No. 2845.
Maandag 29 November 1897.
22ste Jaargang
voortooróen
"e dienstvervanging
uit sociaal oogpunt.
Dit nummer be3taafc
llit twee bladen,
EfcttSThi BLA.D.
B D I T hi A L A Al D.
B U H E A St. Jansstraat. Haarlem.
mmM
*8 zijn het niet dikwijls eens met den
eer mr. S. van Houten, den oud-Mi-
^ister van Binnenlandsche Zaken. Zijne
enkbeelden op politiek gebied strijden ge-
fr°onlijk met hetRoomsche beginsel en zijn
bodschap tegen het zoogenaamde cleri-
C|d'3me koint slechts voort uit het geheel
'e8enovergestelde standpunt, dat hij in de
P°litiek inneemt.
Toch moeten wjj bekennen, dat tijdens
Ministerschap vele nuttige zaken zijn
stand gekomen en dat hij in de prac-
'Üt dikwerf op gelukkige wgzezjjn theorie
5 Een onecht Testament.
Turkije.
China.
Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS
R®r 3 maanden voor Haarlem1 1,10
^oor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,40
Voor het baitenland 2,80
Wonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt dagelijke, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacten r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
ggssiwaga'
-
iSsi
msJniiekdrij
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
tl
50 Cents.
7 Ht»
Diens aanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con tant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Puhlicité Etranght
G. L. DAUBEfyCo. JOHNF.JONES Succ., lJa~i$ 316m Faubourg Montmartre.
Terloochende.
Dit stellen wij op den voorgrond, nu
er op willen wjjzen, dat mr. S. van
°!uten, die nog geen afscheid van de
^tueele politiek schjjnt te nemen, in zake
plan der Regeering tot afschaffing
dienstvervanging bij de nationale mi-
le een zeer te waardeeren advies heeft
^e8even.
De oud-Minister heeft in een der dag-
aden een artikel geschreven, dat de
gering en alle voorstanders van den
^gstneenen dienstplicht wel ter harte mo-
jjeiï Hemen, en dat er zeker toe zal bij
een om de groote bezwaren, aan de
H'8chaffing der dienstvervanging verbon-
in het juiste licht te bezien,
y wat ons ook verblijdt, is dat mr.
Houten die bezwaren mededeelt
0,11 den toeleg te verijdelen, dat de op-
8'tie tegen de voorgenomen gedragslijn
Regeering ten opzichte van dei e quaestie
een uitsluitend Katholieke wordt voor
meld, Het is toch een feit, dat niet alleen
de Katholieke Staatspartij, maar ook
'J de Anti-revolutionnairen en vele libera-
'Afschillende bezwaren tegen deafschaf-
der dienstvervanging bestaan en dat het
eene valsche voorstelling is, als zouden
de Katholieken in dit opzicht het
°rnemen der Regeering afkeuren.
^Ir. Van Houten heeft natuurlijk ver
mende bezwaren opgesomd, die ook reeds
tia.
onze zijde tegen den voorgestelden
^tregel zijn te berde gebracht. Het is
ook bjjna onmogelijk om nog nieuwe
Rütnenteu daaraan toe te voegen. Toch
het opgemerkt worden, dat de oud-
FEP1LLETON.
Vervolg
W.en versleten mantelzak en een groote brie-
Uif a!ck maakten des vreemdelingen bagaadje
o0' en nadat hjj al de //geriefelijkheden// in
CD,s<*ouw had genomen, die Biddy hem kon
*0oT ?en' zon(* hfl haar spoedig heen om iets
be,, Zlïn avondmaal klaar te maken. Hierop
te -r' .hfl °P eenigszins militaire wjjzein
tv0r ^ntcn. en nadat hg het venster openge
•W had, zeide hij tot haar, dat zij niet
e,01 u't moest wezen als zij hem vroeg in den
h°orde, want dat het zjjne gewoonte
.j.'öet het krieken vnn den dag op te staan.
1ede0,?n d® vreemdeling zich voor goed in de
h&u '8e woning van vrouw Sparks gevestigd
Wo'- 8°heen hij met zijn nieuw kwartier ze«r
te zijn.
l*ideVs D'et weekelÜk grootgebracht, grootje,»
John, //daarom is hg zoo tevreden
f9t;0;t geloof ik niet, John, hjj is een echte
®nlgke man, hfj is echter verstandig ge-
">1 d" ts.-r'nr r de nering te zetten.//
,g deze woordc .-e °en hnn gaat. en
«naakte een einde»»- m» g-s- - *Vi bobben
hem reeds gedeeltelijk beschreven. O-o zijn
ret te voltooien, voege de lezer bjj .7yne
ordringende grjjze oogen, een mond, die eene
oote vastheid van karakter aanduidde, een
jngevormd hoofd, met haar dat reeds begon
e grjjzen. Naar het vuur dat uit zjjne blikken
Minister de afsckaf^pg der plaatsvervan
ging in verband brengt met het voorne
men der Regeerin g om den socialen toe
stand der werklieden-klasse te verbeteren.
