N I f£ IJ W E
ïï>ag6laó voor <3Tooró- on
Een onverdacht getuigenis.
iVo 2858
Dinsdag 14 December 1897.
22ste Jaargang.
B UITDJNLA.N D.
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland2,80
Afzonderlijke nummers0.03
Dit blad verschgnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7l/3
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Redacteu r-TJ itgever, W. K P P E R S.
Zij, die sich voor het volgende
kwartaal op deze Courant abon
neer en, kostende in de drie maanden slechts
j 1.10 binnen en f 1.40 buiten de stad
ontvangen de nog deze maand verschijnende
nummers gratis.
ISSJP* Tegen Nieuwjaar verschijnt in deze
Courant weder een zeer boeiend feuilleton
getiteld: De twee Weezen.
Het is van algemeene bekendheid, hoe
sommige menschen gewoon zijn de Middel
eeuwen te bestempelen met den naam van
«duistere Middeleeuwen.» Evenzeer is bet
bekend, hoe die betweters menigmaal de
mond is gesnoerd, wanneer zjj in hun dwa
zen overmoed het gouden tjjdperk der
Middeleeuwen durfden belasteren en bezwal
ken; trouwens, dit viel den onvermoeiden
bestrijders van het liberalisme niet lastig,
want de meest welsprekende feiten der his
torie getuigen tegen bovenbedoelde gedach-
tenlooze phrase, als zouden de Middeleeu
wen tjjdperken geweest zjjn van duisternis
on onwetendheid.
Niettemin komt men telkens en telkens
Wederom met dezelfde lasterlijke beschul
diging voor den dag; en daarom willen we
bier eens neerschrijven, hoe de protestantsche
hofprediker Dr. Heinrich Thiele, van
Braunschweig, onder den titel: «De Kerk, de
beschavende macht in het leven der volken,»
de gedachtenlooze liberale phrase boven
bedoeld toelicht, alsook een geheele reeks
*an bekende aantijgingen tegen de Katho
lieke Kerk veroordeelt.
Ten tjjde van paus Innocentius III
(t 1216) zoo zegt de protestantsche schrp-
ver zien wjj de Kerk als de macht, welke
met hare feesten en wjjdingen het geheele
leven vervult.
Zjj neemt de pasgeborenen door het hei
lig doopsel in hare moederlijke armen; zij
legt hare handen zegenend op de verloofden;
«ij geleidt met hare gebeden en gezangen
FE PILLET OJV.
19
Een onecht Testament.
Vervolg
"Ja, zoo gaat het, dat is de dank, die* ik
inoogst zeide Blootworth die gevoeld» dat
Shady in geene zeer toegeefljjie luim was
"Ik wenschte wel dat ik nooit u of een der
tt*en gekend had mompelde hjj terwijl hij
bet vertrek verliet.
Mr. Blootworth," zeide Shady met een lich
ten kueh //verschoon mjj dat ik u terugroep,
maar het zoude mij leed doen mijn plicht te
Verzaken, ter wille van den een of anderen, hoe
pel dan ook natuurlijken wrok, die er in mijne
'iel moeht oprijzen, over uwen zeer onverdien-
den en onverwachten aanval, en daarom, om u
°Dnoodige moeite te besparen, neem ik de vrij
heid u te vragen of gij den sleutel noodig hebt
i°t hetzelfde doel waarvoor gij dien te voren
®ebt gevraagd?//
"Natuurlijk,» zeide Blootworth, driftig.
»Achzeide Shady, //ik giste dit wel ver-
Rïn mjj dan u te zeggen, dat de heer, wiens
haam ik niet goed verstaan heb, zich niet lan-
Berjdaar bevindt.//
'Niet !v
"Neen, zeide Shady, terwjjl hij zich wederom
h»»r zijne planten begaf daar ik hem mijn
*oord gegeven haddat ik niemand bij hem
'oude toelaten, en begrijpende dat gij den sleutel
nieuw zoudt vragen, deelde ik hem de ver-
'eg«nheid mede, waarin ik mjj bevond, welke
de stervenden zelfs over den drempel der
onzichtbare wereld.
