N
W E
ÊagBlaó voor cföooró* en Suió"%Xollanó.
Een gouden jubileum.
No. 3032
Vrijdag 15 Juli 1898
23ste Jaargang.
Bedrogen geluk.
tó U 1T J5 JN L A IN 1),
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland2,80
Afzonderljjke nummers«0.03
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B U B E A U St. Janstraat Haarlem.
Van 1—6 regels50 Cent
Elke regel meer
77»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
In den loop dezes jaars valt bet 50-jarig
jubilé van bet Katholiek Vereenigingswe
zen in Duitschland. In bet jaar 1848 had
men in de leidende Katholieke kringen sinds
langen tijd ingezien, dat het noodzakelijk
was om algemeene, voor de bevechting van
de godsdienstige vrijheid en voor de waar
deering van de Katholieke belangen be
paalde vereenigingen te stichten. De eerste
schreden tot praktische doorvoering van dit
denkbeeld werden ten jare 1848 te Mainz
gedaan. Daar stichtten Dr. Rif fel en de
domkapittelheer Len nig de eerste Katho
lieke vereeniging, de Pius-vereeniging. Door
gloeiende redevoeringen, waarin zij met
dwingende logica de noodzakelijkheid van
de stichting van Katholieke vereenigingen
betoogden, gelukte het aan die mannen, om
de veelvuldig heerschende vreeze en angst
te overwinnen.
Op een lentedag vergaderden 24 mannen,
en men nam het vaste besluit, eene ver
eeniging in het leven te roepen. Eenige
dagen later hield men een talrijk bezochte
tweede vergadering, in welke de vereeni
ging voorgoed in het leven geroepen werd.
Den hoogst verdienstelijken kanunnik L e n-
nig werd het presidentschap opgedra
gen. In het verder verloop dezer vergade
ring nam de vereeniging den naam aan
van Pius-vereeniging.
Evenals aan Pi us IX zeiven, zoo wer
den ook aan de vereeniging, die 's Pausen
naam droeg, de vervolgingen en bestrijdin
gen niet gespaard. Nu eens was het de
ongeloovige dagbladpers, die deze vereeni
ging aanviel, dan wederom de Hessische
bureaucratie, die hare woede aan het jeug
dige plantje koelde. Maar desniettegen
staande werd de Pius-vereeniging de moe
der van vele andere Katholieke vereeni
gingen, want weldra spande een geheel net
van Pius-vereenigingen overjgeheel Duitsch
land zich uit.
Allerwegen vormden deze Pius-vereeni-
FEUlLLETOfl.
14. Vervolg.)
En inderdaad zulke gevoelens doorkruisten
liet brein des vrjjheeren, die terugdacht »an zijn
eenzaam geworden slot, en zijne verlatene koude
pronkkamers. Hoe zonden ook zij heden stralen
en alles wat voornaam was binnen hare mureu
vereenigd zien, indien deze betooverende vrouw,
die zich aan een geldman verkwanseld had, de
zjjne was geworden. Dat denkbeeld maakte hem
razend
Z|j had hem afgewezen, dat kon hij nooit
vergeten noch vergeven. Dat hij haar weerge
vonden had, tot volle schoonheid ontbloeid,
«gevierd, aangebeden en vergood," dat wak
kerde z|jn afgunst nog meer aan. Vrijwillig had
hjj haar opgezochtmet eigen oogen wilde hij
het geluk zien, waarvan de faam gewaagde.
En hjj had het gezien, hjj had het gelezen in
haar zaligen blik, wanneer zjj sprak over haar
eerstgeborene en haar dochtertjedoch hij had
ook bemerkt, hoe Wolfgang Edelheim haar aan
haar lot overliet en hoe hij zich steeds op een
afstund van haar hield. Innerlijk triomfeerde
hü daarover, in haar zoo hooggeprezen geluk
was dan toch een punt, waar de giftige angel
eener slang licht te treffen vermocht.
