No. 3046.
Maandag 1 Augustus 1898.
23ste Jaargang.
ïïagëlaó voor ciïooró- on SCuid-eJCoilanó
De belangen der vrouw.
Dit nummer bestaat
uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Bedrogen geluk,
B U IT EN LA N D,
Per 3 maanden voor Haarlem f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het baitenland c2,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uiteever, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. SasrdSlB:-
50 Cents.
7 V
Van 16 regels.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Con taut.
-.*/•*
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale Publicité Etrangèré
G L. DAUBEfyCo. JOHNF. JONES Succ., Paris Slbis Faubourg Montmartre
Over het algemeen mag men zeggen,
dat tentoonstellingen baar nut hebben, om
dat zij de voortbrengselen van verschil
lende industrieën in ruimen kring bekend
kunnen maken. En zoo heeft ook de Na
tionale Tentoonstelling van Vrouwenar
beid, welke op dit oogenblik in de resi
dentie plaats heeft, haar nuttige zijde.
Maar deze tentoonstelling heoft nog een
ander doel. Zjj wil betoogen, in welke in
dustrieën de vrouwen werkzaam kunnen
zjjn en in welke opzichten de vrouw zich
een onafhankeljjke positie kan scheppen.
Oppervlakkig beschouwd, verdient dus
deze tentoonstelling aanbeveling, want de
maatschappelijke toestanden zpn van dien
aard, dat vele vrouwen zeiven in baar
onderhoud moeten voorzien. Zij vinden op
deze tentoonstelling tal van gelegenheden,
waarop zjj onafhankelijk van anderen zich
een bestaan kunnen verzekeren.
Maar op deze tentoonstelling wor
den ook congressen gehouden, waar de da
mes zich oefenea in welsprekendheid. En
hoewel ook hi erin op zich zelf geen kwaad
steekt, moeten wjj een woord van protest
laten hooren tegen den inhoud van vele
dier redevoeringen, omdat zjj ons beden
kelijk in de hoogste mate toescbjjnen en
argelooze jonge dames daar in kennis wor
den gesteld met beginselen en begrippen,
waarvan de verwezenlijking eigenlijk neer
komt op socialisme en communisme
Om die reden meenen wij alle moeders
te waarschuwen, dat zjj haar bjjna vol
wassen dochters, willen zij ze niet in den
grond bedorven zien, niet laten deelnemen
aan die congressen.
Ten einde deze uitspraak te rechtvaar
digen, willen wjj korteljjk weergeven, wat
op een dier vergaderingen over de ver
betering van den maatschappeljjken toe
stand der vrouw in het midden is gebracht.
Deze vergadering ging uit van de zooge
naamde Vrjje Vrouwen-vereeniging te Am
sterdam en van twee andere soortgelijke
Vereenigingen.
Het hoofddoel scheen om de wensche-
ljjkheid te betoogen van de invoering der
sociale coöperatie, nl. de toepassing der
coöperatie in het huishouden. Zekere juf
frouw Van der Moer deelde mede, dat
onlangs te Philadelphia zes huishoudens
te zamen het eten deden bereiden in een
FEUILLETON.
28. {Vervolg.)
Ook nu vond zij weer troost en kraclit in
liet gebed. Morgen zou zij B. verlaten. Doch
Waarh:en zich begeven Naar huis, nu, in 't
heete der zomerdagen Nooit zou haar echtge
noot dat hebben toegestaan. Zou zij Wolfgang
in Baden Baden opzoeken Een smarteljjk,
bitter lachje speelde om haar mond. Hij hield er
immers niet van, met zjjne familie te reizen,
log minder door deze in zjjn vermaken gestoord
ie worden. Waar zou zij dan heen Noch aan
den Rjjn, noch in Zwitserland, noch aan de
*ee kon zij eene plek kiezen, voor welke Osten
hiet dadelijk Blankenberg zou opgeven. Zij was
niervan overtuigd zjj behoefde slechts te zeg-
gen, waarheen zjj zich begaf en Osten met zjjn
dochtertje vonden de plaats het meest ge
schikt.
Bjj deze gedachte zuchtte zjj onwillekeurig
ln waerwil van haar rjjkdom gevoelde zjj zich
*rm. verlaten. Het bewustzijn, dat Wolfgang
naar r-rwaarloofde, sneed haar diep door de
£<d. '^willekeurig dacht zjj weder aan den
Kerstavond (ter. j zeg weer Wolfgangs ge
schenk, de prachï ge. glai aurie cielsteenen en
daarnaast de bloeiende bl<I-,en van Osten.
