N 1 K
agSlaö voor tSfiooró* en 35uió~<Xollanó.
Spanje en de Missionnarissen.
No. 3057
Zaterdag 13 Augustus 1898,
23sfce Jaargang.
Bedrogen geluk.
BUIT K iN L A N D.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlgke nummers«0.03
Dit blad verscbgnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem;
Van 16 regels50 Cenv
Elke regel meer7l/t
Groote letters worden berehpnd naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Centant
Redacteur-Uitgever, W. K P P E R S.
Het i« zoo het gebruik, dat menschen of
partgen met elkander in ztrjjd elkaar in
een minder gunstig daglicht trachten te
stellen, om des te gemakkelijker alle vlek
ken en fouten helder en breed te voor-
schjjn te brengen. Zoo iets bemerkt men
ook in den oorlog van Spanje met Amerika.
Nu weten vrg wel, dat iemand in drift in
esn mondelingsehen twist zich zeer licht
kan vergeten en soms onvoorzichtig esne
beleedigende uitdrukking kan gebruiken en
men moet zich daarover ook niet direct
zoo verschrikkelijk erg getroffen gevoelen,
maar waar de tagenpartg bedaard en met
moedwil gaat laster en, zooals dit meermalen
gebeurt en nu geschiedt met de katho
lieke missionnarissen in de Spaansche Ko
loniën, diene een enkel woord.
In de North American Review worden de
Missionnarissen geprezen, hun bemoeizucht
strekt overal om de orde te bewaren en
waar zij verbroken is te herstellen; waar
zjj invloed kunnen uitoefenen, neemt men
dan ook weinig onwettigheid waar.
Zooals in Spanje worden ook de mission
narissen in de Koloniën bslasterd. Een
protestant echter Mr. W. Palgrave
schrgft in de Scientific Monthly«Het schijnt,
als of zich de werkzaamheid der katholieke
missionnarissen wat veredeling der zeden,
vriendschappelijk verkeer en verzachting
van jammer en ellende aangaat, in geen
ander land krachtiger toont dan op de Phi-
lippgnen.»
Men heeft de katholieke missionnarissen
ook beschuldigd, dat zij voor de opvoeding
des volks niets gedaan hadden, en toch
lezen wg in de New York Sun, dat in
het jaar 1889, op de Philippgnsche eilan
den, 1600 lagere scholen, eene groote uni
versiteit en vele andere hoogere inrichtin
gen van onderwijs onder geestelijke leiding
stonden.
Men heeft immers toegegeven, dat de
Amerikanen groote voorstanders zgn van
feuilleton.
39. Vervolf.)
XVI.
De Katastsophe.
Het is hard, hen, die wij lie!hebben,
door den dood te verheien, maar
oneindig harder is het, wanneer 't
leven hen ons ontneemt.
E. Sa er.
Allengs bedaarde Edith's wilde smart, snel
vlogen de dagen voorbij in het drukke verkeer
der salons en lieten haar geen tijd te denken
aan hare liefde. Met den naderendsn herftstijd
was de aristocratie van haar lustverblijven terug
gekeerd naar de stad. Het winterseizoen was
nog niet aa gebroken en toch zoowel in de
adellijke kringen als in die der «haute finance*
btgonneu de aanatalten tot dat rusteloose naja
gen van genoegens, wasrmede zij, dit geen ern
stiger bezigheid hebben, hunnen tijd soek bren
gen. Nooit had do handelart&d Edelheim zich
zóó levendig en gverig getoond sis juist in den
aanvang van dit seizoen. 11 ij wilde aan de we
reld zjjne dochter voorstellen en dese zou do we
reld leeren kennen en de plaats innemen, welke
haar daar toekwam.
De geringe geestdrift en neiging, welke Edith
voor dien glans toonde, prikkelde hem, en leven-
ejair play* en wel tegenover iedereen.
*Fair playis men derhalve ook aan zijne
vganden verschuldigd.
