No. 2942.
Zaterdag 26 Maart 1898.
22ste Jaargang
voor ^tooró* en SCnió-dCollanó
Brusselsche Brieven.
"ïïTtTt n D.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
DE TWEE WEEZEN,
Italië.
Frankrijk.
Amerika.
Engeland.
België.
Ooatenrij k-Hongarije.
COÜftlIT
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het baitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPER8.
■TMA1NT1EN l)i<AX7
AGITE MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con taut
50 Cents.
Vl%»
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etranaèr»
G. L. DAÜBE Sr Co. JOHNF. JONES Succ., Fans 31 bis Faubourg Montmartre
Wegens den feestdag van
O. L. Vr. Boodschap ver
schijnt de NIEUWE HAARLEMSCHE
COURAN1 morgen niet. Het eerstvol
gende nummer sal dus Zaterdag worden
uitgegeven.
Van onzen Belgischen Correspondent.)
XXXVII.
De taalkwestie is weer aan de orde
van den dag. Men zal zich herinneren dat
in den vorigen zittijd van de wetgevende
lichamen het wetsvoorstel C oremans-
De Vriendt over het gebruik der Vlaam
sche taal in bestuurszaken en de geheele
gelijkstelling van deze met de Fransche
taal, door de Kamer van Volksvertegen
woordigers was aangenomen, maar in den
Senaat tegenstand op sommige punten ont
moette en derhalve naar de Kamer moest
Worden teruggezonden, om opnieuw be
handeld te worden. Dit nu heeft thans plaats.
Nieuwe gezichtspunten over de kwestie wor
den er niet geopend 't zijn dezelfde be-
wijsstukken vóór, dezelfde betoogen tegen
de aanneming der wet. De kwestie is niet
zoo geheel gemakkelijk op te lossen.
Volgens de gegevens van den afgevaar
digde Van Ca uwenberg, zouden er op
de 6,052,013 personen die de bevolking
van België uitmaken, 2,485,072 zijn die
uitsluitend Fransch en 2,744,271 die uit
sluitend Vlaamsch spreken, terwijl 700,797
beide talen verstaan. Van deze laatsten
ziju er 300.000 in Brussel en omstreken,
zoodat er in de provincies slechts 400.000
overblijven die de beide talen verstaan.
Er ligt derhalve in de aanneming van
bet wetsvoorstel niets anders dan een be
ginsel van rechtvaardigheid en gelijkheid
van rechten, want uit deze statistiek blijkt,
dat de Vlaamsch sprekende of althans
Vlaamsch verstaande meerderheid wat het
taalrecht betreft ten achterstaat bij de
Fransch sprekende minderheid.
Maar al is in het Parlementaire stelsel
°ok het beginsel aangenomen en wetge
vend dat en raison du plus fort est toujours
en meilleuredat de helft plus een gelijk
beeft of dat de helft plus een het wint
op de helft min een dan kon men dat
stelsel toch niet op alle gevallen en alle
gegevens toepassen en hier blijkt het zelfs
dat de Vlaamsche meerderheid in de be
volking door eene minderheid in de Kamer
vertegenwoordigd wordtwant de wet is
in de vorige zittingstijd aangenomen door
behulp van de stemmen van eenige Waal-
sche afgevaardigden die in die aanneming
eene daad van billijkheid zagen of wel de
Hegeering geen échec wilden doen lijden.
FE U1LLETON.
71
{Vervolg.)
»Men heeft op hem de schoten gelost, welke
g|j ongetwijfeld dezen nacht wel zult gehoord
hebben.
«En is hij gewond gedood misschien
vraagt zij met flauwe stem.
«Neen, stel u gerust, hg is ongedeerd, want
toen heeft zijn lichaam niet gevonden. Welk
een vreugde schijnt gij daarover te gevoelen
«Ja, dat is zoo! Ik verheel het u niet
Wanneer men hem gefusilleerd had, zou ik
tojj zijn dood eeuwig als een misdaad verwe
len hebben want door mijn toedoen is hij
gevangen genomen."
Opnieuw was zijn argwaan opgewekt.
«Wat stelt gij een belang in hem 1«
«Kan hij mjj dan onverschillig zijn Is hij
fiet de zoon van een braaf man, die als een
Vader voor mijne zuster was? En gij, Jan,
kunt gij, n» al hetgeen is voorgevallen, nog
jL twijfelen? Gij hebt een verschrikkelijk
j^^rd van mjjne genegenheid,
kon haar nooit over de
hebt mij tusschen twee
uat van Gau-
Uit het geen hier gezegd wordt, gelieve
men niet. de gevolgtrekking te maken dat
ik de Vlaamsche taal of de wetgeving op
dat gebied ongenegen ben.