Arme ElseZjj bedekte haar gelaat met beide
banden. De prachtige edelsteenen vertelden toch
Tan duizenden bittere tranen, en tuaschen de
centrale keuken. Deze coöperatie mislukte
echter door het verschil in spijskeuren, maar
in Califormië is het beter gelukt. Daar
bleek toch van de groote financieele voor-
deelen door minder kosten en werd gemeen
schappelijk dienstpersoneel aangenomen.
Een ander spreker hamerde op hetzelfde
aambeeld. Het was de heer L. deClercq,
die d8 vrouw uit vroeger tijden beklaagde,
die zooveel zelf moest maken, waarvan
zij nu ontheven is. Voor de vrouw der
toekomst, zeide spreker, moet het directe,
huishoudelijke werk door productieve coöpe
ratie worden overgenomen. Men laat bijv.
nu zpn glazen wasschen door mannen van
buitenaf. Men kan evengoed zoo zijn ka
mers laten doen, mits dat de Vereenigingen,
iie zich daarmee belasten, sociale coöpe
raties zijn. Alle huiselijke bezigheden kun
nen zóo worden verricht, en het eten is
gemakkelijk uit centrale keukens te krij
gen, die dagelijks het menu thuis sturen,
waaruit ieder kiest wat hem het beste
smaakt. Blijkens de verslagen in de dag
bladen gaf spreker vervolgens een schets
van vatenwaaschen, laarzen poetsen, ka
chels aanmaken, lampen schoonmaken enz.
langs den sociaal-coöperatieven weg.
Laatstgenoemde spreker had de lachers
aan zijne zjjde. Nu, wij kunnen het ons
best begrijpendat er gelachen iswant
over het algemeen hebben de Nederland-
sche vrouwen nog te veel gezond verstand
om de ongeremdheden, die deze spreker
verkocht, voor degeljjke redeneering op te
nemen. Maar toch zullen niet alle dames
op die vergadering gelachen hebben, en
kel en alleen omdat zij de redeneeringen
van den spreker belachelpk vonden.
Zoo betoogde nl. mej. Drucker, dat
men niet slechts moest lachen, maar dat
men er ook over moest nadenken en lezen,
want alles wat de heer DeClercq had
medegedeeld kan worden verwezenlijkt.
Utopie schijnt het, mogeljjk is het, besloot
deze spreekster.
Alzoo was het niet uitsluitend een hu
moristische vertellingdie de beer D e
C 1 e r c q aan zijn hoorders mededeelde.
Het was hem heilige ernst met die sociale
coöperatie, en daarom maken ook wij er
hei'ige ernst van om de dwaasbeden en
verderfelijkheid zijner redeneeringen in het
licht te stellen.
Volgens onze meening is het niet mo
gelijk om de huishoudens coöperatief in
te richten. Daartegen verzet zich de in
dividualiteit, zoowel als de geheele inrich
ting van het familieleven. Wij zouden dit
breedvoerig kunnen motiveeren en met tal
van voorbeelden bewijzen. Deze echter lig
gen zóo voor de hand, dat ieder naden-
onschuldig uitziende bloemen kronkelde eene
slang.
Vluchten moest zjj voor deze maar waar
heen Daar dook plotseling Reichenau voor haar
op het lieve, eenvoudige, stille ouderhuis
Een vreugdekreet ontsnapte haar mond.
//Ja, daar daar wil ik heengaan. Onder
mjjns vaders dak zal Osten het niet wagen mjj
te volgen
Zjj sprong op. Mijn God! Dat zij niet eerder
daaraan gedacht had. Tehuis woei de lucht
nog frisschar dan aan de zee nergens kon zij
met de kinderen beter zjjn. Voorzichtig sloop
Else naar de slapende kleinen en teeder be
schouwde zij hen.
Gerty wilde zich terugtrekken, doch Else
sloeg teeder haar arm om het jonge meisje.
//Zou het veel moeite zjjn, onze koffers voor
morgen te pakken vroeg zij vloeiend //ik
ben tot vertrekken besloten.//
Treurig blikte Gerty de jonge vrouw aan,
deze ochter ging vrooijjk verder
„Het wordt Uier werkelijk te warm voor ons,
ik verlang naar frisseher lucht. Wij gaan naar
Beichenau naar de bezitting mijner ouders."
Gerty jubelde zjj beloofde, dat zij bedienden
en meiden wel zoo ver zou brengen, dat voor
den volgenden dag alles klaar was.
Zjj hield woord. Toen de Baron den anderen
morgen verscheeD, vond hij de bedienden allen
jjverig bezig.
