No. 3059.
Woensdag 17 Augustus 1898.
23ste Jaars:aiu{.
HbagBlaó voor cffooró' en SLuiè-éCollan&
agïte ma non agitate
Sociale Wetgeving.
Bedrogen geluk,.
B U IT K NL AN 1)>
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
België.
Engeland.
Uuitschland.
Italië.
Frankrijk.
Oostenrij k-Hongarije
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemi 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het baitenland 2,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
3; V. j
«TM MAIN HENDMÏ71
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels. 50 Cents.
Elke regel meer 71/,»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con tant.
-*r*
Hoojdagenten voor het Buitenland'. Compagnie Générale Publicitè Etrangère
G. L. DA UBE df Co. JOHN., F.JONES Succ., Farts 31 it's Faubourg Montmartit
Het is bekend, dat de Regeering, om
het verwijt te ontgaan, dat zjj niets zou
hebben tot stand gebracht op sociaal ge
bied, aan de Staten-Generaal een wets
voorstel heeft gedaan tot verzekering van
werklieden tegen de gevolgen van onge
vallen in bepaalde bedrjjven. Bij dit ont
werp is men uitgegaan van het beginsel
van Staatsverzekering, waardoor alle par
ticuliere maatschappijen zijn buitengeslo
ten, terwjjl de belanghebbenden, patroons
en werklieden, geheel buiten de organi
satie der verzekering staan.
Dit is in korte woorden het beginsel,
dat de Regeering ten grondslag heeft ge
legd van haar ontwerp. Reeds bp opper
vlakkige beschouwing blijkt hieruit, dat
men weder eene echt-liberale wet zal krp-
gen, indien de Staten-Generaal zich met
het voorstel vereenigen.
Eene echt liberale wet, zeggen wp, om
dat, laten wp de ongevallen-verzekering
zelf voor een oogenblik buiten het dabat,
het feit, dat de Regeering de verzekering
bp particuliere maatschappijen wil buiten
sluiten, alweder het bewps levert, hoe deze
liberale Regeering de meening is toege
daan dat alleen de Staat bp machte is
om de onderlinge maatschappelijke verhou
dingen naar wensch en naar eisch to
regelen.
Daarom vooral noemen wp deze wet
een echt-liberaal product. Kan men dan
bp de liberalen niet inzien, dat die Staats-
heerschappp ons ten slotte tot het socia
lisme moet voeren Gevoelt men dan niet,
dat die voortdurende uitbreiding der be
voegdheid van den Staat, dat telkens die
per ingrppen der overheid in de maat
schappelijke betrekkingen, en dat hoe lan
ger zoo meer regelen door de ambtenaren
van den Staat ons brengt tot de toepas
sing der socialistische beginselen, waarbij
elk individueel optreden en elk particulier
initiatief voor goed onmogelpk zal wezen?
En dan ook, hoe kan het volstrekt bui
tensluiten van de belanghebbenden bp die
werklieden-verzekering van de patroons
en de werklieden, in overeenstemming ge
bracht worden met de eischen der vrij
heid, waarover de liberalen altijd zoo den
mond vol hebben Is het niet alsof de
Regeering tegen de belanghebbenden wil
zeggen, wat de Fransche afgevaardigden
hp den vrede van Utrecht in 1713 tot de
Hollanders zeiden«Wp handelen bp u,
°ver u en zonder u?»
Als de wet wordt aangenomengelijk
ze door de Regeering is ingediend dan
is een eerste stap gezet op den weg om
FEUILLETON.