Zij kroont en zalft de koningen, zij ver
pleegt de zieken en ongelukkigen, zp ver
troost de veriatenen en de bedroefden.
Zij is den machthebbers onontbeerlijk
door hare hoogere vorming; zij is den armen
dierbaar als hunne voorspreekster.
Zij treedt bemiddelend en vereffenend
op bij tweespalt en strijd. In haren schoot
vereffent zp de ongelijkheid der standen.
Zij neemt hare geestelijkheid, zelfs den Faus,
uit alle standen.
Zij smelt de veroverende en de onderwor
pen volksstammen in hetzelfde land tot
één volk samen, zooals bpv. in Engeland,
Frankrijk, Spanje en Italië.
Zjj beperkt de rechten der heeren over
de Ipfeigenen en geeft den eersten stoot
tot de langzamerhand gevolgde vrij making
der lijfeigenen.
Zij bepaalt de openbare zeden; zij vormt
volgens hare gedachten de taal;zij is het open
bare geweten. Op hare landgoederen geeft zp
de voorschriften voor tuin- en landbouw.
Rondom hare bisschopszetels eu kloosters
laat zij de menschen onder haren krom
staf dorpen en steden bouwen.
Met hare rijke middelen wordt zij de
voornaamste kweekster der kunsten.
Zp bouwt gaarne en zij bouwt stevig.
De oudste bouwwerken in Duitschland, die
nog met hunne muren goed-onderhouden
onder hun dak staan, zijn kerkgebouwen;
en daaronder zijn er, waarin nu méér dan
700, ja 800 jaren lang de gebeden en ge
zangen der geloovigen omhoog stijgen. Er
zjjn plannen ontworpen voor kerkgebou
wen, aan welker uitvoering men geheele
eeuwen heeft gearbeid en die thans nog
niet geheel voltooid zijn, bijv. behalve vele
Fransche kerken de Dom van Keulen en
zelfs de domkerk van Straatsburg.
De geheimen des geloofs werden in steen
uitgehouwen, werden in hout gesneden en
in kleurige beelden het christelijk volk voor
oogen gesteld.
daarin bestond dat ik öf jegens hem of jegens
u in eerbied moest te kort schieten en daarop
is hij heen gegaan.
//Welken weg mompelde de rentmeester,
zoodra hjj zijne stem weder genoeg meester
was, deze woorden te uiten.
//Ik denk niet dat hjj wenschte gevolgd te
worden, zeide Shady koel,// en heb hem daarom
niet nagezien."
//Laat hem dan gaan!,, zeide de rentmeester
barsch, terwijl bij Shady den sleutel toewierp;
//maar wat u betreft, ik zal u voor deze saak
in gedachten houden.»
„En ik zal mjjn best doen u voor deze zaak
te vergeten,// zeide Shady terwijl hij zjjn been
wreef, waartegen de sleutel met eenige vaart
was aangekomen.* Ik vrees toch, dat hjj op
de eene of andere wijze een slecht mensch is.
Hoe aangenaam is het tot deze onschuldige
dingen terug te keeren de bloemen met
teederheid beschouwende na in aauraking
te zjjn geweest met de ruwe hartstochten der
mannen ja, en zelfs van vrouwen,// voegde
hjj er fluisterend bjj, toen mr. Gillies hem in
de gedachte kwam.
//Het is er zoo mede gelegen, Jobson", zeide
mr. Brimble, dat elk huis zjjn kruis heeft, en
het mijne is er niet zonder.//
De Squire bevond zich nog aan tafelwaar
van de dames zoo even waren opgestaan en al
waar de vreemdeling dien dag als gast was aan
gezeten.
