N 1 B U WE
kDagSlaó voor &[ooró*en SCuid-dColland.
dei „Christelijke democratie,"
No. 2951
Woensdag 6 April 1898
23ste Jaargang,
BUITENBAND.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
1,10
1,40
c 2,80
«0.03
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters -worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
II.
Wat de in de bet vorig artikel meegedeelde
grootspraak betreft, daaruit redde men zich
met de bewering, dat Har mei zonder de
vooraf verkregen toestemming van den Paus
niet zou hebben durven gewagen van de
christelijke democratie in zijne toespraak; dat
alzoo deze democratie den uitdrukkelijken
zegen des Pausen inderdaad ontvangen had,
al had Leo XIII den naam van christelijke
democratie ook niet uitgesproken. Haleant
sibi. Nu, wij voor ons gunnen hun deze
uitlegging
Eveneens wordt er ten bewijze voor de
werkelijke sanctie der christelijke democra
tie aangevoerd, dat «op verlangen van het
Vaticaan» professor Toniolo «over het
christelijk begrip der democratie» een voor
dracht heeft gehouden, welke voordracht
dan ook in eene «onder het toezicht van
den H. Stoel in 't leven geroepen en ver
schijnende Revuegedrukt en uitgegeven
werd.
Dat de «christelijk-democratische» denk
beelden tegeljjk ook de republikeinsche
denkbeelden zouden zijn, dit werd onder
anderen hierdoor bewezen, dat men in het
Vaticaan de pelgrims de Marseillaise liet
zingen en dat Har mei, toen er onder de
banieren ook een vaandel met een roya
listisch zinnebeeld (een lelie) ontplooid werd,
deze banier aanstonds wegbande.
Pater Bailly, Mgr. Radini Tede-
schi en kardinaal Maccbi deden door
hunne redevoeringen tot de pelgrims eeni-
germate vergeten, dat de Paus niet van
de christelijke democratie gewaagd had.
Daarentegen verliet abbé Gar nier (een
vurig christelijk-democraat) des Zondags
het middagmaal der pelgrims, toen, kardi
naal Agliardi met nadruk de christelijke
Charitas, de christelijke liefde, naast de
rechtvaardigheid plaatste.
Dit strookte ook niet goed met de nieuwe
leer, gepredikt door Naudet, een vriend
FEUILLETON.
DE TWEE WEEZEN,
(Vérvolg.)
»Ik zal hen wel nooit weerzien,// //zuchtte
hjj,// want ik heb geen hoop meer op mijne be
vrijding, doch wat moest mijDe vrouw aanvan
gen, wanneer zjj hem verliest Maar ik kan ge
rust zjjn, er bestaat nog rechtvaardigheid. Ik
ben opgeofferd, mjjne zonen zullen niet sterven.
Aldus verliepen dagen, weken, ein leljjk maan
den, zonder dat er verandering in zjjn toestand
kwam.
Een der beide agenten der veiligheidspolitie,
die bem na de oorlogsverklaring naar Bourges
over gebracht hadden, kwam hem tusschenbeide
in zjjn cel opzoeken.
//Komaan, vader Doriat, blijft gjj nog steeds
ontkennen vroeg hij dan.
//Ik zal het schavot beklimmen, terwjjl ik
mjjne onschuld staande houd,// antwoordde de
goede man.
De hardnekkige verdediging van Doriat had
ten slotte indruk op den agent gemaakt. Deze,
Courlande genaamd, was een oude vos bij de
veiligheidspolitie, waarbij hij reeds meer dan
vijf en twintig jaar in dienst was.
Toch had hjj nog geen graad verworven, maar
was slechts gewoon agent.
