No. 2902.
Maandag 7 Februari 4898.
22ste Ja;
HbagBlaó voor <3ïooró- on Suió-tJCollanó
De Staat en de liberalen.
BUITENLAND,
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
Italië.
Rusland.
DuitBchland.
Frankrijk.
Amerika.
Griekenland.
('li HU»
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Yoor het baitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
f
1,10
1,40
2,80
0,03
OÏTMAIN UENDRAXT*
AGITE MA NON AGITATE
PBIJS DEB ADVERTENTIEN.
Van 16 regels50 Cents.
Elke regel meer7U,»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Con tant.
Hoofdagenten voor het Buitenland'. Compagnie Générale Publicité Etrangèrt
G. L. DA UBE 8f Co. JOHN., F.JONES Succ., Fans 31 it's Faubourg Montmartre
Men heelt het den heer V an den B i e-
sen van liberale zjjde kwalijk genomen,
dat hij in de Eerste Kamer bjj de behan
deling der Staatsbegrooting zjjn misnoegen
heelt te kennen gegeven over de zucht
onzer tegenwoordige Regeering om maar
voortdurend het veld der Staatsbemoeiing
uit te breiden. Vooral de krachtige uit
drukking waarin hij zjjn klachten als 't
ware concentreerde, n. 1. Soldat werden,
Steuer zaliltnMaul haltenheeft men hem
zeer euvel geduid, en de liberale bladen
hebben zich heel wat moeite gegeven om
aan te toonen, dat juist ons vaderland meer
dan eenig ander verwjjderd is van het Prui
sische systeem, waar dwang en oppertoe
zicht van Staatswege de geheele samenle
ving beheerschen.
Toch heelt de heer Van den Biesen
geen ongeljjk gehad en zijn wjj hem op
recht dankbaar, dat hjj onbeschroomd de
vinger heelt gelegd op de wonde plek in
onze maatschappij. Hp heeft getoond den
moed zjjner overtuiging te bezitten en
den smaad der liberalen te willen dragen
voor zijn ruiterljjk optreden tegen het
verderf, dat in onze wetgeving en in het
Staatsbestuur is doorgedrongen.
Als de liberalen toch willen beweren,
dat er nog volstrekt geen reden is om bjj
ons te lande te klagen over ie toepassing
van het Pruisisch regime, welnu, dan mee-
nen wjj daarop te mogen antwoorden, dat
deze betrekkeljjk gunstige toestand in gee-
nen deele te danken is aan het liberalisme.
Indien dat beginsel zich onbeperkt had
kunnen ontwikkelen en niet in zijn groei
ware belemmerd door de mannen van het
«niet-denkend deel der natie,» zeer zeker
zou het er bp ons echt Pruisisch uitzien.
Ondanks hun schoonen naam (die ech
ter reeds lang zjjn beteekenis heeft ver
loren) houden de liberalen van «maszre-
geln.» Het is hun eenige kracht om met
hulp van den Staat de burgerij in boeien
te klinken, boeien, die wel niet in letter
lijken zin gevoeld worden, maar die daarom
niet minder knellen. De samenleving moet
bjj het liberale stelsel gewrongen worden
in een netwerk van wetten en bepalingen,
die de vrjje ontwikkeling van het indi
vidu bemoeiljjken en aldus den weg banen
voor de toepassing van een Staats-socia-
lisme, dat drukkender kan geacht worden
dan het bestuur van een tyrannieken al-
leenheerscher.
Wjj behoeven de wettelijke maatrege
len niet op te noemen, die in de jongste
tientallen van jaren aan de zucht tot wet
ten maken bp de liberalen hun ontstaan
FE PILLET OH.
DE TWEE WEEZEN,
31. {Vervolg.)
Maar ik ken den moordenaar en als ik
Doriat niet red, doe ik mjjn plicht niet.//
//Zoudt gjj mjj bjjgeval ook willen uitleveren
//Neen, neen dat weet gjj welzulks
is onmogelijkWat zou er zonder u van
mij worden Maar ik ben uw medeplich
tige, als ik zwijg.//
Hjj snikte, maar zijne oogen waren niet vochtig.
//Jan, Jan, zjjt ge dan niet bevreesd voor
mjj
„Wat heb ik van u te duchten, arme George?*
»Ik weet het nietMaar zwakke schep
selen, ziet gij, kunnen somtijds verschrikkelijk
heftig zijn n
/rGjj heftig, gij?// spotte Montmajeur.
