NIEUWE
Beginselen.
Philantropie.
No. 2882
Vrijdag 14 Januari 1898.
22ste Jaargang.
B U 1T 15 IN Ij A jN L),
DE TWEE WEEZEN.
Rusland
Duitschland.
Engeland.
Oostenrijk-Hongarije.
4AR1EH8CHICODRAIT.
ffragêlaó voor éfiooró- on Suió-eXollanó.
ABONNEME NTSPRIJS
Per 3 maanden Yoor Haarlem
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlgke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUBEAU: St. Janstraat Haarlem.
/1,10
«1,40
«2,80
«0.03
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels
50 Cent
AGITE MA NON AGITATE.
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a. Contant.
Redacteu r-U itgever, W. KüPPERS.
In de Maasbode roept een Amsterdamsch
priester, nu zich verschil van meening
heeft voorgedaan, de beginselen in het ge
heugen terug. Beginselen immers, zegt hij,
zjjn onschendbaar de omstandigheden kun
nen vragen, dat men zwijge, maar dit zwjj-
gen heeft zpn grenzen nooit kan het van
Katholieken worden gevorderd, en nooit
kan hun van hun spreken eene grief worden
gemaakt, waar zwjjgen zou worden ver
loochenen of prjjsgeven der beginselen of
zelfs deze in twijfel laten trekken. Het zwij
gen in dusdanige gevallen, hangt samen
met het belang der waarheid en al zou
men een tegenstander ook niet kunnen over
tuigen, toch heeft men dan aan het recht
der waarheid voldaan; nooit mogen de be
ginselen aan personen opgeofferd worden.
Dat is taal die wij in onze dagen moe
ten hooren, en waaraan velen een les kun
nen nemen die onder de allemansvrienden
zich voortbewegen en vaak nog durven af
keuren en belagen, dat karaktervolle maD-
nen pal staan in den strijd waar het er op
aan komt hun beginselen als Katholieken
te handhaven en te verdedigen.
Het is eene valsche naastenliefde wanneer
wjj den vrede betrachten door het prjjs-
geven van onze beginselen.
Duidelijk wordt verder aangegeven dat
men8chlievendheid niet kan staan in de
schaduw der christelijke liefdadigheid. Een
der groote oorzaken van de huidige ar
moede is de buitenmate groote ontwikke
ling der industrie, samenvallende met eene
groote vermindering der zedelijkheid onder
de armen.
Ik geloof, zegt de Amsterdamsche pries
ter, dat de Katholieken het hierover ook
wel eens zijn.
Meer doet dus hij, die het zedeljjk kwaad
bestrjjdt onder de armen, die hen zedelijk
verbetert, dan die hun veel geld geeftde
FE Ü1LLETON.
II
Vervolg.)
«Bjj Boureille zie ik een vermogen, dat nergens
toe dientellende en domheid naast een
schatbjj ons zie ik voortdurend geldgebrek
niettegenstaande arbeid en kunde. Is dat recht
vaardig f Laten wij eens verstandig spreken
het moetIk ben er de man niet naar mij
illusies te makenmaar ben voornemens
Boureille te ontnemen, wat hjj mjj niet geven
wil.''
vBroeder!# riep de zieke hjjgende, terwijl hjj
met moeite opstond.
«Welnu, wat is er? Het woord is eruit. Ik
had er eigenlijk even goed over kunnen zwijgen.
Doe, alsof gij het niet weetLuister, ik wil
trachten u te overtuigen ik ben sterk en
bedaardIk wil slechts een wetenschappe
lijk vraagstuk oplossen meer niet. Op da Ber-
nadettes ligt het geld ongebruikt opeengehoopt
ik neem daar vijftigduizend franks op voorschot
van af. Wien benadeel ik? Op straat ontmoet
men méér dan één bankroetier, wien men de
hand reikt en die zich toch wel andere dingen
te verwijten heeft. Daar ik ernstig ben en mij
zelf volkomen kan beheerschen, doe ik er ai
den tjjd over; ik overhaast mjj niet en neem
alle mogelijke voorzorgsmaatregelen. Ik bereken
alle mogelijke kansen, die in mjjn nadeel zouden
Christelijke liefde heeft met zwakke gel
delijke hulpmiddelen meer goed aan de
armen gedaan, dan de grootste fortuinen
hun hadden kunnen geven. Ik denk hier
vooral aan Jan van den Biesen, den
edelen president der Vincentius-vereeni-
ging, aau jhr. van Nispen, aan zoovele
andere Vincentianen, bestrijders der dron
kenschap, van het vloeken en der ontucht.
Zjj zijn de grootste vrienden der armen,
niet hij, die hun het meeste geld geeft.
Het ware aangenamer geweest, dit alles
niet te zeggen, maar als men er ons toe
dwingt, door de zaken geheel valsch voor
te stellen en ons eene naturalistische en
materialistische opvatting op te dringen,
door voor de bloote philantropie eene re
clame te maken, die onze beginselen in
gevaar brengt, dan zullen wij niet langer
mogen zwijgen.
