N 1 E U W E
Ëaaêlaó voor cföooró' en SCuió-tJCollanó.
Spanje's verval.
JNro. 3044
Vrijdag 29 Juli 1898.
23ste Jaargang,
Bedrogen geluk,
BUIT BiVBAN I)
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschijnt
dagelij kt, behalve Zon- en Feestdagen.
BUESAVSt. Janstraat Haarlem.
/1.10
1,40
<2,80
<0.03
Van 16 regels50 Cens
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteu r-U itgever, W. KüPPERS.
De verdedigers van Santiago hebben een
droevige rol gespeeld in de rampen die het
met krachteloosheid geslagen Spanje ge
troffen hebben.
Terwijl admiraal Cer vera, blijkens zijn
voornemen om te Boston te blijven wonen,
de Spaansche lucht niet gezond meer voor
zich acht, schjjnt generaal Tor al te moe
ten dienen als voornaamste zondebok voor
de nederlagen, in de eerste plaats door het
wanbeheer in Spanje zelf veroorzaakt.
Het is treurig, dat door een minder goed
georganiseerden troep van allerlei rassen
een leger van dappere soldaten met mach
teloosheid werd geslagen en dit zijn ouden
roem tegenover de Amerikanen niet heeft
kunnen handhaven.
Overal heerscht onder de Spanjaarden
eene slappe en soms belachelijke beperking
tot verdediging. Daar is geen verband on
der de troependaar is op Cuba geen
opperbevelhebber die het oog gevestigd
houdt op de bedreigde punten, vadsig en ver-
wjjfd gaat het er aan toe.
De eene Admiraal laat, zonder dat zjjn
schepen stoom op hebben, zjjn vloot bjj Ma
nila weerloos vernietigen. De andere verliet
naar 't schjjnt op een bevel dat hem van
de ministerstafel te Madrid gezonden werd,
deu post, dien hp moest verdedigen, om
met al zjjn schepen den ondergang tege
moet te gaan. Honderdduizend Spaansche
soldaten wjj wezen er reeds vroeger op
moeten zich op Cuba bevinden en toch
zjjn de Amerikanen met 12.000 man hen
de baas. In dezen oorlog zjjn eigenljjk geen
slagsn geleverd, maar de dappere Spaansche
soldaten worden door hun bevelhebbers
misleid.
De arme kerels hobben honger geleden,
nergens kwam dat beter uit dan te San>
tiagotoen de Amerikaansche overwin
naar naar de cavalerie-paarden vroeg, kreeg
er maar 143, de overigen waren geslacht
om tot voedsel te dienen.
FEUILLETON.
26. Vervolg.)
Indien Else dien lach van kaar geleider iad
verstaan, sjj zou erin gelezen hebben wat de
oude Dorner haar voor de voeten had geworpen.
Gelukkig voor haar had zjj Osten's hoon niet
begrepen. Zij was te ijverig bezig met de arme
in lompen gehulde schepseltjes, op wier holle
wangen de blssks honger zijn stempel had ge
drukt.
«Wat een arme, treurige streek is dit 1* meen
de Else, zich tot Osten wendend. //Deze aanblik
stemt mij zwaarmoedig. Wat zijn dit voor ver
woeste gebouwen, zij zien er uit als hadde
de dood er zjjn intrek genomen?//
De Baron haalde de schouders op. //Een eta
blissement, dat ten gronde is gegaan, zooals
men er zoorele hier vindt. De vestiging van
deae werken was de gelukkige gedachte van
een groot-industrieel, waarbij de laatste rijk
en velen arm werden, voila tout.//
»Mjjn God, Baron, hoe onverschillig u dat
kunt zeggenMaar dat is immers ontzet
tend I«
,,'t Zjjn daadzaken, mevrouw, die menigmaal
voorkomen. De geschiedenis van deze stichting
ken ik toevallig, ofschoon reeds verscheiden
jaren zjjn vervlogen, sedert de castatrophe los
brak. Ziet gjj ginds dat landgoed Het be
hoorde eens aan eene met mjj bevriende familie.
