N I E IJ VV E
HbagBlaè voor cTSooró' en Suió
Moderne beschaving.
No 2846
Dinsdag 30 November 1897.
22ste Jaargang.
B 11 ti IV L A ft l).
Een onecht Testament.
Engeland.
Oostenrijk-Hongarije.
Frankrijk.
HMRLEMSfHE (O
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
/1,10
«1,40
«2,80
«0.03
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer71/a
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a, Contant.
Redacteu r-TJ itgever, W. KüPPERS.
Men moet ze hooren bluffen de moderne
Wereldhervormers over wetenschap en be
schaving, over opvoeding en onderwijs in
hun godsdienstloos bedrjjf. Ze weten wel
iets, maar zij wil'en niet weten dat het al
gemeen belang Godsdienst eischt, als uit
sluitend de hoofdvoorwaarde van het maat
schappelijk bestaan nl'er geslachten.
Opgezweept door hartstochten, welke de
moderne wereldling tot woeling en strijd
aansporen, daarbij de rampen des levens
Welke meestentijds het gemoed van den
mensch verbitteren, schokt en slingert met
de kracht zijner driften, zjjne teleurstellin
gen en zijne droefheden, werpt zich de w«-
reldling in een maalstroom van de bedwel
mende geuren des ongeloofs, dat alles met
zjjn kouden adem verstjjft en met zjjn
klamme vingeren besmet.
Wie durft ontkennen, dat de beschaving
der wereld door den geest der ontkenning
niet in gevaar is gebracht?
Zoodra het heidensche Rome zjjue goden
bespotte, stormden de barbaren met don
derend geweld op Rome's poorten lo*. Toen
Frankrjjk de priesters hoonde en uitjouwde
en eene veile deerne als godin der Rede
op het altaar plaatste, werd Parijs een
maalstroom en de Fransche natie een chaos,
Waarin moord en verwarring het land met
schrik en angst vervulden.
Tegenwoordig pronkt en praalt men met
vooruitgang; maar het is een gang die
de vaderlandsliefde, de eerlijkheid, de rein
heid en de mannelijke geest van onafhan
kelijkheid in het sljjk trapt. Wij zijn in
het tijdperk des ongeloofs verzonken, waar
uit hebzucht, zinnelijkheid en huichelarij
is geboren. De oude gezonde hartelijkheid
is verdwenen en de huichelarjj heeft hare
plaats ingenomen. De maatschappij is niets
anders meer dan eene machine, een elec-
trische motor. In de dagen onzer voor
vaderen hielp de groote man den arme,
en de arme man beminde den grooten man
FE U1LLETOX.
7 (Vervólg.
Alzoo praatte Mr. Brimble steeds voortter
wijl de vreemdeling op zijne beurt den Squire
vermaakte met belangwekkende beschrijvingen
Van personen, plaatsen en zaken.
Wel, gij schijnt overal geweest te zjjn, en
kent de geheele wereld 1" rep hjj uit. //Hier is
tojjn aankoop," vervolgde hjj, terwjjl zjj den
stal binnentradenen weldra luisterde hjj met
de grootste bewondering naar de opmerkingen
Van zjjn metgezel over het fraaie ros, en de bij
zonderheden, die hjj mededeelde over Arabische
en andere rassen maar toen deze hem eene
Verbeterde wjjze van ventilatie der stallen aan
de hand deed, werd de Squire een weinig ge-
tneljjkhij was er zeker van dat er niets beter
kon zjjn dan zjjn eigene inrichtinghij twijfel
de er niet aan dat Mr. Jobson gelijk kon heb
ben wat stallen ia andere luchtstreken betrof;
Haar, enz., enz., enz. En met de grootste drift
ging hjj voort zjjne bewijsgronden aan te voeren
tot dat hjj zich onder de vensters van het ver
trek bevond waar de dames gewoon waren des
Horgens te zitten.
Hier hield hjj plotseling op, en terwjjl hjj
«tallen en alles wat daarmede in betrekking stond.