Zoo dacht baron Von Osten en een glimlach
vloog over zijn gelaat als de spiervertrekking
van den booze
gingen het vereeuigingspunt van uitsteken
de Katholieke mannen. Te Mainz waren het
toenmaals Len nig, Dr.Rif fe 1, Dr. Mou-
fang en Dr. Heinrich, die aan de ver
eeniging haar geestelijk stempel gaven.
De Pius-vereenigingen waren de scho
len, die niet alleen de Katholiek-gezinde
elementen vergaderden, maar aan die ele
menten ook de opvoeding gaven, welke
voor den naderhand losbrekenden strijd
noodzakelijk zonde zijn. In de Pius-vereeni
gingen werden de geesten opmerkzaam ge
maakt op de dwaalleeringen des tjjds en
aldus slagvaardig gemaakt om liet 30 ja
ren later uitbrekend conflict tusschen Staat
en Kerk te doorworstelen.
Veertien jaren vroeger dan de Pius-ver
eenigingen in Duitschland, ontstonden in
Frankrijk de confeientiên van den H. Vin-
centius, welke in hetzelfde jaar, als de Pius-
vereenigingen, in Duitschland werden in
gevoerd.
Twee jaren vroeger (1846) was door va
der Kolping de Katholieke Gezellen-ver
eeniging gesticht. In het jaar '50 en '60
volgden de Katholieke Casino's, die vooral
zegenrijk werkten in Badenvervolgens
de Katholieke Leesvereenigingen, de Bur-
ger-vereenigingen enz.
De Kulturkampf bracht nieuw leven in
de werkzaamheid der Vereenigingen. Aller
wegen werden de leden der verschillende
vereenigingen aangespoord om zich nau
wer en vaster aaneen te sluiten.
De nood der tijden spoorde vervolgens
aan, om de jeugd en de arbeiderswereld te
vergaderen en hen te beschutten tegen de
dreigende zedelijke en sociale gevaren en
met dat werk is men in Duitschland, aan
de hand van wetenschappelijke mannen, vol
komen geslaagd. Geen ontevredenheid wek
kende redevoeringen werden daar voor den
werkman gehouden, verbetering van den
toestand langs ordelijken en niet langs
dreigenden weg werd alom verkregen.
Wanneer wjj nu, na vjjftig jaren, een te
rugblik werpen op de werkzaamheid van
VIII.
Armoede en Rijkdom.
Nu valt op or.s zijn vloekwoord neer!
Shakespeare.
Het was midden in den winter en 't vroor
dat het kraakte. Een Ijzige Noordenwind floot
door de nauwe straten en deed de sneeuwvlok
ken in wilde vlucht opdwarrelen, of deed de
daksparren der woningen schudden. Vooral een
klein, armoedig huisje in een der voorsteden
moest het hard misgelden. Fjjne sneeuw drong
aanhoudend door de scheuren en gaten der
voordeur naar binnen en bedekte het verbrok
kelde plaveisel in 't voorportaal.
Bood het uiterlijke der hut reeds een trooste-
loozen aanblik, het inwendige was nog ellendi
ger. In een laag, donker vertrek lag op eene
legerstede een man van ongeveer vjjf-en-dertig
i jaren. Zindelijke maar tallooze malen gelapte de
kens beschutten hem voor den kouden tocht, die
door de kleine,in lood gevatte ruitjes naar bin
nen sneed.
Toen een nieuwe windvlaag de ruitjes deed
rinkelen, hief de zieke het somber hoofd omhoog.
Een woest, haast schrikaanjagend gelaat staarde
wild in de rondte j niets temperde de onheil
spellende uitdrukking in die oogen, welke diep
in hunne kassen lagen. Eindelijk bleef de onge
duldige blik des l|jders rusten op eeue lage
tafel, die midden in het vertrek stond en waar
op frisch mos, houtblokjes en schapenwol lagen,
benevens een paar tegeltjes met roode verf. Een
de Katholieke vereenigingen in Duitschland,
dan mogen we met recbtmatigen trots ge
tuigen, dat zjj hunne taak op de meest be
wonderenswaardige wijze hebben ten uitvoer
gebracht. In vredestjjd waren zjj vereeni-
gingsplaatsen van de Katholieke krachten
maar in dagen van strjjd en heeten kamp
waren zjj de hooge burchten, van waaruit
de aanvallen der vijanden werden getrot
seerd.