En daarbjj het voortdurend declameeren
te Madrid over de nationale eer die al heel
lang te grabbel is gestrooid. «Cer ver a's
vloot is roemrijk ondergaan.» Toen luite
nant Hobson, de wakkere Amerikaan,
de Merrimac liet zinken om de Spaansche
schepen in de baai van Santiago «te kur
ken», zondt het Spaansche Parlement een
gelukwensch aan Cer vera. Na deneder-
laag bij Cavite sprak de Spaansche Minis
ter, «met vaderlandslievenden trots en met
vreugdetranen in de oogen» van een roem
rijken dag voor de Spaansche vloot!
Zeer terecht vraagt Karl. Peters ia
de Magdeburgische Zeitung wat moet al dien
bombast beteekenen Waartoe die bespot
telijke ironie bjj een reeks van rampen, nu
een trotsche natie haar macht verloren heeft.
«Want de eigenlijke inhoud van dit dra
ma is, dat een machtig en groot koloniaal
rijk van een volk van het Latjjnsche ras
naar een Angelsaksisch volk overgaat. Het
is een nieuwe stap op den weg tot Angli-
seering van onze planeetwaarbjj nu de
sterrenbanier voorop is gegaan in plaats
van de Union Jack. En het is niet toeval
lig dat de Engelschsn in dit geval de hun
overigens weinig sympathieke verwanten
aan de overzijde van den Oceaan gesteund
hebben. «The world is rapidly becoming
English,» zeide Sir Charles Dilke.»
Diep medeljjden moet men hebben met
de edele vrouw uit het Huis der Habsbur-
gers gezeten op den Spaanschen troon, om
ringd door haar gevaarlijkste vjjanden,over
geleverd aan den wil der vrijmetselarij.
De Parijtclie Htrald zegt niet ten on
rechte, dat koningin Christina verre van
wel is. H. M. is zenuwachtig en terneer
gedrukt. Herhaaldelijk is zij bjj de laatste
ministerraden in tranen uitgebarsten en zjj
heeft de Ministers bezworen middelen te
beramen om vrede te sluiten.
De arme vrouw denkt daarbjj aan haar
kind, den jeugdigen Koning van het diep
gezonken Spanje. Zjj is vast overtuigd dat
Deze leefde in de hooge wereld op een te groo-
ten voet de geldmiddelen begonnen te ont
breken, msn moest groots sommen betalen, en
hiervoor klopte men a»n bjj geldmannen. Doch
wat zoa ik u vervelen met deze geschiedenis,
't is geen gesprek voor dames, in 't kort dus,
het einde was, dat het goed weldra in handen
wat des geldschieters. De nieuwe eigenaar was
een doortastend arbeidzaam man, die zjjn eigen
dom niet onbenut liet. Zelfs ontdekte hjj in
zjjn grond rijke schatten. Een rjjk inancier ver
mag veel. Op zjjn bevelen rezen gebouwen als
het ware met bliksemsnelheid uit den grond,
de geheele omgeving bevolkte zich, vreemde
arbeiders stroomden toe. De geheele ondernemiag
gold voor eene uiterst winstafwerpende zaak
men sprak van gevonden delfstoffen en algemeen
voorspelde men der nieuwe stichting een rjjken
bloei. Er vormde zich een maatschappij op
aandeelen, want de ondernemer wilde ook zjj-
nen medemeDschen een deel gunnen, en hjj
vond zoo talrijk arme stumpers, die zich ver
blinden lieten door het rjjke lokaas, dat hjj zjjn
aandeelen aan den man had gebracht, toen de
vreeseljjke slag viel.//
//Men had zich vergist, de mjjnen waren niet
zoo inhoudrjjk als men vermoed had. De fond
sen ontbaken tot verdere doorwerken, geen en
kele der aandeelhouders had den moed, nieuwe
kapitalen eraan te wagen er bevonden zich te
veel «kleine menschen# onder. Zjj jammerden,
schimpten, overlegden Diets kon meer baten,
de aandeelen daalden snel tot de waarde vaD
een stukje papier. Veleu werden daardoor tot
den bedelstaf gebracht.a
baar lieveling langzaam vergiftigd wordt
en zjj laat baren Alfonso dan ook enkel
voedsel gebruiken, dat zjj vooraf heeft ge
proefd. Arme vrouw
Het koninkrjjk Spanje met een slag te
doen verdwijnen gaat niet. Langzaam wor
den de Roomsch Katholieke dynastiën on
dermijnd en met vernietiging badreigd.
