N i K
W E
HbagBlaó voor <3tooró- en Siuiè-éCollanó.
De Zondagsrust.
No. 3027
Zaterdag^, 9 Juli 1898
23sté Jaargang,
Bedrogen geluk,
BUIT I' N I, AND
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland c 2,80
Afzonderlijke nummers. «0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUBEAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dieustaanbie dingen 25 Cents per advertentie a Coo taut
Redacteur-Uitgever, W. KiiPPERS.
In Duitschland mogen de winkels op de
gewone Zon- en Feestdagen slechts eeuige
uren, door de Regeerings-presidenten of hoof
den der politie te bepalen, geopend zjjn.
Te Berlijn b. v. is op Zon en Feestdagen
de verkoop geoorloofd van 7 tot 10 en van
12 tot 2 uur. Brood- en banketbakkers
winkels en melksljjteryen mogen van 5 tot
10 en van 12 tot 3 uurslagerijen en krui
denierswinkels van 5 tot 10 en van 12 tot
2 uren geopend blijven. Langs de straten
mag alleen melk worden verkocht en dan
nog slechts tot 10 uur.
Te Keulen zijn de winkels van 7 tot 0
en van 11 tot 2 uur geopend. Te Frank
fort zjjn, in overleg met de belanghebbenden,
de 5 uren ingekrompen tot 2'/s en mag
dientengevolge alleen worden verkocht van
half elf tot 1 uur.
Veel strenger is de Zondagsrust in Sak
sen. Te Dresden en Leipzig is, behoudens
enkele uitzonderingen, voor magazijnen van
eerste levensbehoeften in beginsel de Zon
dagsrust volkomen. De wet was daar trou
wens niet noodig, want ook voor dien tijd
waren er de winkels op Zondag gesloten.
Zeer slap is daarentegen de toepassing
in het Katholieke Beieren. Brood, gebak,
vleesch, kruidenierswaren, melk, kaas, fruit,
tabak en sigaren, mogen er den geheelen
Zondag worden verkocht, uitgezonderd al
leen van 8 tot 10 uren 's morgens.
De bepalingen omtrent het sluiten der
winkels zouden ons in Nederland niet veel
vooruit helpen. Enkele bedrijven, die thans
gedurende den geheelen Zondag worden
uitgeoefend, zouden tot gedeeltelijken stil
stand worden gedwongen, doch andere win
kels, die in den regel op Zondag gesloten
zjjn, zouden langer dan nu open blijven.
In Duitschland hebben zp nuttig gewerkt.
In den beginne werd steen en been geklaagd,
doch thans is het publiek er aan gewend
en verheugen zich de belanghebbende win
keliers in een Zondagsrust, welke hen met
FEUILLETON.
9. {Vervolg.)
Hierover repte hij geen enkel woord, totdat
hij in het pronkachtige boudoir zijner vrouw
ztond, welke gretig de woorden van zijn lippen
opving.
En terwjjl hij met de handen behaaglijk over
zijn wit vest «treek en met den zwaren, gouden
horlogeketting speelde, besloot hij zijn verslag
met een veelbeteekend lachje
„De arme, oude Levy Enkel wordt binnen
kort de handelsraad Edelheim en weldra troont
in zijn huis de erfgename van Reichenau als
bruid."
V.
Een nieuwe Weeeld.
O, schoone wereld, wees gegroet!
P. A. de Oênestet.
In waarheid, eene nieuwe wereld ging open
voor Else's onschuldige kinderoogen, toen zij
zich eenige dagen later in de schitterende zalen
bevond, te midden van het pronklievende gezel
schap, dat de familie Edelheim om zich ver
gaderd had. Alles wat zjj hier zag, menschen
eu dingen, alles was haar geheel nieuw, maar
ook alles beviel haar uitstekend.
Vol stille bewondering aanschouwde zjj deze
ongehoorde weelde, en die heerlijke, tot nu toe
hun concurrenten dwingt in de middaguren
te sluiten.