Het Spaansche volk bljjft dan ook nog
altgd een goed maatschappelijk karakter
bewaren. De Spaansche vrouwen zgn be
lasterd geworden. Welke lasteringen heeft
men haar niet mondeling en schriftelijk
toegeworpen, en toch, welke deugden en ver
diensten bestaan er, die zg niet bezitten.
Men moet hen niet alleen bewonderen, men
gevoelt stelselmatig den weldadigen invloed
van hun deugdzaam leven. Getrouwer vrou
wen dan de Spaansche bestaan er niet, en
zelfs eene, die ongelukkig getrouwd zou
zgn, zal nooit sn nimmer eene klacht om
echtscheiding van haren echtgenoot begin
nen, of haar huiselijk ongeluk voor het open
baar gerecht brengen. In geen land van
Europa vindt men minder zedenbederf dan
in Spanje en in geheel Spanje, heeft
men minder slechte vrouwspersonen dan in
een der steden Pargs of Londen.
De rampen, die Spanje treffen, zijn niet
te wgten aan den invloed der geestelgk-
heid zooals de Kerk vgandige bladen dat
gaarne doen voorkomen. Maar aan ge-
wetenlooze regeeringsmannen die zich te
Madrid van het gezag weten meester te ma
ken en in het geheim den godsdienst af
breuk doen op alle mogelgke manier.
Tot hiertoe was bekend, dat men het
hoofd der opstandelingen Auguinaldo
eene groote som geld gegeven hadnu
echter komt aan het licht, dat de z. g.
hnichelaars te Madrid zich ook tegenover
hem verplicht hadden, om binnen drie jaren
de geestelijke orden van de Philippjjnen te
rerdrgven, zich van het kerkelgk vermo
gen meester te zullen maken en dit voor
binnenlandsche doeleinden te gebruiken.
Uit een en ander blgkt dus alweer dui-
delgk dat een troep eerloozen het Katho
lieke Spanje ten verderve voert. Door de
heerschzncht van enkelen is het Spaansche
rolk ter slachtbank gedreven, het heeft
zgn recht op de Koloniën verbeurd en
diger spoorde hjj hasr aan te leeren kennen en
waardeeren hetgeen ze door haar onwetendheid
nog niet begreep.
En om kleur bij te zetten aan zjjne wenschen
nam hjj zelf do leiding der dochter op zich.
Dat is te zeggen hjj offerde zooveel van zgn
gemakzucht, dat hij sich gewaardigde zelf zijne
dame in de gezelschappen te begeleiden, haar voor
te stellen en voor eenigen tijd den galanten we
reldman te spelen om dan tjjdig achter de
couliasen te verdwijnen, in zijne club, waar een
ander spel hem wachtte. Dat was genoeg voor
den zchjjn en liij stond erop, dat zjjne gade en
dochter zish naar zjjn begrippen voegden. Bei
den moesten schitteren in de wereld, dat bracht
hem eer aan, dat strookte met zjjn denkbseldan,
zjjn inziohten, misschien had hjj nog een andere
bedoeling hierbjj, maar hjj was een te gerouti
neerd speler om zich in de kaarten te laten zien.
Om den schijn te redden kon hjj zish zeiven
overwinnen ea zjjn uiterljjke kalmte bewaren.
Opmerkzame geesten beweerden wel eens, dat
Wolfgang oogenblikken scheen te hebben van
diepe neerslachtigheid, doch het gewone gezel
schap van de club welke hjj frequenteerde,
zag in den handelsraad slechts den onbezorgden
en galanten man der wereld. Bjjna iedere dag
bracht nieuwe uitspanningen, voor da dames
Kdslheim bestonden de gezellige avonden niet
meer in de huiskamer.
Donker en stil was het op een van die ruwe
Decemberdagen in de gemakkeljjke woonvertrek
ken, geen geluid verbrak de stilte noch hier,
noch in de salons. Ook beneden waren de lich
ten gedoofd, de jjverige klerken hadden hun
is ten prooi aan eindelooze verwikkelingen.