Vergat, wees hjj naar Charity, die aan een der
Vensters gezeten was, en zeideZiedaar de
leerlinge, die ge zoudt ge kregen hebben. Ga
binnen, Mr. Jobson Mrs Brimble en hare
maar thaDS staat rijk en arm tegen elkan
der op en de arme staart naar den groo
ten man met het gevoel waaruit de Fran
sche revolutie ontsproten is.
Karakter geldt voor niets meer. Mannen,
die de weduwen beroofd hebben van hun
spaarpenningen en de weezen van hun erf
deel, worden in de kringen waar hun goud
kan schitteren, geëerd, als hadden zij hel
dendaden verricht. De boeken en tijdschrif
ten die het meest gelezen worden, zouden
eene Parijsche modderkolk onteeren. De
Regeeringen zoowel van stad en land komen
langzamerhand in handen van mannen, die
God en Godsdienst van het aardrijk trach
ten te verbannen. Er worden mannen naar
de Congressen gezonden, die zich schamen
moesten er te verschijnen, terwijl anderen
die in het tuchthuis behooren, dwaasheden
staan te verkoopen op het spreekgestoelte
in openbare vergaderingen.
Oproerige euveldaden nemen in aantal
toe. De geslachten zijn met Oostersche
schande bezoedeld. De zonen van mannen
die zich zouden geschaamd hebben te bor
gen, schamen zich niet om te bedelen. Bij
den man wordt de voorkeur gegeven aan
rijkdom boven een goeden naambij de
vrouw bedekt het zijden kleed de menigte
van zonden.
En waarom dit alles Omdat het on
recht ten troon is verheven, omdat het men
schel jjk opzicht wordt gediend en het recht
van den sterkste triomfeert, omdat de oude,
godsdienstige geest ingesluimerd, zoo niet
uitgestorven is; omdat de menschen, die
zich zeiven slechts als dieren beschouwen
voor wie alles met den dood eindigt, geen
geestelijken vooruitgang kunnen inaken.
Wij zullen het hierbij voor heden laten,
als genoegzaam aangetoond, waarheen ons
de moderne beschaving voert.
Italië.
Zoo men weet heeft mevrouw Dreyfus,
de echtgenoote van den wegens landver-
doehters. Abl miaa Cruden! ik had uw rijtuig
niet gezien. Hoe vaart de dokter Lieve, Mr.
Jobaon is een vriend van onzen ouden vriend
generaal Popham
«/Ten minste met hem bekend//, zeide de
vreemdeling, terwjjl hjj de groet der dames met
eene beleefde maar ongedwongen buiging be
antwoordde.
„Nu, nu gjj hebt ergens met hem g. diend,
niet waar Of hebt hem ergens gesproken of
zoo iets ik herinner mjj niet nauwkeurig meer,
wat er van is wjj hebben zoo veel onderwerpen
behandeld, dat ik mjj de helft niet meer her
inner van hetgeen wjj gesproken hebben.
De vreemdeling deed een kort, maar belang
wekkend verslag van zjj»e laatste ontmoeiing
met den generaal, dien hjj bij die gelegenheid
zoo duidelijk beschreef, dat er aan zijne be
kendheid met hem niet viel te twijfelen. Toen
dit ten einde was, scheen de Squire bevreesd
te zijn dat het gesprek zoude verflauwen, en
draafde als een jockey met zijnen nieuwen
vriend door over de meeste wetenschappeljjke
onderwerpen en overstelpte hem met vragen over
de Levant, Amerika, en iedere plaats waarover
zjj des morgens gehandeld hadden.
De vreemdeling scheen de schatting die op
zjjn onderhoudings-talent gelegd werd eer te dul
den, dan er met genoegen gebruik van te maken;
hij doorzag de beweegreden van Mr, Brimble,
die hem gaarne bjj zijne familie in een gunstig
daglicht wilde doen voorkomen, en daar hij zjjne
goedheid op prjjs stelde, vereenigde hjj zich
met zjjnen wensch. Charity en Flora zagen el
kander aan, de eerste met zegevierenden blik
raad veroordeelden kapitein Dreyfus, zich
tot Z. H. den Paus gewend om hulp, ten
einde invloed uit te oefenen om gepleegd
onrecht te herstellen.
