NiEU WE
$)ag6laó voor tSfiooró* en
Naturalisme.
ISTo. 2034
Woensdag 16 Maart 1898.
22ste Jaargang.
tiOiTfÜJNLAJS L).
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland2,80
Afzonderlijke nummers0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem;
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteu r-U itgever, W. KüPPERS.
(Slot.)
Wat heeft het Naturalisme gegeven, en
wat belooft het, op staatkundig en maat
schappelijk gebied? Onder de leuze van
algemeene vrjjheid, van algemeene welvaart
en van algemeene ontwikkeling, heeft men
den strijd aangebonden tegen de beginse
len van het Christendom.
Maar in stede van algemeene vrijheid
beeft die strijd niets anders gebracht dan
eene steeds drukkender slavernijin plaats
van algemeene' welvaart heeft die strijd
een immer aangroeiend proletariaat ver
oorzaakt en in stede van algemeene ont
wikkeling heeft die strjjd eene toenemen Ie
verwildering te voorscbpn geroepen in geest
en gemoed, een koortsachtige zucht naar
zinnelijke genietingen, die alle paal en
perk te buiten gaat, zoodat men daaruit
voor de ergste gevolgen beducht is. Hoo
stere en lage standen staan als doodvijan
den tegenover elkaar; grimmige verbitte-
rmg grijnst van beide zijden en aan den
verren gezichteinder vertoonen zich don-
erei zwarte stippen, als voorboden van een
kaderenden stormorkaan, die vroeg of laat
dreigt los te breken om alles, alles te ver
woesten en te verdelgen.
Het maatschappeljjk evenwicht is ver
stoord en met steeds dreigender houding
treedt de sociale vraag op den voorgrond.
Pauperisme en proletariaat komen dage
lijks de menschelijke-wijsheid beschamen.
De oorzaken van dezen jammerlijken
toestand zijn inderdaad vele in getalmaar
de allereerste, de allervoornaamste oorzaak
is de verzaking van de christelijke begin
selen. De geschiedenis bewijst onbetwist
baar, dat onder den invloed van het Chris
tendom weleer bij de volkeren van het
Westen de slavernij, de zoo diep verach
telijke slavernjj, met wortel en tak, is uit
gerooid. Zeker, wèl zijn er toch altijd ar
men en noodlijdenden te onderhouden ge
weest, maar toen was er geen sprake van
FE V1LLETON.
BE TWEE WEEZEN.
Vervolg.)
Intussclien was het droog geworden de wol
ken waren door een scherpen noordewind uit
eengedreven, de lucht was eensklaps opgeklaard,
sterren glansden en de maan wierp hare zachte
kalme stralen over het landschap.
Montmayeur ging voorzichtig de trap af.
Hjj begeeft zich door een achterdeur in den
tuin, teiwjjl Gauthier en de anderen na de deur
verbrijzeld te hebben, het huis instormen.
In den tuin bevinden zich de overblijfselen
van een diepen put, welke sedert lang ver
droogd is. Hoewel niet zonder gevaar, kan
fflen er toch langs vooruitspringende steenen
JU afdalendaar heeft Montmayeur zich ver
borgen. Tien meter beneden den beganen grond
vindt hij een schuilplaats in een soort van hol,
dat door het afdruipende water ontstaan is. In
Bespannen verwachting luistert hjj toe.
Achter de opengebroken deur bevinden de
Imriats en Boureille zich eensklaps tegenover
"et bleeke vastberaden meisje.
Hen oogenblik bleven zij, als aan den grond
genageld, staan.
Het jonge meisje heeft nog niets van hare
tere houding van vroeger verloren. Zjj slaat de
°°6en niet neder, doch vraagt kortaf
//Wat verlangt gjj Wien zoekt gij P
eeu proletariaat, zooals dit zich in de laatste
tjjden heeft geopenbaard en waarin de sla
vernij van voorheen op wezenlijk betreu
renswaardige wijze schijnt te herleven.
Karei Marx, do vader van het theo
retisch socialisme, erkent in zijn werk, over
het kapitaal handelend, dat het proletariaat
van den modernen tijd ontstaan is uit de
secularisatie van de 16e eeuw. EnMarx
is volstrekt de eenige niet, die zulks be
weert. Nog onlangs heeft Lindsay, een
Anglikaansch geestelijke, hetzelfde bewe
zen en aangetoond uit Engeland's historie.
Alzoo kunnen wij zeggen naarmate de
invloed van het echte Christendom op de
verhoudingen der maatschappij is vermin
derd, hebben proletariaat en pauperisme
terrein gewonneD. De beginselen van het
Naturalisme wekken de koortsige zucht
naar tijdelijke genietingen immer heviger
op en hierdoor wordt de rijkdom steeds
onverzadelijker en de armoede steeds meer
ondragelijk. Diezelfde beginselen van het
Naturalisme hebben eene talrijke menigte
in de armen gevoerd van opruiende volks
menners en bedriegers, die zelfs het hei
ligste niet ontzien, wanneer het geldt de
verbreiding van hunne verwoestende leerin-
geu, welke doortrokken zijn van haat en
nijd en afgunst, en van vernielingswoede
blaken.