//Ik trouwde ten genoege van mjj zei ven, en
niet van mjjnen vader, hij bezigde echter eene
krachtdadig» manier om mjj te toonen dat hij
Bisschoppen en kloosterlingen zijn de
eerste bouwmeesters en stichters van groote
gebouwen. Uit de kloosters treden de eerste
schilders en schilderscholen te voorschijn.
Zelfs de wetenschap der geneesmiddelen
vond daar hare plaat".
De fijnste kunstarbeid in alle metalen
wordt bjj voorkeur door de Kerk beoefend; zjj
wendt die fijne kunst aan voor hare heilige
vaten en voor hare kostbare reliekschiijuen.
De kloosters der Augustjjuessen zjjn de
kunstscholen voor fijn borduurwerk, be
stemd voor de afwisselende versiering der
altaren, voor de priesterlijke gewaden en
voor vele kostbare tapijten.
Daar is eene beoordeeling, welke er een
genoegen in schept om deze zijde van het
kerkelijk leven en arbeiden onoplettend
voorbij te gaan en alleen te letten op de
groote welvaart en weelde. Maar dit is
eenzijdig en onrechtvaardig.
De middelen, welke der Kerk uit aller
lei bronnen toevloeien, zjjn door hare be
middeling wederom in velerlei kanalen,
vormend en bevruchtend, in het volksleven
teruggevloeid.
En door dit wederkeerig geven en ont
vangen is tusschen Kerk en volksleven zulk
een vaste band gelegd, dat zelfs sterke
tegenstroomingen dien band niet kunnen
verbreken.
Aldus schrijft over de werkzaamheid, over
de verdiensten der Katholieke Kerk een
tegenstander van die Kerk, gewis een man,
die onbevooroordeeld de geschiedenis bestu
deerd heeft volgens feiten en echte bron
nen; terwjjl domme zwetsers en schreeu
wers, zonder degeljjke kennis van de his
torie, maar met des te grooter onbeschaamd
heid den staf breken over de Kerk en haar
verleden.
De lasteraars der middeleeuwen doen
niets anders dan eenvoudigweg nabazelen
eu nabauwen, wat «Joodsch liberale» cou
ranten of «christelijke» leugenbladen in
hunne kwaadwilligheid of in hunne on
er anders over dacht en onterfde mjj. Wat
het geld betreft, maakte mij zulks niet veel uit,
want mr. Brimble had meer dan wij noodig
hadden.
Intusschen was ik verplicht afstand te doen
van mjjnen naam, en den haren aan te nemen,
alvorens ik van haar vermogen bezit kon ne
men, maar daar ik geen zoons heb, duet dat
niets tot de zaak. Als iemands haar hegint te
grijzen, dan weet hjj wat een naam waard is
hoewel do meisjes liever arme //De la Mark's»
dan rijke //Brimble's» zouden willen wezen
ten minste verbeelden zij zich zulks nu maar
geld is eene zeer aangename zaak, en voor een
fraaien naam zonder geld is niets te koop.»
»Gjj hadt nog een broeder zeide de vreem
deling, terwijl hij den wijn van zich afschoof,
dien de Squire hem toereikte.
"Jazeide de Squire treurig, //weet gjj iets
van hem
„Ik heb buitenlands iemand gekend die zeer
bevriend met hem was, hjj was bijzonder aan u
gehecht.»
"Gehechtzeide de Squire, met bewogen
stem, //wij waren één hart en ééne ziel Hjj
behoorde nu op Parker's Dew te zitten, in
plaats van dien daar,// zeide de Squire, en
dronk zijn g'as uit, //ik geloof dat ik best doe
er maar niets van te zeggen, Tom,// vervolgde
bjj op opgeruimder toon, //vertel mjj eens hoe
die vriend van Eustace heette?,/
//Gij zoudt hem toch niet kennen,// was het
antwoord, //maar ik zelf heb uw broeder gekend,
mr. Brimble.//
»Ha 1// zeide de Squire, en zag verrast op,"
wetendheid door middel van de drukpers
onder het volk slingeren en rondstrooien.
