N 1 B U WE
ibagBlaó voor éfëooró' en Suió-eXollanó.
Spanje's huidige toestand.
No. 2999
Zaterdag 4 Juni 1898,
Jaargarg.
BUITENLAND.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BÜBEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem;
/1,10
«1,40
«2,80
«0.03
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer
71/.
Grooto letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dieostaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteu r-U itgever, W. K P P E R S.
De tegenwoordige toestand van Spanje
is zeker nooit zóó treffend geschilderd ge
worden, als in het herderlijk schrijven, dat
de Aartsbisschop van Valladolid, Kardinaal
Cascajares, aan zjjne diocesanen, d. i. aan
de geloovigen van zijn bisdom, heeft ge
richt. Bedoelde brief van den Aartsbisschop-
Kardinaal heeft, wegens zijn onverbloemde
waarheid, de grootste ontevredenheid ver
wekt in de Regeeringskringen.
Het is eene diep treurige waarheid
aldus schrijft o.a. de Aartsbisschop dat
in onze koloniën een doodeljjke oorlog
woedt, die de bloeiende jongelingschap van
Spanje roemloos wegraaptdat wij ons
zien bedreigd door Internationale verwik
kelingen, die een verderen, nog ongeluk
kiger oorlog in het verschiet stellendat
onze financiën worden geruïneerd, onze po
litiek onzeker en wankelend is; dat onze
industrie met den dood worstelt en onze
landbouw kwjjnt tengevolge van bloedar
moede dat ons volk, welks energie, welks
bloed en rijkdom door een onvrachtbaren
strijd wordt uitgeput, het vertrouwen in
de leiders der regeering heeft verloren en
ter prooi is aan de vertwijfeling, de ver
schrikkelijke voorloopster van den dag,
waarop door een of andere omstandigheid
(waaraan onze kritieke toestand zóó rijk
is) de zenuwen van het volk zullen wor
den geschokt, zoodat het volk zjjn gram
schap luide zal uitspreken.
Allen moeten wjj erkennen zoo zegt
de Kardinaal verder dat de tegenwoor
dige toestand van Spanje de meest kritieke
is, welken ons vaderland onder het tegen
woordig levend geslacht doorleeft en alleen
vergeleken kan worden met den toestand,
die den Franschen aanval bjj het begin
dezer eeuw voorafging. Allen erkennen wjj,
dat vanbuiten een storm rondom ons woedt
en vanbinnen een vulkaan onder onze voeten
gloeit.
Twee rampzalige oorlogen hebben ons
FEUILLETON.
llAADSELACHTIG.
3. Vervolg.)
In den loop van het gesprek vernam ik, dat
de aanrandingen waarvan sprake was, den avond
van den dag waarop de uitnoodiging aan mij
gericht was, begonnen en sedert dien tjjd voort
gezet waren. Het kwaad bedrjjf was daarmee
aangevangen, dat er drie of vier ganzen dood
in den tuin werden gevonden, wier koppen ge
heel of gedeeltelijk waren afgesneden, even als
of men hun den hals met een stomp instrument
had willen doorsnijden. Den volgenden namid
dag was het den fraaien kettinghond, die aan
het einde van het huis zjjn hok had, eveneens
gegaanhjj lag, toen men het wan bedrjjf ont
dekte, met vastgehechten ketting erbarmeljjk
verminkt, aan de toegebrachte wonde, te sterven.
