No. 2896
Maandai> 31 Januari 1898.
2>ag6lad voor cföooró- on Suió-dCollanó
22sle Jaarffant
De kracht der Regeering.
B I T Hi IN L A i\ L).
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
DE TWEE WEEZEN.
Italië.
Oostenrijk-Hongarije.
Engeland.
Frankrijk.
Duitschland.
tj
O 11
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het baitenland 2,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
■vjrMMNXimMïr
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
50 Cents.
7 Ht»
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con tant.
AGTTE MA NON AGITATE
Hoojdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale Publicité Etrangèn
G. L. DAUBER Co. JOHN, F.JONES Smcc., fans Slbis Faubourg Montmartre
De tegenwoordige liberale Regeering heeft
in de verkiezing van den heer Mees in
het vierde district van Rotterdam een Hin
ken steun gekregen. De pas gekozen Af
gevaardigde is wel in de plaats gekomen
van een lid, dat dezelfde politieke richting
was toegedaan, maar het kan niet ontkend
worden, dat de goede eigenschappen van
den heer Mees hem tot een begeerlijk
Kamerlid voor de liberalen moesten maken.
Daarenboven heeft de heer Mees een
ernstigen concurrent gehad in den candi-
daat, waarmede hij in herstemming is ge
weest, zoodat zeer zeker de liberalen, zij,
«die dit Ministerie een goed harttoedragen»
zou de A. R. Ct. zeggen een pak
van hun hart gewenteld hebben geroeid,
toen hun vereerde partijgenoot zijn vroege-
ren zetel in de Kamer had heroverd.
Zulk een moedgevend feit heeft het Ka
binet ook wel noodig gehad om eenigszins
zijn zelfvertrouwen te herkrijgen. Dat zelf
vertrouwen zal wel geschokt zijn geweest
na de vele minder aangename gebeurtenis
sen, die zich in de jongste maanden op
politiek gebied hebben voorgedaan, zoodat
de verkiezing van den heer M e es het Ka
binet bepaald een hart onder den riem heeft
gestoken.
Of nu de Regeering geheel en al ge
holpen is en in staat zal wezen om haar
programma te verwezenlijken, durven wij
niet te beweren. Men weet, wat de Re
geering wil. Zij stelt zich voor om twee
wetten in het leven te roepen, die het
grootste deel van ons volk niet verlangt,
nl. de invoering van den persoonleken
dienstplicht en die van den leerplicht, ter
wijl zij overigens ook de sociale wetge
ving wil uitbreiden. Dit laatste deel van
haar programma is echter zeer vaag aan
gegeven en tot op het oogenblik weet men
nog niets nader omtrent de beloofde werk
zaamheid op sociaal gebied, zoodat daar
over niets gezegd kan worden.
Maar de persoonlijke dienstplicht en de
leerplicht, dat ziju twee zaken, waaruit
men duidelijk de bedoeling en het streven
der Regeering kent. Dat zij voor de tot
stand koming daarvan niet behoeft te re
kenen op eenigen steun der Katholieken,
is iets dat van zelf spreekt. Het Kabinet
zal nog wel zooveel van de geschiedenis
der laatste jaren weten om zich geen il-
lusiën te maken omtrent onze gezindheid
ten opzichte van de afschaffing der dienst-
vervanging. Waar de Minister Bergan-
sius zijn ministerieel leven heeft inge
boet, doordien van onzen kant geen mede
werking werd geschonken aan zjjn voor-
FEU1LLETO A.
25
Vervolg.)
//Zeker, dat middel bestaat.//
//WelkP Is het onder mjjn bereik?//
„Ja."
//Dan zal ik het te baat nemen, wat het ook
zjjn moge. Wijs het mij.//
//Gij beweert, dat Boureille de eerste malen
gev eigerd heeft u geld te leenen, doch dat hij
u gisteren eindelijk de zesduizend franks ge
geven heeft, die gij noodig hadt.//
//Dat is de zuivere waarheid
//Revrgs zulks.//
//Op welke wijze. Ik kan u slechts mjjn
woord geven."
„Het is toch niet denkbaar, dat Boureille u
op uw herhaald aandringen, zulk een som zal
gegeven hebben zonder getuigen zonder zelfs
eene schuldbekentenis van u te eischen. Deze
waarborg, zjjn ver-
juinen in geval van
tdbekentei/is ge
loodsbleek.
ijk hache-
^.ige be-
Een
O- één
stellen, waardoor de persoonlijke dienst
plicht zou ziju ingevoerd, daar is het zoo
duidelijk mogelijk, dat deze Kegeering niet
nog minder kan hopen op den steun der
Katholieken bij de door haar voorgeno
men afschaffing der dieustvervanging.