//Mevrouw heeft besloten, heden te vertrek
ken," berichtte hem reeds de portier.
Osten jjlde naar Else. Zjj ontving hem zeer
hoffeljjk.
keurl lezer en lezeres ze slechts voor het
grijpen heeft.
Coöperatie moge in het openbaar leven
hier en daar levensvatbaar zijn, hoewel wij
haar toch altijd afkeurenin het meer
intieme leven van het huisgezin kan zij
geen wortel schieten, tenzij de menscben
niet langer menschen hieven, maar schep
sels werden, geschikt gemaakt voor de
sociale coöperatie van meer genoemden
spreker.
Wij achten het overbodig om verder het
zinnelooze dezer plannen te bespreken. Zij
zpn te absurd om er langer bij stil te
staan. Alleen verwondert het ons, dat er
in werkelijkheid nog menschen worden ge
vonden, die in ernst naar de verwezenlij
king er van streven.
Maar waarover wij wel nog het een en
ander willen zeggen, is de geest, waaruit
deze utopiën voortkomen. Men wil spreken
over de verbetering van den maatschappe
ljjken toestand der vrouw en men begint
de vrouw te rukken uit haar eigenaardige
omgeving. Niet tevreden met de ongehuwde
vrouw te wijzen op de middelen, waardoor
zij zich een onafhankelijk bestaan kan ver
zekeren, wil men de gehuwde vrouw, de
moeder van haar kroost, het middelpunt
van het gezin, de heul en de troost van
alle huisgenooten, aan haar schoone roe
ping onttrekken en haar maken tot de die
nares van een sociale coöperatie, waarin
zjj nu eens de schoenen heeft te poetsen
van haar huurlieden en een ander maal
de vaten heeft te wasschen van haar buur
vrouwen.
Dit is het wat ons ergert in de rede-
neeriugen, op die vrouwenvergadering ver
kondigd. Indien er iets is, dat de maal-
schappjj in stand houdt, dat bevorderljjk
mag heeten aan het geluk van allen, dan
is hst de heiligheid van het gezin. Een
goede moeder doet meer nut aan de samen
leving dan tal van groote mannen ooit
kunnen tot stand brengen. Zoolang het
familieleven in een land bloeit, kan men
er zeker van wezen, dat de toekomst van
dat volk schoon is, ook al zjjn overigens
de maatschappeljjke toestanden niet roos
kleurig.
Uit de gewraakte plannen spreekt een
geest van ontevredenheid, van weerzin en
afgunst. Men vergenoegt zich niet langer
met de bescheiden rol der huisvrouw, maar
wil dat zjj meer deelneemt aan het open
bare leven om het aantal der misnoegden
te vermeerderen en aldus de sociale revo
lutie te verhaasten.
In verleideljjke bewoordingen werden
op bedoelde vergadering die afzichtelijke
plannen medegedeeld, en de toekomst der
//Ik heb uw raad opgevolgd, Baron de lucht
is hier inderdaad drukkend en mijne ouders
hebben er zich zoo op gesteld, de kinderen en mjj
weer te zien, dat ik besloten heb, voor eeui-
gen tijd naar Reichenau te vertrekken. Heden
middag vertrek ik.//
Osten beet zich op de lippen. Hij zag nu
zonneklaar dat alles verloren was. Wild bruiste
zijn trots maar hij behoorde tot diegenen 1
die eene volmaakte beheersching over zich
zei ven bezitten. Doch toen hij Else met haar
gevolg in den sneltrein geholpen had, en deze
nu wegstoomde, wendde hij zich met een soort
gelijk toornig gevoel af, als toen hij eens, jaren
geleden, zijn paard bestegen en Reichenau ver
laten had. Ten tweede male was bjj de over
wonnene eene natuur als de zijne kon dat
niet verdragen. Van nu af was hjj Else's ver
klaarde vjjand.
En Else? Op Reichenau met de grootste
vreugde begroet en welkom geheeten, doortin
telde een zalig gevoel hare borst. Verkwikkend
was de lentelucht, die zjj inademde door in-
wendigen strijd gehard, zou zij hier weder
f.-isch opbloeien en gelukkig zjjn.
XIII.
Met onophoudelqken spoed ijlt de tijd heen;
bij kent geen stilstand. Snel wisselen de jaren,
en de menschen met hen. Ouden gaan op ter
eeuwige rust, jeugdigen worden oud, en de
kinderen groot 1 Dikwjjls schjjnt deze laatste
vrouw werd afgeschilderd zoo schoon en
heerlijk, dat er bepaald een gevestigde over
tuiging toe behoorde om aan die denkbeel
den weerstand te bieden. Het verwondert
ons dan ook niet, wanneer verschillende
dames, die deze vergadering bijwoonden
en het waren er niet weinig toch wel
iets goed vonden in de bedoelde redenee
ringen. lleeds werd er gezegd, dat het
j lachen een halve overwinning beteekende
en dat derhalve vele hoorderessen nog wel
eens zullen gaan nadenken over de onbe
kookte stellingen, die daar werden aan den
man gebracht.