Waarom F Was hjj een dronkaard Of had
hjj een of ander gebrek, waardoor zjjne meer-
van Gamier. Volgens Naudet zijn
kracht en gerechtigheid de deugden, die bij
de sociale vraag moeten beoefend worden
nederigheid, zelfbeperking, zelfverlooche
ning, zooals deze deugden gepredikt wor
den door de Navolging van Christusdoor
de regels der kloosterlingen, enz., passen
volgens Naudet niet goed meer in onzen
tijd.
Men wil van de lijdende en heerschende
klassen, men wil van zelfbeperking, van
nederigheid niets wetenopzettelijk vormt
men een afzonderlijke groep, die in tegen
stelling met de andere klassen der maat
schappij, op zich zelf, optreedt.
Waarom ook anders de naam van de
mocraten'? Indien de woorden zin en be-
teekenis hebben, dan is hier de tegenstel
ling met de aristocratische klassen, in de
meest breede beteekenis des woords bedoeld.
Doch eene dergeljjke tegenstelling kan op
den grondslag der Katholieke Kerk niet
bestaan, omdat daar zulk eene tegenstelling
geen recht van bestaan heelt. De zooge
naamde hervormers hebben hunne denk
beelden op hunne beweging overgebracht,
maar de Katholieke Kerk is als zoodanig
de algemeene Kerk.
Doch men speelt met het woord demo
cratie, men laat het in verschillende kleu
ren schijnen voor het oog en men bedekt
daarmee nu eens dit, dan wederom dat.
Maar er zit nu eenmaal eene tegenstelling
in dat woord democratiewelke tegenstel
ling in de uitdrukking christelijk sociaal op
gelukkige wijze vermeden is.
Deze laatste uitdrukking kenschetst al
leen het krachtige werken volgens eene be
paalde richting, maar geenszins geeft zij
eene tegenstelling aan. Tegen de uitdruk
king «christeljjk sociaal» zal dan ook nim
mer een Bisschop zich gekant hebben, ge-
ljjk nog onlangs een Italiaansch Bisschop
zich tegen het schermen met het woord
«democratie» heeft verzet. «Wij zijn Ka
tholiek,» zeide Mgr. Manacorda; «meer
hebben wij nietnoodig te zijn. Het Katho-
deren hem haatten P Had hjj zich somtjjds op
grove wijze tegen de discipline vergrepenwelke
vooral bij de veiligsheidspolitie zoo streng is P
Of miste hjj de noodige bekwaamheid
Niets van dat alles.
Courlande was niet gelukkig geweest, dat
was het.
Hjj was een klein, mager, zeer bewegelijk
mannetje, met schitterende oogen, een kaal hoofd,
het gelaat eenigszins door de pokken gesehon
den en geheel glad geschoren.
Zijne makkers hadden hem den bijnaam van
Ongeluksvogel gegeven, en niemand kon deze
benaming beter waardig zjjn dan hjj.
Evenals bjjna alle agenten, had hij eerst als
gewoon soldaat in het leger gediend toen men
hem voordroeg voor een adjudants-plaats den
hoogsten rang beneden dien van officier had
hjj den dienst verlaten, en was gehuwd.
Met eene verwonderljjke verbeeldingskracht
begaafd had Courlande een afkeer van alledaag-
sche zaken. Slechts zjjn plichtbesef had hem
zeven jaar lang onder de wapens gehouden, zijne
verbeelding voelde zich belemmerd onder de
schako. Wanneer hjj slechts eene goede opvoe
ding genoten had, zou hjj ongetwijfeld eene flinke
hoogte, zoowel op het gebied van nijverheid
als van kunst, hebben bereikt. Zjjn instinct,
zjjn behoefte aan gevaren, aan iets romantisch,
drong er hem toe, bij de politie in dienst te
treden.
Doch deze zelfde behoefte had er hem toe
aangezet met eene vrouw te huwen van een an
der ras, met een mulattin, die hjj aan den Se
negal had leeren kennen, toen hij nog sergeant
lieke geloof is ons voldoende; een demo
cratisch geloof willen wij niet.»