„Gij doet er verkeerd aan, ziet gjj, geen
Tekening te houden met de zwakken, de w-
kelmoedi"en."
li. -
leuw-
hebben te danken en het is bekend, hoe
ook deze Regeeriog in dit opzicht bjj haar
voorgangsters niet ten achter wenscht te
staan. Wjj mochten in de afgeloopen week
weder een bewjjs daarvoor vinden in de
indiening van het wetsontwerp tot invoe
ring van den persoonlijken dienstplicht en
zullen er spoedig nog meer van bemerken,
wanneer de Regeering ook voor den dag
komt met haar voorstel tot invoering van
den leerplicht.
Het is dus onnoodig om in bijzonder
heden de talrpke wetten en bepalingen
op te noemen, die uitsluitend passen in het
liberale kader van wettenmakerjj.
Het spreekt van zelf, dat wij geen voor
standers zjjn van onbeperkte vrijheid op
ieder gebied. Dit is een ander uiterste,
natuurlijk even afkeurenswaardig als dat
van het liberalisme. Maar tusschen deze
beide ligt het standpunt, waarop wij ons
plaatsen en dat alleen de hulp van den
Staat noodzakelijk acht, indien de vrjj-
heid van het individu gevaar dreigt te
Ioopen door de verdrukking van anderen.
De liberalen gaan bjj hun beschouwing
van de beteekenis van den Staat van een
geheel ander standpunt uit dan ons ge-
wenscht voorkomt. Bljjkens hetgeen zjj
voorstellen en verrichten, trachten zjj een
volmaakten Staat in het leven te roepen,
een toestand dien zp zich als resultaat
hunner theoretische bespiegelingen voor
stellen. Om hiertoe te komen, arbeiden zjj
voortdurend aan de verbetering van hun
begrip van den Staat en staren zij zich
blind op dat product hunner phantasie.
Het gevolg hiervan is, dat zp geen oog
hebben voor de belangen van het individu.
Zjj zien voorbjj, dat het algemeen belang
niet anders is dan de som der particuliere
belangen en gaan onverstoord hun gang
om de persoonlijke belangen te veronacht
zamen ter wille van hetgeen zjj zich voor
stellen, dat het algemeen belang moet
geacht worden. Daardoor komen zij er toe
om hun samenstel van wettelijke maatre
gelen voortdurend uit te breiden en de vrjje
ontwikkeling van het individu zooveel mo
gelijk te beperken.
Hier komt bij, dat de liberalen geen te
genspraak gedogen, indien er aanmerking
gemaakt wordt op hun verderfeljjk stre
ven. In naam der vrijheid leggen zjj de
vrjjheid op schrikbarende wijze aan ban
den. Zjj alleen hebben op staatkundig en
staathuishoudkundig terrein de wjjsheid
in pacht, en dit monopolie van verstand
en beleid trachten zij te handhaven door
hoogdravende betoogen over de stelling,
dat bp de bevordering van het zoogenaamd
algemeen belang de bijzondere belangen het
Eenige dagen na dit onderhoud sloop Mont-
mayeur op een avond als een dief uit de fa
briek en begaf zich naar de Bernadettes.
Hjj wilde het opschrift, het laatste bewjjB
tegen hem doen verdwjjnen.
Dien dag had hjj eene scheikundige oplos
sing gereed gemaakt, en daarmede ging hij nu
naar de hoeve.
George, bjj het raam gezeten, zag hem ver
trekken.
//Waar gaat hjj nu heen?// vroeg hjj zich af.
Als hjj krachtiger geweest was, zou hjj hem
gevolgd hebben.
Nauwelijks aan de Bernadettes gekomen was
hjj bijna door de beide meisjes betrapt. De
wagen redde hem. Toen Claudine en Lucienne
zich verwijderd hadden, bleef hjj geruimen tjjd
onbeweegljjk staan, om te wachten tot Claudine
in slaap was gevallen.
Eindelijk verliet hij zjjn schuilplaats. Voor
zichtig sloop hij voort, wachtte nog eens, want
het ging om zjjn leven; hij kon niet genoeg
voorzorgen nemen.
Gelnkkig kon hjj, dank zjj het maanlicht,
in het zolderkamertje van Claudine gluren.
