N i
E
Tbagëlaó voor c Tloorè-on
Vrouwenarbeid-
Tentoonstelling.
2917
Donderdag 24 Fëtaari 1HP8,
22ste Jaarna Dg.
B (J I T I', i\ Ij A i\ l!
DE TWEE WEEZEN.
Engeland.
Hen p
werd
Vttll
zoodi
genr
01 It 1 T.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
/1,10
1,40
«2,80
«0.03
pKPiXlESDiuR-
AQITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7Yi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-TJitgever, W. KüPPERS.
In den laatsten tijd schijnt bet denk
beeld der «Tentoonstelling voorVrouwen-
arbeic» kans te hebben verwezenlijkt te
worden. Niemand kan zeggen dat de plan
nen d«r commissie geen tegenwerking heb
ben oitmoet. Terwjjl eenigen zulk een plan
voorselden als een diingenden eisch des
tijds, konden anderen hun antipathie er
niet ioor verbergen en overlaadden bet met
bittenn spot. Anderen alweer zouden niets
liever wenschen dan de vrouwen schitte
rend oor den dag te zien komen om den
zoo hesrschzuchtigen en trotschen mannen
eens te kunnen toonen wat zij ondanks
haar z>ogenaamde eeuwenlange verdruk
king bch konden voortbrengen, maar vrees
den dA de vrouwen thans in plaats van
roem log niets anders dan bespotting en
voornam medelijden zouden inoogsten van
den kmt van bet onbarmhartige cynieke
exempliar man.
Nu chjjnen de Dames van bet Comité
hier aiders over te denken en te meenen
dat zij schitterend voor den dag kunnen
komen Misschien zullen zij ook in deze
poging slagen. Voor een tentoonstelling
met effl bepaald doel komt het er niet
precies op aan, wat er al zoo met de haren
bijgeslespt kan worden.
Toer met de «Hotel-en Reiswezen-ten-
toonsteling» waren de ouderwetsche Kar
van Perry en bet Schip zoowat alles wat
op het doel dier onderneming betrekking
bad. Eei bekwame kookster kan van een
niinimuO overschot baas en ruim saus
oen praibtigen schotel hazenpeper maken,
maai bij iets dat zulke belangrijke ge
volgen tfoet hebben voor de Maatschappij
in het »lgemeen en de Vrouwen in het
bijzonder, is het toch om bij onze ver
gelijking te blijven altijd meer om het
wild dan om de saus te doen.
Het dctel van bet Comité is immers om
op de meest overtuigende wijze te doen
zien, wat Vrouwen kunnen werken, gewerkt
hebben el nog zouden kunnen leveren
hierdoor boopt men nieuwe werkkringen
Voor haar te openen, en haar den weg te
wijzen om door zelfstandigen arbeid zich
een onafhankelijk levenslot te verschaffen.
Wij doen zeker het verstandigst met
ons oordeel over deze «Tentoonstelling van
F EU ILL ET O A.
46.
Vervolg.)
II.
Toen men te Garches vernam, dat de vijande
lijke legers op farjjs aanrukten, waren de meeste
jongelieden, welke niet onder het bereik der
militaire wetten vielen, toch naar het leger
vertrokkenanderen hadden dienst genomen bjj
de vrijkorpsen, welke zich overal in den omtrek
der hoofdstad voimden.
Gautbier was een der eersten, welke in dienst
trad bjj een bataillon franc-tireurs, dat zich in
den omtrek ophitld en dikwijls tusschen Beuil
en Malmaison de Duitsclie voorposten veront
rustte. Pascal en Henri waren indertijd door
hun vader van den dienst vrijgekocht en daar
tij geen deel uitmaakten van de mot iele schut
terij, hadden zjj te Garches het einde van den
storm kunnen afwachten.
Zij hadden daar een oogenblik over gedacht.
Niet, dat zij lafhartig warenOok zij
waren bereid hun leven voor het vaderland te
wagen. Het waren terme, zwaargebouwde jonge
mannen en zouden uitstekende soldaten geweest
zjjn, doch zü aarzelden, omdat zjj hunne moeder
aohter moesten laten, aan wanhoop ten prooi,
door de veroordeeling van het hoofd des huis-
gecins.
