N I E IJ
E
ïïagBlaó voor tSföooró' en
Kazernedwang.
No 2837
Vrijdag 19 November 1897.
22ste Jaargang.
BUITEN LA N J).
Is zij schuldig?
België.
Oostenrijk-Hongarije.
Duitschland.
Bulgarije.
IIAKIKISCIS m
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden Toor Haarlem 1,10
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenlandc 2,80
Afzonderlijke nummersc 0.03
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer
V/s
AGITE MA NOU AGITATE.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Redacteu r-U itgever, W. KüPPERS.
Slechte wetten bederven
de goede zeden.
Nu ook in ons land de kazernedwang
°P den voorgrond wordt geschoven, kan
het zijn nut hebben te wjjzen op andere
banden waar slechte wetten de zeden be
derven.
Zoo ergens, dan mag zulks gezegd wor-
d«n ran Frankrijk waar de Seminaristen
°aar de Kazerne worden gedreven. Daar
18 de wet van den persoonlijken dienst
plicht sedert eenige jaren in werking; vóór
haar invoering heeft men terecht gezegd,
dat deze wet, geboren uit haat tegen de
Kerk, het aantal der priesters zou doen
afnemen en de roepingen, althans gedeel-
toljjk, zeer zou tegenwerken.
De gevolgen zijn er thanszij zijn zoo
danig als de vjjanden des geloofs hetheb-
hen gewild, en de wetgevers het gewenscht
hebben. De gevolgen zjjn er, en de goed-
Seloovigen die meenden dat zjj zich uit
®«n billijkheidsgevoel er niet tegen moch-
tou verklaren, ondervinden groote teleur-
en.
Het eerste jaarwjj willen het gaarne
toestemmen werkte alles samen, om de
leerlingen te wapenen tegen de gevaren van
het soldatenleven en ze kwamen bjjna allen
°a hun dienstjaar terug. De afkeer, waar
mede deze nieuwe schennis der geheiligde
tochten van Gods Kerk de harten vervulde,
hleek niet vergeefs te bestaan. Maar thans?
De zedelijke invloed, door de eerste ver
fijning der Seminaristen-soldaten in het
toger heeft niets te beteekenen. Dwaas im
mers was het ook, de roeping der Semi
naristen bestand te verklaren tegen alle
Pogingen der vrijmetselarij. Reeds het twee-
*to jaar en nog meer het derde is het ge-
tol dergenen, die niet tot hunne roeping
tofugkeerden, verbazend toegenomen.
Wanneer dit reeds zoo is voor de Semi
naristen, die toeh maar tot één jaar dienst
torplicht zjjn, hoe zwaarder moet dan de
FE Ü1LLETOH.
46
(Vervolg.)
Reginald was echter vast overtuigd, dat Hol
man dezen avond den wijn van Winterstein ge
acht zou aanspreken, al was deze nog zoo
'tocht. Dat zou zijn tong losmaken.
Avonds bevond hjj zich dan ook in //de
^iiahaven.ff Bij het binnentreden in Winter-
j tos woonvertrekken, zag hij aanstonds, wat
Cze feesten voor Holman vervelend maakte.
..De Jodenkolonie was vrjj sterk vertegenwoor-
,8d eenige jonge officieren, die volstrekt niet
blagen als onmetelijk rijk, vertegenwoordigden
k® Vreemde spelers PlasBing, Bohlen, Platten-
®'g, alle goden van hoogeren rang ontbraken
®h Von Medingen was afwezig. Er wilde niet
e°ht leven komen in de brouwerjj. De officie-
®h waagden slechts kleine inzetten, verloren
?eest en zagen er dan diep ongelukkig uit. Sir
®&in&ld, die eerst gewonnen had, liet dan het
®f°otste gedeelte van zjjnen buit in de handen
i Holman achter, en begon toe te zien naar
«pel. Het was een weinig verkwikkend feest
ji°°ral toen de luim van den Amerikaan, door
^overmatig gebruik van wijn, zeer agressief
Toen daarop een der officieren, die gestadig
j®floren had, zich eenige uitdrukkingen ontval-
11 liet over den bankhouder, «die niet voor niets
geheimzinnig bjj liet spel omging,// was
bjjna tot een hevigen twist gekomen, als Sir
beproeving zijn voor de jeugdige klooster
lingen, de broeders der verschillende Con
gregatiën, die in Frankrijk een diensttjjd
van 3 jaren hebben. Zeker zal het aantal
dergenen die volharden zullen, uiterst ge
ring blijken.