In weerwil van de bloedige geschillen sn
groote verdeeldheid hebben de Missiouna-
risson onder het volk het Gsloof weten te
bewaren.
Wat dus ook aangevallen en betwistwordt,
zoolang dat Geloof in de maatschappij zgn
kracht uitoefent, mag hoog de nood der
tijden stijgen en velen der kloekhartigsten
de moed gaan begeven, het Spaansche volk
zal als volk door het Geloof zgn wereld-
verwinnende kracht behouden blijven. Moge
het uur der verlossing spoedig slaan.
Spanje.
De samenzwering die te Madrid is ont
dekt, had ten doel den Minister-president
Sagasta te vermoorden. De eedgeuooten-
anarebisten, hadden zékeren Bis bal, d;e
te Monjuicb gevangen had gezeten, doch
door kwijtschelding van straf vrijgekomen,
door het lot aangewezen om den moord te
plegen. Het schgnt dat Bisbal is aange
houden.
Italiö.
De Italiaansche Regeering, welke bekend
was geworden met het voornemen van de
naar Zwitserland gevluchte politieke per
sonen, om onmiddellijk na het opheffen van
den staat van beleg te Milaan een repu-
blikeimch manifest uit te vaardigen, heeft
besloten dat aau de grenzen strenge maat
regelen zullen worden genomen om het
binnensmokkelen van een dergelijk mani
fest te beletten.
Frankrijk.
Woensdag heeft het Hot van Parijs uit
spraak gedaan in het proces, door de ex
perts in geschriften tegen de heeren Z o 1 a en
P e r r e u x gevoerd. De heeren zjjn niet ver
schenen en zij werden bjj verstek veroor
deeld: Z o 1 a tot een maand gevangenisstraf
en 2000 franks boete. Perreux tot 1000
franks boete en beiden tot 10.000 franks
schadevergoeding aan elk der sehriftkun-
digen.
Met deze vonnissen kunnen het de hee
ren voorloopig doen.
Van toepassing der wet Bérenger,
werk gestaakt en zchoon in diepe duisternis
lagen de schatten daar veilig achter de jjzereu
grendels en sloten. Slechts in de corridors was
licht, daar vermaakte zich het dienstpersoneel
met die ongedwongenheid, welke de afwezigheid
verraadt van den huisheer.
Deze was met vrouw en dochter naar den
bankier Von Rocken gereden en Thomas, de
koetsier, raakte niet uitgepraat over het hon
denwee,-, dat buiten heerschte. De handelsraad
dan bevond zich met vrouw en dochter in de
schitterende zalen van het huis des bankiers.
Met courtoisie had hjj beiden binnengeleid doch
wist weldra tusschen den menschenzwerm te
verdwijnen om in een klein speelkabinet zjj a
rust te zoeken.
Had hij daar geen partij naar zjjn smsak kun
nen vinden, dan had hjj zich om een of andere
dringende zaak nog even geabsenteerd om in
zjjn gewone club te verdwjjnen. Daar vond hjj
steeds zjjne groene tafel gereed en eenmaal daar
gezeteld kwam een koale kalmte oTer hem. Hjj
speelde hoog en gewoonlijk met uiterljjke onver
schilligheid. Of hjj won ot verloor, steeds toon
de zijn kleurloos, geblaseerd gelaat dezelfde
voorname onverschilligheid, als betchikte hjj
over veel te groote sommen om door winst of
verlies ook maar den geringsten invloed op zgn
humeur te laten uitoefenen. Aan partners man
keerde het den handelsrasd Edelheim zelden
en ook heden mocht hij het kabinet van Von
Rocken niet verlaten, want spoedig had een
clubje zieh gevormd en begon een partij whist.
Men speelde niet hoog, doch onze handelsraad
vergenoegde zich met <jit minder hartstochte-
waardoor de tenuitvoerlegging van het von
nis opgeschort zou kunnen worden, is geen
sprake. Alle straffen zgn verdubbeld.