Het tegendeel is waarmaar geheel
buiten de kwestie staande en gewoon zijnde
de zaken onbevooroordeeld en objectie!
te beschouwen, kan ik aan de betoogen der
tegenstanders niet alle kracht ontzeggen
en ben ik het met sommigen hunner eens,
dat de aanneming van de wet iu al hare
gevolgen, geen toenadering, eer verwij
dering tusschen Vlamingen en Walen zal
te weeg brengen, afgezien nog van de
vele andere moeieljjkheden en bezwaren,
die men bij de toepassing zal ondervinden.
Wanneer alle ambtelijke en regeerings-
besluiten, alle wetten, alle verordening
in de twee talen moeten vervat en uitge
geven worden, zullen zeer zeker de meeste
openbare betrekkingen ten deel vallen aan
Vlaamsch-kundigen daar dezen op hunne
Waalsche landgenooten een grooten voor
sprong hebben.
In de Vlaamsche provincies kent elk
eenig8zius onderwezen persoon zoowel
Vlaamsch als Fransch.
Het Vlaamsch leeren zij, als hun eigen
lijke moedertaalom zoo te zeggen op
moedersschoot, terwijl de studies, vooral
de hoogere, in 't Fransch worden gemaakt
en in de meeste colleges en kostscholen
het Fransch bijna algemeen als onderwijs
taal wordt gebruikt. De Walen, daareu-
tegen, moeten van het Vlaamsch een ge
heel bijzondere studie maken en zullen
deze, voor hen geheel vreemde taal, zel
den in die mate meester worden als de
Vlamingen. Zij zullen dus noodzakelijker
wijze ten achter staan en dit zal, bij de
tamelijk heethoofdige Walen nog al kwaad
bloed zetten. Wanneer bovendien de Waal
sche ambtenaren enz. uitsluitend in de
Waalsche provincies betrekkingen zullen
kunnen bekleeden en de Vlamingen voor
het meerendeel in de Vlaamsche, zal dat
zeker een groote afscheiding en verwijde
ring van de twee grootste stammen der
Belgische bevolking na zich slepen.
Deze en nog meer bezwaren zijn tegen
de wet geopperd en mij dunkt dat zij
heel moeielijb weg te cijferen zullen zijn.
Een andere bedenking werd opgewor
pen tegen de vertaling van de Fransche
wetboeken in het Vlaamsch, daar men voor
zeer groote onduidelijkheden en de noodza
kelijk daaruit voortvloeiende vergissingen,
ducht. Tegen dit argument beriep men zich
I op Nederland waar de wetboeken toch ook
in de Nederlandsche taal zijn vervat, zon
der dat daardoor onduidelijkheid, mis
verstanden of vergissingen ontstaan. Die
Hij bleef met gefronste wenkbrauwen voor
zich uitstaren,
t* Jb, zijn leven was misschien aan Lutienne
meer dierbaar dan dat van Gauthier, doch
waarom zou zulks niet zijn, omdat zjj hare
wraak, het behoud van Doriat, hooger stelde
dan hare liefde voor Gauthier
Hoe zou hij ooit achter de waarheid komeu
«Wee haar, wanneer zjj mjj misleidt// dacht
hij-
Tegen het vallen van den avond vond Lu
cienne de zoozeer begeerde gelegenheid om
Franz Schuller te ontmoeteD, terwijl bij al ro>
kende alle n een wandeling maakte
Zij ging naar hem toe, nadat zq eerst zorg
vuldig in het rond had gekeken, of geen der
soldaten het gewaar kon worden.
«Dank, mijnheer de sergeant// zeide zij met
tranen in de oogen, «dank voor hetgeen gjj
gedaan hebt.v
Doch Schuller viel haar bits in de rede.
«Ik heb niets gedaan en weet niet wat gq
bedoelt. Ga heen!//
Toen zq bleef aanhouden, keek hij haar toor
nig aan, steeds herhalende:
«Ga heen Ga heen waarna hq haar den rug
toekeerde.
VII
Al de dorpen rondom Parijs geleken tijdens
het langdurig, smartelqk beleg op versterkte
legerplaatsen, de huizen op kazernes.