Eenigen tjjd te voren had men hem twee of
drie maal een kermend geluid hooren geven,
en door het voorgevallene met de ganzen ge
waarschuwd, werd er dadeljjk iemand afgezon
den, om te zien wat er te doen was hit
meisje dat er mede belast was, had zeker geen
acht geslagen op het hondenhok, en eerst een
half uur later werd een koetsier het arme dier
gewaar, dat in zjjn bloed badend nog kermde
en steunde. Men schoot hem om zijn ljjden te
verkorten, voor goed dood, en men vermoedde,
dat hjj zoo verminkt was geworden, toen hjj
het eerst het kermende geluid liet hooren. Men
bloed, onzeu rijkdom, ja zelfs de aangeboren
energie van het Spaansche karakter ver
teerd. Hos zou anders het edele en fiere
Hispania zich hebben kunnen verlagen, om
met een handvol Indianen te onderhande
len omtrent vredesvoorwaarden voor de Phi-
lippijnen Den laffen, verraderlijken vijand
op Cuba, wiens taktiek hierin bestaat: te
vluchten voor onze troepen, matigt men,
door een groot deel van onze souvereine
rechten, welke hij ons voor de voeten werpt,
aan hem af te staan. Een natie, welke zegt
met ons bevriend te zjjn, duldt dat wij door
hare pers en in hare Kamers dagelijks wor
den beschimpt. Diezelfde natie voedt en on
derhoudt den opstand, door dien opstand met
wapenen en geld te steunen. Diezelfde natie
erkent de rebellen, door onze troepen ge
vangen genomen, als hare onderdanen, al
zjjn die rebellen ook brandstichters en dy-
namitards; en op dergelijke praktjjken
plaatst zjj de kroon, door schepen te zenden
naar onze kolonie. En de leiding van onze
Regeering laat zich dit alles welgevallen,
omdat wjj geen geld hebben, omdat wij geen
schepen hebben, en omdat wjj zeer spoedig
ook geen gevoel meer zullen hebben
Een misdadige hand, door een andere hand
n. 1. het anarchisme, gewapend, dat reeds
zoovele slachtoffers in Liceo en Barcelona
heeft geëischt, vermoordde een der talent
volste, belangrjjkste en meest energieke van
onze politici (Canovas.) Daardoor werd een
innerljjke toestand geschapen, waartegen
de tegenwoordige regeering niet opgewas
sen is. Sedert de euveldaad van Santa
Agueda heeft de Spaansehe politiek, welke
noch in deze eeuw, noch voorheen, door
hare gestadigheid en zekerheid heeft uit
geblonken, haar stuurroer verloren, zonder
hetwelk zjj zich zelve niet kan hervinden.
Van de beide partyen, die afwisselend het
Staatsroer in handen hadden, bleef de con
servatieve party verdeeld, zonder dat het
tot dusverre mogelijk was om de verschil
lende elementen wederom te vereenigen.
De liberale partjj, verzwakt door vroege-
begrjjpt, dat een tweede zoo buitengewoon voor
val, dat in zoo korten tjjd op bet eerste volgde
den argwaan van het gezin opwekte. Treddock
en een knecht bleven dus den geheelen nacht
wakker, want het dooden van den huishond
deed vermoeden dat men van plan was in te
breken en te stelen. Daartoe werd echter geen
poging gedaan, en met het aanbreken van den dag
legde de huisheer zich te bed, om de verzuim
de nachtrust in te halen.
Hjj had echter nog geen uur geslapen, toen
hjj weder gewekt werd door het onaangename
bericht; dat er een van de koeien vreeselijk
verminkt op de weide lag, wier voor- en ach
terpoot beide aan dezelfde zjjde, waren afgebro
ken. Dit moest zeker in verband staan met de
andere onverklaarbaie gebeurtenissen, want ner
gens was er een gat of een kuil te zien, waarin
de koe op deze wijze haar pooten had kunnen
breken; ook zi" men nergens builen en men
moest daaruit opmaken, dat de verwonding was
toegebracht door slagen van buiten af. Van
herstel was natuurlijk geen sprake en de koe
moest geslacht worden. Men zocht naar voet
sporen en andere middelen ter ontdekking ook
deed men navraag op de naburige pachthoeven
en in het dorp, of men geen verdachte personen
in den omtrek had gezien maar nergens
kreeg men de minste aanwjjzing de geheim
zinnige voorvallen bleven onopgehelderd.-Den
derden dag, tegen den middag, werden uit eene
kudde, die in een van de weiden graasde, vijf
schapen vermist en eindeljjk in een kuil gevon
den. Zjj behoefden niet meer geslacht te worden,
want zjj waren allen dood, zoo als het scheen
ren strjjd, onder leiding van een veelbe
duidend man, die aan het vaderland groote
diensten in de hacheljjkste oogenblikken
heeft bewezen, maar door physische krank
heden en moreele verzwakkingen verlamd,
ontbeert op het huidig oogenblik de zóo
noodwendige energie, is het volslagen mis-
crediet dicht nabjj en bezit noch de kracht
noch do bekwaamheid om een uitweg te
vinden. Het gevaar bestaat, dat zjjne po
litiek wellicht spoedig zal vergaan.
