NlliU W E
HbagËlaó voor <3ïooró
Het verdwijnen
der Middelklasse.
No. 2961
Dinsdag ]9 April 1898
23ste Jaargar<g,
B UIT J JN B A N D
0*
Per 3 maanden voor Haarlem ƒ1,10
Voor de overige in plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
2,80
0.03
Voor het buitenland
Afzonderijjke nummers
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem;
Van 16 regels
Elke regel meer
50 Cent
71/.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. K P P E R S.
Overal wordt de noodkreet vernomen
ede middenstand gaat verdwijnen.»
Ja, de verdwijning van den middenstand
wordt hoe langer hoe waarschijnlijker.
Voorheen waren er in onderscheidene
bedrijven tal van kleine bazen, die, met
2 of 3 knechts arbeidend, een burgerbe
staan konden vinden. Ze hadden goed hun
broodze betaalden hun schuldenze
konden hun kinderen opvoeden, en waren
burgers, die, zonder kapitaal te bezitten,
er toch goed komen konden, ja, zelfs wat
overhouden.
Dit is thans anders. Om bijv. maar eens
de kleermakers te nemen, zpn thans de
kleine bazen, vooral in de groote steden,
zeldzaamheden. De confectiemagazijnen, of
de groote bazen leveren de kleerenmaar
de kleine bazen zijn verdwenen. Met de
confectiemagazijnen kunnen zij niet con-
curreeren, dat is onmogelijk; en daarom
hebben ze door den nood gedrongen, of
wat anders ter hand genomen, ot ze hebben
hun werk gebracht in dienst der confec
tiemagazijnen, dat is veelal dus in dienst
van het groot-kapitaal, en zijn zoetjes aan
slachtoffers geworden van het «sweet-sys-
teem».
Dat is niet alleen met de kleermakers
het geval, maar met tal van bedrijven,
waarin de kleine bazen voorheen een goed
bestaan vonden.
Zelfs die bedt ij ven, welke men voor
ondergaan bijna niet vatbaar achtte, wor
den aangetast.
Vraagt men bijv. naar werklieden die,
om een ander voorbeeld te nemen, een
piano of een dergelijk muziekinstrument
geheel kunnen afwerken, men zal ze maar
weinig vindende onderdeelen van deze
instrumenten worden machinaal gemaakt;
men heeft het maar voor het in elkaar
zetten.
FEUILLETON.
DE TWEE WEEZEN.
92. {Vervolg.)
„Mijne moeder en mijn verloofde zullen mij
ten minste weder liefhebben, wanneer zjj alles
weten," dacht zij. //Maar Henri en Pascal
Beiden zijn dood. Ik zie hen nimmer terug
//Zjj zjjn gestorven terwjjl zij hun afschuw
van mjj betuigden 1//
Gelukkig had zij nog tijd gehad, toen zjj
reeds geblinddoekt waren, en de soldaten hunne
geweren op die moedige mannen richtten, om
hun toe te roepen
«Ik heb u lief ik heb u liefMet deze
woorden waTen zjj de eeuwigheid ingegaan.
Intusschen zeide Courlande //Daar het on
mogelijk is nog heden Montmayeur te zien,
moeten wij geduld oefenen. Morgen zult gij
hem ongetwijfeld spreken. Breng geene veran
dering in uwe houding tegen hem. Ik ga nu
naar Maria Doriat. Hebt moed en weest ge
duldig.//
Met deze woorden verliet hij de beide zusters
en begaf zieh naar Maria. Er lag zulk eene
vroolijke uitdrukking op zijn gelaat, toen hij
bij haar binnentrad, dat zjj niet nalaten kon
te zeggen
//Brengt gij mjj eene goede tijding
//Ja, zie mjj aan. Ik ben anders niet zeer
gelukkig, men noemt mjj Courlande, bijgenaamd
Hoe een dergelijk verschijnsel zich in de
bouwvakken openbaart, kannen de tim
merlieden getuigen, die zeer veel gezaagd
en geschaafd en pasklaar gemaakt ontvan
gen, en het maar op zijn plaats hebben
te brengen. En bjj de smeden o. a. doet
zich hetzelfde verschijnsel voor.
Op deze wijze vervalt langzamerhand
het gansche bedrijfis vakopleiding voor
velen overbodig, en het slachtoffer wordt
de kleine burgerman, die zijn vroegere
betrekkingen in andere handen ziet over
gaan.
Met die verplaatsing verliest de kleine
burger zijn zoo gewenschle zelfstandigheid.
Hjj komt in dienst van het groot-kapi
taal, is gebonden aan werkurenontvangt
een vast inkomenis in enkele opzichten
beter verzorgd, daar hem thans nogal eens
ziekengeld, hier en daar zelfs pensioen
verzekerd is maar hij mist die onaf
hankelijkheid, welke, ja wel zorg met zich
brengt, maar toch ook tot vooruitkomen
prikkelt en aanzet tot het booger stijgen
op de maatschappelgke ladder.
