No. 3075.
Maandag 5 September.
23ste Jaargai
2)ag6laó voor *^£ooró* SCniö-dCollanó.
Gemeen overleg.
FiTTJlleton.
Bedrogen geluk,
BUITKNLAN D.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
f 1,10
1,40
s 2,80
0,03
Amerika.
Italië.
Oostenrijk-Hongarüe.
Rusland.
Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het baitenland
Afzonderljjke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
MMNT1ENDRAT
50 Cents.
71/,»
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con tant.
Hoofdagenten voor het Buitenland'. Compagnie Générale Publicité Etrangï*
AQ-ITE MA NON AGITATE G. L. DAUBE Co. JOHN., F.JONES Succ., Parts 31 bts Faubourg Monimartre.
Bp de aanvaarding der Regeering door
Koningin Wilhelmina is allerwege in
ons vaderland gehleken van de groote liefde
en trouwdie ons volk voor zijn jonge
Koningin gevoelt en van de dankbaarheid,
die de natie verschuldigd is aan bet stam
huis van Oranje.
Onvermengd was de juichtoon, die van
Noord tot Zuid en van Oost tot West weer
klonk ter eere van het tweetal Vrouwen,
Dochter en Moeder, die beiden een plaats
in aller harten hebben veroverd, de laatste
door Haar toewjjding bjj de vervulling der
gewichtige taak van Voogdes en Regentes,
de eerste door de groote verwachtingen,
die Zp terecht heeft opgewekt van Haar
bestuur over ons lieve Vaderland.
Bij den troon onzer Koningin werden
alle partijschappen voor een wijle ter zijde
gesteld en gaven allen elkander de hand
over kloven |en diepten, om slechts één
gelukwensch te doen hooren met de Re-
geeringsaanvaarding door eene Dochter
uit het Stamhuis, waaraan Nederland zoo
veel verplicht is.
Ook wp hebben onze zwakke tonen doen
hooren in het lied ter eere van onze Vor
stin en wjj hopen nog lange jaren Haar
te mogen begroeten als de verpersoonlij
king van het verbond, tussehen Oranje en
Nedeiland gesloten, als het symbool van
de eendracht in ons vaderland en als het
ideaal voor de toekomst van ons volk.
Aan dien juichtoon paarden sommige
persorganen beschouwingen over den po-
litieken toestand van ons vaderland, be
schouwingen, die misschien ten deele niet
pasten in het kader van den algemeenen
jubel en ook ten deele berustten op vol
gens onze meening onjuiste begrippen.
Wp zouden hierover niet spreken, wan
neer een enkele dier beschouwingen geen
practische beteekenis beoogde te bezitten.
Feestwoorden moeten niet aan critiek wor
den overgeleverd. Zp komen uit het hart
en zjjn bestemd om de feestvreugde te ver-
hoogen, ook al voldoet hun inhoud niet
steeds aan de hoogste eischen van welspre
kendheid en vernuft.
Maar een der bladen spreekt enkele
verwachtingen voor de toekomst uit, die
wp niet onbesproken kunnen lat6n. Het
is bet orgaan der zoogenaamd Christelijk-
historische partij, het Ned. Dagbladdat
aandringt op meer gemeen overleg. Het
blad betoogt, dat nu eindelpk waarheid
moet worden, dat het gemeen overleg de
grondslag is van ons Staatsrecht.
Wat het blad hiermede bedoelt, blijkt
uit ziju bewering, dat onder Koning Wil-
57. Vervolg.)
Zij had met klimmende opgewondenheid ge
sproken. In hare volle lengte stond ze daar,
als een wrekende engel. Maar dra toonde zich
in haar het arme mensehenkind.
Zjj vermocht niette toornen zonder te zondigen
Hare smart maakte haar hartstochtelijk, ze
vergat tot wien za sprak. Hare oogen schoten
vlammen, hare kleine handen balden zich kramp
achtig, hare stem beefde
,/Vader,// riep ze wild, //om deze daad konde
ik n
Ze voelde, dat hare krachten haar begaven,
haastig keerde ze zich om en stormde de ka
mer uit.
Osten blikte baar verslagen na. Wat was er
gebeurd? O, hjj had scherp gezien. Een plot
seling licht was voor hem opgegaan. In onedele
wraakzucht had hij gemeend het hart van Else
te kunnep. verwonden, en scherp, snijdend scherp
..hart getroffen zijner eigene, aangc-
nit wel zijn,
janeschiju.
',r mij
liate.
Op de
1 e m I de Regeering wel eens te kort deed
aan de rechten der Staten-Generaal, ter
wijl onder Koning Willem II dit kwaad
werd verminderd en met de Grondwet van
1848 de reactie kwam, zoodat het Par
lement op zijn beurt wel eens te ver ging.