Sommigen spreken van een nationaal
ministerie. Dit echter zou slechts een oogen-
blikkeljjke oplossing kunnen zjjn voor het
gevaldat het vaderland door een groot
onmiddelljjk gevaar werd bedreigd, in welk
geval alle patriottenzonder onderscheid
tot welke partjj zjj behooren, zich zouden
vereenigen om het vaderland te redden.
Echter zou dit toch slechts eene voorbij-
gaande oplossing zijn. De rampen van den
tegenwoordigen toestand zjjn groot; die
rampen uit den weg te ruimen zal uiterst
moeiljjk vallen en langen tjjd duren en
vast opgebouwde politieke organismen drin
gend vereischen.
En welke zouden deze politieke organis
men kunnen zjjn leder volgens persoon-
lyke neigingen, vertrouwen sommigen de
redding toe aan de Republiek, anderen aan
het Carlisme. Maar Spanje bewaart een on
zalige herinnering van de Republiek en
aan de Katholieken kan de Republiek geen
vertrouwen inboezemen, zoolang velen harer
leiders geen enkele gelegenheid laten voor-
bjjgaan om anti-katholieke manifestatie's
in het leven te roepen, en terwjjl zij door
middel van hunne pers schier dageljjks het
Katholicisme vol woede aanvallen. Yan den
anderen kant behoeden ons hunne talrijke
oneenigheden voor hun triomf en verster
ken ons in het vertrouwen, dat niet de Repu
bliek daartoe is uitverkoren om met krach
tige hand de brandende vraagstukken, welke
ons bezighouden, op te lossen. Daarente
gen ontbreekt aan het Carlisme noch de
kracht, noch het inzichtnoch het geloof
ten gevolge van een slag met een stomp werk
tuig, waarmede zjj achter tegen den kop waren
geslagen. Op den dag mijner aankomst had
men, zoo als ik reeds verhaald heb, drie andere
schapen op een nabijgelegen veld gevonden zjj
waren op dezelfde wjjze gedood; endenzelfden
mórgen was het gezin verschrikt, doordien het
halve venster, waarvan ik nog de glasscherven
op den grond zag liggen, werd ingeslagen.
/ris dat niet eene schandelijke boosheid
zeide mevrouw Treddock, toen zjj en Tom met
hun verhaal klaar waren en de laatste zich nog
eens moeite gaf om zich met een glimlach van
de zaak af te maken. //Wjj hebben ons zoo
vriendeljjk als wjj slechts konden jegens iedereen
gedragen. Thomas krjjgt het hoogste loon
mijnheer Jenkins van de Denneboomen zegt,
wjj geven te veelen verleden Kerstmis liet ik
tien gallons soep voor de armen van de plaats
koken. De geroomde melk krjjgt iedereen die
er om komt, en nooit hebben wjj een bedelaar
zonder gift, of als hjj jong en krachtig was,
zonder werk van ons laten gaan.// De goede
vrouw besloot deze verzekering door haar zak
doek tegen hare oogen te drukken en geen
wonder, want ook ik was bij hare mededeeling
alreeds van woede vervuld en zjj had alles
zelve moeten ondervinden. //Een aangenaam
onderhoud vindt ge hier, beste vriend,// zeide
Tom //maar ik hoop dat er nog wel een ander
in ons midden zjjn zal. Alle hazen zjjn toch
niet doodgeslagen, en hier en daar treft men
ook nog wel eene vlucht veldhoenders aan."
