N I E
W
2)ag6laó voor <3toorè' en Suuiè-éCollanè.
Portorico.
i\0. 3042
Woensdag 27 Juli 1898.
23ste Jaargang.
Bedrogen geluk.
BUIT J jN L A JN D
Italië.
België.
Rusland.
Duitschland.
11RLÏMSC
WMl
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschgnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem;
1,10
c 1,40
«2,80
<0.03
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
- rfr jl jlriiiirfttt-
Redacteu r-U itgever, W. KüPPERS.
Het eiland Portorico is thans aan de
beuf t om door de Amerikanen genomen te
worden. Rust en tevredenheid heerschte op
het eiland onder het Spaansche bestuur en
toch bombardeeren de Amerikanen de kust
steden en forten.
Hier behoefden de Amerikanen geen vrede
te stichten, hier gaan de Yankees op ver
overing uit.
Heldhaftig verdedigen de Spanjaarden dan
ook het eiland en de bemanning vaD de
Spaansche kruiser Jorge Juan verrichtte
wonderen van dapperheid. Overvallen door
vier Amerikaansche oorlogsschepen die den
kruiser plat schoten, gaf de bemanning zich
toch niet over. De Spaansche zeelieden trot
seerden het hevige vuur, maar niet bestand
tegen zoo'n overmacht en het geweldig vuur
der Amerikanen, lieten zjj den boeg van het
schip springen dat binnen twintig minuten
zonk. Toch wist de bemanning ondanks den
kogelregen te ontkomen.
Portorico is ongeveer 170 vierkante mg-
len groot en heeft 800,000 inwoners. Het
eiland heeft den vorm van een onregel-
matigen rechthoek. De grond is meest gol
vend en zeer vruchtbaar en boschrgk. Een
bergrg loopt van 't Oosten naar't Westen
door 't eiland en doet ongeveer 50 kleine
rivieren ontstaan, waarvan sommige uit zee
verscheidene uren bevaarbaar zgn. Porto
rico is geheel landbouwend, 't Klimaat is
heet, doch vooral van Augustus tot Januari
getemperd door zeewinden en regenvlagen
die echter de gevreesde malaria veroorzaken.
De plantengroei is tropisch. De hoofd
producten zgn suiker, mais, rijst, koffie, ka
toen, goede tabak, vanille, cacao, vruch
ten en veel vee. De grond bevat goud, ko
per, ijzer, lood en steenkolen. De buiten-
landsche handel, die voornamelijk wordt
gedreven met Spanje en de Spaansche ko
loniën, de Yereenigde Staten, Engeland en
Duitschland is van veel belang. Na de op
heffing der slavernij in 1873 ging de han-
F EU 1LLET O JN.
24. Vervolg.)
XII.
ZOMER
D» vleier strekt ie ten pest bij hooggeboren zielen
En leert ze in het lest voor haar gebreken knielen.
Vondel.
Het was lente, het was zomer geworden. Het
paleis der Edelheims, zooals het prachtige ban
kiershuis genoemd werd, toonde gesloten luiken.
Het was immers niet passend voor een groot
heerschapde heete zomerdagen in de stad door
te brengen. Eenieder ging dan op reis of gebruikte
de baden. De bankier WolfgaDg Edelheim had
voor zich BadenBaden gekozen, Else was met
hare kinderen naar eene meer bese heiden bad
plaats gegaan. De kleine, vroeger zoo levens
lustige Edith, was ziekelijk geworden en de
bezorgde geneesheer verwachtte heil van de
warme baden.
Uit dit oogpunt ook had Else eene stille
badplaats gekozen. Omgeven van alles wat rijke
geldmiddelen vermogen te geven, toefde zij reeds
eenige weken te B. Zij bekommerde zich niet
om de overige badgasten, steeds was zij met ha
ve kinderen bezig. De levendige Leo verlangde
voortdurend naar afwisseling, en sedert de kleine
Edith geheel hersteld was, stemde Else's smaak
del sterk achteruit en vooral de suiker
plantages leden door het gebrek aan werk
krachten, die thans weder ruim voorhan
den zgn.