Vrouwenarbeid,» op te schorten tot na haar
opening.
Voorbarig zou het zijn nu reeds te zeg
gen: «Wat willen die Vrouwen in 's hemels
naam tentoonstellen Velen zijn er thaus
reeds in verschillende betrekkingen werk
zaam. Er zijn onderwijzeressen in alles en
nog wat. Doctoren in taal-, letter- en ge
neeskunde, typewriters, kashoudsters, post
en telegraaf beambten zangeressen too-
neelspeelsters, strijksters, winkeldochters,
ziekenverpleegsters, fabriekavbeidsters enz.
Nu zal niemand zeker van al deze vrou
wen vergen dat zij proeven van haar werk
zaamheid zullen exposeeren. Deze zijn er
eenvoudig niet vatbaar voor. Dan schieten
er nog over, schilderessen en beeldhouw
sters, die zeker een alleraardigste verza
meling bjjeen zullen brengen. Schrijfsters
wier boekeu ongetwijfeld een bibliotheek
kunnen vormen waarvan de quantiteit verre
de qualiteit overtreft.
Vrouwenbladen slepen een kwijnend be
staan voort, behalve mode-journalen doch
deze leven enkel van vertalingen en bui-
tenlandsche clichés.
Blijven nog over damesbandwerken
maar deze kan men bij elke fancy-fair en
Bazar voor een meer of minder milddadig
doel bewonderen en dames costumes
welke in elke straat, op elk concert of ko
medievoorstelling te bewonderen zijn.
Dwaas is het zeker znlke vragen te doen.
Het Damescomité neemt haar taak zoo ge
wetensvol op en is zoo doordrongen van
den hoogen ernst harer bedoelingen, dat
men het gerust aan haar kan overlaten,
de zalen van het Tentoonstellingsgebouw
te vullen met dingen, die op de een of an
dere wijze met Vrouwenarbeid in betrek
king staan en hun ongeljjk te geven, die
beweren dat de tijd voor zulk eene tentoon
stelling nog niet is gekomen.
Juist om de uitbreiding van haar werk
kring te bevorderen, getroost zich de «Ver-
eenigiug van de Nationale Tentoonstelling
voor Vrouwenarbeid» al deze moeite en
kosten, maar zullen er eenigen vragen, is
het dan wel dienstig dien werkkring uit
te breiden, is hij waarlijk al niet uitge
breid genoeg? Bevordert men niet juist
hierdoor de neiging, die maar al te al
gemeen onder de vrouwen b staat van haar
eigenlijken werkkring te ontvluchten en
minachtend neer te zien op hetgeen eeuwen
lang haar schoone, heerlijke taak was?
Wat zou er alleen van haar worden te midden
der Duitsche soldaten, welke Garches bezet
hielden
Daarom zagen zij de anderen met tranen in
de oogen wegtrekken.
Maria Doriat bad spoedig hun stilzwijgend
heid, bun droefheid begrepei.
//Kinderen,// zeide zjj eens, #in de rampspoe
dige dagen, welke wjj op het oogenblik door
leven, tel ik niet medeGjj moet uw plicht
doen."
//Wat zal er van u worden, wanneer wij weg
zjjn P"
//God zal mjj behoeden.//
Den volgenden morgen verlieten zjj Garches.
Op het .oogenblik, dat zjj hunne moeder en
Lucienne omhelsden, zeiden zij
Wjj gaan niet ver weg en zullen u spoedig
wederzien."
Daardoor zoudt g'j u maar noodeloos in ge
vaar brengen Vergeet uwe moeder, kinderen,
gjj moet nu aan eene andere denken, aan die,
waaraan gjj het leven verschuldigd zij», aaB
Frankrjjk!
//Vaartwel en God behoede u.//
„Vaartwel, moeder, wjj zullen ons bjj Gau-
thier voegan, en als hij nog twijfelt aan vaders
onschuld, dan zal hjj tenminste zien, dat de
zoons niet bang zjjn en hun leven veil hebben."