De achteruitgang van het kleine bedrijf
heeft den kleinen burgerman dan ook voor
een goed deel naar den handel gedreven.
Het aantal kleinhandelaars is belangrijk
toegenomen, terwjjl omgekeerd het aantal
producenten verminderd is.
Men begint een winkeldoch daarbij is
ook al het vet van den ketel. Met den
kleinhandel is tegenwoordig evenmin veel
te verdienen de concurrentie is te zwaar.
En om die concurrentie nog onmogelijker
te maken, komen de coöperatieve vereeni-
gingen, die alweer het groot-kapitaal te
hulp roepen, en den winkelstand eenvou
dig in den grond boren. Welke afmetingen
deze coöperatie aanneemt blijkt o. a. uit den
bloei van Eigen Hulp, bljjkt uit de cijfers,
die in Engeland als winst uit coöperatie
worden weggedragenniet minder dan
bijna 6,000,000 pd. sterling per jaar.
Al die winst gaat voor den kleinen bur
german verloren, en velen van hen gaan
de Ongeluksvogel. Doch ditmaal kom ik als
een geluksbode."
//Spoedig, spoedig Lucienne
//Ik had mjj niet bedrogen. Zij is niet
schuldig,//
//Mijn God
//Zjj is rem als een engel. Eene martelares. De
verpersoonlijkte toewijding. Eene verheven zelf
opoffering als waartoe slechts vrouwen in staat
zijn.//
Maria treedt op Courlande toe, grjjpt zjjne
beide banden, welke zij krampachtig drukt, ter
wijl zij hem strak in de oogen kijkt.
//Gij bedriegt mij niet?// roept zij uit.
//U bedriegen Maar dat zou schandelijk zijn 1"
//Dus Lucienne...?"
/,Is uwer nog steeds waardig u
„Zjj heeft dien ellendeling, dat monster niet
lief
//Hoe kunt gij mjj dit vragen, na hetgeen ik
u gezegd heb
„Is het moge'jjk Mijn God, is het waar, wat
gjj daar zegt.?//
//Wat u zoo buitengewoon lijkt, schjjnt mjj na
tuurlijk toe. Wel is waar is bet hier een zaak
van vernuft
//Doch waartoe speelt zij zulk een rol
//Zjj wil haar pleegvader redden.//
Arm kind, zij moet dus wel haat jegens
mij koesteren, die haar verstooten en verjaagd
heeft. Wat moet zjj wanhopend en moedeloos zjju
geweest
//Zij had een zuiver geweten.//
//Lucienne, dierbare Lucienne, gij, die ik bij
na meer liefhad dan mjjne tonen, hoewel gjj mijn
dan ook onder in den strijd de telkens
langer wordende lijst van personen, die
niet meer aan hun geldelijke verplichtin
gen kunnen voldoen, en daarom failliet
gaan, wjjst het maar al te duidelijk aan.
Voor den arbeider nu wordt op allerlei
wijze thans gezorgd, en de arbeiders zei
ven blijven niet in gebreke luide verbete
ring van hun positie te zoeken en te eischen.
Zij zijn, al is het niet zonder moeite, te
helpen met pensioenregelingen, een goed
arbeidscontract, en wat dies meer zij.
Maar daarmede is de kleine burgerman,
daarmee is het bedrijf niet gered; en dat
te redden is van zooveel waarde.
Valt de brug, die nu nog den overgang
vormt tusschen de mannen van het kapi
taal en die van den arbeid weg, dan gaat
er een levensterrein verloren, dat in alle
eeuwen mannen gedragen heeft en vooit-
gebracht, die inderdaad mannen van bc-
teekenis zijn geweest.
Dan komt er een klove tusschen kapitaal
en arbeid, en is de dam weggeslagen, die
thans nog de golven scheidt van het vaste
land.
Dan ontvangt het proletariaat altijd door
versterking, en wast aan tot een geweldi
gen stroom, die niet meer te keeren zal
zijn, en straks alles zal bedekken.
Daarom, men kiste den dijk vóór het te
laat is.
Men neme maatregelen, die het bedrijf
zelf weer in eere brengen en den kleinen
man in staat stellen het weer zelfstandig
uit te oefenen. Reeds is men op dien weg,
door goedkoope machines, door kleine mo
toren als beweegkracht onder het bereik
te brengen van den kleinen man, opdat hij
de concurrentie beter kunne volhouden.
Volksbanken worden opgericht, waar lip
het vaak zoo noodige kapitaal tegen ma
tige rente kan bekomen. Aan de vakoplei
ding wordt veel gedaan, en dat is noodig,
zal het klein bedrijf niet geheel ten onder
gaan. Bonden worden vooral in het bui
tenland opgericht, om hem in staat te stel-
dochter niet waartgjj zult mij dus weder
gegeven worden Ik kan niet gelooven, dat zjj
terug zal komen." Zich daarna hare heftige
woorden bij de lijken van Pascal en Henri te
binnen brengende, vervolgde zjj
„Ik deed er slecht aan te wanhopen. Er kan
nog een weinig geluk voor mjj zjju weggelegd.