Met ergere zich niet aan deze gevolgen.
Wat wij hier schrjjven bevestigt de voor
uitzichten van alle mannen van ondervin
ding. Geen katholiek schrijver van eenige
ervaring, of hij heeft dit voorzien, al wil
den velen, die te goedertrouw waren, het
destijds niet aannemeD.
Ja, de gevaren van den krijgsdienst zijn
vreeseljjk voor de Kerk. Sedert die helsche
wet in Frankrijk in werking is getreden,
beginnen de diocesen, die vroeger de meeste
priesters leverden, reeds gebrek te hebben.
De taak der pers is, niet te zwijgen bjj zoo
noodlottige gevolgen en de katholieke ge
moederen niet te laten voortdommelen in
eene geruststellende illusie. Zjjn er zelfs niet
katholieken, die het wèl meenen, en die
de dwaling aankleven, dat de militaire
dienst zjjne goede zjjde heeft voor de stu-
deerende priestersdat hij hen bekend
maakt met de werkelijkheid des levens en
de kennis omtrent de menschen van hun
nen tjjd.
Men plaatst de Seminaristen in de hos
pitalen en maar al te dikwijls worden
zij 28 of 14 dagen opgeroepen om hun
studie vaarwel te zeggen ten einde hospi-
taaldienst te verrichten. Te Parjjs, Rjjs-
sel en in andere garnizoensplaatsen zjjn
gevallen voorgekomen, dat jeugdige Semi
naristen daags voor hun wjjding, dus reeds
als 't ware aan het Altaar verbonden, nog
in de regimentshos pitalen diensten moeten
presteeren bij het bezoek der doktoren, hier
niet te noemen. En dan die lessen, waarin
de veld-iDÜrmeriedienst onderwezen wordt.
Daar staat alles dooreen: diakenen, stu-
denter, werklieden enz. De officier van
gezondheid wijst op toeval af een hunner
aan om als gewonde te dienen voor de
les tot in verband leggen enz. De man
Reginald niet tusschenbeide was getreden. Hol
man, die in 't geheel niet dapper was, gevoelde
zich dankbaar gestemd jegens Sir Reginald, die
hem tegen de gramstorige officieren had be
schermd.
//Roulette moest in 't geheel niet gespeeld
worden// verklaarde Holman verwijderde den
steen des aanstoots en ging bjj Sir Reginald
«an tafel zitten. Daar sprak hjj den wjjn van
zijn gastheer zoo ijverig aan, dat hij weldra in een
stemming geraakte, welke hem gevaarljjk deed
zijn. De heer Winterstein gevoelde zich waar
lijk van een grooten last bevrijd, toen Sir Re
ginald aanbood den dronken man naar den trein
te brengen.
Toen hij dezen, benevens zjjne Roulette, in
een huurrijtuig had gepakt, was de stemming
van den Amerikaan bepaald eene snapachtige
geworden. Weinig scheelde het, of hjj was Sir
Reginald om den halB gevallen hij zwoer hem
vriendschap voor eeuwig en belooide hem bij
een feest te introduceeren, zooals hjj er nog
nooit een had bijgewoond. Hij zoude deel mo
gen nemen aan een feest, waarbjj Aronsen en
Winterstein zelfs niet werden toegelaten. „Ha,
ha, slechts Wertheim en Heesing en Rosenberg
die werkeljjk geslepen kerels zijn. Yon Medin
gen, ja Von Medingen verstaat de kunst,// stot
terde hij, //Von Medingen is een kerel, vooral
als Sanders bij hem is. Ge kent Sanders
«Een weinig,// antwoordde Sir Reginald.