Dagen verliepen, doch Maria Doriat zag haar
zoons niet terug. De belegering was in vollen
gang, het wemelde in den omtrek van Pruisen,
en slechts zelden waren de huizen in het dorp
onbezet. Wel werd het plaatsje tuaschenbeide
voor enkele dagen verlaten, wanneer de vjjand
Wij zjjn er verre af, vrouwen te willen
dwingen niets anders te doen dan gewoon
huiselijk werk; in de tegenwoordige tijds
omstandigheden moeten zjj het heiligdom
van den huiselijken haard maar al te dik
wijls verlaten om den steeds feller en feller
gewordeD strijd de3 levens mee te strjjden.
Ér worden geen mannen genoeg gevon
den om voor haar te werken. Welnudan
zal zij zelt de handen uitsteken en zjjn werk
doen. Er is zeker iels flinks en kranigs iu
dit optreden, maar de overdriving is nog
geen stap er van af.
Vrouwen meenen nu dat het haar plicht is
altijd en in alle omstandigheden mannen
werk te doen de moderne vrouw heeft haar
eigen werk gestaakt. Zjj wil geen kopjes
meer wasschen geen japonnen naaien,
geen kousen breien, geen huishouden be
sturen koken alleen wetenschappelijk
doen men leert haar het huwelijk ver
achten eu zjjne gevolgen vreezen en
als dan van den anderen kant haar werk
kring nog uitgebreid moet worden, wat
dan Is het dan niet te vreezen dat wjj het
liefelijk ideaal, de zoete illus:e van echte
vrouwljjkheid zullen moeten missen? En
zoo dit van de aarde verdwjjnt, zal ons
verblijf in dit tranendal, niet aangenamer,
niet zoeter wordende uiaatschappjj zal
door die versmelting der geslachten even
min gebaat worden en zoo de «Vereeniging
van (ie Nat. Tent. voor Vrouwenarbeid»
dit resultaat verkrijgt, dan vreezeu wjj dat
haar moeite en kosten slecht besteed zjjn.
Zou het dau uiet beter wezen dat zjj zich
spiegelden aan het voorbeeld van den zoo-
genaamden Vooruitgang, dat Amerika ous
geeft, maar waar men dan ook van te voren
zien kan, waartoe die Vooruitgang ten slotte
leidt.
Sedert jaren is de Vrouw daar in allerlei
mannenbetrekkingen werkzaam geweest en
heeft door het eischen van minder loon en
misschien ook door den meerderen jjver
der beginnelingen, de mannen uit menig
vak weten te verdrijven.
Voor echt vrouwenwerk kon men bijua
geen handen vinden de dienstboden waren
zeldzame, haast onvindbare exemplaren ge
worden. Van alle kanten stegen klachten
op en wat ziet men nu gebeuren? De re
actie volgt de actie op de Amerikaausche
vrouwen beginnen dat mannenwerk harte-
ljjk moe te worden, misschien is ook haar
lichaamsgestel er niet tegen bestand, zjj
ervoor of erachter postvatte, naarmate het ge
bulder van het geschut naderbij of verderaf was.
Eens op een avond, het was juist tien uur,
had Maria Doriat zich nog niet ter ruste be-
gavoa. Iu den laatsten tyd herbergde zjj een
tiental soldaten. Deze waren des morgens ver
trokken en nog niet teruggekeerd.
Maria Doriat was alleen. Lucienne was om
zeven uur het huis uitgegaan, zonder dat Maria
zulks bemerkt had. Dit deed zjj iederen avond.
Het gaf niet, of Maria al op haar lette, voort
durend wist Zij te ontsnappen. Wanneer zjj dan
tersluiks terug kwam, ontmoette zij wel den be-
stralïenden blik van hare moeder, doch dezo
zeide niets meer. Zij had niets meer toegevoegd
aan hetgeen zij eenmaal gesproken had, doch er
broeide een onweer in haar binnenste, want zjj
waande zich miskend. Dien avond zou het los
breken.
Tegen tien uur hoorde Maria Doriat op de
deur kloppen.
Het was Lucienne niet, doch een bedelaar,
in lompen gehuld, en leurende op een stok,
die de hand naar haar uitstrekt
//In den naam des Vaders en des Zoors en
des Heiligen Geestes,// zeide hjj.
//Het is nu geen uur om te bedelen, beste
man," zeide Maria Doriat, hem intusschen toch
eenige centen toestoppende.