41. Vervolg.)
Dun hoewel hjj al zijne krachten moes^
inspannen om de geleden nederlaag te vergeten,
moeBt hjj zich iederen dag meer achter zjjn
stjjven hoogmoed verschansen, om met eenig
8Ucces aan zjjn eigenliefde diets te maken, dat
de overwinning nabjj was. De Baron bezat een
°ngelukkig humeur. In zjjn jeugd had hjj al
te. vlot geleefd, zjjn verderen leeftijd verbitterde
hfl zelf. Zjjn vaderljjk huis haatte hjj, zijn paleis
lQ de stad stond leeg, zjjne kleine dochter
*erd opgevoed door hare grootouders hij zelf
hidde een reizend leven. Doelloos zwierf hjj
°P de wereld rocd, van tjjd tot tjjd eenige
*eken in zjjn geboortestad doorbrengend. Lang
hield hjj het nooit uit. Zoo was hij in Maart
J'hgetrokken en had hjj beloofd in jaren niet
|er"g te komen. Hjj wilde naar Egypte en
zijne familiejuweelen bij den bankier Édel-
hein, geborgen. Deze firma gaf hem ruimschoots
eredietbrieven en hield de juweelen tot pand.
Voor deze éiai» met het familiewapen der
Ostens stond thans Wolfgang. Hij opende ze
een voor een en lie de steenen in het licht
schitteren. Het was e ne zonderlinge bezigheid,
welke hem echter niet scheen ie verheugen,
want duister bleef zjjn blik als voorheen. Èin-
deljjk zette hjj ook het laatste étui op zijn
plaats met een half onderdrukten vloek. „Dat
de verhouding van een patroon tot zijn
werklieden geheel te laten regelen door
den Staat, totdat het natuurlijk eenmaal
zoo ver zal komen, dat de patroon in zijn
werkplaats een ambtenaar van den Staat
zal moeten dulden, die alles zal te vertel
len hebben en de geheele vrijheid van
een patroon zoowel als vaa zijn werklieden
aan banden zal leggen. Komt het echter
eenmaal zoover dan durven wp wel te
verzekeren dat het aantal patroons niet
heel groot meer zal ziju, want achtereen
volgens zullen zij wel den strijd tegen het
socialistisch drijven hebben moeten opgeven.
Van deze beschouwing kan men zeggen,
dat zij pessimistisch is. En wij geven dit
gaarne toe, mits men ons toegeeft, dat de
door de Regeering aangeboden wet wel de
gelijk de bedoeling heeft om tusschen den
patroon en den werkman een macht te
stelleu, die in bet vervolg van tijd de on
derlinge verhouding van werkgever en
werknemer geheel zal gaan beheerschen.
Men zegt van liberalen kant, dat men
de beide partpen, die in onzen tijd dikwerf
vijandig tegenover elkander staan, den werk
gever en den werknemer, tot elkander wil
brengen, Men beweert, dat men het kapi
taal en den arbeid met elkander wil ver
zoenen, dat men door eene rechte omscbrij.
ving van ieders bevoegdheden tot eenede-
gelijke samenwerking tot heil der maat
schappij, wil komen.
Maar de liberalen, die zoo denken en
spreken, bedriegen zich zeiven, Zij zien
voorbij, dat juist dat reglementeeren en dat
aan banden leggen zoowel de ontwikkeling
van het kapitaal als van den arbeid moet
tegenhouden. Zij vergeten, dat liet kapitaal
zich hoe langer zoo meer uit de nijverheid
zal terugtrekken, wanneer men niets anders
doet dan het moeilijkheden in den weg
leggen. En de liberalen begrijpen niet, dat
de beperking der arbeidsvrijheid zekerlijk
ook tot een crisis moet leiden, die nood
lottige gevolgen zal hebben.
Of wp dan de verzekering van werk
lieden tegen de gevolgen van ongevallen
geheel verwerpen? Volstrekt niet. Wp
wenschen kortelpk te omschrijven, hoe wij
ons die zouden voorstellen.
Wanneer de npverheid hier te lande tot
grooteren bloei kon komen, mede door eene
verstandige bescherming van Staatswege,
daa zouden er ongetwijfeld betere tijden
voor de werklieden aanbreken. Wij vfee-
zen er niet voor, dat die vooruitgang en
kel ten gunste der patroons zou wezen,
maar gelooven wel degelijk, dat ook de
werklieden daarvan zouden profiteeren.