Maar de «christelijke democratie» is nu
eenmaal in Frankrijk, België en onlangs
ook in Italië mode geworden. Daar wordt
men in de pers overzadigd met democrati
sche ontwerpen, in welke ontwerpen be
trekkingen van de democratie tot Sint
Franciscus, ja zelfs tot de H. Eucharistie
ontdekt worden.
Als democraat voelt men zich strijder
voor eene goede, nieuwerwetsche zaak. De
Paus heeft eene aanbeveling gedaan om
zich aan te sluiten bij de Republiek van
Frankrijk. De Paus heeft in zijne Ency
cliek gesproken over de rechten der werk
lieden. Dat alles werpt men door elkaar en
men gevoelt zich, terwijl men zich christen
democraat noemt, een bevoorrecht kamp
strijder van den Paus. Maar bij dit alles
schijnt men te vergeten, dat de Paus niet
alleen over de rechten, maar ook wel de
gelijk over de plichten der werklieden ge
sproken heeft.
De officieele erkenning van de christelijke
democratische klasse heeft Harmei te
Rome trachten uit te lokken, maar
die officieele erkenning is uitgebleven.
Mochteu toch allen tevreden zijn met
den eervollen, veelbeteekenenden naam van
Katholiek zonder meer. Waarlijk, wij heb
ben geen andere titels noodig.
Frankrijk.
De Zola-pers in de Fransche Republiek
kraait victorie, nu door een gebrek in het
gevoerde proces, den Minister van Oorlog
generaal Billot, zoo zij meent, een kaak
slag is gegeven door het Hof van Cassatie.
In de Aurore brengt George Cle
men ceau hulde aan den procureur-gene
raal Man au'van het Hof van Cassatie
voor zijn uitspraak en in Le Siècle zegt
Yves Guyot, dat er in het Paleis van
Justitie nog mannen zjjn, die zich om de
wet en het recht bekommeren en die zich
niet door rijlaarzen laten vertrappen.
in zjjD zorgelooze jeugd bjj de Marine wes.
Sarah was een schoen zachtaardig schepseltje,
die zich aan haar man gehecht had evenals een
hond aan zjjn meester. Zjj had hem vier ferme
knappe en schrandere jongens geschonken, en had
hem nog even lief als voor twintig jaar. Cour
lande was dus de gelukkigste aller vaders, even
als hjj de gelukkigste aller echtgenooten was
geweest. En toch had Courlande rooit geluk
gekend 1
Zuinig levende, zonder een cent schuld, had
hij zich tevreden gesteld met het schale trakte
ment, dat bjj als agent ontving, en de zeldzame
buitenkansjes, die hem ten deel vielen.
Hjj was dus niet begeerig naar weelde of geld.
Waarvan droomde big dan P
Van het buitenleven Dat was zjjn eenigste
begeerte. Hjj was in het hartje van Parjjs ge
boren, had tot zijn twaalfde jaar op school ge
gaan en was toeu tot zjjn achttiende bij een
slotenmaker in de leer geweest. Daarna had hjj
dienst genomen, hij kende de kolonies en de
zee, doch het vrjje veld kende hij eigenlijk
slechts bjj naam. Wanneer hjj in zijn jeugd geld
had, hetgeen niet dikwjjls het geval was, bracht
hjj zijne Zondagen in de omstreken van Parjjs
door anders, wanneer hjj hceletnaal niets bezat,
op de versterkingen.
Die versterkingen waren in dien tijd nog in
het vrije veld gelegener stonden wel geen
boomen, maar er groeide toch gras.
Daar kon hjj uren lang in de zon liggen
turen naar de boschrijke heuvelen, laags welker
voet de Seine stroomt en waartusschen prachtige
landhuizen te voorschijn komen.
Le relit Journalvindt daarentegen de
uitspraak van het Hof van Cassatie, schan
delijk en verdacht, men heeft 'de reeks der
valstrikken voltooid, welke generaal Go n se
aan de kaak hebben gesteld en die geheel
Frankrijk op een dwaalspoor zullen brengen.