God heeft mij niet geheel verlaten, daar hjj mjj
mijne dochter wedergeeft.//
Zjj snikte, en tranen, doch ditmaal tranen van
geluk, biggelden haar langs de wangen.
//Ik wil haar terstond zien, haar vragen, voor
haar op de knieën vallen. Zij moet vergeten
hetgeen ik haar heb toegevoegd, en de tranen,
die ik haar heb doen storten
//Zij schenkt u reeds vergiffenis. Zij wil alles
vergeten.//
//VA'aar is zjj Ik wil haar omhelzen, mjjne
Luciennehet is mjj, alsof zjj gestorven was en
ik haar terug vind.//
//Geduld geduld
„Dat kunt gij wel zeggen, maar kan ik wach
ten
//Ja, gij moet wachten. Ik ben in deze niet
alleen een man van vernuft, doch ook van rede.
Veeltijds gaat dit niet samen.
„Bij mjj vult het eene het andere aan.»
//Gjj hadt toch kunnen denken, dat ik haar
aan mijn hart wilde drukken. Waar bevindt zij
zieh Is zij nog altjjd bjj Montmayeur
//Neen, zjj is op de Bernadettes.//
//Bij Claudine? Dan ga ik èr heen!"
//Neen bljjf.//
„En waarom
//Omdat ik u Lucienne's geheim slechts onde
len te blijven werken en zoo wordt blijk
baar al meer ingezien, van hoeveel belang
deze kwestie is. Ook dit laatste is vooral
noodig. Het besef moet meer en meer le
vendig worden, dat op dit onderdeel der
sociale kwestie de aandacht behoort geves
tigd te worden. Allen moeten ervan over
tuigd worden, dat de levensader van een
volk ligt in den kring van den kleinen
burger, die voor zooveel ons land aangaat,
voor een groot deel het «vreest God, eert
den Koning» liefheeft, den eenvoud van
zeden bewaart, en wiens betrekkelijk on
afhankelijk bestaan eene levensvoorwaarde
is voor onze maatschappij.
Hoe meer dat wordt ingezien, hoe meer
men het behoud van dit terrein zal gaan
op prijs stellen, en wegen en middelen
vinden, om te voorkomen, dat het beste
deel van ons volk afzakt naar het prole
tariaat wat niet anders dan stoffelijke en
geestelijke ellende ten gevolge hebben kan.
Spanje.
De Spaansche oorlogsschepen Infanta
Maria Theresa en Cristobal Colón zijn te St.
Vincent (Kaap Verdische eilanden) aange
komen, en hebben zieh bij de aldaar lig
gende torpedoflottielje gevoegd.
De infante Isabella heeft voor
50.000 pesetas ingeschreven tot versterking
van de oorlogsvloot.
Amerika.
Naar uit New-York aan de Frankfurter
Zeilung wordt gemeld, heeft de Hoiland-
Amerika lijn bijna al haar stoomschepen
aan de Regeering der Vereenigde Staten
aangeboden, terwijl de Times bericht, dat
de Spaansche Regeering zich tot de Hol
land -Amerika—lijn gewend heeft,maar dat
deze antwoordde, dat zij geen schepen te
koop had.
Het Amerikaansche Ministerie van
i Marine heeft gecontracteerd voor 1000 muil-
ezels, om voor den transportdienst op Cuba
gebruikt te worden.
Te New-York wordt gezegd dat
Mac Kin ley aan het eskader, dat zich
ééne voorwaarde heb medegedeeld dat gjj
voorzichtig zult zjju Lucienne was beducht
geweest voor uwe moederljjke liefde. Zjj wilde
niet, dat een woord, een liefdevolle blik Mont
mayeur argwaan zou doen koesteren, haar zoo
moeieljjk tot rjipheid gebracht plan in duigen
zou doen storten. Welnu, deze toestand is niet
veranderd.
Wjj moeten nog steeds voorzichtig zijn."
//Wanneer zal ik haar dan zien?//
//Ik zal haar mogeljjk nog dezen nacht bjj u
brengen.//
//Wat zal de tijd mjj lang vallen
Het was reeds zeer laat, toen Courlande dien
nacht op de huisdeur klopte. Maria had niet
aan slapen gedacht. Zjj brandde van ongeduld.
Toen zjj de deur opende, zag zjj eerst slechts
Courlande.
//Zjj heeft niet met u willen komen riep
zjj in vertwjjfeling. //Ziet gjj wel, dat zjj mjj
geen vergiffenis schenkt
Doch een zachte hand belette haar verder
te spreken.
„Moeder, dierbare moeder
//LucienneLueienne
Zij uitte een waanzinnigen kreet en viel het
jonge meisje in de armen.
Daarna voerde zjj haar de kvmer binnen,
droeg haar bjjna, hoewel Lucienne grooter was
van gestalte, alsof zij nog een klein meisje was.
En intusschen weende en lachte zjj tegeljjk,
voortdurend herhalende //Lucienne Lucienne
alsof zjj niets anders zeggen koD.
Wordt vervolgd.)
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.