Daar was niets verdachts; nadat het jonge
- -eVomen, had er even licht
*r spoedig
"schjjn,
den
best gebaat zijn en voorts dat in ieder
geval de particuliere belangen moeten wij
ken voor dat van het algemeen.
Deze op valsche wijze toegepaste stel
ling vormt hun verdediging bp iedere aan
merking op hun streven, maar de libera
len voegen er niet bij, dat een verkeerd
begrepen algemeen belang ten slotte moet
neerkomen op eene benadeelingen verkrach
ting der belangen van het individu.
Wij begrijpen uitstekend, hoe het libe
ralisme er toe komt om zich met alle
macht vast te klampen aan de macht van
den Staat en aldus van den Staat alleen
de verbetering der toestanden op velerlei
gebied te verwachten. De liberalen mis
kennen den invloed van den godsdienst
op onze samenleving. De godsdienst is
iets, dat volgens hen geheel moet staan
buiten den kring der staatkundige en maat
schappelijke verhoudingen. Voor zoover
zij aan den godsdienst hechten, achten zij
dien eene zaak van het hartmaar be
twisten hem het recht om zich in zjjn
verhevenste beteekenis, den invloed op de
daden en handelingen zijner belijders, te
doen gelden. Zoo blijft bij de liberalen de
godsdienst iets afzonderlijks, heel schoon
voor de binnenkamer, maar onbruikbaar
voor de samenleving.
En daar nu een ieder de behoefte ge
voelt om zich bp zjjn streven vast te hou
den aan een kracht, die hij boven zich
verheven weet, is het bjj de liberalen de
volgens hun meening almachtige Staat,
van wien zjj alles verwachten. Daarom
werken en strpden zp voor de verwezen-
ljjking van hun denkbeelden omtrent den
Staatsinvloed en kunnen zjj geen vrede
hebben met het streven van hen, die oor-
deelen, dat de Staat er is om de burgers
en niet de burgerp om den Staat. Om
deze reden ook willen zjj niets van den
invloed van den godsdienst op den gang
van zaken in de samenleving weten en
bestempelen zjj huD tegenstanders met den
naam van kerkelijken of clericalen en ook
wel van ultramontanen.
Waar deze liberale politiek op moet
uitloopen, zeiden wij reeds. Het is het
Staatssocialisme, dat uit het tegenwoordig
heerschend Regeerings-systeem moet voort
komen. Langzaam doch zeker maakt dit
socialisme vorderingen en hoe langer de
liberalen aan het beheer zijn des te spoe
diger zal onze samenleving in het gewensch-
te dwangjuk zijn gekneld.
Vandaar, dat wjj van het begin van het
optreden dezer Regeering af wel een
weinig pessimistisch gezind zjjn geweest
over de door haar aan de geheele Ver
tegenwoordiging gevraagde medewerking
bad gedompeld werd en heftig klopte zjjn hart.
Nu kon hij duidelijk den geheelen volzin
lezen.
Het was juist zooals hjj had gedachtBou-
reille beschuldigde hem, en al had hij de
kracht niet gehad, den zin te voltooien, zjjn
naam stond daar met bloedige letters ge
schreven.
//Jan de Montmayeur.//
De tafel, waarachter tot nog toe deze doode-
Ijjke beschuldiging verborgen was gebleven,
was overeind gezet, en degene, die zulks ge
daan had, kende het geheim van Montmayeur,
want hij had den volzin moeten lezen. En, hoe
sterk Montmayeur ook zjjn mocht, nu beefde
hjj toch.
//Hoe is het mogelijk, dat ik nog vrij ben,
nu een ander het geheim kent,* zeide hij tot
zichzelf. „Waar wacht men op F Wat heeft men
met mij voor?//
Daar hjj gewoon was over alles na te den
ken, kwam hjj al spoedig tot het besluit, dat
niemand dan Claudine den volzin kon ontdekt
hebben.
Ongetwijfeld had zjj het opschrift gelezen,
toen zjj de meubels aan kant zette en de kamer
schoonmaakte. Waarschjjnljjk had zij de zaak
niet willen geheim houden en terstond alles
aan hare zuster, Lucienne, medegedeeld. Lu
cienne had het niet kunca*iocwen en was
zich daarom zelf.lr2™
komen, zij
bjj een
die
tot het tot stand brengen van sociale her
vormingen. Het schpnt ons bijkans onmo
gelijk om met de liberalen aan de sociale
wetgeving te arbeiden en tegelijkertijd ge
trouw te blijven aan zijn principes. Wjj
verstaan onder het betrachten van sociale
rechtvaardigheid heel iets anders dan een
liberaal, en waar dan ook van onzen kant
pogingen worden aangewend om het lot
van den werkman te verbeteren, moeten
die pogingen van geheel anderen aard wezen
dan die, welke het liberalisme wenscht.