Z. H.Leo XIII, kan zich niet mengen
in de uitspraak van een krijgsraad die ka
pitein Dreyfus wegens landverraad heeft
veroordeeld. Maar het Vaticaansch orgaan
de Voce della Vtrila 3preekt in een hoofd
artikel den wensch uit, dat de Duitsche
Keizer indien Dreyfus werkelijk on
schuldig is officieel zal doen verk aren,
dat deze Fransche kapitein nooit eenigen
spionneniienst aan Duitschland bewezen
heeft. Dat zou, meent het blad, een stap in
de goede richting zijn.
De bijeenkomst die te Londen heeft
plaats gehad tusschen de raachinefabrikanten
en de in opstand gekomen werklieden in
het machine vak, (werkstakers) heeft niet
het minste resultaat opgeleverd. Veeleer
is door die samenkomst de oneenigheid nog
sterker aan het licht gekomen.
Volgens de Kölnische Zeiiung zal het
schandaal-plegen in de Oostenrijksche Ka
mer van Afgevaardigden vooreerst niet
ophouden. De hoofdmannen der oppositie
moeten besloten hebben, tot het uiterste
vol te zullen houden.
De President der Kamer werd aange
vallen, hij werd van zijn zetel getrokken,
ontving een slag in het gelaat waarna men
hem uit de Kamer wierp.
De Regeering zal nu een weinig in auti-
democratischen zin gaan optreden om de
rebellen wat fatsoen te leeren. Niet minder
dan dertien Afgevaardigden werden Vrijdag
voor drie vergaderingen geschorst en uit
de zaal verwijderd.
Een groot aantal Duitsche studenten zijn
in hechtenis genomen.
Toen Zaterdag de Voor zit! er in het
Oostenrijksche Parlement de zitting wilde
openen, werd hij begroet met gefluit, kre
ten, trompetgetoeter en proppen papier.
Grooter kwajongensboel kan men zich
niet denken. Inmiddels drong de afgevaar
digde Wolff vermomd met een valschen
baard de vergadering binnen, hij werd
door de politie bij don kraag gegrepen, in
een rijtuig gestopt en door agenten te paard
hare bewering was juist geweest. Flora luis
terde voor een oogenblik naar hem, maar meng
de zicb weldra in een gesprek met miss Cruden
en hare. moeder over eenige nieuwe haakpatro-
nen, slechts nu en dan een uitroep doende als
er iets van bijzonder gewicht werd verhaald.
Mr. Jobson scheen evenmin de onverschilligheid
van het trio, als de diepe belangstelling, waar
mede Charity naar hen luisterde, op te letten.
Hjj sclieeu al zjjne aandacht op den Squire ge
vestigd te hebben, en hjj was klaarblijkelijk in
genomen met het genoegen dat bjj hem ver
schafte. Het oordeel van vrouw Sparks, dat hij
alles wist, scheen der waarheid naderbjj te komen,
dan zulks het geval is.
Bjj het ontbjjt waaraan hjj zich, zonder on
beleefd te zijn, niet kon onttrekken, bracht hij
den Squire in verru kking, door hem de ge
schiedenis van bijna iederen bekenden wjjn mede
te deelen en nam de dames, geene uitgezonderd,
voor zicb in door beschrijvingen van vreemde
vruchten en bloemen. Ieder voorwerp leverde
hem nieuwe st >f om den onuitputtelijken rjjk-
dom zijner kennis te ontvouwen, en het gemak
waarmede hij ieder opvolgend onderwerp behan
delde, en de volmaakte eenvoud zjjner manieren,
zco vrij van verwaandheid, gaf aan alles eene
tienvoudige bekoorlijkheid. Na zijn vertrek
want hjj weigerde stellig lot Mr. Brimble's
groote teleurstelling dien dag te blijven ont
stond er natuurlijk eene woordenwisseling over
hem onder de dames, terwijl de Squire, zooals
hij zei, hem van de „Plaats* uitgeleide deed.
i/O, mama, wat een manzeide Flora, //hjj
is nog erger dan een woordenboek; ik zou er
weggebracht. Ook de socialistische afge
vaardigden die waren uitgesloten drongen
de zaal binnen, zij werden verwijderd.