Rusland.
In Rusland heerscht eene buitengewone
hitte. Het water van de Wolga heeft eene
ongekende warmte bereikt.
Het koren en de tarwe op d« velden ii ver
droogd en verbrand. Menschen en beesten
ljjden verschrikkelijk. Ook des nachts is
het benauwd warm.
Spanje.
Om de schande van het Spaansche Mi
nisterie te bedekken in zake den oorlog met
de Yereenigde Staten, heeft de Madridsche
Regeering de Journalistiek ouder druk ga
zet. Er verschjjnen in Spanje bladen met
de helft wit.
Hevige verwjjten worden naar Madrid
gezonden over de aanmatiging der Regee
ring en de uitgavers van de dagbladen zul
len eene bjjeenkomst houden om tegen de
ontnomen vrijheid dar pers te protesteeren.
Engeland.
In den laatsten tjjd neemt het plegen van
wanordelijkheden in de Engelsche kerken
zeer toe. Zondag is er door een Anglikaansch
geesteljjke met eenige vrienden over het
aanzitten aan den avondmaaltafel,gevoch
ten in eene kerk te Londen. Ook werden
een paar dames met geweld de kerk uit
gegooid.
Te Liverpool hndden ook dergeljjke too-
neeltjes plaats.
Men lacht soms om de lengte van som
mige Duitsche woorden, maar in dit opzicht
winnen de aardrijkskundige namen van som
mige plaatsen in het Engelsche Prinsdom
Wales het nog verreweg van Duitschland.
Zoo is er op Anglesea eene plaats, die Lian-
fairpwllgwyugyllgogerehwynrydrobwil-
lanvls8illiogogogoch heet. De gewone ver
korting is echter maar Llanfairpwil. Dan
weet de postdirecteur al wat er bedoeld wordt.
Hjj wees nog eenmaal op de vervallen hutten.
«Honger, ziekte en ellende zjjn daar de heersciiers
hunne offers vloeken dengene, die nl deze
weten op hun hoofd gestapeld heeft. Ziet u,
mijne dames, dat is de korte geschiedenis eener
hedendaagsche onderneming, door welke een of
eenigen rjjk en velen arm geworden zjjn.//
Gerty had met wijdgeopende oogen toegeluis
terd. Deze geschiedenis herinnerde haar aan baars
vaders wilde alleenspraken. Het was Else,
of eene zware hand haar nederdruktemeerma
len streek zjj met de hand over het verbleekte
gelaat, terwjjl zjj langzaam zeide
«Ik begrjjp u niet goed de eerste onder
nemer u
//Bleef rjjk,// viel Osten lachend in, //of
beter gezegd, hij werd nog rjjker. Hjj wist zeer
goed, wanneer het onweder zou losbreken, daar
om paste hjj op, en verkocht op het juiste oogen-
blik, nadat hjj den schaapjes de wol hsd ge
schoren, zjjn aandeel"
«Maar// onderbrak Else hem verontwaardigd
//dat is immers schandelik bedrog
//Pardon, mevrouw, in eene andere taal noemt
men dat eene speculatie met een ietwat ruim
geweten voilii tout
Met deze, den Baron zoo eigen spreekwijze
brak bi af. Men was intusschen het landgoed
genaderd. Osten sloeg voor daar een weinig uit
te rusten.
„U zit waarachtig geheel nadenkend gewor
den, mevrouw,// zeide hi vrooljjk. «Ofschoon u
zelf de gade zjjt van een financier, kent u toch
de woelingen der bandelszee niet. Vergeef mi,
zoo ik u zooeven door mgn verhaal een blik
Frankrijk.