De loonen zouden aanmerkelijk stpgen,
niet afgedwongen, maar vrpwillig, en bij
de duivel juist thans den Baron terugvoert.//
Hoe klonken deze gemompelde woorden door
de onderaardsche leegten, mat steeg Wolfgang
naar boven, ging door het kantoor naar zijn
vertrekken, waar eene behaaglijke warmte hem
ontving. Hjj blies de kaars uit en viel gebro
ken in een der leunstoelen het moede hoofd
in de bevende band gestut, geleek hjj thans
een beeld der vertwijfeling. Hij vermocht het
ongeluk niet in de oogen te zien. Het eenig
doel van zijn doen en laten was tot nu toe
geweestin de wereld, die hij de zijne noemde,
schitteren en alle mogelijke genoegens smaken.
Dat alles nu was voorbij, zijn toestand was
vreeselijk, zijn angst ontnam hem alle tegen
woordigheid van geest. Na een kort overleg
met zijn boozen geest en de grondwaarheden
zijner jeugd was hij besloten, dat het beter
was, op de hoogte zijns tegenwoordigen bestaaus
zich een kogel door het gemartelde hoofd te
jagen dan met deu dubbelen smaad van ar
moede en schande neorgernkt te worden in die
kringen, welke ia het zweet huns aanschjjns
hun eerlijk stuk brood moeten verdienen, doch
waarin hij met ondragelijke jaloezie zou op
blikken naar hen, die nog genieten konden
van het leven, het leven en het spel.
Al zijn spelen zoowel aan de beurs als
aan de groene tafel zijner club, waren uit
gespeeld. Hij kon die gedachte niet verdragen.
Om een arbeid te beginnen, tevxeden te zijn
met een bescheidener bestaan, daartoe ontbrak
hem de moed, hij kende slechts deze lafheid
vluchten, waar worstelen hem wachte. Hij wilde
sterven, om alle smart te ontvlieden.
de voortgaande ontwikkeling van denhand-
werksstand zou bij den werkman het besef
levendig worden dat hp' als onafhankelijk
man heeft te zorgen voor moeilijke tijden»
zoowel voor ziekte als voor den ouden dag.
Die zorg zou hem volstrekt niet drukken,
omdat hp voldoende loon ontving om de
kosten, welke die zorg zou veroorzaken,
te dragen. En de werklieden, die dan door
hun bezigheden meer dan anderen aan het
gevaar blootgesteld waren, zouden voor
zeker niet aarzelen zich eene kleine uit
gave te getroosten, ten einde, wanneer hun
een ODgeluk bij hun werkzaamheden over
kwam, gewaarborgd te zijn, dat zij niet
op de algemeene liefdadigheid behoefden
te steunen.
Aldus stellen wij ons eene werklieden-
verzekering voor tegen de gevolgen van
ongelukken. En zulk eene verzekering is
minder denkbeeldig dan die, welke de Re
geering thans heeft voorgesteld.
Ja, zeggen de liberalen, op dit oogen
blik worden de door een ongeval getrof
fenen meestal aan hun lot overgelaten. Zij
verwachten geen verbetering zonder wet
telijke regeling en achten daarom Staats-
tusschenkomst alleszins gerechtvaardigd.
Maar zij zien alweder voorbij, dat een niet
gering aantal werkgevers reeds thans hun
werklieden tegen de gevolgen van onge
lukken verzekert. En al erkennen zp zulks,
dan beweren zp, dat die patroons hiertoe
niet uit eigen beweging overgingen, maai
er door de een of andere omstandigheid
toe werden gedwongen.