En wat den leerplicht aangaat, hiervan
/ijn ook de auti-revolutionnairen zeer af-
keerig, zoodat de kansen van de invoering
van dit beginsel in onze wetgeving ge
ringer zijn dan voor den persoonlijken
dienstplicht.
Doch de partpen aau de rechterzijde
der Kamer, zelfs indien zij het al met
elkander eens zijn, vormen slechts de min
derheid, en met het oog daarop alleen zou
de Regeering niet behoeven te schromen
met de twee genoemde voorstellen voor
den dag te treden. Er zijn wel meer wet
telijke maatregelen tot stand gekomen
door middel van de helft plus een, zoodat
de Regeering zeker niet zou aarzelen zich
neer te leggen bij eene goedkeuring, door
de Kamer van bedoelde maatregelen, ook
al verwierven zij de kleinst mogelijke meer
derheid.
Dit alles zou het Kabinet niet hinderen^
wanneer het kon rekenen op eene vast
aaneengesloten meerderheid, al ware die
nog zoo gering. Maar het is bekend,
dat die meerderheid niet bestaat, en de
liberale partij zich gesplitst heeftin groe
pen, die elkander wederkeerig bestoken.
Om in de eerste plaats te noemen de
sociaal-democraten, zjj behooren tot een
slag liberalen, die voor de Regeering nim
mer te vertrouwen zijn. Het eenige, dat
een liberaal Kabinet kan doen om huu
medewerking te verkrijgen is nu en dan
hun schoone idealen te verheerlijken en
er heel zachtjes bij te voegen, dat die ide
alen wel verwezenlijkt zullen worden, als
men maar wat geduld wil hebben. Maar
de steun der sociaal-democraten kan voor
haar niets dan een meevaller wezen. De
Regeering mag er niet op rekenen.
Dan zijn er liberalen, die zich nog eens
afzonderlijk met den bijnaam van demo
cratisch tooien. Hun voornaamste woord
voerder is mr. A. K er dijk, die zich nog
maar niet vereenigen kan met de Kieswet
van den Minister Yan Houten en deze
antipathie toont dooi in sommige opzich
ten steun aan het Kabinet te onthouden.
De democratische vooruitstrevenden willen
vóór alles nog eens eene Kieswet-verande
ring, zoodat zij slechts onder reserve met
de tegenwoordige Regeering medewerken.
Maar men heeft ook liberalen, die het
de Regeering maar nie.t vergeven kunnen,
dat zij onder haar leden mannen van het
soort Tak van Poortvliet telt. Deze
verbijsterd als hij was door al de vragen welke
hem verstrikten zonder dat hij erin slaagde
zich daaruit te redden, hij verloor het hoofd
en daar de waarheid hem tot nu toe zoo
we:nig gebaat had, beproefde hg nu met een
leugen uit de klem te geraken. Hij mompelde
met een van vrees en aandoening trillende
stem, terwijl zijn eerlijke handen beefden en de
tranen hem in de oogen schoten
//Maar ja, een schuldbekentenis dat spreekt
vanzelf.//
//Hagij hebt dus ten behoeve van Boureille
een schuldbekentenis geteekeud van de zes
duizend franks, die hg u geleend heeft?//
//Maar zeker, natuurlijk zeker,// stot
terde bjj.
De Moraines haalde diep adem en glimlach
te goedig.
//Des te beter, dat doet mij werkelijk ge
noegen,// zside hg. //Gij hebt een eerlijk voor
komen, het zou mg gespeten hebben als ik mg
in u vergist en een moordenaar ontmoet had,
waar ik een braaf man verwachtteWaarom
hebt gij mij zulks, voor den drommel, niet
eer gezegd
„Omdatik ik het niet wistzeide
de ongelukkige, wien het zweet uitbrak, en die
toch een uitweg scheen gevonden te hebben
een uitweg ten Roste van een leugen.
Maar zjjn hoop is van korten duur. Weldra
maakt zich weder een vieeselijke angst van
hem meester.