Ja, wjj vieren het gouden jubelfeest van
Duitschland's Katholiek Vereenigings wezen
met geestdriftigen jubel mede. Want ook
wij strjjden voor hetzelfde doel, waarvoor
die vereenigingen sinds vjjftig lange jaren
met zoo heerlijk bekroond welslagen ge
streden hebben de bestrjjding van de dwa
ling en de verdediging, de handhaving van
de waarheid.
België.
Te Brussel wordt het 9de Congres ter
eere van het Allerheiligste gehouden. Drie
Kardinalen wonen het Congres bij, nl.:
de Kardinaal-aartsbisschop Mgr. Goos
sen s van MechelenKardinaal Lange-
riieux, aartsbisschop van Reims en Kar
dinaal Vincent-Van nu tel li, van Ro
me. Verder alle Belgische en veel buiten-
landsche Bisschoppen, waaronder ook Mgr.
H. van de Wetering, aartsbisschop van
Utrecht.
Het Congres zal a. s. Zondag worden
gesloten met eene processie van het Aller
heiligste Sacrament van Mirakel, door de
straten van Brussel, waaraan de Kardinaals,
Bisschoppen en Prelaten van het Congres
zullen deelnemen. Een groot aantal afge
vaardigden uit geheel Belgenland zullen
mede deelnemen aan deze uiting van gods
vrucht waardoor het Katholieke België
zjjn geloof betoont.
Het meerendeel der kerkvoogden, die
aan het Congres ter eere van het Allerhei
ligste zullen deelnemen, zjjn Dinsdag-avond
te Brussel aangekomen. Z. E. kardinaal
Langenieux, aartsbisschop van Reims,
is afgestapt bjj den Graaf de Me rod e-
Westerloo;de Aartsbisschop van Ut.reoht
bjj den pastoor van St.-Joost-ten-Noode
ongeveer achtjarige knaap stond voor bet meu
bel en was bezig het resultaat van zjjn arbeid,
met witte wol bedekte houtblokjes, zooge
naamde Kerstmisschaapjes, zorgvuldig in
een grooten korf te pakken, 's Knapen handen
sidderden, hetzjj van koude of van zwakte. Mis
schien wel van beide, want dat hjj honger had,
kou mea op z|jn gezicht lezen, terwijl geen
warme haard hem heden gekoesterd had.
Van tijd tot tijd wierp de kleine een steel-
schen blik naar bed om dan wederom eeae
vrouw aan te staren, welke met meewarig gelaat
naast hem zat. Diep hield deze haar kommervol
gelaat over eenig naaiwerk gebogen en vermeed
des jongskens blik.
Een ruw vloekwoord verbrak plotseling de
stilte, en dreigend klonk het van de lippen des
zieken
„Luie deugniet, zjjt ge nog niBt klaar met
uw prullen Het kind sidderde aan al zjjne
ledematen. Reeds was 't speelgoed ingepakt en
de kleine wilde het vertrek verlaten, doch wierp
een langen, weemoedigen blik op zjjne moeder.
Ook deze had licht gebeefd bij den hefiigen
uitval haars mans, doch op dat oogenblik had
zjj hare oogen niet opgeslagen. Thans deed zjj
het wel. Tranen, dikke tranen rolden over bare
bleeke kaken. Een ooi<wenk liet zjj haar arbeid
rusten en greep de handjes van het kind. Zjj
trok het naderbij en kuste het.
//Alle drommels, wilt ge dat eens laten, Grete?//
klonk het wederom van de bedzjjde. //Zulke
aardigheden zjjn goed voor de rijken, zjj passen
echter niet aan arme duivels geljjk wjj zjjn.