De zuiverste toestand is dat de werk
lieden in staat worden gesteld zich zeiven
te verzekeren. Zij zijn de meest belang
hebbenden en er dus bet eerst toe aangewe
zen om er voor te zorgen. Het voogdij
schap van den Staat zal veel kwaad stich
ten. De onafhankelijkheid van den werk
man gaat geheel te gronde. Hij zal allengs
de knellende banden gaan gevoelen en
het scboone gebouw van vaderlijke zorg
voor den handwerksstand,dat de Stoat heeft
opgericht, zal door den werkmau zelf wor
den vernietigd.
Dit werd ook, blijkens bet Yoorloopig
Verslag der Kamer, door verschillende le
den van dat Staatscollege gevoeld. Zij ver
oordeelden de volstrekte centralisatie, die
aan het wetsontwerp ten grondslag ligt
en drongen aan op meer invloed voor de
belanghebbenden, en het volgen van een
stelsel, dat leidde tot bet doen opkomen
van de noodige organisation uit de be
drijven zeiven in den geest der Duitsche
Berufsgenosseoschaften.
Men ziet, dat de door ons ontwikkelde
bezwaren ook wel in den boezem der Twee-
Neen, geen kracht vond hij tot den strpd.
Zijn willoos verleden want had hjj ooit
anderen wil gevolgd dan dien zijner hartstoch
ten P had hem ontzenuwd. O dat verleden,
hoe pijnigde hem dit opnieuw Dacht hij in
't geheel aan vrouw en kinderen niet? Toch
wel, doch hij verborg zijn verwrongen gelaat
in zjjne handen. In zijn verblind egoïsme wilde
hij niet verder denken dan aan zijn eerste
besluit 1
//Een zelfmoord zal mij redden van mjju
lijden.*
Zijn geest klemde zich aan deze redtneering,
want waar de grondbeginselen der éénige waar
heid zijn verdwenen in een rusteloos jagen
naar genoegens, daar heeft het gezond verstand
alle rechten verloren.
Dan gebeurt het, dat de lafte mensch bjj
den hartstochteljjken lust naar genoegens, welke
hij niet meer kan bereiken, bij de vrees voor
rampen, welke hij niet kan ontwijken, versto
ken van een licht, dat zjjn verstand verheldert,
van eene hoop, die zijn harte sterkt, tot zelf
moord zjjne toevlucht neemt, als tot een mid
del, dat hem bevrijden zal van al zjjne vjjanden
zoc vlucht ook de laffe soldaat van het
slagveld.
Zoover was Wolfgang gekomen, hjj zon nog
slechts op middelen, om het best zijne plan
nen te verwezenlijken. Zjjn sidderende hand
gehuwde de pistolen hjj kon mis schieten
en een dergelijk schot kon hem nog smartelijk
worden, misschien menschelijke hulp te vroeg
doen toeloopen. Hjj wilde den schijn tot het
laatst toe bewaren en meende eindelijk een
de Kamer zijn ontwikkeld, maar toch naar
onze meening niet krachtig genoeg. Als
men aandringt op invloed voor belangheb
benden in de organisatie der verzekering,
dan gevoelt men, dat het verkeerd is om
den werkman er buiten te plaatsen. Maar,
volgens onze overtuiging, zal het niet vol
doende zijn om bij de verzekering den
werkman slechts eenigen invloed te geven.
Neen, hp moet zich zelf kunnen verzeke
ren bij moet zelf in staat worden gesteld
om in moeilijke tijden de vruchten van
zpa arbeid te kunnen plukken. Eerst dan
zal hp er hart voor hebb n en sal hp zich
gelukkig kunnen gevoelen in het bewustzijn
geen aalmoes te moeten ontvangen.
Doch eene ongevallen-verzekering, gelpk
de Regeering thans aanhangig heeft ge
maakt, leidt tot niets dan den «socialis-
tischen heilstaat.» Wp hopen niet, dat het
ooit zoover komt, maar moet dit toch het
geval wezen, dan zal men ondervinden,
dat de werkman geen waardeering kan
toonen voor een gebouw van wettelijke
maatregelen, waaraan hij niet heeft mogen
medewerken en dat hij daarom niet als
voor hem bestemd kan beschouwen.