De Hechter vraagt:
//In welke woorden is die schuldbekentenis
vervat
liberalen zullen zeker niet hun steuu ver-
leenen aan ultra-radicale voorstellen der
Regeering, zoo zij daarmede rnoehfc komen.
Zij geven hun medewerking ook voorwaar
delijk en de Regeering kan in vele ge
vallen niet op hun hulp rekenen.
Toch is er natuurlijk een kringetje van
mannen, waarop het Kabiuet kan bouwen.
Zij gevoelen het, hoe de groote liberale
party van vroeger jaren aan het verloo
pen is en hoe slechts door het voorbijzien
van kleine geschillen er nog iets van te
recht gebracht kan worden. Zij roepen
in deze dagen angstig de afgeweken scha
pen bij de liberale kudde terug en doen
klaagliederen hooren over de verblindheid
der links en rechts afdwalenden.
Met zulk een steun wil de Regeering
nu een tweetal hervormingen tot stand
brengen, waarvoor zij noodig had eene
sterke parlementaire meerderheid.De vraag
dringt zich op den voorgrond, of het Ka
binet, toen het in 't vorig jaar zijn pro-
j gramma samenstelde, er wel op gerekend
heeft, dat de zaken konden loopen, zoo
als zij thans geloopen zijn. Indien het toch
toen voorzien had, dat de liberale partij
in den laatsten tijd zoo zou afbrokkelen,
waarschijnlijk zou men zich wel gewacht
hebben voor de aankondiging van een
tweetal onderwerpen, die alleen door een
krachtig liberaal Bewind konden voorge
steld worden.
Indien de Regeering bij haar oorspron
kelijk werkplan blijft, voorzien wij dagen
van hevigen strijd op politiek gebied. Het
is bij de beraadslagingen over de Begroo
ting in de Tweede Kamer, en in de af-
geloopen week ook in de Eerste Kamer,
duidelijk en bij herhaling gezegd, dat van
onzen kant, nu de loop der politieke om
standigheden de tegenwoordige Regeering
aan het roer heeft gebracht, gestreefd
wordt naar samenwerking met haar. Van
geen enkele zijde heeft de Re^eering iets
kunnen vernemen van plannen tot een
systematisch obstructionisme. De meest
mogelijke hulp is aan het Ministerie toe
gezegd, in 't bijzonder, waar het ook den
weusek te kennen had gegeven om op
sociaal terrein werkzaam te wezen.
Nu liet evenwel optreedt, als had het
eene krachtige partij achter zich, die in
ieder opzicht met het programma der Re
geering meeging, schijnt het ons toe, dat
de Regeering haar kracht overschat en als
't ware een overmoed wil toonen, lie
eigenlijk het gevolg is van haar zwak
heid. Zeiden wij in den aanvang, dat het
noodzakelijk zelfvertrouwen der Regeering
wel eenigszins geschokt moet zijn, indien
zij meent door een stouten stap in libe
raal-dogmatische richting bracht en macht
te zullen verkrijgen, dan zal zij onder
vinden, wat de heer Van den Biesen
iu de Eerste Kamer zeide, dat wij met
al de middelen die ons ten dienste staan
zullen trachten de laatste spraukels der
vrijheid te behouden.
Zoowel voor de Regeering als voor ons
vaderland hopen wjj daarom, dat de beide
niet-begeerde zaken, waarmede zij ons
begiftigen wil, door haar worden achter
gehouden. Zij zal dan in dit blijk van
politieke zelfbeheersching meer kracht
toonen en zich meer steun waardig maken
dan door eene daad van overmoed die
veel kans heeft te mislukken.
Hij zoektlig moet iets verzinnen. Daar hij
gewaagd heeft te liegen, moet hij zgn lengen
volhouden,
Hij is verward en weet niets te antwoorden.
„Herinnert gij u zulks niet?// vroeg De
Moraines.
//Ik heb zulk een zwak geheugen
//Denk eens goed na.//
En Doriat sprak met gebogen voorhoofd, de
oogen half gesloten
//Deze schuldbekentenis geleek op alle andere.
Er stond op:
//Ik ondergeteekende, Michel Doriat, beken
schuldig te zijn aan Boureille, de som van
zesduizend franks aan mij Ier hand gesteld
heden den 5en Mei 1870."
//En is dat alles?//
//Ja, mgnheer, dat is alles,// zegt Doriat.
Hij wacht. Wat zou de Rechter hem nog
vragen? Of zal hij him laten heengaan?