Daartoe vestigt bij er de aandacht op,
dat door de afschaffing der dienstvervan
ging de gelegenheid aan verschi lende per
sonen uit den werkmansstand wordt ont
nomen om als plaatsvervanger in dienst te
treden. De werkeloosheid zal dus vermeer
deren en dat nog wel als een gevolg van
een maatregel, genomen door een Regee
ring, die de maatschappelijke positie va;,
deu handwerksstaud wil verbeteren en dus
alles moet doen om het spook der werke
loosheid te verdrijven.
Dit argument bezit zeker ook groot
gewicht. Indien er in alle vakken over
vloed van arbeid ware, zou men niet aan
de personen, die zich thans als plaats
vervanger aanmelden, behoeven te denken.
Wanneer het dienstnemen voor een ander
onmogelijk was, zouden zij wel op andere
wijze in hun levensonderhoud kuuuen voor
zien. Maar nu het aanbod van werkkrach
ten veel grooter is dan de vraag, mag een
Regeering, die de sociale politiek tot een
harer voornamste werkzaamheden zegt
te willen maken, geen maatregel invoeren,
die het aantal beschikbare werkkrachten
niet onbeduidend zon vermeerderen.
Juist dus van het standpunt dezer Re
geering en in de gegeven tijdsomstandig
heden zou de afschaffing der plaatsver-
vangiug uit sociaal oogpunt zeer moeten
worden afgekeurd.
De oud-Minister gaat echter nog verder.
De dienstvervulling is niet slechts onmo
gelijk voor velen, die bemiddeld genoeg
zijn om een plaatsvervanger te stellen,
maar ook hoogst bezwarend voor tal van
gezinnen, waarvan de kostwinner gedu
rende een geheel jaar of langer aan zijn
werkkring wordt onttrokken, terwijl hij
natuurljjk geen geld bezit om zicb te
doen vervangen. De Minister van Binnen
landsche Zaken moet, jaar in jaar uit, tal
van requesten o u vrijstelling afwijzen
van gezinnen, die door den militieplicht
van den kostwinner in armoede, althans
in groote ongelegenheid, worden gebracht-
En hoevelen reques'eeren niet, omdat zij
weten, dat het toch niet baat? Worden
cu voor de werkelijke kostwinners, waar
omtrent natuurlijk zeer zorgvuldige detaii-
bepalingen noolig zijn, faciliteiten gege
ven en daarentegen de vrijstelling van
eenige zoons (geen kostwinners) opgehe
ven, dan wordt de algemeeneMruk ver
licht en armoede of verarming van tal
van gezinnen voorkomen. Dan heeft men,
straalde, zijne houding en manieren, zoude men
hem dertig jaren gegeven hebben maar zijne
ingevallen wangen, zijn gerimpeld voorhoofd,
en zjjn grijzend haar deden hem als veel ouder
kennen, en zijn leeftijd op veertig of vijf en
veertig stellen. Over de tuindeur leunende, met
een papier in de hand, knikte hij John, die
bezig was in den tuin, ter*jjl zijne grootmoeder
oppaste dat hg niet van zgn werk liep, vrien
delijk toe. //Dat Parker's Dew waarvan gij mg
verhaald hebt,// zeide bij //langs Wtdken weg
kan ik daarheen wandelen
Nadat John en zijne grootmoeder bijna in
hevigen twist over den kortsten weg geraakt
waren, gaven ze hem ten laatste eene terecht
wijzing zoo duidelijk als een Chiueesch pas
poort.
Breng mg eeue kom melk, juffrouw Sparks
en een stuk van uw lekker bruin broodik
zie dat ik een lange wandeling voor mij heb,
en heb eenige versterking n .odig Wilde hij
niet wat ham hebben, of kon hg niet wachten,
dat zjj een podding voor hem maakte, met twee
of drie eieren Neen bjj bedankte; bij dronk
de melk uit, stak het brood iu zijn knap/ak,
nam zgn met ijzer beslagen stok, en opende
juist het hek toen twee jonge dames naar bin
nen reden, waarvan de jongste, die buitenge- j
wooa schoon was, terwyl zij afsteeg, met een
genadigen blik do teugels ia zijne hard wierp.