Portorico werd in 1493 door Colum
bus ontdekt. Toen telde het 600,000 in
woners, die binnen weinig tijds geheel uit
geroeid waren. Het eiland wordt bestuurd
door een kapitein-generaal, die voorzitter
is van de kon. audiencia en een junta van
voorname ambtenaren ter zgde heeft. De
voornaamste p'aatsen zgn San Juan, Maya-
guas, Ponea, en Guayama. San Juan, de
hoofdstad is sterk bevestigd, regelmatig aan
gelegd, goed van water en afleidingen voor
zien, over 't geheel een der beste en gezond
ste plaatsen vaD West-Indië.
De haven aan hare Westzgde wordt door
het kasteel Morro en andere forten gedekt.
De voornaamste gebouwen zgn 't bisschop
pelijk paleis en seminarie, het Kon. militair
hospitaal, het gouvernementshuis, een groote
kathedraal, tolhuis, arsenaal en gevangenis.
Met den godsdienst is het op het eiland
treurig gesteld. Het Katholieke Spanje heeft
zich daaraan weinig gelegen laten liggen.
Men schimpt en scheldt op de onbeschaamde
en gewetenlooze Yankees, maar men vergeet
dat Spanje de bevolking vau zgn Koloniën
heeft verwaarloosd. Op Portorico wordt
slechts gemiddeld op 6000 geloovigen één
priester gevonden.
Volgens een gegeven statistiek ontleent
aan de groote uitgave van het Catholic
Directory vau Milwaukee voor het jaar 1898
maken de Spanjaarden een armzalig figuur
en het valt niet te loochenen, dat de heer-
schers over Spanje, die zich Majestas Ca-
tholica en Ren Christiauissimus noemen het
werk der duisternis in de Koloniën lieten
innestelen. Evenals de straf komt na de zon
de, maalt Gods molen langzaam maar zeker.
Zware onweders hebben in Midden-Italië
groote verwoestingen aangericht aan huizen
geheel met dien van haar zoon overeen. Voor
haar was het oponthoud te B. een waar offer,
daar zjj and-re zomers steeds had doorgebracht
met reizen. Toch had er sedert den Wtsten winter
een groote verandering met haar plaats gegrepen.
Zij had het eenvoudig, matig leven weer lief
gekregen en meer dan vroeger had zij zich aan
hare kinderen gewijd. Daarbjj had zij eene joDge
gezelschapsdame genomen, wier frisch gemoed
de laDg vergeten vreugde weer deed smaken.
Het w.s Gerty, ds achttienjarige dochter van
den woesten drinker, die zjj nit haar treurig
tehuis tot zich genomen had. Met innige ge
hechtheid hing het jonge meisje aan de haar
toevertrouwde kleinen en hare schoone meesteres.
Bjj haar te zijn was eene vergoeding voor het
leed, dat zij verdragen had ia de ouderlijke
woning. Toen Doruer niet meer terugkeerde van
zjjne reis, toen ge«n spoor van hem mser te
ontdekken viel, had de verlaten vrouw met haar
zoon Jozef bij liefderijke familie een vriendelijk
tehuis gevonden, terwijl Gerty vol vreugde het
aanbod aannam, waarbij haar de edelmoedige
vrouw gelegenheid schonk, om zich de kennis
te verwerven, waar haar levendige geest zoo
lang naar gesmacht had.
Geen wonder dat het dankbare meisje al het
goede en edele als het ware in hare meesteres
meende verpersoonlijkt te zien, en geheel haar
streven was het dau ook, haar genoegen te be
reiden, en haar aangenaam te onderhoudenMet
dat helder doorzicht, hetwelk een ware genegen
heid geeft, zag zij de schaduw in het schoone,
zonnige leven harer jonge gebiedster. Zij had
bemerkt, dat somtijds stormen ruischten in de
en velden. Het spoorwegverkeer moest ge
staakt worden en vele personen werden door
het hemelvuur gedood.
