoe den moed#. Hjj wees
°P Bertha die blozend naar voren trad en hem
de hand reikte.
Zou zij zich houden, als begreep zjj de leu-
8en niet, of zou ze hem terstoDd ontmaskeren
en hem als antwoord in 't gelaat slingeren, dat
hij hier veel te goed bekend was en zich zoo
•poedig mogelijk moest verwijderen P
Zoo vroeg Isabella zich at. Zij zag naar hare
dochter en durfde in haar bjjzjjn den schuldige
"iet treffen. Zwijgend boog ze, en eene beweging
»®t hare hand bood hem een stoel.
«Ik had het geluk, gravin Bertha in Ellarnbeck
l® leeren kennen, sprak hjj verder. Zjj zeide mjj
daar, dat God haar een engel als tweede moe
der had geschonkendit gaf mjj hoop, geen
'ergeefsche bede tot u te zullen richten.
Bertha luisterde eenigszins verwonderd toe.
Was zich niet bewust, hare stiefmoeder in
♦en dergeljjk licht te hebben geplaatst, ook wist
mau een retourbiljet van Westminster naar
Melipotamus, den b'sschopszetel in partibus
infidelium (in het gebied der ongeloovigen)
gaf, welken titel de prelaat droeg vóór het
herstel der kerkeljjke hiërarchie of kerk
bewind.
De bespottelijke «bil!» werd geen enke
len keer toegepast. Zjj was door den bil-
ljjkheidszin en het gezonde verstand der
Engelschen reeds lang veroordeeld, toen ze
in 1872, ten tjjde van den dwazen Prui.
siscben kuituurkamp voor goed werd af
geschaft.
Thans dragen de katholieke bisschoppen
in Engeland niet alleen ongemoeid hunne
titels, maar de Regeering kent hun die zelfs
toe in officieele stukken.
De Katholieken genieten er eene schier
onbeperkte vrjjheid. Zondag voor acht da
gen nog hield de broederschap van onze
Lieve Vrouw eene processie, trekkende van
de kerk der Engelsche martelaren in de
groote Rescottstiaat, langs Tower Hill (waar
dezen en de gelukzalige F i s h e r den martel
dood stierven) en de aangrenzende straten,
te midden van eene buitengewone menigte
die eerbiedig en met veel deelneming de
biddenden en zingenden zag voorbijtrekken.
Tot hieraan bestonden in Engeland nog
geen groote seminariën, zoo als in Neder
land en België, enkel bestemd voor hen,
die de godgeleerdheid stuaeeren en zich
voor den geestelijken staat voorbereiden.
Ook in deze leemte is voorzien. Het
college van Sint Marie te Oscott is tot een
centraal groot seminarie voor het zuiden van
Engeland ingericht. Het groot seminarie
van Sint Marie telt nu reeds 74 studenten
in de godgeleerdheid.
Het college van Ushaw zal als dusda
nig dienst doen voor het noorden van En
geland.
Hoe fel de Katholieken sedert eeuwen in
Engeland na de reformatie vervolgd wer
den, is ieder bekend. De apostaten of af
valligen waren steeds de grootste en ver-
woedste vijauden der Kerk. Het bewijs
ze niet, dat Reginald dergelijke zoete phrasen,
dergeljjke spitsvondige redeneeringen kon aan
wenden.
Hij kent mama niet en meent dat dit de bes
te manier is, haar te winnen, was de uitlegging
welke zij vond. Daar wjj vooral den mensch
dank weten voor een offer, dat hem noodzaakt,
zijn natuur te verloochenen, ondervond ook Bertha
een zekere dankbare ontroering, toen zij hem
naar dergeljjke kunstmiddelen zag grjjpen.
«Ik weet nog in 't geheel niet, wat u van
mjj wil,# was Isabella's koud antwoord.
«Wat ik wil f In Ellernbeck heb ik uwe doch
ter leeren kennen en beminnen
«In zoo korten tjjd onderbrak hem Isabella.
„Een oogenblik is soms voldoende om over
•ns leven te beslissen, mevrouw. In een oogen
blik kunnen wij iemaud tot onzen hitteraten
vjjand maken, in een oogenblik echter ook be
grijpen, dat ons geluk bestaat in de liefde tot
dezen of genen mensch. Mijn levensgeluk zoek
ik ij het bezitten van gravin Bertha. U weet
toch, als gelukkige gade en bljjde moeder, wat
het zeggen wil, iemand met alle innigheid zjjns
harten te beminnen. U zeker zult mijne bede
niet afwjjzen
Bertha zag met groote oogen, en eenigszins
verstoord, naar haar bleeke stiefmoeder. Zoo
had ze zich zjjn aanzoek om hare hand niet
voorgesteld. Zjjn stem klonk honendin cjjn
donkere oogen schitterde een zonderling vuur.