De Oudste, minder seiioon, maar van een aange-
naam uiterlijk, aarzelde haar voorbeeld te vol
gen, en zag hem uitvorschcnd aan. Biddy Sparks
kwam naar buiten loopen, //John, John,// roe
pende; maar John, die er op gerekend had dat
sociaal althans, erae gr ote verbetering
aangebracht.
Het wil OD3 voorkomen, dat dit denk
beeld van Mr. Yan Houten de over
denking dubbel waard is. Wg hebben er
zoo d.kwerl op gewezen, dat ons leger
groote schatten eischt, en dat de belas
tingen vooral daarom zoo hoog moeten
opgedreven worden,^ omdat de uitgaven
voor doode en levende weermiddelen tel
kens stijgen. Ten einde nu de zoo noodige
populariteit vaa het leger niet geheel te
doen verdwgnen, moet niet gestreefd wor
den naar meerderen druk, gelijk uit de
afschaffing Ier plaatsvervanging zou voort
vloeien, maar naar opheffing, waar dit
kan geschieden.
En die verlichting zou op uitnemende
wjjze geschieden kunnen door de kost
winners eenige faciliteiten te verschaffen
door ze een korteren diensttijd toe te staan,
öf hen in werkelgken dienst op te roepen,
wanneer zg het best in hun gezin gemist
kunnen worden, öf aan de bedoelde ge
zinnen gelijk reeds vroeger betoogd
en ook in België bestaat voor het ge
mis van den kostwinner eene toelage uit
de schatkist toe te kennen.
In ieder geval is er een raiddel te
vinden om het militaire juk, dat gedragen
moet worden, te verlichten. Ook al weder
omdat de tegenwoordige Regeering den
socialen toestand van den handwerksstaud
wil verbeteren, moest zij trachten de mi
litaire lasten minder drukkend te maken,
vooral voor hen, die onbamiddeld zijn en
voor wie het offer, om deu militieplicht te
vervullen, ontzaglijk groot is.
De Regeeriug moest te eerder het- so
ciale bezwaar van de afschaffing der
plaatsvervanging inzien, nu] een der voor
naamste gronden, waarop van militaire
zijde steeds gewezen werd, weggenomen
is. Als militair hoofddoel, schrgft Mr.
VanHouten, werd steels vooropgesteld)
dat de afschaffing der dienstvervanging
gelegenheid bood met weinig kosten ge
schikt kader te erlangen. Dit motief heeft
thans ten gevolge der bepalingen omtrent
het reservekader zoo niet geheel, dan toch
grootendeels zjja kracht verloren. De heer
Yan Houten meent dan ook, dat uit
dit oogpunt thans geen urgentie der af
schaffing van de dienstvervanging, die al
leen de afzonderlijke behandeling kan wet
tigen, verdedigd kan worden.
Waar derhalve uit militair oogpunt de
voornaamste grond tot afschaffing der
dienstvervanging grootendeels niet meer
bestaat, heeft de Regeering voornamelijk
tot plicht om de sociale zijde der quaes-
zij met Imar gast aan 't praten zou blijven, en
die vermorid was van 't spitten, had «le wjjk
genomen naar het //Wapen van Brimble.//
„O, dames, het doet mij ver.-sohrikkelijlc leed
gg zijt wel goed, mg iheer duizendmaal
vergiffenis, miss laat ik de paarden houden,
mijnheer? waar zit John toch? Gij hebt
hein toch nog een oogenblik geledea hier ge
zien, mijnheer?//
Biddy wist zeer goed waar hg heen was,
maar zij veinsde bet niet te weten uit vrees
van John bij de damesin minachting tc bren
gen. Intusschen maakte de vreemdeling de paar
den bedaard aan bet ste/ige hekwerk vast, en
terwijl hij zgn hoed voor de jonge dames af-
uam, zeide hij tot Biddy //ik zal uw klein
zoon opzoeken en hem hierheen ze iden zij
staan hier veilig,// voegde hg er bij, met het
oog op de paarden, en sloeg vervolgens den
weg naar de herberg in, waar hg hem dacht
te vinden.
„Miss Brimble keek hem na, tot. dat hij uit
het gezicht wasmaar hare zuster Flora gunde
zich nauwelijks den tgd, dat hg buiten het be
reik was, of zg vroeg wie hg was, teiwgl zg er
bijvoegde //Ik dacht dat het iemaDd van het
boerenvolk was,//
„Hij woont hy mij in, miss, en is door en
d/or een fatsoenlijk heer al bevindt hij zich
hier,'/ zeide Biddy.