De Raad van het Legioen van Eer heeft
zich beziggehouden methetgeval van E m ile
Zo la. Er is geruimen tjjd beraadslaagd
tot ten slotte zijn naam voorloopig is ge
schrapt van de lijst van het Legioen van eer.
Yan de 19 zeelieden van het veron
gelukte stoomschip Bourgogne, die met de
Bretagne te Havre aankwamen, zjjn er 15,
behoorende tot hen die zich in de groote
boot redden, in verhoor genomeo. Ze wer
den dadeljjk geconfronteerd met vier pas
sagiers tweede klasse van het verongelukte
stoomschip, in tegenwoordigheid van een
tolk en van den Oostenrijk-Hongaarsehen
Consul. Het resultaat was dat er zes in
hechtenis gehouden zijn.
De Fransche afgevaardigde Chau-
lin-Servinière is een verschrikkelijke
dood gestorven. Men miste hem te Le Mans
in den trein en 't was tusschen 12 en 2
uur 's nachts toen men de ljjn naging en
zjjn lijk aan stukken vond, verspreid over
den spoorweg.
De ongelukkige schjjnt uit den trein ge
vallen te zjjn, waarna bjj door een aantal
treinen werd overreden.
Oostenrij k-Hon garije
Een der felste tegenstanders van prins
Yon Bismarck iu de jaren 1864 tot
1866, graaf Rechtberg, heeft te Weenen
zjjn öOsten verjaardag gevierd. Deze Staats
man was destjjds Oostenrjjk's Minister van
buitenlandsche zaken en waarschuwde voor
een oorlog met Pruisen. Zjjn advies werd
door keizer Frans Jozef niet aangeno
men. Hp en van Benedck vielen in on
genade en de Duitsche Keizerskroon ging
over op het hoofd van den Koning van
Pruisen.
Graaf Rechtberg trok zich u it de staat
kunde terug en leeft gelpk een vergeten
burger in de buurt van Wsenen.
Italië.
De Staat van beleg is te Napels opge
heven. Te Milaan zal de dwangwet nog
eenigen tjjd gehandhaafd worden, daar de
socialistische Afgevaardigden zich nog voor
den Krijgsraad hebben te verantwoorden.
Te Milaan zjjn naar aanleiding van de
laatste oproeren meer dan 1100 jaar gevan
genisstraf uitgedeeld aan 690 personeD.
Heerljjk Italië met uwen blauwen hemel,
drfarop deed werpen. De verwoeste plaats ligt
nu ver echter ons, laten wjj met haar ook het
gesprokene vergeten
Else knikte de kinderen verheugden zich
over dc versche melk, die de oude boerin hun
aanbood. Men begaf zich naar den tuin, die
achter het landhuis lag. Het gebouw scheen
niet goed onderhouden, men merkte op het
eerste gezicht bet verval, oftchoon het duideljjk
zichtbaar was, dat een jjverige band zich daar
tegen weerde. Het huis had een treurigen aar-
blik, evenals de vrouw, die het bewoonde.
Ook Else verkeerde in een droevige stemming.
Hare vrooljjkheid was reeds lang verdwenen.
Osten's vertelling had baar getroffen. Zjj bracht
deze in verband met Gerty's vader, de doffe,
uit de verte tot haar doorgedrongen geruchten
omtrent bet ontstaan van hnars schoonvaders
rijkdom, traden nu dubbel pijnlijk voor baren
geest.
«Het ziet er treurig uit daarginds zoo be
gon zij een gesprek met de vrouw die bezig
was met het klaarmaken van een ontbjjt, en
daarbjj wees zjj op de vervallen hutten in de
verte.
«God moge zich over de arme menschen
erbarmen klonk het antwoord der aangespro
kene, //het is een droevig oord, dat de geheele
omgeving tot last strekt en het ook od» Dog
zwaarder maakt.//
«Maar de hoeve ziet er toch welvarend ui;//
meende Else, en bij die woorden plooide zich
een glimlach om de lippen der oude boerin.
(Wordt vervtlgd.J
IIRI.MSIIIIIIII Rlïï.
ABONNEMENTSPRIJS
PBIJS DBB ADVBBTBNTIEÏT.
AGITB MA WOW AGITATE