//Hebt ge wellicht stroopers tot uwe vjjanden?"
vroeg ik naar aanleiding zjjner laatste woorden.
aan zjjne idealen. Maar om deze idealen
tot werkelykheid te brengen, bljjft slechts
één middel overde krijg, de verschikke-
lpke burgerkryg, die reeds drie malen ons
land verwoestte. De krijg, waarvan de af
loop twijfelachtig is. Een burgerkrijg zou
den kritieken toestand van Spanje nog ver
ergeren zijne financiën ten volle ruïnee
ren, het land dermate met puinhoopen be
zaaien, dat de triomf, zelfs wanneer deze
ten slotte werd behaald, nutteloos blij
ken zou.
Als eeuig reddingsmiddel geeft vervol
gens de Kardinaal aande vorming van
eene groote Katholieke partij, die in een
verheven ideaal, in eene grootsche aspiratie
alle mannen vereenigde, die van goeden
wil zjjn, die den godsdienst, het koning
schap, de zedenleer, de maatschappij en het
huisgezin beminnen, die de groote instel
lingen, welke de geest van het Christen
dom heeft voortgebracht en ontwikkeld,
hooghouden.
Frankrijk.
Te Bethune daalde de 18-jarige zoon
van den landbouwer Jules Delarre in
een beerput neder om deze op te ruimen.
Nauwelijks was hij beneden of hij viel be
wusteloos op den grond. Zijn vader, een
50-jarig en krachtig man, sprong zijn on-
gelukkigen zoon ter hulp en onderging het
zelfde lot. De vrouw en moeder van de
slachtoffers van het geval getuigen, riepen om
hulp en een vijftal mannen kwamen toe-
loopen om de twee slachtoffers naar boven
te halen. De zoon was reeds dood en de
vader ademde nog, maar gaf eenige oogen
blikken later den geest.
Ed. Drumont iB van zijn reis naar
Algiers in Parijs teruggekeerd zijn uit- en
naar huis-reis was een zegetocht, hij werd
op ontzettende manier ten spijt van zjjn
tegenstanders bjj zijn terugkomst in Parijs
gehuldigd.
In de Fransche Kamer heeft hjj reeds
gisteren zijn c Weg met de joden l» doen
hoorentoen de eerste zitting werd ge
opend.
//Is er in den laatsteu tjjd niemand wegens
wilddieverjj door u vervolgd vSedert
maanden niet,// luidde het antwoord. //Ja,
dat maakt het juist nog erger,// viel mevrouw
hem in de rede. //In het vervolg zal ik even
als de anderen handelen en niets meer door de
vingers zien. Ik kan echter niet gelooven, dat
het de Baggalens geweest zjjn, en buiten hen
is er alleen nog Davis, wiens zoon ik zelf in
gemaakte vruchten bracht, toon hij aan het rood
vonk lag. Wjj hebben alleen deze drie jagers.
voegde hij er hoofdschuddend bjj. //In zulk
een geheimzinnig geval als dit,// zeide ik //komt
men op allerlei gedachten, waarmede men ech
ter vaak de plank mis slaat. Zjjn er niet in het
huis zelve, ik meen onder de knechts of dag-
looners, verdachte personen
Deze vraag werd slechts met een verwjjtenden
blik van beide zijden beantwoord en beiden
riepen te geljjker tjjd uit: «Ach hemel,neen!"
De mogelijkheid van zolk eene ondaukbaarheid
kwam zelfs niet bij hen op, zoodat ik mjj
schaamde, deze veronderstelling te hebben dur
ven uiten. //Wie zou het ook kunnen zjjn
vroeg mevrouw Treddock en begon de ljjst van
het dienstpersoneel op te sommen, met stellige
bewjjren voor hunne goedhartigheid, ongetwij
feld om miju kwaad geweten te treffen haar
man echter, die mjj niet langer wilde bezig
houden met de plagen van zjjn huis, herinner
de haar, dat zjj mjj den kleinen jongen nog
niet had laten zien.
Wordt vervolgd.)
HilRLEMSCHMOII
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DIER ADVERTENTIEN.
AGITE MA WON AGITATE.