De Duitschers hadden zich overal genesteld
en gevoelden zich volkomen ie huis. Op de
verdediging is zeer zwak en de vergelij
king gaat niet op, omdat zij uit ongelijks
gegevens bestaat. In Nederland bestaat
een taal, die in alle gewesten, van Noord
tot Zuid, in alle scholen onderwezen, door
alle welopgevoede personen gesproken
wordt, trots alle idiatismen, provincialis
men en andere ismen.
Die wetboeken worden aan de hooge-
scholen verklaard en toegelicht in dezelfde
taal waarin zjj geschreven zjjn en een ieder
die eenigszins met de rechtsgeleerde ter
minologie bekend is, verstaat ze. Maar dat
is niet het geval in België.
De rechtsgeleerden zullen voortgaan de
wetten in 't Fransch te bestudeeren,zoo
als zij in 't Fransch ook zullen gedoceerd
worden want zij kunnen elk oogeublik
in de noodzakelijkheid gebracht worden
om ze in die taal te verdedigen, toe te
passen in hunne pleidooien; het praktisch
nut van die Vlaamsche uitgaven ligt dus
geheel en al in t gebruik da.t de Fransch-
onkundige leeken er van kannen maken.
Maar zij die in België geen Fransch ver
staan, behooren voor 't meerendeel tot die
klasse van personen die van een Vlaamsch
wetboek al evenmin iets begrjjpen als van
een Fransch.
En hoe zal die vertaling zjjn? Wjj
hebben van 't, officieel Vlaamsch zulke
wonderljjke staaltjes gezien, dat het ver
moeden niet vermetel is, dat zelfs vele
Vlamingen om dat Vlaamsch te verstaan
hun toevlucht tot het Fransch zullen moe
ten nemen. Evenwel, de wet zal doorgaan,
in de Kamer zoowel als in den Senaat,
maar of zij niet veel meer nadeel dan pro
fijt zal aanbrengen, meen ik naar bet bo
vengezegde, te mogen aannemen; met min
der te eischen zou men meer werkelijk nut
hebben verkregen dan nu bet geval zal
zjjn en ik geloof zelfs dat de wet een me
nigte Vlaamschkundigen tamelijk onver
schillig zal laten, want onder hen zijn er
niet weinigen, die weinig of geen gebruik
maken van het Vlaamsch.
't Begint al langzamerhand wat te
broeien tegen de verkiezingen van dezen
zomer. Men is druk bezig in het anti-
ministerieele en anti-Katholieke kamp om
allerlei partij-combinaties te beramen en
te makenzelfs heeft men aan de Duitschers
een cartel ontleend. De Christene-Volks
partij begint zich geducht te weren en
alles doet zien dat de strjjd heet, vinnig, on
verkwikkelijk zal zjjn. Later hierover even
wel meerwe zullen eerst eens afwachten
wat er zooal zal worden uitgebroeid.
Ik meen reeds een paar malen gewag
wegen werden afdee'.ingen recruten geoefend,
evenals in Duitschland op het exercitieveld
want dagelqks ontvingen de belegeraars verster
king uit Duitschland, weinig geoefende solda
ten, die men zoo spoedig mogelijk van uitrus
ting voorzag, vluchtig onderricht gaf in den
wapenhandel om ze daarna bij de oude in den
krjjg geharde troepen in te lijven. Alle Duit-
sche landen zanden oude en jeugdige lotelin-
ïen, professoren, handwerkslieden, kooplui, stu
denten, om de leemten aan te vollen, ontstaan
door de herhaalde bloedige schermutselingen
en gevechten met het bezettingsleger.
Eveneens zag men allerwege convooien, af-
deelingen artillerie en voetvolk, die zich naar
de voorposten begaven, wagens vol gewonden
of zieken, die men uit den belegeringskring
naar meer verwijderde plaatsen overbracht Over
al op straat en voor de vensters het gehate
Duitsche uniform, overal sabelgekletter en het
gedreun der wielen van het geschut.
Als practische lieden hadden de Duitschers
met alles wat zij om Parjjs vonden hun voor
deel gedaan.
Zoo hadden zij bierbrouwerijen opgericht,
maakten zq brood uit het koren, dat zq nog
in de schuren gevonden haddeD, en legden
bruggen aan waar een goede verbinding tus
schen de onderlinge posten zulks vorderde. Zq
herstelden de spoorwegen, die de francs tireurs
bjj het aanvangen van het beleg vernield had
den, zoodra zq vernamen, dat de vijandeljjke
legers er zich ieder oogenblik van konden
bedienen.