Wegens te zware belasting heeft een
beroemde Italiaansche chirunrijn zijne prak
tijk neergelegd. Professor EnricoBot-
tini, in Pavia, heeft onlang de volgende
verklaring openbaar gemaakt. «Gedrukt
onder den last der mij oplegde inkomsten
belasting, en buiten staat mij daartegen te
verzetten, verzaak ik mijne praktijk, en de
uitoefening mijns beroeps geheel. Get. Pro
fessor Enrico Bottini.»
Eene vreeseljjke misdaad is te Gent ge
pleegd. Een agent van politie zag dikke
rookwolken uit eene herberg opstijgen. Hij
stampte de deur in en ging naar boven.
Daar moest hij weer een deur met ge
weld openen en vond daar de 25-jarige
dienstbode Joanna Pauwels vermoord
op een brandend bed liggen. H< t vuur word
uitgedoofd.
De inmiddels naar boven gesnelde andere
agenten vonden in de bovenaehterkamer
eene tweede vrouw Philomen Wauters,
eigenares der herberg, eveneens dood op
haar bed liggen. Ook dit bed brandde en
op haar lichaam waren lucifers uitgestrooid.
De lijken der vrouwen waren reeds ge
deeltelijk verkoold. Allerlei geruchten zgn
in omloop. Het staat boven twijfel dat de
twee vrouwen zijn vermoord en dat men
daarna getracht heeft de bedden in brand
te steken, om de sporen der misdaad te
doen vardwgnen.
De Vorst en de Vorstin van Bulgarije
met hun 4-jarig zoontje Boris, worden
door den Czaar van Rusland met veel on
derscheiding behandeld.
Op het gala-diner, ter eere van het Bul-
gaarsche Vorstenpaar gegeven, hield de
Czaar den volgenden toost: «Ik drink op
de gezondheid van den Prins en de Prinses
van Bulgarije, alsook op die van mijn waar
den kleinzoon, den prins Boris en den
voorspoed van Bulgarge.»
Prins Ferdinand antwoordde: «Sire, 1
ik dank uwe Majesteit van ganscUer harte
voor de welwillende woorden die Zij zoo
even heeft uitgesproken. Bij de banden die
reeds zoo nauw Bulgarije aan de groote
ziel der edele vrouw, en vergeefs poogden de
schoone trekken dien strijd, dat stormen te ver
bergen. Gerty zag, dat zij een offer bracht, si
begreep zij ook in haar kinderlijken eenvoud
niet, hoe Ebe bij baar gelukkig zorg; loos leven
nog beters verlangen kon. Zij had nag nooit den
beker van zinverwarrend wereldgenot aan de lip
pen gebracht. Else daarentegen had roos op roos
geplukt, eer zjj de verboren doornen outdekte.
En nu die doornen haar hadden gewond, zweefde
een duister» schaduw over haar g<l»at. Deze
schaduw te doen verdwijnen, dat was Gerty's
eenig doel geworden. Zij vermoedde echter niet
dat zjj hierin een helper had gekregen.
Mevrouw Edelheim met familie en bedienden
was nauweljjks drie dagen in het badhotel ge
logeerd of baTon Osten van Ostenrode nam
daar eveneens zijn intrek. Baron Osten en Else
ontmoetten elkander in den tuin tot groote ver
wondering der laatste. Osten echter verzekerde
haar, dat hij gelukkig was, eenigen Ijjd in haar
gezelschap te mogen doorbrengen, dat hij zich
daarom alleen verzoend had met het besluit
des geneesheers om naar eene stille badplaats te
vertrekken.
De als een holle phrase klinkende woorden
wist hij tot waarheid te maken. Hij werd Else's
onafscheidelijke geleider.De wederzijdsche vriend
schappelijke familiebetrekkingen waren hier!oe
een voorwendsel. De vriend van haar echtgenoot
rekende het zich tot eene eer, den kleinsten
wensch der schoone vrouw te vervullen. Hij werd
haar geleider bjj alle partijen, uitstapjes eu fees
telijkheden.