//Gaat binnen, als 't u belieft, dames de
kuikens zgn allen r.og in leven, miss Flora.
beu ei" trotsch 'op te kunnen zeggen dat ik
er geen eon verleren heb doe my hot tfoTioo-
jjgjg tiJrj unxnti
gOQ er een* zieD
tie te bezien. Zij moge bedeuken, dat in
onze dagen, wil het leger een kracht we
zen, waarop in tgden van nood kan wor
den gerekend, allea behoort aangewend
te worden om de lasten der burgerij voor
het leger te verminderen. Wezen wg reeds
vroeger op verschillende onnoodige ver
anderingen, die veel geld kosten, en op
vaak al te hooge pensioenen voor opper
en hoofdofficieren, de militie geeft ook
veel aanleiding tot rechtmatige klachten.
En wanneer daaraan niet wordt tegemoet
gekomen, is de Regeering er zelf de schuld
van, dat het leger niet kan praesteeren,
wat het, in aanmerking genomen de hooge
uitgaven er voor, toch behoort te geven.
Verbetering behoeft volstrekt niet altijd
te bestaan in het verhoogender uitgaven,
en in het bijzonder zouden bij het leger
betere toestanden kunnen verkregen wor
den door beperking en verstandige bezui
niging. Waar het leger staat in dienst van
land en volk, behoort eene wijze Regee
ring alle mogelijke weelde te weren en
er niet meer aan toe te staan dan noodig
is om zijue taak naar behooren te ver
vullen.
Hut is een sociale plicht van de te
genwoordige Regeering om dit in aan
merking te nemen. Mooie praatjes om den
werkinau te vleien mogen niet in tegen
spraak zgn met haar handelingen. Als
de Regeering werkelijk iets wil doen om
den socialen toestand van den handwerks
man niet te verergeren, laat zij dan afzien
van haar voornemen om de plaatsvervan
ging af te schaffen.
Wij beweren niet, dat hiermede de so
ciale quaestie zal zgn opgelost, want de
dienstvervanging staat slechts in zjjde-
liugsch verband tot het sociale vraagstuk,
maar toch mag de Regeering de werke
loosheid niet vermeerderen, wil zij niet
in tegenspraak komen met haar beloften
aan den werkmansstand.
Alles te zamen genomen, zgn er dus
nog heel wat bezwaren aan het voorne
men der Regeering verbonden, en wij mo
gen Mr. Yan Houten dankbaar wezen,
dat hij op enkele dier bezwaren de aan
dacht der Regeering heeft gevestigd. Zg
overwege wel, dat, indien de plaatsver
vanging eenmaal is afgeschaft, en het la
ter bleek, dat deze afschaffing niet aan
de verwachtingen voldeed, het niet ge
makkelijk zou wezen om ze weder in te
voeren.
En wanneer men, zooals Mr. Van
Houten de plaatsvervanging in tijd van
vrede vergelijkt met eene belasting in ar
beid, dan verdwijnt ook elke reden om
Brimble het verkiest, kau zij een kijkje neaien
van de fraaie schilderijen, die mr. Jobson in
de voorkamer heeft opgehangen
//Schoon, inderdaad z ide miss Brimble,
terwijl zij voor eene ruwe schets in waterverf van
een uitgestrekt landschap stond. //O, Flora, zie
eens, hoe buitengemeen fraai I// riep zij uit,
eu beschreef de verdieusten van perspectief,
kleur, enz., enz. Flora twijfelde volstrekt niet
aan de waarheid van hetge-n zij zeide, maar
schonk er niet veel aandacht aan. Terwij!
miss Brimble het in stilte stond te bewonde
ren, ging zjj met Biddy naar de kuikens, en
overstelpte haar met tal van vragen omtrent
haren inwoner.
//Jobson, wat een naam arme oude man 1
H ij is zeker ae een of ander laudkaartenmaker
of opzichter of zoo iets. En alzoo speelt hij op
de fluit Wel, wel, wat, moet dat prettig zijn!
En gij weet niet. van waar lig komt,nog waar
hij heen gaat, noch wat hg hier komt doen,
noch hoe lang hij hier zal bljjven Had bjj
maar een beteren naam dan zou 't. eun belang
wekkende geheimzinnigheid zjja maar Jobson,
en Math 'W Jobson nog daarbij, daar is waarlijk
niets geheimzinnigs aan vast te maken.//
Miss Brimble had niet al'een de reeds be
schreven tee.kening, maai- ook verschillende an
dere waarvan eenige wegens haar ruwe om
trekken, voor een gewoon oog niet te onder
sobeideu zouden geweest zijn met de meeste
oplettendheid bes houwd, en scheen nog niet
geneigd om ze te verlaten, toen Flora van haar
bezoek nasr haro kuiken tjoa tvodorkuordo. Toen
*5y over het Image unurro pad redeu, welke met
in de plaatsvervanging een voorrecht te
zien, dat slechts aan bemiddelden zou zgn
geschonken. Yan sociaal standpunt dus is
het een noodzakelijke eisch, dat de Re
geering van haar voornemen afziet en haar
in de Troonrede uitgesproken verklaring
terugneemt.