De leiders en de volgelingen van het
socialistisch leger zijn allen aanhangers van
de Naturalistische beginselen. Zij zoeken
in alles hun eigen voordeel, hun eigen
belang te dienen, en juist omdat zij het
Naturalisme aanhangen, beperkt zich al
hun werken bij het stoffeljjke en aardsche,
bjj het tijdeljjke en ondermaansche. «Met
dit leven houdt alles op voor den mensch»,
zoo zeggen de Naturalisten en ook de socia
listen; welnu, wat volgt uit deze onomstoote-
lijke stelling Heel natuurlijk, dat hij, die
deze stelling vasteljjk aanneemt, ronduit ver
klaart Ik wil het hier op de wereld goed
hebben, want de mensch leeft maar eens
en na dit leven is toch alles uit. En
//Montmayeur den spion, deD verrader
#Er is hier geen spion en geen verrader. Gjj
wilt slechts een persoonlijke wraak koelen. Gij
wordt slechts door haat jegens dien man her
waarts gedreven."
„Welnu, goed, alleen door dien haat,// zeide
Gauthier, //maar waar is hij
„Hij iB weg,"
„Gjj bedriegt ons.//
//Hij is weg en bevindt zich op het oogenblik
in veiligheid.//
„Zeker heeft hjj bjj de Pruisen een schuilplaats
gezocht.//
«/Mogelijk wel, doch hij is ver weg.//
//Gjj bedriegt ons, zeg ik u. Hij heeft geen
tijd tot ontvluchten gehad, hjj heeft zich in huis
verborgen. Wij zullen alle kamers doorzoeken,
kom met ons mede.//
//Goed."
//Bampzalige, ellendig schepselZonder hart
en zonder schaamtegevoel
//Gjj hebt het recht niet mjj te beschuldigen,
Gauthier. Ik mag over mjj zelf en mjjn hart
beschikken
Medegesleept door den hartstocht want
hjj heeft haar nog altjjd lief heft Gauthier
met een woedend wanhopend gebaar beide
handen omhoog, als om haar te slaan, doch
zijne armen vallen langs het lijf neder en met
afkeer mompelt hjj
//Een schepsel, dat ik zoo hoog in mijn hart
heb omgedragen, waarop ik al mjjn hoop, al
mjjn trots gevestigd bad en dat zoo diep is
gezonken. Kom, volg ons, wjjs alle hoeken in
het huis."
wanneer dit werkelijk zoo ware, dan zou
men het den menschan niet euvel kuDnen
duiden, dat zij door welke middelen dan
ook zich van het vette der aarde tracht
ten meester te maken. Dan zouden alle
middelen daartoe geoorloofd zijn, en wer
kelijk het is reeds zooverre gekomen, dat
niet weinigen deze meening zijn toegedaan.
Immers, telkens en telkens weer kan
men in de dagbladen treffende staaltjes le
zen, die een doorslaand bewijs leveren, hoe
het Naturalisme bjj velen zeer diep is
doorgedrongen. Maar van den anderen
kant is het toch ook-troostvol en bemoe
digend, te mogen ondervinden hoe bij zeer
velen het Christendom te diepen wortel
geschoten heeft, om zich te wagen op het
oneffen en glibberig pad van het Natura
lisme. Boyendien weten wij reeds bij voor
baat, dat niet aan de dwaling, maar wel
aan de waarheid de zegepraal is gewaar
borgd. Evenals alle dwaalleeringen, zoo zal
het Naturalisme ten laatste op eigen ver
nietiging, op eigen ondergang uitloopen.
En hoe ook velen verward zijn in de strik-
i ken van het Naturalisme, wip kennen het
woord der H. Schrift, dat reeds zoo me-
nigwerf geloond heeft de hoogste waarheid
te verkondigenSanabiles jecit nation es or-
bis terrarumGod heeft de volken der
aarde geneeslijk, voor genezing vatbaar
gemaakt!
Eu daarom gaan wij de toekomst, hoe
hevig de strijd ook moge zijn, hoe somber
de teekenen des tijds zich ook mogen voor
doen, met rustig vertrouwen en onwankel
bare hoop tegemoet.
Italië.
Uit Italië is weer niets goeds te vermel
den. In de provincie Bologna zijn in den
laatsten tijd herhaaldelijk schokken van aard
bevingen gevoeld. Zoo erg zelfs, dat de
bevolking van Argenta sedert drie dagen
onder den blooten hemel moet kampeeren.
Bij een paniek jl. Vrijdag in de kerk
ontstaan, werden vele personen gekwetst.
Haastig sleepen zjj haar mede; zjj volgt zon
der tegenstand.
Zjj vinden niets en dat maakt hunne woede
nog meer gaande.
//Hjj is hier. Waar heeft hij zich verscholen
zeide Gauthier.
//Ik zeg het u niet.//
//Houdt gjj zooveel van hem En als ik n
doodde
//Dood mij, doch gjj zult niets uit n.jj krjjgen."
//Ha hoezeer bemint gij hem
„Dat is zoo. Ik heb hem lief."