Om zqn recht meer onaantastbaar te maken,
zuster-natie verbinden, het ras, den gods
dienst, de eeuwigdurende erkentelijkheid
voor de waardige en onvergetelijke bewer
kers van de vrijheid van ons vaderland,
heeft Uwe Majesteit eene nieuwe verbin
tenis toegevoegd, door wel als peet van
mijn zoon en erfgenaam van den troon te
willen optreden, den Prins van Tirnovo,
sedert zijn intrede in de Heilige Orthodoxe
kerk.»En zulke taal gebruikt de Roomsch
Katholieke Coburger in bijzijn van zijne
vrouw.
«11c heb daarom gemeend, zeide hij ver
der, de heiligste als de schoonste van mijn
plichten te moeten vervullen door prins
Boris aan zgn doorluchten peetvader voor
te stellen eu uit naam vau mijzelf, mijn gade
en geheel Bulgarge, dankbaar voor de roe
rende en betooverende ontvangst, hef ik mijn
glas om te drinken op den voorspoed van
den C'aar, de Czarina, het keizerlijke huis
en groot-Rusland.»
De oneenigheid die ontstaan is tusschen
keizer W i 1 h e 1 m en de graaf-regent Ernst
van L i p pe-D e t m ol d zit in een erf-op-
volgings-quaestie. De Keizer wil de rechten
van 's Graven kinderen niet erkennen om
dat ze geboren zgn uit een huwelgk dat
in 's keizers oogen een mésalliance is. Graaf
Ernst is getrouwd met gravin Ka rol in e
van Wartensleben, de eenige dochter
van graaf Leopold van Wartensle
ben en een niet adellgke moeder mej. M a-
thilde Hal bachBohleii.
Omtrent de voorgeschiedenis van het con
flict deelt de Köln. Volksztg. o. a. het vol
gende mede
Toen graaf Ernst, na de regeling der
Lippische erfopvolgingsquaestie, in Juli
1897 als regent zgn intocht hield in Det-
mold, trok het reeds de aandacht, dat de
officieren van bet Petmolder garnizoen niet
bij de plechtigheid tegenwoordig waren. Zij
woonden, heette het, de oefeningen in het
naburige Senne bij. In de straten der fees
telijk versierde stad zag men slechts een
paar tweede-luitenants en deze waren in
klein tenue. Na den terugkeer van de oefe
ningen werden de officieren aan den regent
en zgn gemalin voorgesteld. Destijds be
wees het garoizoen alleen aan den regeut en
de Gravin militaire eer en niet aan diens
kinderen. Maar het regiment waartoe h#t
Detmolder garnizoen behoort, kreeg een
Het bjj zjjn dochtertje komen. De grootouders,
welke de reis in den winter wegens de koude
hadden afgeslagen, konden thans niet weigeren.
Zoo kwam de vierjarige Sibille aan, een teer
zwak schepsel'je, met vlasblonde lokken en licht
blauwe oogeu.
Else's warm hart kon niet anders dan de
moederlooze kleine liefhebben zij nam het kind
uit de armen der gouvernante in de hare en
kuste de roode lipjes. De kleine barones liet
zioh dat graag gevallen, zjj sloeg hare armpjes
om den hals der schoone vrouw en wilde niet
meer naar hare bonne terug. Slechts aan Leo
en Edith gelukte het, haar van Else's schoot
als van een troon af te doen stjjgen.
In de stille woning harer grootouders opge
voed, kende zij nauwelps eenig verkeer met
andere kinderen. Nu zjj daarmee mocht spelen,
was zjj in de wolken. Zij huppelde, sprong en
speelde als om strijd. Niets scheen natuurlijker,
dan dat dit eiken dag zoo ging dat de
kleine Sibille als het ware tot Else's familiekring
telde.
Waar ech er het dochtertje vertoefde, daar
had ook de vader het recht te verkeeren. Dat
was het, wat Osten gewild had. Else's salon
werd zijn tehuis bjj werd haar schaduw. Men
zag weldra de jonge vrouw nooit meer, dan in
gezelschap van baron Osten. Aan tafel zat hij
naast baar, op de wandeling bood hij haarden
arm, bij bestelde equipage, geleidde haar op
concerten of bracht den avond in haar salon met
haar en Gerty door.
(Wordt vervolgd