De heer Chiché zegt, zich te verbazen
over de uitspraak vau het Hof van Cas
satie. Hij meent, dat een magistraat die de
beleedigers van het leger met bloemen heeft
bedekt, uit zijn betrekking moet worden
ontslagen.
Rochefort, heftig als altijd, brand
merkt in de Intransigeant «het vonnis, dat
de talmudist Loew heeft opgesteld.»
De Gaulois noemt het vonnis den triomf
der «anarchie, die langzamerhand alle
staatsinstellingen verlamt.»
De Libre Parole is nog krasser. «Mor
gen», roept ze uit, «zullen de bandieten
van het verraads syndicaat zegepralen.»
De t cho de Paris zegt, dat geen vonnis
de uitspraak kan vernietigen der twaalf
gezworenen, die het Fransche volk verte
genwoordigden.
Kortom, de opgewondenheid in Frankrjjk
is nagenoeg algemeen.
Duitschland.
De Duitsche bladen zijn vol van bijzon
derheden over G r n e n t'h a 1 die verdacht
als opper factor uit zijn betrekking aan de
Rijksdrukkerij is ontslagen en gevangen
genomen.
Dit ontslag staat in verband met het
vinden van een pakje, dat 44.000 Mark
aan Rijksbanknoten inhield op het Fried-
rich-Werdersche kerkhof te Berlijn.
Grünenthal wordt verdacht dat geld
daar verborgen te hebben terwijl nog 16.000
Mark aan Rijksbauknoten zijn gevonden
naast het graf op hetzelfde kerkhof waar
zijn dochter begraven ligt.
Zware verdenking rust op Grünen
thal dat hij zich heelt schuldig gemaakt
aan diefstal uit de schatkist. Hij is reeds
aan een verhoor onderworpen, waarbij hij
alleen de 16.000 Mark als zijn eigendom
erkende en beweerde, dat hij dit geld met
speculeeren verworven had, doch de 44.000
Mark waren niet van hem. Dat hij de
16.000 Mark op het Kerkhof begraven had
bekende hij toen de 44.000 Mark gevonden
werden en hij bemerkte, dat de politie de
aandacht op hem gevestigd bad. Hij wilde
den argwaan niet voeden en had daarom
//Wat moet het daar heerlijk zjjn mompelde
hij dan
Had hjj geld, dan strekte hjj zjjn uitstapje
zoo ver mogeljjk uit, doolde eenzaam in de hos-
schen rond, de wandelaars ontwijkende, daar
bjj het veld terwille van zichzelf liefhad, de
meest afgelegen plekjes opzoekende, waar hjj
dan onder de schaduw der boomen neder zat,
slechts een enkelen wensch koesterend, daar zjjn
gansche leven te mogen sljjten, alljjd altjjd.
Dun droomde hij van een lief huisje, met klim
op begroeid, en een tuintje, waarlangs een beek
stroomde, en boomen hooge, statige boomen met
veel bladeren.
Waar bouwde hjj zich dit huisje in zjjne ver
beelding Hjj wist het niet en daar bekom
merde hij zich minder om, als er maar lande-
rjjen, boomen, een beek en de eenzaamheid te
.vinden waren. Toen lij) door de verzengende
Senegalsche zon geblakerd werd, kwam de ge
dachte aan het huisje uit zjjne droomen in hem
op, wanneer de wind door de bladeren ruischte
of wanneer hjj des morgens vroeg zjjn netten
in de rivier uitzette, want met de jaren, was
ook het droombeeld in omvang toegenomen.
Wat zou het hem kosten, zjjn luchtkasteelen in
werkelijkheid te zien veranderen door stil bjj
zijne zonen en de zachtzinnige Sarah te bljjVen
voortleven
Wordt vervolgd.)
ÜRIMSC
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
81.