//Waar heeft Boureille die schuldbekentenis
gelaten
//Dat weet ik niet.//
//Hij zal haar toch wel in uw bg/.iju iu de
eene of andere lade geborgen hebben
„Hij had ze nog in de hand toen ik vertrok.//
Mijnheer de Moraines wendde zich nu tot
Gauthier in het andere vertrek, en vroeg met
eenige verheffing van sten"—"""
„Weet ge ook
van waarde
In "a
te-
De sociaal-democraten hebben het plan
opgevat, manifestaties te houden op den
dag dat het voorstel tot vermindering der
graanrechten in de Kamer in behandeling
komt. Nu de Regeering elke manifestatie
van de socialisten zal verbieden, heeft men
nog heel wat grappenmakerij te wachten.
Pe storm tegen de taalquaestie schijnt
tot bedaren te komen. Keizer Franz
Jozef, heeft dan ook op het hofbal te
gen Dr. Kathrein gezegd, dat hij met
de resolutie van den Tiroolschen Landdag
in zake deze quaestie ten hoogste was
ingenomen. Nu, daarin werd de wensch
uitgesproken dat meD aan de rechtmatige
grieven van de Puitschers in Bohemen en
Moravië door radicale wijziging der taal
verordeningen zou tegemoetkomen. Mis
schien is de Keizer, die niets dan vrede
en eendracht wil, tot de overtuiging ge
komen, dat de ordonnantiën van Baden i
juist het tegendeel bewerkten.
Te Londen heerscht in vrij hevige mate
de influenza en het zachte winterweer
maakt den gezondheidstoestand er niet
beter op. Hct aantal sterfgevallen aan in
fluenza is in de laatste week meer dan
verdubbeld, terwijl ook de sterfte aan ziek
ten, die als een gevolg van influenza
beschouwd kunnen worden, dubbel zoo
groot is.
Nu de werkstaking iu het Britsche
niachinebouwvak ten einde loopt, maken
Engelsche bladen de volgende kostenbe
rekening.
De werkstaking heeft zeven maanden
geduurd. De tien Takvereenigingen welke
bij de «Vereenigde Ambachten» zijn aan
gesloten tellen 110,000 leden, waarvan
92,000 behooren tot de vereeniging der
Britsche werktuigmakers. Daarvan wa~en
31,000 zonder werk en bij aanverwante
vakken waren ten gevolge der lock outs
nog 7000 man werkeloos. Bovendien had
den 5000 bekwame, niet aangesloten werk-
//Dat kan mogelijk ziju.//
Mijuhecr de Moraines gaf den commissaris
van politie een wenk, waarop deze in het slaap
vertrek verdween. Hij b'eef daar bij het schijn
sel van een lamp meer dan een kwartier zne-
keD. De stilte der hoeve werd slechts verbro
ken door het schuiven der papieren, welke door
zgne handen gingen.
Montmnyeur werd ougerust.
Hij vermoedde niet in welk een angst Dori it
verkeerde hij kon niet raden, dat de arme dui
vel uit lafheid zijn toevlucht tot een leugen had
genomen daarom geloofde hij, dat deze de
waarheid had gezegd en dat de schuldbekente
nis bestond.
„Deze schuldbekentenis,// mompelde lig, //zal
de zaak een geheel andere gedaante geven. Van
Doriat zou dan geen sprake meer zijn.
De commissaris van politie kwam terug.
„fk heb niets gevonden,* zside kg //en er
I is ook bepaald niets
//l)at is onmogelijk!" bracht Doriat hape
rend uit.
//Het is toch zoo; zoek zelf ma/r.//
//Dan zal Boureille haar hel beu weggewor
pen of verloren of verbrand."
*0, o, en waarom dat?//
Schaamte en vrees beletten hem nog een
woord uit to brengen.
Hg viel op een stoel neder en barstte in
u los.
^loraines, die hem geen oogenblik uit
(verloor, zeide „Doriat, beken maar,
schuldbekentenis niet les'aat en ook
ah heeft.//
lieden mede het werk neergelegd. Ook
deze zijn uit de kas der vereeniging van
werktuigmakers onderhouden.
De Amalgamated Society of Britiscli En
gineers bezat bij den aanvang van de werk
staking een fonds van 360,000, waar
van 60,000 niet voor eene werkstaking
mochten worden uitgegeven. Zij ontving
van de 60,000 leden, die aan den arbeid
bleven, ongeveer 300,000 en van buiten
140,000. Dat maakt te zamen een sta
kingskas groot 740,000.