Den dag na den overval, welken wij ver
te hebben gemaakt van den grooten een
voud die in sommige gevallen de Konink
lijke familie kenteekent. Ziehier een nieuw
bewjjs. Een p aar achtereenvolgende Zon
dagen kon men prinses Clementine,
's Konings dochter, in de meditat es vinden,
met eene hofdame doodeenvoudig op een
matten stoel knielende, te midden van de
gewone geloovigeudus op een gewone
plaats, die de eerste de beste voor een
cent kon huren.
Ware het niet dat de menigte uit ach
ting voor de Prinses een paar stoelen naast
haar openliet, zoo zou zjj wellicht de armste
en geringste lieden tot hare naaste buren
hebben. Zjj was zonder ceremonieel geko
men of gegaan alleen lieten de geloovi-
gen haar bjj alles den voorrang, zonder
dat zjj het misschien verlangde. Het Ko
ninklijk park van Laken heeft een uitgang
juist tegenover de hoofddeur der Kerk,
zoodat geen rijtuig, geen lakei de Prinses
vergezelde. Zeker wel een groote eenvoud
bij deze Prinses, die als zeer godsdienstig
bekend staat.
Te Sigurgola bij Agnani op Sicilië, heb
ben honger-opstandjes plaats gehad. Het
volk loopt te hoop en roept om brood.
De toestand der plattelandsbevolking is
gebeel Sicilië door allerbedroevends.
De bekende redacteur Max Régis
van het blad Anti-Juif is te Algiers in
hechtenis genomen, in verband met de
rede die hjj te Parijs heeft uitgesproken.
Toen het volk hoorde dat de heer Régis
was gearresteerd, werden betoogingen ten
zijuen gunste gehouden, opstootjes hadden
plaats en een aantal personen werden in
arrest genomen.
Uit het Parijsche levenEen beeld
schoon zeer jeugdig meisje, «met een ge
zichtje als eene madonna van Rafaël,»
Eli se Fieurant, heelt te Parijs terecht
gestaan, omdat zij haar minnaar haar
eersten niet! uit ijverzucht met twee re
volverschoten had gekwetst. Zjj werd
voorwaardeljjk tot een jaar gevangenis
veroordeeld.
Volgens een onrustwekkend bericht te
Washington ontvangen, heeft zich eene
bende roovers meester gemaakt van een
bergpas, die naar do goudvelden van
Klondyke leidt. De Amerikaansche solda
ten hebben onmiddellijk den last ontvan
gen den bergpas te zuiveren en tot eiken
prijs de reizigers en hun bezittingen te
gen de bandieten te beschermen.
Op de landengte van Tehuautepec
is onlangs eene nieuwe bloem gevonden,
die in den loop van den dag meermalen
haald hebben, en die bjjna aan Gauthier het
leven had gekost, werden de rails op de ljjn
van Meudon naar Versailles opgebroken. Het
was aau een tiental francs-tireurs gelukt door de
vijamlelqke linie heen te sluipen, bq de be
volking hadden zjj br. ekijzers en bouweelen
gevonden, en, begunstigd door den stikdonke-
ren nacht, waren zq erin geslaagd den weg
over een lengte van twiutig meter onbruikbaar
te miken.
Een trein met mondbehoeften was in het
zand geloopen.
Ongelukkigerwijze hadden zich de onver
schrokken jongelieden te lang opgehouden en
waren door een afdeeling cavalerie omsingeld
geworden, die een nachtoljjke ronde deed.
Drie sneuvelden, vijf ontsnapten en twee wer
den gevangen genomen. Een van deze laatsten
was doodelijk gewond en stierf in het hospitaal
te Saint-Cloud, terwijl de andere terstond
werd doodgeschoten. Pascal Doriat had deel
uitgemaakt van het kleine troepje, dat den
spoorweg bjj Meudon vernield had hij was er
echter in geslaagd, ongewondtè vlechten, doch
daar de dragonders hem vlak op de hielen
zaten kon hjj den oever der Seine niet volgen
maar was dank zij der duisternis door de tui
nen heen uit het gezicht verdwenen.
De nacht was nog niet voorbij, toen hij over
den muur klom, die het huis van Doriat om
ringde, en dwars door der verwaarloosden tuin
de woning bereikte.
Overal op zjjn weg had hjj hinderpalen ont
moet, nu eens stuitende op een goed bewaakt
voetpad, dan weer op barricaden, voorposten of
van kleur verandert, 's Morgens vertoont
zij zich wit; als de zon in het zenith slaat,
rood, en 's avonds blauw.