De Sultan w l aan het eiland Kreta
autonomie verleenen op de volgende voor
waarden
De Gouverneur zal door den Sultan
benoemd worden.
De Turkscbe troepen zullen het eiland
voortdurend blijven bezetten.
Kreta zal de Turksche vlag voeren.
De Chineesche Regeering heeft bevel
gegeven, dat haren gezant niet naar Ber-
Ign zal terugkeeren, en de onder-konin
gen der kust-proviuciën hebben in last
de kustforten te versterken opdat de ove
rige Mogendheden het voorbeeld van
Duitscbland te volgen zal worden belet.
Generaal Luikuangtaai heeft bevel
ontvangen om den Gouverneur van Shan
tung Lipingheng bij te staan met
8000 man ten einde met die troepenmacht
de Duitschers te verdrgven.
In den vroegen morgen van Woensdag
is op de spoorlijn van Tarbes naar Tou
louse eene verschrikkelijke botsing ont
staan tusschen een personentrein uit Tour-
nay en een goederentrein die van de te
genovergestelde richting in volle vaart
kwam aanrijden.
De schok was geweldig. Verscheidene
waggons werden verbrgzeld. Twaalf per
sonen werden gedood en een groot aan
tal gekwetst.
Spanje.
De Mi nister-president deed gisteren de
Koningin-Regentes mededeeling van de
constitutie, welke door den Ministerraad
omtrent de Antillen is vastgesteld.
De hoofdtrekken der constitutie zijn de
volgende: De uitvoerende macht zal wor
den uitgeoefend door den Gouverneur-ge
neraal, die door de Spaansche Regeering
benoemd wordt, met het recht van veto
over de besluiten der wetgevende macht.
De Senaat zal worden samengesteld uit
35 leden, van wie 17 voor hun leven be
noemd worden door Spanje en 18 door
verkiezing met twee trappen. Om lid van
den Senaat te kunnen worden moet men
op liet eiland wonen en een inkomen
hebben wan minstens 4000 dollars.
De Kamer zal zgn samengesteld uit 70
leden; de Regeering van het eiland zal
bestaan uit 4 ministers, die door den Gou
verneur worden benoemd. De begrootin
gen zul'en moeten worden behandeld en
goedgekeurd door de Kamers der eilanden.
zjjne overhangende takken een laan vormden,
die tot het heerenhuis scheen te behooren, ver
weet Flora hare zuster, dat zjj hare lievelingen
niet bezocht had, „de liefste diertjes in de
wereld,// zooals zij zeide.
//Wie of die man toch zjjn kan zeide mis»
Brimb'e, iu gedachten verzonken, en geen acht
slaande op de verwijten harer zuster.
„Och, de een of andere arme, oude, onge
lukkige kunstenaar of of maar wat
beteekeut dit P Ik geloof, Charity, datgg meer
belang in hem stelt, dan in mjjne kleine lie
velingen
«Ik wenschte wel,// zeide miss Brimble, „dat
ik Biddy meer omtrent hem gevraagd had.//
//Heb daarover maar geen zorg,//zeide Flora;
//ik deed haar iedere mogeljjke vraag, terwjjl
gij die dingen aan den muur stondt te beschou
wen. Zgn naam is Mathew Jobson; hjj staat
op het eene of ander ondenkbaar uur op te
vier of vjjf urena op een mat op den vloer
geslapen te hehbeD, de ongelukkige man, met
zjjn venster open als de melk binnen wordt
gebracht, drinkt bjj een lange teug daarvan
en eet bruin brood daarbij', en dat is zjjn ont-
bgtdan sluit hjj zichzelven op in de voorka
mer, en maakt die krabbels en schrappen
zoo als ik ze zoude noemen maar gjj na
tuurlijk weet het beter; dan rnkt bjj uit met
harde eieren en bruin brood in den zak, en
wandelt, niemand weet waarheen en komt niet
terug voor den avond, wan neer hy den dag
eindigt met een solo op de fluit, en nog wat
brood eu melk.
Vervolg tit Tweede Blad.)