Gemiddeld heeft de A. S. E. per week
aan 32,000 man uitkeering betaald, zijnde
een totaal bedrag van 720.000.
H-1 rechtstreeksch verlies van de werk
lieden aan loonen wordt op twee miliiceu
pond sterling geschat, maar in deze som
zijn niet inbegrepen de verliezen van werk
lieden van aanverwante vakken. Zoo scbat
de secretaris van de vereeniging van ketel
makers, het verlies voor zijne vereeniging
op 150,000. Andere kleine vakvereeni-
gingen hebben haar fondsen geheel uit
geput.
Het totaal verlies aan loonen van de
leden der vakvereenigingen wordt op drie
millioen pond sterling geraamd.
Zegge drie millioeu pond sterling of
zes en-dertig millioen gutden is de werken
de klasse armer geworden. En wat heb
ben de stakers nu gewonnen Letterlijk
niets Hebben wij niet het volste recht
om de organiseerders van werkstakingen
opruiërs en bedriegers van het volk te
noemen 1
De heer Jules Fa ure, president der
Fransche Republiek, heeft het Parijsche
krankzinnigengesticht Saint Am,e 1/CiiuOuv.
Spotvogels vertellen, dat hij is gaan zien
of er nog plaats is, nu te Parijs in den
D r ey f u s-rommel zooveel waanzin wordt
ter markt gebracht. Daar zijn in Parijs
stroomingen van ziekelijken aard waar te
nemen in de dagelijksehe omgeving. Is
het niet bespottelijk, dat de vrijgesproken
Panamisten een gemeenschappelijken maal
tijd willen aanrichten De Panama-pro
cessen zijn achter den rug, nu krijgen
wij eene reeks D r e y f u s-processen er
voor in de plaats.
Joseph R e i n a c h zal Henri Ro-
chefort vervolgen, omdat deze in ziju
l'Intransigeant hem heeft gelasterd. Dit
is het voorspel van de rechtsvervolging:
tegen den heer Zola, welke op haar'oenrt
gevolgd zal worden door den eisch van
de experts in de schrijfkunst, wier be-
voegdheil en eerlijkheid aangerand zijn.
Ue advocaten beleven te Parijs een
voordeeligen tijd.
Naar men te Berlijn vertelt, hoeft kei
zer N i c o 1 a a s van Rusland bij een ka
meraadschappelijk feest van de officieren
van het Preobrazjenski-regiment gezegd:
«Ik had al lang aan uwe uitnoodiging
gevolg willen gevenmaar ik voelde
me bezwaard door de gebeurtenissen in
bet Verre Oosten, inzonderheid de moei
lijkheden met Japan. Nu is goddank a'les
Doriat weende nog heviger;
Plotseling echter gaf hij zulk een hevigen
slag op de tafel, waaraan de Rechter van in
structie zat te schrijven, dat papier en inkt
ervan opsprongen.
//Welnu, het is ook eigenlijk te gek
ik zal u alles zeggen ik heb gelagen
en dat had ik niet moeten doen reen
dat had ik niet moeten doen.//
//Gg bekent
*Ja, ik beken.*
//Gij bekent Boureille vermoord en de zes
duizend franks gestolen te hebben, terwijl gij
eeTst beweerd hadt, dat ze u geleend waren?"
//Ik dat bekennen riep Doriat bui
ten zichzelf van woe le uit, zijt gij dan voor
den donder krankzinnig?//
„Wat bekent gij dan?"
//Dat ik gelogen heb, toen ik zeide, dat
Boureille mij eene schuldbekentenis gevraagd
heeftde waarheid is, dat hjj mij niets ge
vraagd heeftWel heb ik hem eene be
kentenis willen teekenen, maar hg wilde daar
Diets van weten. Hg zeide tot mg: *ik ben
den laatsten tgd hard voor u geweest, door
voortdurend te weigerendoch ik stel ver
trouwen in u. Ik zal het mg zelf niet spoedig
vergeven." Dat heeft hg gezegd, ik zweer het u.*
//Waarom hebt gij dan zooeven gelegen?//
„Waarom, waarom? Weet ik het? li heb
verkeerd gedaan, dat is zeker.//
„Antwoord, waarom heb', gg gelogen?//
fWordt vervolgd,J»jl