//Morgen geeft Von Medingen een feest
een feest, zooals ik zelden bijwoon, Sanders or
ganiseert het, o, Sapders is geslepen, hij
laat niet iedereen binnen als de groote visschen
ontkleedt zich, wordt op eeue tafel gelegd
en terwijl een ander luidop de theorie voor
leest oefent zich iedereen beurtelings in
het verbinden dor denkbeeldige wouden van
den patiënt.
Men kan zich voorstellen, tot welke
spotternijen jegens «den a.s. priester» deze
oefeningen aanleiding geven.
Het verminderen der roepingen en het
afnemen van het aantal priesters in Frank
rijk is een gevolg van het toepassen der
militiewet op de Seminaristen. De mili
taire diensten in de kazernen en in de hos
pitalen zijn bovendien niet vereenigbaar
met de priesterlijke waardigheid.
Koning Leopold heeft eene nieuwe
Orde ingesteld n.!. de Orde der Kroon. Zij
is bestemd tot belooning der verdiensten
bewezen op het gebied van kunst, letter
kunde, wetenschappen, nijverheid en han
del, aan het Afrikaansch beschavingswerk
in den Congo-Vrijstaat. Het lint van de
Orde ia roodbruin.
De Oostenrijksche Regeeri jg heeft Tur
kije 48 uur tijd gelnten om volledige vol
doening te geven over de mishandeling van
een harer onderdanen, den agent van de
Oostenrjjksche L'oyd Brazsafolli, die
bovendien gedwongen werd het Turksche
gebied te verlaten. Fan de Turksche Re
geering tot het geven van eene volledige
voldoening niet besluiteD, dan zal de Oosten
rijksche gezant met zijn gezin Konstan-
tinopel verlaten en een Oostenrjjksch oor
logsschip zal Mersina bombardeeren. De
eisch van de Oostenrijksche Regeering is:
het aanbieden van verontschuldigingen,
bestraffing van den Turkschen ambtenaar
en schadeloosstelling voor den beleedigde.
Over den gezondheidstoe-tand van den
ex-kanselier van het Duitsche Rijk, wordt
dezer dagen weer veel gesproken.
Natuurlijk zijn nog veler oogen op den
machtigen man van Friedrichsruh geves-
binnen den djjk zjjn. Morgen is het een afscheids
feest, morgei), ja morgen komen er andere men
schen dan de hongerige wolven van dezen avond,
die altjjd willen winnen en schreeuwen als var
kens, zoodra men hun een gulden afneemt. Gij
moet ook tegenwoordig zijn. Ik voer u binnen,
ik. Gij moet ook winnen, want gij zjjt mijn
vriend.//
„Ik ben u zeer verplicht. Voorzeker zal ik
mij amuseeren, maar zal ik aan graaf Von
Medingen welkom zjjn
//Natuurlijk. Buitendien kan hij mjj niets
weigeren. Ik weet te veel van den ouden scha
vuit. Door ons ïs hij rijk geworden, aan ons
dankt hjj alles. En dan mag ik toch mijnen besten
vriend wel in zijn huis voeren ?e
//Dat zou ik denken 1 Hij is zeker machtig
veel aan u verschuldigd, de graaf Von Me
dingen
//Alles en toeh behandelt hjj ons soms uit
de hoogte. Zonder ons stond hjj op straat. Hjj
en Sanders maken echter een hart en eene ziel
uit en éen geldbuidel. Ha! hal ha!"
Zij waren aan het station gekomen. Sir Re
ginald schoof den dronken kerel in een wag-
goD, beloofde hem den volgenden avond van
den trein te halen en ging langzaam, over het
gebeurde peinzend, naar zijn hotel terug. Hjj
was zoo verheugd, dat hij, huppele :d bjjna,
binnenwipte, aan zjjn schrijftafel plaats nam en
de volgende regelen schreef //Graaf Rothenegg
wordt bij dezen de ernstige mededeeling ge
daan, dat zjjn schoonvader graaf Von Medingen
speler is van beroep en handlanger is eener
schurkenbende. Een hartelijke gelukwensch met
tigd, die nu eu dan klaagt over slapeloos
heid en weinig eetlust.