Te Bajonne zgn Zondag de eerste
stierengevei hten gehouden in tegenwoor
digheid van den burgemeester en nog wel
onder zijn leiding. Er werden zes stieren
en elf paarden gedood. Persoonlijke on
gelukken vielen niet voor. De commissaris
van politie heeft proces-verbaal gemaakt.
België.
Een portier van het hotel der Anspach-
laan zekere Jaak N ol ti n g is met 10.000
franks, toebehoorende aan den heer Thie-
ren, Woensdag morgen naar Nederland
vertrokken.
Een officier der Brusselsche politie de
heer Emiel Yves, is de vluchteling na
gereisd.
Koning Leopold is te Ventoor
(eiland Wight) aangekomen hg zal eeuige
dagen doorbrengen te East-Dene, bjj zijne
dochter de aartshertogin S tep han i e van
Oostenrijk.
Uit een vjjver nabij Spa is het ljjk
eener dame opgehaald, die behalve andere
belangrijke sommen, op een nacht 30.000
franks op de speelbank aldaar verloren had.
Uuitschland.
Te Frankfort a/d Main is eene werksta-
king uitgebroken onder de metselaars.
Reeds 2400 metselaars nemen aan de be
weging deel. Het bouwen staat geheel stil.
Het bierverbruik te Berlijn in het
jaar 1897 heeft het verbazend gtoote cjjfer
van 3,574,501 hectoliters bereikt, zoodat
op rekening van ieder inwoner gemiddeld
206 liter komt. Dit toont eene belangrjjke
vermeerdering van het biergebruik, want
in 1892 was het ge middel e aantal liters
nog maar 169.
Het Berliner Tagehlatt begroet deze drink-
statistiek als een verbljjdend verzchgnsel,
en vindt het alleen maar jammer, dat ook
de talrijke tentoonstellingsbezoekers tot het
bereiken van dit «mooie» cijfer hebben
bjjgedragen.
Te M.-Gladbach waren in de ververij
van Schrei twee arbeiders den stoomke
tel aan het reinigen. Den binnenwant van
den stoomketel hadden zg met petroleum
bestreken. De hitte in den ketel veroor
zaakte nu eene ontploffing der zich daarin
lp spel, en gaf zelfs gelegenheid tot gemoede-
ljjk praten, daar de hoog klinkende namen zjjner
partners zóó zeer zpe eigenliefde streelden. Ja,
het scheen hem aangenaam zelf». Want ondanks
al de toiletkunsteD, die hjj had beproefd zag
hij flauw cn mat uit zjjn fletse oogen en terwjjl
zgne handen gracieus de kaarten schudden,
vlogen zjjue blikken gejaagd en angstig over
de kaarten en medespelers naar de pratende en
schertsende groepen in de salons.
«Kp eens boe die jonge Rocken praat en
gesticuleert,// aside een corpulente Excellentie,
«de zaak moet interessant zgn, bjj schgut in
vuur en vlam.»
«Interessant is ze inderdaad,* sprak baron
Helden. «Want hjj verhaalt van den val der
omde firma N. en Co te Weenen. De eerste tjj-
ding trof hier als een bliksemstraal aan helde
ren hemel. Wat denkt gjj ervaD, beste handels
raad
Edelheim haalde de schouders op.
«Het is een zeer Leklagenswaardig geval
iutusschen kwam de bliksemstraal niet uit een
heldere* hemel want in ingewjjde kringe.i wist
men reeds lang, dat de oude firma wormstekig
was. Om zich te redden heett ze va banque ge
speeld en het spel verloren.*
Hij zelf wierp nonchalant een kaart bjj, nam
den slag op, en na een vluchtige berekening
verklaarde hjj Vet spel gewonnen.
Eene nieuwe partij begon. De Excellentie
speelde ietwat verstrooid, zoodat het gesprek
opnieuw aanving.
(Wordt vernlyd.j
llRLEHSIMiniKtU.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem ƒ1,10
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