Nu kotne er gemeen overleg, zegt het
blad, tussehen Vorstin en Vertegenwoor
diging.
In de tweede plaats dringt het blad aan
op gemeen overleg tussehen de partpen.
Want hoe kan er ooit van overleg sprake
zpn, indien de eene partij met deandeie
niet overlegt, maar haar onderdruktin
dien de eene partij alles en de andere partjj
niets te zeggen heeft. Gemeen overleg,
niet om door ongeoorloofde transacties el
kanders candidateu over te nemen, ten
einde tot elkeu prijs eene meerderheid te
veroveren, maar om door samenwerking
van gekozenen in de Kamers overeenstem
ming en eendrachtig handelen te verkrij
gen op die punten, waarin werkelijk, zon
der verloochening van beginselen, eenheid
mogeljjk is.
Op twse punten wil het blad dus meer
gemeen overlegallereerst tussehen de
uitvoerende en de wetgevende macht, de
Koningin en de Staten-Generaal,
Maar wij begrppen dien wensch niet
goed. De bevoegdheden van uitvoerends
en van wetgevende macht zijn nauwkeu
rig bij de Grondwet geregeld. Indien de
eene zich begeeft op het terrein der an
dere en omgekeerd, dan schendt zij de wet
en deze overtreding wordt natuurlijk da
delijk geconstateerd. Wat wil het blad
nog meer Sluit het verlangen naar ge
meen overleg soms in dat de grenzen
tussehen uitvoerende en wetgevende macht
minder streng behooren getrokken te wor
den en dat tussehen Vorstin en Vertegen
woordiging meer besprekingen moeten ge
houden worden over elkanders bevoegd
heden P Is dit het geval, dan zouden wij
den wensch beslist afkeuren. Terecht heeft
het genoemde blad er op gewezendat
na 1848 het Parlement wel eens te ver
ging. Eu waar nu in onzeu tijd bp libe
ralisme en radicalisme zich een streven
openbaart, om de macht der Vertegen
woordiging zooveel mogelpk te vergroo-
ten, daar zou het iu ons oog «ene gevaar-
ljjke proefneming wezen om de Staten-
Gsneraal te doen meespreken in zaken,
welke het koniuklpk gezag betreffeu. Om
gekeerd zouden er spoedig uit den boezem
der Vertegenwoordiging stemmen opgaan,
wanneer het uitvoerend gezag zich ging
moeien in de zaken van het Parlement.
De Vertegenwoordiging is de pleitbe
zorgster van het volk. Zij behartigt de
golven des Indischeu Oeeaans wiegt behaaglijk
een slank en statig schip. Door de ongemeten
watervlakte klieft het schip in het volle bewust
zijn zijner goede leiding krachtig en snel. Lang
reeds waren de Europeesche landen aan den
horizon gezonken en vol vertrouwen stevende
men naar de Aziatische kusten, naar Bombay,
een der gouden poorten van Iudië.
De passagiers, reeds gewoon aan de schom
melingen van het «chip, sliepen rustig in hun
ne kooien en droomden van de Indische schat
ten of van het verlaten Duilsche vaderland.
Een van hen droomde tenminste van zjjn ach
tergelaten betrekkingen met open oogen. Hij had
zjjn hangmat versmaad en stond alleen op het
dek, de majestueuze pracht genietend van den
helderen nacht.
De matrozen lieten den aangenamen jongen
man rustig staan, die gedurende den tocht
door zijne vriendelijke voorkomendheid aller
harten had gewonnen.
Leo Edelheim was inderdaad een aangenaam
passagier, die de smart van het wreede afscheid
alleen droeg, hjj had zich geschikt in zijn lot.
Op dc ruïnen, welke achter hem lagen, blikte
bjj lüCer teiu^, hij schouwde voorwaarts,
iu (Ie toekomst, enkel bedacht een nieuwen
grond om te spitten, een nieuw veld te bear
beiden, waarop hij eens hechte en vaste fun
damenten kon grondvesten, zooals hij zijne moe
der troostend had beloofd. Terwijl Leo zich een
beeld van de naaste toekomst trachtte te vor
men en daarbjj nadenkend op bet dek rondwan
delde, van tp tot tijd naar de regelmatige slagen
der bonzende machine luisterend, werd zyn
belangen der natie en mag als 't ware
de tusschenpersoon genoemd worden van
het volk en dea Vorst. Zou het nu niet
hoogst onverstandig wezen om te trach
ten een toestand in het leren te roepen,
waarbij de beide machten in den Staat
in elkanders bevoegdheden gingen ingrij
pen De ernstigste conflicten zouden er
uit voortspruiten en, in plaats van het ge
zag onzer Koningin te bevestigen, zou men
het op de gewelddadigste manier onder
mijnen.