Wij verwachten dan ook niets van de
sociale wetgeving der liberalen en kunnen
derhalve geen sympathie koesteren voor
de werklieden-verzekering, die ons thans
wordt aangeboden.
De Belgische Regeering ontving een
treurig bericht.
Een boot aan de Belgische bezetting
van Redzjaf behoorend, is op den Nijl
door Derwisjen aangevallen. Van de vier
Europeanen die er in zaten, werd er een
gedood en een ander zwaar gewondtwee
officieren sprongen in den Nijl, maar ver
dronken.
Dat Engeland een machtige vloot beeft
die de wateren van den Oceaan doorploegt
geven de volgende cijfers aan. Het kapi
taal wordt geschat op niet minder dan
ruim 13y2 milliard gulden.
Telt men er de waarde der gezamen
lijke schepen bp, dan stijgt het bjjna 15
milliard. Uit deze cijfers ziet men, wat de
handel voor Eugeland beteekent, daar de
waarde hunner bezittingen in Engeland
slechts op 2 milliard geraamd wordt, zoo
dat de Engelscnen bpna achtmaal grooter
vermogen op zee, dan op het land hebben.
Te Hamburg is eene inschrijving ge
opend tot bet oprichten van een gedenk-
teeken voor den overleden prins V o n B i s-
marck. In vier dagen tijds heeft de in
schrijving reeds 70,814 Mark opgebracht.
afdoend middel te hebben gevonden.
Hjj nam een fleachje uit de geheime lade
zijner scbrjjftafel, inhoudende een aterk en snel
werkend vergift, dat hjj voor jaren reeds in
Parijs had gekocht voor mogeljjke gebeurte
nissen,
„Ik zal met deze druppels mijn gewonen,
thans verdubbelden slaapdrank mengen en men
zal wanen, dat ik als offer van het laatste ben
gevallen. De daad bjj het woord voegende
mengde hjj haastig den drank toen hjj deze
echter aan zjjne lippen wilde brengen, hui
verde hij. De natuur de zucht om te leven
verzette zichgeen vrome herinneringen
uit jonger tjjd echter waren het welke zich
reddend tusschen hem en de zonde stelden,
want hij had geene. Daarentegen had de geest
der wereld hem met onverbiddelijke conse
quentie tot een volkomen gebrek aan beginselen
gevoerd. Hem had in dit duister oogenblik
slechts het licht der waarheid, het licht des
geloofs kunnen redden.
Eens, toen in den sehoonsten tjjd zijns levens
dit geloof in den vollen glans hem bestraalde,
had hjj een oogenblik dien hellen glans met
verbazing aanschouwd zjjn oppervlakkige geest
schuwde echter alsdan zjjne diepte.
Hjj had niet waarachtig kunnen gelooven
zonder zjjn leven te veranderen. Het geloof
zou hem hebben gedwongen in zich zeiven te
blikken, zijn neigingen te regelen, zjjn lusten
te bedwingen, dat had hjj niet gewild. Liever
blind en verblind de waarheid niet erkennen,
die in zjjne onmiddelljjke nabijheid eene ziel
lonterde en staalde 1 Geen wonder, dat hjj die
In de nabpheid van Ponte Decime, te
Genua, zijn twee treinen, een passagiers-
en een goederentrein in volle vaart tegen
elkaar gebotst. Er zijn '14 dooden en 20
gekwetsten onder de verbrijzelde waggons
vandaan gehaald.
Te Livorno hebben acht arme fa
milies de tijding ontvangen, dat een oom,
zekere Alchivolti, die zestig jaar ge
leden naar Amerika was vertrokken en se-
dert zeven jaar aldaar overleden, hun een
fortuin heeft nagelaten van dertien millioen.
Het was wel hoog noodig dat Z. H.
door de laatste encycliek zich deed hooren.