In de Ringstrasse te Weenen is door
de menschen massa het verkeer versperd.
Pe bereden uolitie maakt charges door de
straten. Een groot aantal personen zijn
gewond en gearresteerd.
Zooals bekend is, hebben de socialisten
te Al bi eei e eigen glasblazerij, daar zui
gen de patroons de werklieden niet uit
en wordt de verdiensten recht broederlijk
verdeeld. Maar wat nu, langza nernand
gaan de socialisten er van door, omdat ze
te weinig deelen, lal van werklieden heb-
ben de fabriek verlaten, hun wordt niet
eens een behoor lijk loon betaald en de
fabriek is met 245,000 franks hypotheek
belaff, meer dan de waarde. Er werden
zooveel meer flesschen gemaakt dan ver
kocht, dat, wilde men geen werkliedt-n ge
daan geven, de werkuren tot viji, ja vier
daags moesten verminderd worden. Kortom,
de geheele liquidatie der socialistische on
derneming schijnt nog maar eene quaestie
van tijd te zijn.
Toch is zelden eene zaak van kapilalis-
ten onder gunstiger omstandigheden be
gonnen. Wijlen mevr. Dembourg gaf
er 100.000 frs. voor en onder Bourgeois
werd bij de wet eene loterij voor haar
toegestaan welke nogmaals 100,000 frs.
in de kas bracht. En hoe er gecollecteerd
en reclame gemaakt is op alle denkbare
wijzen, is bekend.
Ondanks dit alles zal ten slotte, gelijk
het zich laat aanzieD, de stichting van
Jaurès, a's wapen tegen «patroons en
kapitaal» te baat genomen, slechts gestrekt
hebben om tal van arme misleiden te
gronde te richten, die toch reeds gearbeid
hebben onder reglementen zoo scherp en
streng, als geen «patroon» zou willen of
durven invoeren.
Zullen deze menschen nu geleerd hebben
wat patroon spelen is? Of zullen zij de
patroons die hun door een energiek drijven
hunner zaken, een fatsoenlijk loon betalen,
nog uitzuigers durven noemen?
De Hertog van Orleans heeft aan
kolonel Pace val een schrijven gericht
waarin hij betreurt, dat de roemrijke naam
van het Fransche leger, thans in gevaar
gesteld wordt. De Hertog keurt het af,
een hersenkoorts van krjjgen, als ik hem iederen
dag hoorde praten."
//Waar komt hij van daan P// vroeg miss Cru
den, een eenigszins oudachtige dame, met grjjs
haar en een gouden bril, en een mager gelaat
met scherpe trekkeD.
"Dat moet nog uitgemaakt worden,// zeide
mevrouw Brimble.
//Waar van daan gekomenriep Flora uit,
//wel, hjj is geljjk aan den man in 't sprookje
die door honderd deuren te geljjk binnen
kwam.//
//Mijnheer Brimble,// zeide zijne vrouw met
zekeren nadruk, texwijl zjj zich vertrouweljjk
tot miss Cruden wendde, //is zoo vreeseljjk on
voorzichtig, zoo gemakkeljjk te bedriegen, dat
iedereen hem beet kan nemen, die slechts zjjne
tong weet te roeren.//
//Het lijdt geen twjjfel dat deze man goed
weet te spreken,// zeide miss Cruden maar
waarom veronderstelt gjj dat Mr. Brimble is
beet genomen
„Z-g mij toch eens wat een edelman, die
geschikt is om hier in huis ontvangen te wor
den, en die een vriend van generaal Fopham
is, bij Biddy Sparks kan te doen hebben.//
//Biddy Sparkszeide miss Cruden, terwijl
hare wenkbrauwen zich onder baren bril frons
ten, //dat is inderdaad een zonderling kwartier
vooreen edelman.//
Wordt vervolgd.)