Is men echter in beginsel met de wet
ingenomen, over de toepassing wordt vaak
geklaagd. Een der voornaamste grieven is,
dat herbergen, restauraties en hotels aan
de Zondagswet niet zijn ouderworpen. Met
name ergeren zich hierover de sigarenhan
delaars en banketbakkers. In de herber
gen eu restauraties toch worden ook si
garen en gebakjes verkocht, zoodat deze op
Zondagen de klanten lokken, die vroeger
bjj den banketbakker of in den sigaren
winkel hun inkoopen deden.
De sigarenwinkeliers zijn trouwens in
het algemeen, ook in andere opzichten, met
de wet het minst ingenomen. Zij beweren,
dat daardoor minder wordt gerookt, doch
deze klacht schijnt niet gegrond.
Wel lijden sommige sigarenwinkels scha
de, met name die in de nabjjheia van sta
tions of in plaatsen, waar des Zondags vele
vreemdelingen komen. Kochten dezen vroe
ger hun sigaren in de stad, waar zjj hun
genoegen kwamen zoeken, thans zijn zjj
gedwongen het te doen den dag te voren
in hun woonplaats. Te München (Beieren)
is daarom de verkoop van sigaren op Zon
dag toegestaan, in strjjd met den wensch
van de eigenaren van groote magazijnen.
Een derde categorie vau ontevredenen
vormen de winkeliers in gemeenten, waar
de buitenlui tot nu toe gewoon waren Zon
dags-middags hun inkoopen in de stad te
gaan doen. Zjj beweren, dat door het ver
bod tot verkoop op Zondag, de boeren meer
en meer zich het noodige aanschaffen bjj
de rondreizende kooplieden, die hen in den
loop der week bezoeken.
In Wurtemburg zjjn daarom de winkels,
in plaats van in den voormiddag, in den na
middag geopend.
Ten vierde zjjn ontevreden de winkeliers,
die geen bedienden hebben. Zjj zien niet
in, waarom ook zij vallen onder eene wet,
welke h. i. alleen moet dienen, om den
ondergeschikten Zondagsrust te verzekeren.
ongekende pracht. Zaal grensde hier aan zaal,
de een al mooier dan de andere, alle echter
vol schoonheid, vol verblindende schittering.
En daarbinnen warrelde een opgesmukt ss-
loupubliek schertsend en pratend en lachend
dooreen. Overal ontwaarde men vrooljjke ge
zichten, hoffeljjke buigingen eu wat men
hoorde, waren vriendelijke woorden en galante
vleierjjen. Rjjp en groen was hier met elkan
der vermengd, en Else zou de levens- en meu-
schenkennis harer moeder moeten gehad hebben,
om het echte te schiften van het onechte. Schijn
bedriegt immers zoo vaak
Mevrouw Von Reichenau was er natuurlijk
niet mee ingenomen, zich in eene geheel vreem
de sfeer te moeten bewegen gedwongen was zij
hier binnengetreden, maar toen ze er ook een
maal in was, wist ze zioh naar de omstandig
heden te schikken. Al behandelde de meesteres
des huizes haar met opvallende, ongewone har
telijkheid, zjj gedroeg zich steeds waardig en
eenigszins terughoudend; spoedig had zij uit de
wemelende, bonte menigte een eigen gezelschap
uitgekozen, en een bemianelijken kring rond
zich gevormd. Weliswaar was deze talrijker ge
worden dan zjj te voren gedacht hadzelfs
vrienden en bekenden uit vroeger dagen hadden
haar warm en geestdriftig begroet, en zoo werd
haar tijd door belet, fdheidsvisites in beslag ge
nomen, dat zjj haar dochtertje slechts uit de
verte in 't oog kon houden. Maar toch nam
zjj vol moederlijke trots waar, hoe Else zich vrij,
ongedwongen, vol waardigheid wist te bewegen
tusschen al dat gewoel, en hoe zij ook het minst
ougepast woord verre wist te houden. Vrso-
De klacht is volkomen ongegrond, om
dat alleen bij een absoluut verbod kan wor
den voorkomen, dat de Zondagsrust niet
den eenen concurrent boven den anderen
bevoordeelt. De wetgever heeft echter zelf
wel eenige aanleiding gegeven tot de klacht,
door het verbod niet uit te strekken tot
kleine industrieelen, die zonder knechts
werken.