Een kleine schaduw viel op de vreugde, welke
bjj zjjn binnentreden haar harte had doen tril
len. Schoon ze den spottenden trek om zjjn
mond al te goed kende, had ze toch gemeend,
vinden wjj in keizer Julianus, in de 4e
eeuw, en in Hendrik VIII, koning van
Engeland. Deze, die bjj den dood vjjns va
ders eene ruim gevulde schatkist vond, ge
bruikte deze schatten tot alles behalve edele
doeleinden. Aanvankelijk bestreed hjj de
leeringen van Luther. Zjjn werk droeg
hjj op aan Paus Leo X, die hem den ti
tel schonk van verdediger des geloojs. Zjjn
onreine liefde vervreemde hem totaal van
de Kerk. De abbé Ray nal zegt van hem
Zjj, die Hendrik VIII bestudeerd heb
ben, vinden in hem een zwakken vriend,
een wankelbaren bondgenoot, een grofzin-
neljjken minnaar, een jaloerschpn echtge
noot, een barbaarschen vader, een heersch-
zuchtigen meester, en een despotischen en
wreeden koning.» Hjj teekent zich zeiven
het best, door de woorden, die hij voor
zjjn dood herhaalde «Nooit heeft een enkel
man genade gevonden tegen mjj een haat,
nooit heeft de eer eene vrouw gevrjjwaard
voor mjjne verlangens.»
Duitscliland.
In Carlsruhe is men niet aangenaam ver
rast nu de Czaar en den Groothertog van
Baden de uitnoodiging niet hebben aan
genomen om het gedenkteeken van keizer
Wilhelm I te komen bezichtigen. De
Keizer van Rusland heeft zich laten ver
ontschuldigen. Z- M. zegt, zich zoo'u uit
stapje niet te mogen veroorloven wegens
den zeer korten tjjd, dien hjj nog te Darm
stadt denkt door te brengen. Wat zou
keizer Wilhelm II gebluft hebben indien
keizer Nicolaas het standbeeld van zjjn
grootvader had gaan bewonderen
Spanje.
De toestanden in Spanje zjjn allerzon
derlingst. De Imparcial deelt althans mede,
dat men ten gunste van generaal W e y 1 e r
eene manifestatie wil houden, hoewel deze
Generaal al heel weinig heelt uitgevoerd.
Het blad deelt nog mede dat de militaire toe
stand allerongelukkigst is te noemen. De
krijgsoperatiën zijn geschorst en de troepen
dat bet ironische zijner stem zou getemperd
worden door de liefde, die, bjj haar, bergen en
heuvelen zou verzettenook miste zjj in zjjne
stem den hsrtstochteljjken klank, die in Ellern
beck haar zoo zoet in de ooren had geklonken.
Onwillekeurig welde de gedachte bjj haar op
hoe George in Reginald's plaats zou gesproken
hebben, maar als ware bet hoogverraad aan
hare liefde, ze verwierp deze gedachte terstond.
„U vergeet, dat ik over Bertha niet te be
schikken heb,# hoorde ze Isabella met snjjdende
stroefheid antwoorden. #U moet zich tot den
vader wenden en deze zal natuurljjk eerst u
nader willen leeren kennen, voor hjj u de doch
ter afstaat.#
«Vergeef mjjne overjjling, mevrouw, men wil
zoo gaarne stormenderhand veroveren, hetgeen
men zoozeer verlangt. Ja ik heb te weinig
bedacht,dat ik u beiden vreemd ben, of zou mjjn
naam aan graaf Rotbenegg eenigszins bekend zjjn?„
«Zoover ik weet niet,# antwoordde ze met
doodsbleeke lippen.
«Niet waar, mevrouw, uwe goedheid zal mjjne
dwaling verontschuldigen en u zult, hoop ik,
mjjn voorspreekster zjjn Eene vrouw verkrjjgt
zooveel van den man dien zjj
Weer ging de deur open,welke maar den
tuin geleidde, en Rothenegg trad binnen, be
stoven en vermoeid, bljjkbaar van eene reis te
rugkomend. Alles om zich vergetend liep Isa
bella haren man tegemoet, strengelde, als zocht
ze hulp bjj hem, hare armen om zjjn hals en
verborg aan zjjne breede borst haar ontdaan
gelaat.