Eene geheel eenige, bewonderenswaar
dige huishouding is door Jesus-Christus
voor de maatschappij geleeraard. De rijke
werd bedreigd, werd vernederd, de arme ge
zegend en verhevenzonneklaar werd de
waarde van het geld beneden de waarde
der geestelijke goederen gesteld.
De arme moest bemind in gezelschap
van Christus (Bossuet, Panégyrique de St.
Franc, de Sales) en in hem moest ook be
mind de persoon van Christus zelf.
Ziedaar de liefde, die onze geestdrift
ontvlamd
Nog eens: wij ontkennen niet, dat de
philantropie goed kan doen en vaak goed
doet, maar dit is voor ons geene reden om
haar zóó te verheffenwij achten dit zelfs
zeer bedenkelijk in onzen tijd.
Nu kan men zeggen, dat wij dan onver
draagzaam zjjn. Ook dit woord moet echter
wèl worden begrepen.
Leerstellig onverdraagzaam is de Katho
liek bepaald in dezen zin, dat hij maar niet
met alle beweringen kan genoegen nemen
en niet aan alle stelsels dezelfde waarheid
kan toekennen. Mgr. Pie heeft gesproken:
kunnen uitvallen, laat niets aan het toeval over.
Mijn diefstal zal een kunstwerk zjjn van voor
zichtigheid, geduld en combinatiesalles is
vooruit berekend. Binnen zes maanden zendt
een onbekende de vijftigduizend franks terug,
die Boureille te kort komt, desnoods met samen
gesteld en interest.#
„Waar bljjft dan de diefstal?... zeg liever
gedrongen leening?//
«Neen, het is een misdaad.#
#Ik heb zin om die misdaad te begaan, dat
beken ik. Het zou zoo gemakkelijk zijn een
kind kan dieu man verworgen Ik ben bang
geweest
„Ziet gjj wel, een stem in uw binnenste kwam
daartegen op.#
«Neen, ik was bang, omdat de zon scheen,
des nachts is men moedigermaar ik was niet
bang, omdat ik vreesde later berouw te zullen
hebben.#
«Gjj blijft dus bjj uw voornemen
«Ik zou wel dwaas moeten zjjn als ik aar
zelde 1#
«En als men u ontdektbeschuldigt
veroordeelt
«Wees daarvoor maar onbevreesdik zal zelfs
met het toeval rekening houden.#
«Zweer mjj ten minste,# zeide de zieke be
vende, «dat gjj hem slechts wilt bestelen
dat gij het hem later terug zult geven.#
„Dat zweer ik u 1
«Gij wilt hem niet vermoorden, niet waar?»
«Neen, waartoe kan zjjn dood mij dienen?#
«En als hjj u verrast, u herkent; als hjj zjjn
schat wil beschermen?#
«Onze orthodoxie moet juist, naijverig, en
nauwgezet wezen.» Geen Katholiek zal dit
wel tegenspreken. Waar reclame wordt ge
maakt voor eene opvatting, die de Chris
telijke opvatting dreigt in gevaar te bren
gen, zouden wij niet aan een ongeoor
loofd zwijgen de voorkeur geven, zelfs al
moesten wij het verwijt der onverdraag
zaamheid niet ontgaan.
Komt bij dit alles, dat een philantroop
ook nog Vrijmetselaar der hoogere graden
is, dan wordt de zaak, hem hulde te bren
gen, nog bedenk el jjker dan zij reeds was,
door het enkele feit, dat wij met het hul
digen der philantropie onze beginselen in
gevaar brengen.
Laat men Jan van d e n B i es en hul
digen, hij heeft geheel Nederland welge
daan op de edelste en meest Christelijke
wijze. Maar dat andersdenkenden, die niet
staan op ons standpunt, een philantroop-
vrijmetselaar hulde breugeu, dit kan voor
ons geen reden zijn om daaraan mede te doen.
Men kan in een karakter geen spitsvon
dige onderscheidingen maken men eert
publiek den geheelen mensch men hul
digt iemand niet om zijn karakter onder
protest men kan den phi antroop niet
hu'digen en tevens eenige andere publieke
hoedanighelen van dien mensch gispen. Deze
begioselen moeten niet over het hoofd ge
zien worden.
Graaf Delianof, Russisch minister van
onderwijs, 's te St. Petersburg overleden.
De heer Delianof werd in 1818 te
Moscou geboren en heeft aan de hooge-
school in deze stad zijn opleiding genoten.
Na zijn studiën te hebben voltooid, trad
hij in Staatsdienst. Van den aanvang van
zijn loopbaan als staatsambtenaar was hij
verbonden aan het departement vau ouder
wijs en lip doorliep daar alle rangen, tot
dat Czaar Alexander III hem in 1885
tot minister benoemde.
Jan de Montmayeur streek met de hand over
zjjn voorhoofd. Hjj had plotseling iets roods
voor zjjn oogen zien schemeren. Hjj verzette zich
tegen die aandoening, welke hjj als eene zwak
heid beschouwde.