Niet minder dan 1600 van de 4900 ka
tholieke vereenigingen waren opgeheven
en op 28 katholieke couranten had het
tirannengezag zijn voet gedrukt.
Het heet nu, dat niet de Paus de En
cycliek heeft gemaakt, maar dat dit het
werk is van de Jezuïeten. O! die ondeu
gende Jezuïeten hebben het weer gedaan.
Met zoo'n bericht de wereld in te zenden
maakt de Frankf. Zeitung zich belachelijk.
De Vesuvius spuwt weer vrij hevig.
In den grooten krater hebben van tijd tot
tijd zware ontploffingen plaats en de dichte
aschwolken stpgen omhoog. Te Messina
Milazzo en Reggio di Calabria zijn aard
schokken waargenomen.
Te Parijs liep gisteren het gerucht, dat
een aanslag was gepleegd op de Russische
Ambassade. Het geheele geval had echter
niets te beteekenen, er had niets anders
dan eene gasontploffing plaats gehad, waar
bij een man in de Ambassade werkzaam,
ernstig was gewond.
De gravin Pourtal;ès, die tr.oi
haren echtgenoot, gezantschaps-gecret&ris
te Tokio, naar Parijs terugkeerdeis in
een 500 meters langen tunnel, bjj Rouaan,
uit het portier van het spoor wég-rijtuig
gevallen.
Vergezeld van den stations-chef liep de
heer Pourtalós den tunnel doorwaar
hij zijne vrouw in volle bewustzpn terug
vond zij had eene zware wonde aan het
hoofdmaar haar toestand levert geen
gevaar op.
Te Illouardel (kanton St. Renan) in
Bretagne, hebben kerkdieven na offerblok
ken geledigd en kostbaarheden ontvreemd
te hebben, de kerk met petroleum in brand
gestoken. De kerk is eene prooi der vlam
men geworden.
Dinsdag-nacht heeft een laag sujet
te Chambort-Longessaigne den pastoor der
gemeente laten roepen, onder voorwendsel,
dat hij op sterven lag. Toen de Priester
kwam, sprong de kerel op hem toe, greep
hem bp de keel en poogde hem te worgen.
De geestelpke, die om hulp, riep werd
gelukkig uit de handen van zjjn aanran
der ontzet. De redder van den geestelpke
die met den woesteling aan het vechten
geraakte, kwam er met twee gebroken
ribben af. De drijfveer van de aanranding
is onbekend.
De troon der Habsburgers wordt onder
waarheid welke hjj honderden malen had be
spot en beschimpt, thans in het laatste oogen
blik evenmin wilde erkennen.
//Dwaasheid, dwaasheid,// sidderde het van
zjjne vale lippen. «/Die drank bevrjjdt me van
alles, brengt diepen slaap, een smarteloozen
slaap voor eeuwig.*
En snel ledigde hjj het glas tot den laatsten
druppel
Ongeveer een uur later rolde Edelheim's
equipage door de atraten en bracht do moede
balgasten huiswaarts. In vrooljjk gesnap naderde
Else met hare dochter de gewone woonver
trekken. Plotseling schrok Edith en luisterde.
„Wat was dat, mama Hoordet gjj dien
doffen toon miet? Het klonk als vreeseljjk
kleunen.*
En eer de moeder kon antwoorden, liet ze er
snel opvolgen
*0, in papa's kamer is licht.*
De bediende, die vooruitliep, ving de laatste
woorden op.
„Mjjnheer is voor anderhalf uur reeds tehuis
gekomen. Evenwel is hjj nog niet gaan slapen,
want hjj heeft Martin nog niet het teeken ge
geven, dat hjj kan gaan slapen
Voor den bediet.de scheen zulks verwonder
lijk, daar hjj ongevraagd er gewag van maakte;
Else verbaasde zich ten zeerste en ging regel
recht naar de kamer van haren man.
(Wordt vervolgd.)