Indien wp onze instemming betuigen
met het streven ook door de liberalen
gehuldigd, om de economisch zwakken
in de maatschappij te steunen tegenover
de sterkeren en de eersten alzoo in de ge
legenheid te stellen den strjjd om het be
staan met succès te voeren, dan loopen
de wegen waarlangs de liberalen en wp
dit doel trachten te bereiken, hemelsbreed
uiteen en zal dus ook het einddoel van
beide richtingen geheel verschillend zijn.
Daarom deed het ons goed den heer
Van den Biesen in de Eerste Kamer
eens duidelpk en krachtig te hooren uit
spreken wat ons die hooggeloofde vrij
heid der liberalen zal schenken, en waar
op het ten slotte uitloopt, indien nog lan
ger op den tot nu toe gevolgden weg wordt
voortgegaan. In het waarachtig belang
van het geheele vaderland bljjft het onze
wenschdat aan het dwangsysteem der
liberalen eenmaal, zp het niet te laat, een
einde kome en eene op gezonder beginse
len berustende wetgeving kan worden in
gevoerd.
De verschrikkelijke ellende onder de
bevolking te Torre Annunziata wordt met
den dag grooter. Meer dan twee duizend
personen 2pn daar onder den kreet: «Wij
hebben honger!» naar het stadhuis ge
trokken.
Militairen en politie bewaken aldaar de
openbare gebouwen en versterkingen zjjn
aangevraagd.
Ook in de stad Napels begint het volk
rumoerig te worden. Ongeregeldheden heb
ben er dageljjks plaats en eene bakkerp is
geplunderd.
De Russen maken groote toebereidselen
tot den oorlog. Er heerscht te Wiadiwo-
stock, waar 60,000 a 70.000 militairen van
verschillende wapens vereenigd zijn, groote
bedrijvigheid.
De Russische kolonel Veronoff, de
militaire raadsman der Chineesche regee-
ring, heeft zjjne functie aanvaard. Tevens
wordt beweerd, dat den Duitschen instruc
teurs is medegedeeld, dat hunne contrac
ten niet zullen worden vernieuwd.
Kan dat allea wel werkelijkheid zijn
Hij vergaat van angstdenkt er niet meer
om waar hjj zich bevindt, wat hjj hier komt
doen vergeet zelfs de kans die hjj loopt om
ontdekt te worden.
Hjj veegt de bloedige woorden uit het
eenige bewjjs dat tegen hem bestaat.De schei
kundige oplossing doet, zonder den muur te
beschadigen, elk spoor van bloed verdwjjnen.
Hjj werpt op de vochtige plaatsen, waar de
letters gestaan hebben, een weinig wit zand,
dat hjj daarna met zjjn zakdoek afneemt.
Ten slotte licht hjj het geheele muurvlak met
zjjn lantaarn bijde muur is overal even wit
niemand kan beweren dat daar iets op geschre
ven was geweest.
Hjj tracht tevergeefs de deur te sluiten,
doet ze slechts op de knip en verwjjdert
zich.
Nu kan hjj aan Lucienne denken. Sedert ge-
ruimen tjjd kende hjj haar vastberaden karak
ter. Zjj is tot alles in staat, en hjj heeft haar
lief Hjj wenscht vurig dat zjj de zjjne zal wor
den. Eindeljjk bereikt hjj de fabriek.
George staat nog bjj het venster hoewel Jan
hem wel opmerkt, zegt hjj geen woord, doch
begeeft zich rechtstreeks naar zjjn slaapvertrek.
Nu kan hjj rustig slapen, want hjj heeft niets
meer te vreezen, daar er niets ter wereld meer
tegen hem getuigen kan, nu hjj het opschrift
van Boureille, dat hem zooveel bange nachten
zorgd heeft, heeft uitgewiseht.