De bedelaar nam ze echter niet aan, doch
hield de hem toegestokone hand in de zjjde
geklemd.
//Spreek niet te hard! schreeuw niet!" zeide
hjj gedempt«moeder, ik ben het
Pascal."
laten het weer varen en als zij toch zelf
standig haar brood moeten verdienen dan
verkiezen meisjes van goeden stand nog
wel zich te Terhuren als dienstboden in
welke betrekking haar arbeid ruim betaald
wordt en zjj bovendien nog rjjke voeding
en behoorlijk onderkomen vinden.
Door nu aan de vrouwen en de-meisjes
op de aantrekkeljjkste wjjze te toonen hoe
zjj op verschillende manier werkzaam kun
nen zjjn, zal men menigeen met haar lot
ontevreden maken. Ontevredenheid zwerft
toch immers reeds genoeg iu de lucht.
Men zal trachten een hoogeren stand in
te nemen door schijnbaar gemakkeljjker
werkkring te kiezen. Ieder wil graag hoo-
ger staan op den tnaatschappeljjkeu ladder
en vraagt niet öf hjj hierdoor misschien iu
stoffelijk opzicht achteruit gaatteu slotte
zal niemand meer het verachtelijke en toch
zoo noodzakeljjke meidenwerk willen ver
richten. Niemand zal den zoo hoognoodigen
werkkring kiezen van huishoudster of hulp
der huisvrouw, waaraan toch zulk een be
hoefte bestaat. Voor alles wil men vrij
en zelfstandig zjjn en laat dat schrobben,
poetsen en koken liever aan andereu over.
Maar wis zullen deze anderen ten slotte
zijn? Er wordt druk geredeneerd over de
dienstboden-quaestie vele geleerde dames
hebben allerlei wjjsheid daarover uitge
kraamd, vele plannen tot verbetering van
het gehalte dezer onmisbare helpsters aan
de hand gegeven.
Geen van allen zal doeltreffend bljjken
zoolang men uit de hoogte het vooi beeld
geeft om met minachting op haar werk neer
te zien, zoolang men aan meisjes van deu
netten burgerstand op allerlei manieren
herhaalt dat zjj te hoog staan om gewone
dienstbode te worden en ernog zooveleander»
betrekkingen zijn, welke zij vervullen kun
nen. Zoo gaat het dan steeds hooier op,
winkeldochters worden onderwijzeressen
deze leeraressen of apothekeressen en ten
slotte wordt de geheele maatschappjj op
losse schroeven gezet.
De Dames der Vereeniging voor de Ten
toonstelling mogen hier wel ernstig haar
gedachten over laten gaan. De zaak is het
wel waard.
De oprichting van het hospitaalfonds,
//Pascal!//
//Houd u stijf vest ik u bidden mag, of ik
ben verlorenZijn er Pruisen in huis?//
//Neen, voor het oogenblik nietmaar. zjj
komen ongetwijfeld spoedig terug."
„Goed, dan kan ik binnenkomen en heb in
ieder geval nog tijd genoeg u te omhelzen.//
Hjj bleef nog een oogenblik op den drempel
staan en floot zacht maar duidelyk een bekend
wijsje.
Hij had het nog niet geheel geëindigd, toen
twee mannen uit de duisternis te voorechjjn
kwamen en naar hem toe gingen.
//Henri en Gautbier,// mompelde Maria over
al haar leden bevende
i/O, kinderen, welk een dwaasheid I Aan welk
een groot gevaar stelt gjj u bloot I Als men u
herkende, zou men u als spionnen behandelen
en doodschieten, weet gij dat wel?//
«Och kom,// zeide Pascal, //men kan maar
eens sterven.//
Het woord ontsnapte hem en hjj had er spoe
dig berouw over, toen bjj den bedroefden blik
van zijne moeder gewaar werd. Wanneer men
alleen i» op de wereld, sterft men slechts eens
doeh 'sterft men niet twee malen wanneer men
liefhebbende harten achter moet laten?
Vergeef het mjj, moeder," zeide de goede
jongen.
«Komt binnen,// zeide zjj, //spoedig, terwjjl
er niemand op straat is. Gjj bljjft toch niet .»cg,
denk ik?//
Zorgvuldig deed zjj de deur dioht.
{Wordt vervolgd.)