Eindeljjk wordt beweerd dat de wet
wordt ontdoken en betreurt men algemeen,
dat de bepalingen in de verschillende stre
ken zoo uiteenloopen.
Met uitzondering vaa de eerste grief, dat
in herbergen en restaurants sigaren en ge
bakjes worden verkocht, schjjnen de klachten
ons, uit een algemeen oogpunt, van min
der beteeken is.
Bij de industrie is de wet eerst in wer
king sinds 1 April 1895. Er zjjn tal van
uitzonderingen gemaakt o. a. mogen
zelfs de courantendrukkerjjen op Zondag
werken maar voor zooverre zij den Zon-
dagsarbeid heeft beperkt is men met de
wet vrjj ingenomen. Alleen hoort men de
oude doctrinaire griefdat de werkman
van zjjn tjjd niet altjjd een nuttig gebruik
maakt.
Uit bovenstaande aanhalingen zal het
onzen lezers duideljjk zjjn, dat de Zondags
rust of beter gezegd de Zondagsheiliging,
want daarom moet het toch te doen zjjnj
zich niet laat bepalen door menscheljjke
wettenHoe meer Staatswetten op geeste-
ljjk gebied hoe meer verwarring.
Laten de Regeeringen aan de Kerkeljjke
Overheden in het handhaven vanWees
indachtigdat gij den Sabbatdag heiligt
steun verleenen. Maakt het volk godsdien
stig en de Zondagsrust en Zondagsheiliging
zullen meer en meer toenemen. Een Zon
dagsrust zonder godsdienstzin kan niet be
staan, zjj zal ontaarden in losbandigheid.
Het hoogste kenmerk van beschaving, vrjj-
heid en bloei, ligt in de vrjje ontwikke
ling van den godsdienst.
De grootste ramp der volkeren woedt
lijk en gelukkig als immer genoot het jonge
meisje met volle teugen het genot, dat men
haar aanbood. Evenals haars vaders natuur vroeg
ook de hare niet, of de toekomst geen zorgen
zou baren, of de schoonheid van het leven geen
bedriegeljjk vernis was. En het leven lachte kaar
zoo bljjde toe Reeds was een harer grootste wen-
schen vervuld, zij had de glasheldere stem
van Jenny Lind, de beroemde zangeres, gehoord
ea gehuldigd. Nog weerklonk het somwjjlen
in hare eigen ziel
//Du bist wie eine Blume
Eine Blume 1 Ja, dat was ook het onschul
dige, vrooljjke kind eene lentebloem die bal
semende geuren wasemt, die niet bedenkt, dat
straks misschien booze stormwinden zullen ko
men, welke haar stengel knakken zullen
Mocht het wonder keeten? Zjj, de tot he
den als een kind behandelde, zag zich plotseling
geplaatst te midden eener menigte, welke om
strjjd hnar vereerde en hulde bood. De Irissche,
slanke meisjesfiguur, die in gezelschap der fa
milie Edelheim op het concert was verschenen,
bad onmiddellijk de aandacht en de bewonde
ring van allen op zich getrokken. Deze bewon
dering was veeleer loe- dan afgenomen, toe n
men in de andere vreemdelinge, Else's moeder
mevrouw Von Reichenau herkende. Die naam
was vroeger zeer bekend in de wereld, en men
was er algemeen mede ingenomen, dat de baro
nes uit hare jarenlange teruggetrokkenheid te
voorschijn trad om der wereld hare volwassene
dochter voor te stellen. Dat zulks iu gezelschap
der Edelbeims geschiedde, wekte wel eenige
bevreemding; vele schudden er bedenkeljjk het
daar, waar de Staatsman zjjue waanwjjs-
heii staaft door in geesteljjke zaken beve
len te geven.