Plotseling trok een geluid aan de deur hunne
aandacht. Zij wendden zich om. Jan de Mont
mayeur stond voor hen.
//Hier ben ik,// zeide hij, //wat verlangt gjj
van mjj
Terstond springen zij op hem toe en omsin
gelen hem. Gaarne had Lucienne hem verde
digd, doch het was te laat hjj is reeds ge
vangen genomen, zjj sleuren hem mede, maar op
hetzelfde oogenblik weerklinken buiten geweer
schoten.
De trompetten der Duitschers blazen alarm,
de franc-tireurs zijn op het punt ingesloten te
worden, want het garnizoen te Garches is ge
waarschuwd en al de soldaten zjjn op de been
gekomen.
Van uit zijn schuilplaats had Jan De Mont
mayeur den zwaien regelmatigen stap der nade
rende troepen vernomendaarom was hjj te
voorschijn gekropen, en juist op tjjd binnen
getreden om te hooren hoe Lucienne hem tegen
Gauthier verdedigde.
//Wjj zjjn verloren,// zeide Pascal.
DuitscMand.
Binnenkort zal de Duitsche Minister van
Marine te beschikken hebben over een mil
liard Mark voor het vergrooteu der oor
logsvloot.
De Duitsche Keizer en Keizerin zjjn
des morgens steeds vroeg bij de hand. Vroe
ger dan andere Europeesche vorstinnen.
Zij volgen echter ook den regel: «Vroeg op
en vroeg naar bed», want als geen hof
feesten hun dit beletten, gaan «ij reeds om
tien uur ter ruste. Des zomers otn vijf en
des winters om zes uur is de Keizer op de
been, en de Keizerin \erschijnt slechts wei
nig later, om zelve voor haar echtgenoot
een kop koffie te zetten. De kinderen van
het Keizerlijk paar worden op dezelfde wijze
opgevoed.
Amerika.
De Regeering der Vereenigde Staten van
Noord-Amerika versterkt met alle krachten
haar oorlogsvloot. Zffj is in ouderhandeling
om den nieuwen Braziliaanschen kruiser
Amazonas die te Gravesend op zijn ammunitie
ligt te wachten, een prachtig schip van het
type der Duitsche Gefionaan te koopen.
Maar ook de Regeering te Madrid doet
haar best om dit oorlogsschip dat de Bra-
ziliaansche Regeering van de hand wil doen
in haar bezit te krijgen. Men verdiept zich
thans in gissingen, aan wie het eigenlijk
zal worden verkocht.
De Regeering der Vereenigde Staten heeft
ruim een millioen gulden bestemd voor het
uitbreiden der oorlogsvloot.
Frankrijk.
De Petit Républigue heeft een verkie
zingsschandaal ontdekt, dat uit de lucht ge
grepen is. Een redacteur van een Orlea-
nistisch blad S zou aan drn afgevaar
digde Breton eene som van honderddui
zend Jranks en een voordeelig baantje aan
een landbouwsyndicaat hebben aangeboden
indien bij zijn candidatuur voor de Kamer
wilde laten varen voor die van graaf G r e f-
tulhe, opdat de Graaf voor Dieppe zijn
zetel zou kunnen innemen.
Graat G r eifu 1 he verklaart in de Temps
dat hem niets bekend is* van van deze chan
tage en zegt beslist dat hij nooit iemand
gemachtigd heeft om te handelen op eene
wijze die hij ten scherpste veroordeelt. Het
is dan ook gebleken, dat de Graaf aan de
//De Pruisen naderen door de bo3Schen en door
den tuin. De weg door de fabriek is nog vrjj
vooruit
Meenende dat Gauthier volgde, waren Pascal
en Henri spoedig verdwenen, doch deze bleef
bjj Lucienne en Montmayeur achter.
De Frauschen beantwoordden de schoten der
Duitschers. Buiten vliegen aan stukken, deuren
worden doorboord de kogels slaan tegen de
muren te pletter, terwijl groote stukken kalk
loslaten.
Zwjjgend beschouwt Montmayeur het jonge
meisje.
Wat zal zij doen, nu Gauthier zich in gevaar
beviudt
Een onbeschrjjfeljjke angst maakt zich van
haar meester. Zjj meent krankzinnig te worden,
het bloed stjjgt haar naar het hootd.
Een enkel woord, eene beweging kan haar
verraden.
„Gauthier, wanneer gjj niet vlucht, zijt gjj
verloren. De Duitschers geven geen kwartier aan
francs-tireurs. Als zjj u overvallen, wordt gjj
gedood.*
„Welnu, dan maar dood
„Maar, Gauthier.//
„Bespaar mjj uwe belangstelling.//
„Waartoe kan uw dood dienen
Hij siddert, want hjj ontmoet den blik van
Montmayeur.
„Het is waar, Lucienne heeft geljjk, ik wil in
het leven bljjven totdat ik mijne rekening met
u vereffend heb."
„Goed 1 zeide Montmayeur bedaard.
{Wordt vervolgd.)
s l li I
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER AD VERTE NTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
63