Die rood-wit-blauwe bloem groeit aan
een boom, die de grootte van een guajuk-
boom heeft, en verspreidt alleen 's mor
gens een zachten geur.
De toestand van den heer G1 adstone
wekt algemeene bezorgdheid. Hij is giste
ren met een extra-trein te Hawarden aan
gekomen, waar met de grootste omzichtig
heid alles voor zijn ontvangst in gereed
heid was gebracht.
De pjjnen in het gelaat, het gevolg van
een niet volkomen genezen neuskatarrh,
hebben hem zoo afgemat, dat men reeds
te Dannes voor zjjn einde vreesde. Zondag
'ag hjj te Bornemouth zeer iiek,en vertoefde
de geheele familie bij hem toen werd, in
overleg met de geneesheeren en de ver
pleegsters besloten, hem naar Hawarden
over te brengen.
Niemand wordt bij den zieke toegelaten.
Zjjn geneesheer, Dr. Huberson meent
door volmaakte rust, het leven van den
grooten Engelschman nog wat te kunnen
rekken.
Voor de discussie bjj de begrooting van
Landbouw en Openbare werken hebben
zich niet minder dan honderd achten twintig
sprekers laten inschrjjven. Waarljjk geen
kleinigheid c., bet is de Chronique die de
Leopolds-orde vraagt voor hen die den
moed hebben te zwijgen.
Koning Leopold, hee/z v°al
pleizier van zjjn schoonzoon prins F ii p s
van Koburg en zijne dochter prinses
Louise.
De Prins heeft een advertentie geplaatst
zich niet meer verantwoordelijk te stellen
voor de schulden van zijn vrouw. Volgens
de Brusselsche Soir heeft prinses Louise,
die onlangs plotseling uit Nice vertrok,
daar aanzienlijke schulden achtergelaten.
Haar echtgenoot, prins Filips vanKo-
burg, weigert die te betalen, zoodat haar
vader verplicht zal zijn die schuld aan te
zuiveren. Waarheen zjj getogen is, is on
zeker. Volgens sommigen zou zjj in een
Weener hotel haar intrek genomen hebben.
Een echtscheiding wordt noodig geacht,
maar de Gazette beweert dat de Prinses
reeds voorlang bjj haar ouders te Laeken
verschenen is om daarop aan te dringen,
maar dat zij geen toestemming daartoe
verkregen heeft.
In de Oostenrijksche Kamer van Afge
vaardigden schreeuwden dezer dagen
Wolff en Schönerer boven alles uit.
Zoodra de nieuwe president der Kamer,
de heer Fuchs, de tribune beklom, werd
hem door de twee schreeuwers gezegd, dat
hjj als een misdadiger thuis behoorde in het
tuchthuis. Koelbloedig echter sprak de
President zjjn openingsrede nit.
Toen werd Wolff woedend, hjj riep
«Ge zjjt een Staatsmisdadiger en hoort in
afzonderljjke schildwachten.
Twintigmaal had hjj gemeend, dat zijn laatste
uur geslagen was.
Tot twee keer toe hadden de wachten op
hem geschoten en het mocht dus wel een won
der heeten, dat hij nog leefde.
«Mjjn dag is nog niet gekomen,// zeide hjj
in zichzelf.
Het was niet alleen om zjjn moeder te om
helzen, dat hij naar Garches gekomen was
het toeval was er veel de schuld van, omdat
hjj gedwongen was geweest door de naburige
bosschen te ontsnappen.
Ook had zjjn broeder Henri juist dien nacht
van zijn commandant verlof bekomen zich tot
Garches te wagen om bij Maria Doriat iets
omtrent bet lot van Gauthier Boureille te we
ten te komen.
Sommigen beweerden inderdaad, dat hij bjj
den aanval der Duitschers op de fabriek der
Montmayeur8 gesneuveld was, anderen geloof
den veeleer dat hjj gevangen genomen was
en de gebroeders Doriat waren deze laatst.'
meening toegedaan, daar zjj tot op het einu_
toe bjj elkaar gebleven waren. Was fauthier
gevangen, dan was zjjn laatste uur 'eslagen,
en hiervan wilde Henri Doriat [zich overtuigen.
Dien dag bevonden zich slechts twee Duitsche
officieren bjj Maria Doriatgeen soldaten.
Henri was langs denzelfden weg gekomen,
dien Pascal later nemen zou den tuinmuur.
Toen hjj nader bjj het huis kwam, zag hjj
de officieren aan tafel zitten, terwjjl een Pruis
met een politiemuts op, hen bediende.
Hunne wapens hingen aan den wand.