Italië:
De Italic ansche Regeering heeft Mgr.
Gothard Scotton laten gevangen ne
men. En wat voor kwaad heelt deze Prelaat
gedaan? Hij heeft verscheidene pelgrims
tochten naar Rome georganiseerd en por
tretten van Z. H. Leo XIII doen drukken
met opschriften ten gunste van het tjjdeljjk
gezag van den Paus. Voor dergeljjke
feiten, geen audere daden kan men Mgr.
Gothard Scotton ten laste leggen,
werpt de Italiaansche Regeering den Pre
laat in de gevangenis.
Oostenrijk-Hongarije.
De Correspondent van de Indipendance
Beige te Weenen heeft naar zjjn blad ge
telegrafeerd, dat door de Fransche Regee
ring eene Nota is gezonden aan de Mogend
heden, om op Spanje invloed uit te oefe
nen, ter verkrjjging van den vrede. Deze
Nota is te Weenen zeer goed ontvangen
en de Oostenrjjkscb-Hongaarscbe Regeering
is volkomen geneigd deze Nota te steunen.
DuitBOhland.
In Berljjn gaan stemmen op voor den
vrede tusschen Amerika en Spanje, Spanje
meent men, heeft aan de eer voldaan en
moet nu trachten vrede te sluiten. Ver
dere tegenstand zou niet in het staatsbe
lang zjjn oorsprong vinden, maar in zekere
partybelangen van de regeerende kringen
en in een vagen angst voor de dynastie.
Volgens particuliere telegrammen uit Ma
drid bestaat er kans op een wijziging van
het kabinet, ten bate van den vrede, en
vermindert de krjjgszucht van het Spaan-
sche volk, in weerwil van de officieele ver
klaring dat de oorlog tot het uiterste ge
voerd zal worden. De Vossische Zeitung
noemt het Don Qaichotterie indien Spanje
den oorlog wilde voortzetten; naar het
oordeel van de democratische V olkszeitung
zou dit razernjj zjjn, maar zou het wel iu
de methode van de regeerende partjjen
liggen, om het volk zand in de oogen te
strooien tegenover de zonden van de heer-
hoofd over, maar toch dacht men hier niet
langen tjjd over na men verheugde zioh te zeer,
dat de Reichenau's weder in de wereld versche
nen waren.
Soms sprak men deze vreugde in het bjjzjjn
der jonge dame onverholen uit, soms bedekte
men baar onder galante woordjes doch niemand
wist zich hoffeljjker te betoonen dan de zoon
des huizes, Wolfgang Edelheim. Het recht, het
welk hem jegens de gasten zjjn er ouders toe
kwam, benutte bjj taktvol, en Else verheugde
zich daarover. Zij had den jongen man gaarne
in hare nabjjheiddiens opgewekte omgang
beviel haar. Niet zonder grond I Wolfgang wist
alles en op elk gebied scheen hjj tehuis. Zjjue
hoifeljjke manier en zjjn vriendeljjk voorkomen
wonnen weldra hare eympathie, en deze sym
pathie verborg zjj niet voor het oog der wereld.
Weldra fluisterde men dan ook, of liever meu
sprak het openlijk uit, dat Else Von Reichenau
en Wolfgang Edelheim een voortreifeljjk paar
zouden worden.
Wat anderen gewensebt en sluw berekend
hadden, wat hare moeder vreesde, daaraan
dacht de zorgelooze Else niet. Weldra echter,
eer het feest ten einde was, ontwaakte in haar
het vermoeden, wat Wolfgang Edelheim voor
haar was.
Zjjne oogen hadden te duideljjk gesproken,
toen hjj haaT bedankte voor de welwillendheid,
waarmede zjj de uitnoodiging zjjner ouders had
aangenomen. De toevoeging, hoe gelukkig hjj
was in haar gezelschap, bad hem geheel ver
raden.
(Wordt vervolgd.)
aiilRLEIISOUE dODRAAT.
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DEB ADVBRTENTIEN
AGITE MA WOW AGITATE.