«Ik vrees mij te moeten terugtrekken om de
zijn belast met de bewaking van de spoor
wegen.
De financieele toestand op het eiland
Cuba is verschrikkelijk. Tal van personen
zijn zonder middel van bestaan. De handel
is geheel vernietigd.
Deze berichten hebben te Madrid groote
sensatie gewekt. De Regeering heeft maat
regelen genomen om een conflict te Havana,
bjj het vertrek van Generaal Weyler, te
voorkomen.
Italië.
In de provincie Ancona hebben over
stroomingen groote verwoestingen aange
richt. Woonhuizen en magazijnen zijn weg
gespoeld. De brug over de Masone bjj Ancona
is ingestort. De gemeenschap van Loreto
met de buitenwereld is geheel verbroken.
De rivier Moutone heeft de geheele land
streek om Morli in een zee herschapen,
huizen zjjn ingestort waaronder 9 msnschen
hun dood hebben gevonden.
Een djjk langs de Lamona bezweek en
kreeg een opening van tachtig meter, ook
nog drie bruggen over deze rivier zjjn
verwoest. Spoordjjken zjjn weggespoeld en
veel wegen zjjn onbegaanbaar geworden.
Het verkeer is gestaakt, en overal heerscht
eene verwoesting die de arme bevolking
totaal heeft geruïneerd
Hoe groot het aantal slachtoffers is, valt
nog niet te zeggen, evenmin is op te ge
ven de aangerichte schade.
Oostenrjjk-Hongarije.
Het is bepaald belacheljjk hoe de liberale
pers den waardigen burgemeester van Wee-
nen Dr. Lueger, meent te kunnen ver
dacht maken.
Nu gaat men van hem vertellen dat hjj
in politieke vergaderingen aan het jjveren
is voor de politieke rechten van vrouwen
om dezen het kiesrecht te bezorgen voor
de Gemeenteraden, de Landdagen en den
Rjjksdag. Dr. Lueger zegt men, wil een
leger van vrouwen, hjj wil een leger vor
men van politieke Amazonen, dat aan den
vjjand van de Christelijk-socialen den ge
nadeslag zal toebrengen.
Men stelt verder den edelen Dr. Lueger
voor als een agitator. Kan het nog be-
lacheljjker Zjjn invloed echter stjjgt met
den dag, zjjn daden spreken, en alom wordt
Dr. Lueger gevierd als de man die de
stad Weenen heeft verlost van een soort
lieve duifjes niet te storen,# lachte Sir Reginald.
»Het zjjn mjjn ouders,# sprak Bertha.
Sir Reginald scheen als uit een droom te ont
waken, zjjne oogen namen eene mildere uitdruk
king aan, de harde koude trek om zijn mond
verdween «Ik beging eene zeer grove fout,#
bekende hjj berouwvol, «vergeef me, Bertha,
vergeef me,// smeekte hjj deemoedig op den
toon der dagen van Ellernbeck.
«Gaarne,» antwoordde ze, doch blikte hem
angstvol in zjjne oogen. wier wisselende uit
drukking haar ten zeerste bezorgd maakte. Ge
zjjt echter zoo vreemd, ik herken u nauwe
lijks.
Hjj tastte rninr zjjn voorhoofd: «Ik ben niet
even goed, even zelfverloochenend als gjj, bracht
hjj er met moeite uit, gij kuDt in de goedheid
«vi harten niet beseffen wat het zeggen wil,
voor een karakter als hot mijue, het geluk van
anderen te zien en het zelf te moeten derven;
Zoo ik u bezit, dan behoud ik mjjn geluk en
alle booze geesten zullen door uwe tegenwoor
digheid worden verdreven. Ge vertrouwt mjj
toch, Bertha
Al haar twjjfel was bjj zjjne eerste woorden
verdwenen. Zij zag hem aan met hare donke
re oogen, waaruit liefde sprak, doch tevens
bange zorg.
«Ten volle," antwoordde zij, «maar ik sidder
voor onze toekomst. Wjj zullen niet zonder
moeite ons doel bereiken.#
(Wordt vervolgd.)
HI1BIÏMSCH1 COIIRUT.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