Hoe rijk de vruchten van het genie des
Christendoms in de Middeleeuwen waren,
getuigen de heerlijke kathedralen toen ge
bouwd, en de kunstvaardige goud- en zil-
versmederijen, de onschatbare glasschilder
kunst, de keurige borduurwerken, en zoo
veel andere wonderen van vernuft en geduld,
welke allen beheerscht werden door de ge
dachte om de kunst tot meerderen luister
Gods te doen strekken. En op die wijze
drong in alle klassen eene hoogere kennis
door, welke onbereikbaar is en blijft voor
een godsdienstloos geslacht. De kunst komt
van boven.
Zwitserland.
Door den Bondsraad is vastgesteld, dat
Zwitserland voor de deelneming aan de Pa-
rijsche Tentoonstelling van 1900 eene sub
sidie van 1,650,000 franks zal verleenen.
Een crediet voor de voorbereidende werk
zaamheden van 50.000 franks was reeds
vroeger toegestaan.
Oostenrij k-Hongarij e.
Keizer Frans Jozef heeft met zjjn
Regeeriug besloten om de Rijksdagleden
een poosje t'buis te laten. Zij zullen bin
nen twee of drie maanden niet vergaderen
krachtens art. 14 der grondwet. Inmiddels
zal de Regeering te Weenen de goede be
trekkingen tusschen Oostenrijk en Hongarjje
trachten te herstellen.
Als nu de Duitschers en socialisten maar
geen nieuwe grappen uithalen die de goede
bedoelingen van keizer Frans Jozef
omverwerpen.
Engeland.
In den laatsten tijd zijn de Britten er
op uit om hun leger te versterken. Lord
Lansdowne verdedigde in een bijeenkomst
van de Primrose League te Edinburg, de
inrichting van het Engelsche leger.
De Minister betoogde dat die inri hting
overeenkomt met de velerlei en bijzondere
eiscben die, in een koloniaal rijk als het
Britsche, aan het leger gesteld worden
gjj kendet hem, en nu eerst zegt gij mij zulks.//
//Gij hebt geljjk,// zeide de vreemdeling, //de
waarheid is dat ik veel van hem hield, en dat
toen ik u voor het eerst zag, de herinnering
aan hem zoo levendig in mjj werd, dat het mjj
onmogelijk zou geweest zjjn vaD hem te spreken.
//Men zeide altjjd dat wij in alles één waren,
zeide de Squire weemoedig, terwijl hjj bukte
om de tranen te verbergen die in zjj ne oogen
opwelden. //Wel// en hjj strekte zjjne hand
uit //nu hebben wij inderdaad een band van
vereeniging, Yertel mij alles, wat gij u van
hem weet te verhinderen.,,
//Al wat ik mjj van hem weet te herinneren
zeide de vreemdeling, met een glimlach, terwjjl
hjj de hem aangebodene hand schudde //dat
kan ik heden avond niet doen, het is nu
Een hevig geschel en het binnenkomen van
een bediende maakten plotseling een einde aan
het gesprek. //Dr. Cruden, mijnheer, komt daar
juist van Parker's Dew en wenscht u alleen te
Bpreken. Ik heb hem op uwe kamer gelaten.»
„Ik ben alleen,// zeide de Squire, //zeg hem
dat ik niemand dan e6n vertrouwd vriend bjj
mjj heb, en dat de wjjn op tafel staat. Hjj is
een van de beste kereltjes der wereld, de dokter,»
zeide hij, zoodra de deur gesloten was, //maar
hij klampt mij gedurig aan over eene verzoening
met dien kerel, die dien armen Eustace uit zjjne
goederen heeft gezet om er zelf bezit van te
nemen. Telkens als hij van het hongerleden
een lichte koorts heeft, komt hjj hier vertellen,
dat hij gaat sterven. Ik wil hem niet alleen
spreken.»
Wordt vervolgd.)
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