■>n hjj een slaap niet vatten. Onop-
"-uki hjj aan Lucienne, die de mis-1
ok den dader, die nooit liefde
De renteuier van Friedrichsruh, prins
Von Bismarck, heeft in een onderhoud
met een redacteur van de Leipziger Neueste
Nachrichten betreurt, dat Duitschland in
oppositie is tegen de candidatuur van prins
George van Griekenland als gouverneur
voor het eiland Kreta, omdat daardoor
eene verwijdering tusschen het Duitsche
Rpk en Rusland zou kunnen ontstaan.
In de Fransche Kamer van Afgevaar
digden is het Donderdag weer rumoerig
geweest, naar aanleiding van een verzoek
van den socialist J a u r s om ophelderin
gen aang. ^ndo een brief, geadresseerd aan
een der voo* aamste sprekers over de Ma
rine-begrooting, den heerDelcassé en
die onderschept is.
De afgevaardigde Millerand ging
zoo erg te keer, dat hp tot tweemaal toe
tot de orde moest worden geroepen. Ge
vochten hebben de heeren ditmaal niet.
Na ophelderingen van den Minister van
Marine en den minister-president M 1 i n e
die een streng onderzoek beloofde, nam
de Kamer eene motie van vertrouwen aan
met 317 tegen 188 stemmen.
De Fransche kruiser Brttix, die het
smaldeel in de wateren van China verster
ken moet, heeft het dok te Cherbourg ver
laten, na afloop van de herstellingen die
het schip ondergaan moest.
Bjj een geweldigen braid in eenhdtel
te Gloversville, waarbp twaalf menschen
in de vlammen zijn omgek en, is eear
vrouw op wonderlpke wp;. gered. Hm
zag haar in haar n*e tgon. op een ven
sterbank van de vierde verdieping staan
en zich vastklemmen aan het raam.
Daar barstte een dikke rookwolk uit dat
venster, zoodat men haar niet meer kon
zien. Men maakte zieh ongerust over haar
lot, maar daar klonk een schreeuw zp
sprong door den rook heen naar beneden.
Een oogenblik scheen het dat zp ver
pletterd zou worden op de steenen, maar
gelukkig werd door telephoondraden wel j
zij raakte, haar val gebroken, en
een ombuiteling kwam zjj nagenoeg
deerd op den grond terecht.
Koning George van Grieken/and,dl.
in den laatsten tjjd over de rampen zjjn
land getroffen, zeer neerslachtig is, moet
er ernstig aan denken afstand te doen van
zjjn troon, als het volk soms liever een
Republiek mocht wenschen.
Hjj zou zelfs, zoo moet Z. M. openljjk
hebben gezegd, bereid wezen te helpen
bjj het kiezen van een geschikten Pre
sident.
Als dat alles waar is, zou he ksche
volk wel eens gelpk kunnen hebben de
Republiek uit te roepen. Een Koning met
zoo'n lafhartig karakter isjvooral in onzen
democratischen tjjd niet waard, een ko
ningskroon te dragen.
voor hem zal kunnen koesteren, tenzjj zjj zelf
schuldig wordt.
VI.
De dag breekt aan de vogels ziDgen in koor
door de schaduwrjjke bosschen, welke het lieve
dorpje Garcbes omringen.
Tortels lachen, merels en ljjsters fluiten, nach
tegalen vervullen de lucht met hun welluiden-
den slag. De natuur viert feest. Op de hoeve
is alles nog in diepe rust, want de dageraad
breekt nog slechts aan en de zon is nog niet
boven de kimmen verrezen.
Alleen Claudine is reeds op zjj verlaat ha» -
kamertje en gaat naar de binnenplaats.
Zjj wil spoedig het eten voor de ubei.ieiz
gereed maken, loopt in de keuken af en aan,
doch zjj betreedt nooh Boureille's slaapvertrek,
noch de donkere kamer.
Zjj denkt daar zelfs niet aan. Waarvoor zou
zjj achterdocht koesteren? Toch is zjj bjj het
binnenkomen een oogenblik verwonderd ge
weest. De deur stond open en zjj meende stel
lig, dat zjj die den vorigen avond gesloten bad.
//Ik zal den sleutel niet goed omgedraaid heb
ben,// zeide zjj eenvoudig.
Toen zjj gereed was, bracht zjj het eten voor
de arbeiders naar de schuur en zette daarbjj
het drinken gereed.
Te zeven uur gaat ze naar Lucienne, ditmaal
de deur goed sluitende, terwjj! zjj den sleutel
bjj zich steekt
Lucieme, xeeds geruime
wacht baar reeds m-* -