Begrepen
de Bisschoppjn van Gent en Doornik, in
bet Koninkljjk Doofstommengesticht, Pa
pen vest de Bisschop van Brugge in het
klooster der Ontschoeide Karmelieten. Z.E.
de Kardinaal aartsbisschop van Mechelen
heeft zijn intrek genomen in zjju buiten
verblijf te Laeken.
Duitschland.
Te Altona is een standbeeld voor prins
Von Bismarck opgericht en onthuld.
Het was een geschenk van de stad aan
den Prins op zjjn tachtigsten verjaardag.
Te Charlottenburg, bij Berljjn, wordt
het 15de Dnitsche Brandweer-Congres ge
houden, waaraan brandweer-vertegenwoor
digers uit bjjna alle landen van Europa
deelnemen.
Eene tentoonstelling van brandweer-
bluschtoestellen, enz., is er aan verbonden.
In Berljjn is eene werkstaking onder
de metselaars uitgebroken. Dezen beweren,
dat verschillende patroons trachten, het
loon van 60 pfennig per uur weer te ver
lagen. Van de 6994 metselaars moeten nl.
1305, werkzaam aan 112 gebouwen, min
der dan het vastgestelde loon ontvangen.
Zwitserland.
Door een veertiental leden van de Com
missie van het Internationaal Bureau voor
den Vrede te Bern is einde Juni een adres
verzonden aan de voorzitters van de minis
ter-raden der neutrale staten, om hunne
tusschenkomst in te roepen teu einde ern
stige pogingen te beproeven vrede te stich
ten tusschen Spanje en Amerika.
De onderteekenaars waartoe mevrouw
Berhta von Suttner en vele andere
bekende vrede-vrienden behooren, hopen,
dat voorstellen tot gemeenschappelijk op
treden voor het aangegeven doel althans
gunstig zullen worden ontvangen.
Koloniën.
Uit Batavia seint men aan het Handels
blad
Maandag heeft kolonel VanHeutszmet
twee bataljons den vjjand buiten Edi om
singeld. Van de Atjehers werden 80 man
gedood en velen gewond. Een aantal ont
snapte.
Onzerzijds bedroeg bet verlies vier dooden
(minderen) en zjjn twee luitenants gewond.»
Uit Medan wordt over hetzelfde feit ge
meld
De vrouw lette niet op deze woorden, noeh
op den ouden pantoffel, dien de zieke haar ruw
toewierp. Zjj kuste het kind nogmaals en fluis
terend beval zjj hem, nu ook te gaan. Hjj ge
hoorzaamde gewillig. Zjjn erbarmeljjk uitziend
mutsje opzettend, zeide hij haastig
//Ja, vader, ik ga al
„Dat is je ook geraden, vlegelEn beding
een goeden prjjs, hoor, want als ge niet vele
duiten mee naar huis brengt, dan .dan...
maar ge weet het immers 1//
Ja, hjj wist, dat zjjn vader hem dan ranselen
en geen eten zou geven. Bjj die gedachte roer
eene rilling over zjjne ledematen.
Nauweljjks had het jongske de woonkamer
verlaten, of de keukendeur werd schier onhoor
baar geopend, een meisjesgestalte gleed door
de opening naar buiten.
Op hetzelfde oogenblik voelde h|j een groot
stuk brood in zjjn kleine handen neerleggen en
deze woorden op een harteljjken toon uitspreken:
//Daar, Jozet, dal is voor jou laat het u
smaken I En stoor u niet aan de zooeven
geuite bedreigingen. Wjj beschermen u immers.//
Juist hadden beiden de straat betreden. Dank
baar hief de knaap zjjne blikken omhoog.
„Dank u, Gerty, harteljjk dank. Nu zal ik
beter kunnen loopen, maar gjj
//Ga, heb daar geen kommer over// zeide
het meisje troostend „maar loop. Gjj weet
het, kostbaar is de tjjd. Geluk op uw tocht.//
(Wordt vervolgd.)
llAiRLIISCII CODillT.
ABONNEMENTSPRIJS
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
AGITE MA NOW AGITATE