«Wees ook daar niet bang voor; ik zal voor
zichtig zijn.#
«Maar als zulks toch eens gebeurde?#
„Welnu 1 als ik hem dan niet dood, ben ik
verloren. Kies dus zelf.»
George barstte in snikken uit.
#Jan, doe dat nietdat is afschuwelijk
stel uw geduld op de proef, het geld Zal wel
van eene andere zijde komenDat denk
beeld in zich te moeten ronddragen! Wilt
gjj mjj dan ook dooden?»
Montmayeur antwoorde somber:
Alles zal best afloopen Als ik eraan
denk, arme George, dat de geneesheeren u mo
gelijk konden genezen, wanneer gjj hun voor
schriften kondet opvolgen en dat gjj door
gebrek aan een j aar duizend franks, de baden
niet kunt gaan gebruiken, die zjj u aanraden,
dan wordt het mjj droevig te moede.»
„Luister, Jan, ik wil liever nog langer ljj-
den liever sterf ik, maar breng uw plan
niet ten uitvoer. Laat mjj met een genist ge
moed ik zal het niet lang meer maken
Het zou vreeselijk zijn heen te moeten gaan met
dien andere, stuiptrekkend, vermoord voor
oogen.»
«Gjj ovenlrjjft, George. Kom tot u zelf
«Ik mi% helaas, de kracht u te weerstreven
ik kan u slechts door tranen en gebeden terug
houden veracht die niet, Jan.»
Keizer Wilhelm heeft Zondag-avond
onverwacht een bezoek gebracht aan den
Russischen Gezant te Berlijn, en is een half
uur met hem in gesprek gebleven.
China.
De leening van zestien millioen pond
sterling, die China denkt te sluiten, valt
hoogstwaarschijnlijk in het water.
De onderhandelingen worden vertraagd
door het dralen der Chineesche Regeering
in het voeren der financieele operaties voor
de leeuing en door enkele andere moeilijk
heden, welke door China worden opge
worpen.
Bovendien bestaat er onzekerheid of wel
voldoende dekking zal zijn te verkrijgen.
Gedurende bet jaar 1897 dus in een tijds
verloop van 12 maanden zijn er in de stra
ten van Londen door de straatvegers ge
vonden f 88,000 in goud, zilver en papier;
f 1750 aan wissels, f 62,000 aan Ameri-
kaausche spoorwegaandeelen, 68 dames
horloges, 6 heerenborloges, 212 ringen,
134 broches, 618 armbanden, niet gespro
ken van 98 tooneelkijkers en valsche ge
bitten.
De taalquaestie in Oostenrijk schijnt op
den weg van eene minnelijke schikking ge
bracht te worden. De minister-president
baron Von Gautsch, gaf althans den
Czechischen afgevaardigden de verzekering
dat de vertegenwoordiger der Regeering
in den Landdag haar meening over de taal
verordeningen zal uiteenzetten en de maat
regelen zal aangeven welke de Regeering
denkt te nemen om de ontevredenheid
der Duitschers te doen bedaren.
De Czechische afgevaardigden verklaar
den dat alle betrekkingen der Czechische
groep met het Ministerie zullen worden
afgebroken, wanneer niet het beginsel van
de gelijkheid der talen en van de eenheid
van het rijk streng wordt geëerbiedigd.
Aan het gouden Regeeringsjubilee,
dat keizer Frans Joseph dit jaar denkt
te vieren, zullen keizer Wilhelm, de
Koning van Saksen, de Prins Van Wa
les en de Kroonprins van Italië deelnemen.
«Den dag, waarop wjj rjjk zjjn, waarop ik
heimelijk Boureille hePgeld zal hebben terug
gegeven, dat ik hem nu moet ontstelen, dien
dag zult gij zeggen dat ik goed gehandeld heb,
broeder.//
„Nooit, nooit!//
«Wanneer gjj eindelijk verzorgd kunt worden
zooals het behoort, en ten slotte geneest; wanneer
ge mjj rjjk en beroemd zult zien, zult gij mijne
handelwjjze goedkeuren.»
«Ik ben bang; ik ben bang
//Nogmaals, laat mij begaan. Binnen drie
dagen is het geschied,//
De zieke sprak niet meer tegen hjj viel in
zijn armstoel terug, zenuwachtige snikken be
nauwden hem, maar plotseling hielden zjj op.
De arir.e man bleef onbeweegljjk liggenbjj
was doodsbleek, de oogen sloten zich, de mond
was half geopend, de kleur verdween van de
lippeD, alsof hjj ging sterven,
Hij was slechts bewusteloos.
Tegen het vallen van den avond verliet Jan
de Montmayeur de fabriek en richtte zjjne
schreden naar de Beruadcttes, doch niet recht
streeks, maar integendeel langs een grooten
omweg
Hjj deed zulks om niemand tegen te komen
en ging de arbeiders, die op het veld bezig
waren, zoo ver mogelijk uit den weg.
Allereerst wilde hjj de plaats verkennen, ten
einde op het beslissende oogenblik zonder aar
zelen te kunnen handelen.
{Wordt servilgd.)