Von Bismarck is niet gewoon ziek
te zjjn, nu en dan plaagt hem ook aan-
gezichtspijn, maar deze ouderdomskwalen
geven geen aanleiding tot bezorgdheid.
Over het algemeen hebben zjjn kwalen
weinig invloed op den geest van den jjze-
ren Kanselier. Wanneer hij weer een paar
uur goed geslap-n heeft, lacht hjj over de
Vezorgdheid van zjjn omgeving. Met voor
liefde vertelt hjj dan een trekje uit het le
ven van zjjn vader tot wien een platte
landsgeneesheer eens zeide, toen hjj klaag
de over kiespijn «Wees blij dat ge op
75-jarigen leeftijd nog kiespijn heb.» Af
en toe verliest de Prins ook wel eens zjjn
goed humeur. Dan klaagt hjj dat zjjn le
ven geen doel meer heeft, dat hjj niet meer
medespeelt in het stuk dat gegeven wordt
en dat wat hjj ziet hem weinig genoegen
doet. Hjj moet om zjjn hoogen leeftjjd veel
laten, zjjn vrouw is dood, zjjn zoons heb
ben hun eigen werkkring en zoo wordt
zjjn leven lediger. Maar de<e moedeloos
heid duurt niet lang. Zjjn dochter, prinses
R a n t z a n verstaat uitstekend de kunst
haar vader op te vrooljjken en weldra
schertst hjj dan weer met de bezoekers die
bjjna eiken dag bij hem komen. Verder
brengt hjj den dag door met lezen en, als
het weder het toelaat, beweging in de open
lucht.
In Oost-Roemelië ziet het er voor den
Vorst van Bulgarjjë minder aaugenaam uit.
Daar broeit iets tegen den Coburger, en
groote verbittering heerscht onder de be
volking.
In den zomer i» het zuideljjk deel van
het land zwaar geteisterd door overstroo
mingen. De Regeering beloofde de verarmde
bevolking te zullen steunen door haar
werk te geven bjj het aanleggen van we
gen en het bouwen van bruggen en door
zaaizaad en levensmiddelen uit te deelen.
Inderdaad werden op verschillende plaatsen
mannen aangesteld om wegen en bruggen
te maken en te Philippopel waren 3000
man bezig met het opwerpen va verschan
singen voor vestingwerken. Drie weken
geleden werden deze werken gestaakt we
gens gebrek aan geld en bovendien werd
den arbeiders een deel van hun loon ont
houden. De teleurgestelde menschen be-
het vooruitricht hem eens op de bank der be
schuldigden te zien, wordt u hiermede overge-
bracht.,, Hij poogde niet zjjn schrift te veran
deren. De Graaf moest weten vanwaar de slag
kwam. Den volgenden morgeD zou hij self den
brief ter post brengen des avonds echter mocht
hij de partij van Von Medingen niet verzuimen.
Hij moest er namelijk op bedacht zjjn, bewjjzen
tegen Von Medingen te verzamelen, die, hetzjj
bij het gerecht, hetzjj in de kolommen der
schimpbladtn konden dienen.
Zoo het geluk hem gunstig was, en de schur
ken het niet wisten te verhinderen, kon hjj bo
vendien zjjn buidel nog vullen, zoo niet, dan
bleef hem toch nog het eenig gewensehte doel
over, zijn wraak te kunnen koelen.
Met deze aangename gedachten vervuld, legde
hjj zich ter ruste en sliep een heerljjken slaap,
door opwekkende droomen verzoet.
ÏXV.
Het was vrjj laat geworden, toen Rothenegg
van zjjn bezoek aan Bertha terugkeerde. Het
onderhoud was opgewonden, was pijnlijk geweest,
maar had toch, zooals hij gehoopt had, een
gunstig verloop. Het was hem naraeljjk gelukt,
Bertha van Reginald's schuld te overtuigen
tevens echter haar de warme en oprechte liefde
te betuigen, waarmede hjj deelnam aan hare
smarten.
Wordt vervolgd.)