Wij noemen dat jammer en vandaar onze
ernstige waarschuwing om die congres
sen niet te gaan bijwonen. Een goede huis
vrouw en een ernstig jong meisje, dat zich
nuttig wil maken, hebben wel wat beters
te doen dan te gaan luisteren naar ge
vaarlijke wartaal, die haar gedachten ver
strikt en haar ontevreden maakt met haar
toestand.
Hier maken wij nog de opmerking bp,
dat wanneer de vrouw gevaarlijke leerstel
lingen aanhangt, dit een nog ernstiger
gevaar is dan wanneer de man verkeerde
beginselen koestert, omdat de vrouw veel
hartstochtelijker is en nog krachtiger pro
paganda maakt voor hetgeen zij wensche-
jijk en noodig keurt.
Het feminisme heeft dus op deze ten
toonstelling en de daarbp behoorende con
gressen gezegevierd. De vrouwenbeweging
in haar meest verkeerde richting heeft er
zich meester gemaakt van al hetgeen er
besproken en tentoongesteld wordt. De
emancipatie-geest waart er rond en tracht
in te dringen in den familiekring om er
zijn slachtoffers te maken.
Vrouwen van Nederland! gelooft niet de
verleideljjke redeneeringen over een schoone
toekomst, die daar wordt voorgespiegeld:
wendt u af van de leugenachtige voor
stellingen, die men daar aan den man brengt
en schaart u liever om de banier van het
geloof, dat alleen heil kan aanbrengen
zoowel voor de maatschappjj in het alge
meen als voor iedere vrouw in het bij
zonder.
Italië.
Te Napels is een bende valsche mun
ters ontdekt die ook in het buitenland ver
takkingen had, zoodat een groot aantal
valsche bankbiljetten van 100 en 20 franks
in omloop zijn gebracht.
De heeren valsche munters bewoonden
de elegante villa van Giuseppe Melissari
te Pompigliano bp Napels. Daar werkten
kalm en met alle noodige materiaal en
werktuigen voorzien de lithograat G e u -
metamorphose snel als een droom voorbjj te
zjjn. Of worden wjj niet plotseliug van onzen
ouderdom bewust, wanneer wij iemand, dien
wij als kind gekend hebben, in vollen bloei
der jeugd wederzien
Zoo scheen het ook der hupscbe, vriendelijke
Gerty te zjjn gegaan, die in haar eigen beha-
gelijk woonvertrek aan een sierlijk naaitafeltje
gezeten, een jong student met de grootste be
wondering gadesloeg. De geborduurde muts lag
naast hem en zjjne vingeren speelden achteloos
met de driekleurige sjerp, welke hjj schuin over
de borst droeg.
Op zijn frisch gelaat lachte de zonneschijn
eener gelukkige jeugd, die geen vermoeden had
van de zorg, die de oudaren drukt.
//Ahtante Gerty,// zeide de student met
volle overtuiging, //wat is het hier behageljjk
Waarachtig, oom Reichenau is een gelukskind.//
Eu half ernstig, half lachend voegde hij eraan
toe //Mama's kamer uitgezonderd, geef ik voor
zulk een idyllisch gelukkig tehuis mjjn prach
tig ouderljjk huis. Gelooft ge, tante, dat ik
somtjjds wensch, dat papa niet zoo rjjk ware
Tante Gerty lachte vrooiijk. Zij was opgestaan
en op den jongen toegetreden. Zooals in zjjne
kinderjaren streek zjj hem ook nu de glanzen
de haren van het blanke voorhoofd en zeide pla
gend
„Eea zonderlinge wenech, Leo, van een stu
dent, die zoo schitterend bewijzen kan, dat het
geld rond is.//
//Wat wilt ge, tante Ik verdien toch waar
achtig geene preek, wanneer ik de leer van
mijnheer papa volg, die mjj zoo dikwjjls heeft
naro Galdi en de graveur Vincenzo
T r a v a g 1 i n ivan wie de eerste reeds
12 jaar tuchthuis wegens hetzelfde mis
drijf achter den rug had. Buiten dit gebouw
had de bende een filiaal te Napels bp een
zekeren Nicola d'Ar tri.
Daar kwamen de leden der bende bij
elkaar om vergaderingen te houden en daar
was ook het depot der gereedgekomen bank
noten. Tegen verrassingen was 't huis ge
vrijwaard door ijzeren deuren en twee bloed
honden die, zoodra iemand naderde, aan
sloegen.
Desniettemin gelukte de overrompeling
volkomen. Er werd voor 11000 franks aan
valsch bankpapier gevonden.
Duitsohland.
Prins Heinrich van Pruisen heeftin
de Subig Bay met de kruiser Irene niets
gedaan wat indruischt tegen het oorlogs
recht.
Uit medelpden heeft het schip een aan
tal Spaansche vrouwen en kinderen, die
zich in nood bevonden, aan boord genomen.
Spanje.
De toestand van den jongen Koning van
Spanje is vrp ernstig. Z. M. is zeer zwak
en de Koningin-Regentes verpleegt haar
zoon, met een bijzondere opofferende moe
derliefde. Zjj verlaat het bed van haar kind
niet dan om eenig voedsel te nemen of
de staatszaken af te doen.
Don Carlos treft het niet bpzonder
want het Spaansche volk is thans vol me
delijden en zal er niet licht toe overgaan
om een ziek kind en eene zich opofferende
moeder nog met den drukkenden last van
binnenlandsche onlusten te bezwaren.
Frankrijk.
De sympathie die Frankrpk voor Spanje
aan den dag legt, spruit meer uit eigen
belang dan wel uit een gevoel van rasver
wantschap voort. Wellicht ook gevoelt
Frankrpk weinig voor de Anglo-Saksische
broederschap, in 't bpzonder niet voor En
geland, dat Egypte blijft bezet houden.
Maar de groote gouden spil, waarom het
maatschappelijk leven draait, zal ook wel
niet vreemd zjjn aan Frankrpk's bemidde-
ling.
De inkomsten, die Spanje uit Cuba hoopte
te trekken waren de grondslag waarop
Spanje een leening van 1400 millioen pe
setas vestte.
Die leening, voor een deel tegen vjjf,
voor een ander deel tegen zes procent aan
gegaan, is grootendeels in Frankrijk onder
dak gebracht. Waarvan zal nu die zware
rente betaald moeten worden, indien Cuba
en de andere koloniën Spanje geen inkom
sten meer opleveren? Het is dus in't be
lang van de Fransche aandeelhouders dat
de vredesvoorwaarden voor Spanje zoo
gunstig mogelijk gesteld worden.
Spanje en Amerika.
Zeer geheimzinnig worden de vredesonder
handelingen tusschen Madrid en Washingtcn
gevoerd. Daarbjj bljjkt echter, dat Spanje een
Amerikaansch protectoraat verkiezen zal, dat
ingeprentNoblesse oblige. Ik geef dus uit
wat men mjj geeft sparen kan ik echter
ook wanneer dit moet zjjn 1"
«/Ook verdienen wierp Gerty onwillekeurig
bjj, want bjj Lso's woorden gleed eene lichte
wolk over baar vriendeljjk gelaat. Daar deze
echte met komische ernst antwoordde//Dat
spreekt vanzelf daarom studeer ik ja,// lach
te hjj weer vrooljjk.
In dit lachen weerklonk weder de zilverhel-
dera, vroolijke toon der voormalige Gerty Dor-
ner. Zoo noemde zjj zich echter lang niet meer,
maar me/rouw Von Reichenau.
De reis van B. naar Reichenau was voor
Gerty beteekenisvol geworden, want daar was
haar wenseh, dat eens een lichtende ster voor
haar mocht opgaan, verwezenlijkt. Te Reichenau
ging zjj op, de ster der liefde. Maar deemoedig
had het jonge meisje haar blik ervan afgewend,
die ster, zjj was te schitterend maar wat zjj
niet zocht werd haar aangeboden. Gerhard Von
Reichenau vroeg om hare hand, en zjjne ouders
namen gaarne het eenvoudige meisje als doch
ter aan want dezer verstandige, veredelende
invloed had hun zorgen-kind tot een gelukkig
man gemaakt.
Toen Gerty den eersten morgen van het ver
blijf te Reichenau met h»re beschermelingen
in den tuin kwam en daar Gerhard zag, meen
de zjj in hem een oude bekende te ontmoeten
den vromen bidder, die in den Kerstnacht
naast haar geknield had.
Vervolg tie Iweede Blad.)
ABONNEMENTSPRIJS.
FiENDRAiT
AQITE MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Vluchtig, vluchtig is de tijd.
G oever neur. J