Het gemeen overleg tussehen Vorstin
en Vertegenwoordiging, waarvan het Ned.
Dbld. spreektmoet daarom naar onze
meening beslist worden afgewezen. Alleen
wanneer elke macht in den Staat zich
houdt binnen de bjj de Grondwet aange
wezen perken, bunnen orde en vrede heer-
schen.
Dan ook wil het blad gemeen overleg
tussehen de gekozenen in de Tweede Ka
mer. Om dit te motiveeren wordt de waar
heid verkondigd, dat er van geen over
leg sprake kan wezenwanneer de eene
partp de andere verdrukt. Na, dit zal uie-
mand tegenspreken. En van partij-ver
drukking weten wij mede te praten. Wat
dat is, hebben wij nog laaisteljjk onder
vonden bjj de wet op den persoonlijken
dienstplicht. Op eene enkele uitzondering
na heeft de geheele Katholieke Staats
party haar grooten afkeer van deze wet
te kennen gegeven. Het was duidelijk,dat
de Katholieken deze wet ten hoogste af
keurden en haar beschouwden als een ramp
voor ons volk. Toch hebben liberalen en
Christeljjk-historischen de wet doorgedre
ven en hebben zij niet willen letten op de
betoogen hunner Katholieke medeleden.
Die partij-verdrukking hebben wij toen
beslist afgekeurdmaar het maakt thans
een ietwat comischen indruk, wanneer wjj
een orgaan dat ia die dagen zpn best
deed om onze par tp te grieven enkele
maanden later hooren verkondigen, dat het
niet goed is, wanneer de eene partjj alles
te zeggen heeft en de andere niets.
Die comische indruk wordt nog versterkt
door hetgeen het blad er op laat volgen.
De politieke partjjen mogen elkanders can -
didaten niet overnemen om tot eiken prijs
eene meerderheid te verwerven. Maar, vra
gen wij, wat hebben de Christelijk-histo-
rischen sedert hun opkomst anders gedaan
dan de eandidaten der liberalen gesteund?
Er zitteu een paar van hun mannen in
de Kamer, maar overigens hebben zjj steeds
getracht de gelederen van het liberalisme
te versterken door bjj conservatieven en
anti-revolutionnairen tegenzin op te wek
ken voor de Katholieken en daardoor voor
aandacht getrokken door de ongewone bedrij
vigheid der matrozen. Onophoudelijk wierp men
groote hoeveelheden water in het scheepsruim,
waar van tijd tot tjjd dwarrelende rookwolken
een uitweg zochten. Ofschoon deze door de
aangewende maatregelen verminderden, werd
toch een heimelijke vrees gekoesterd, die bjj
het morgendagen niet ongegrond bleek. Ras
werd het onrustig levendig op het schip, de
vrees verjoeg den slaap. Schrikbeelden pijnig
den de angstige verbeeldirg der passagiers,
terwijl ze ijverig de manschappen in het blus-
schingswerk ter zjjde stonden. Niettegenstaande
werden de rook en de walm steeds dichter,
en de vrees meer en meer gebillijkt, dat de
kolenlading in brand stond. Het bleef een raad
sel, hoe het vuur was ontstaantegen dea
avond had men eerst rook ontdekt. Alle luiken
en openingen werden gesloten, en de booten
gereed, gemaakt en met proviand gevuld.
Alles geschiedde onder een kalm en zeker
commando en met zulk een koelbloedigheid
van de zjjde der bemanning dat dit niet zonder
uitwerking bleef op de hevig opgewonden ge
moederen der passagiers. Zjj werden alle in de
booten gebracht, welke echter met touwen aan
het schip bleven vastgehecht. Jotussohen poog-
den de matrozen gedurende den nacht nog eens
het vuur te blusschen, er werden gaten geslagen
in het dek en opnieuw water gegoten in het ruim.
Maar het hielp niet na korten tijd sprong
het voordek open en lekten de vlammen mach
tig naar buiten, dra stond het schip ar. aile
kanten in brand - een schrikwekkend, Gehoon
»ehoir»sne!. ^'atnurïy-k stieten thaD ''e heide
het liberalisme eene meerderheid te ver
werven. Het blad mag dus den mond wel
houden over ongeoorloofde transacties
want, indien er eene partjj is geweest, die
zich in dit opzicht veel heeft te verwjjten,
dan is het de zoogenaamde Christeljjk-
bistorische.
Wat het blad dan wel goedkeurt? Door
samenwerking vau gekozenen in de Ka
mer overeenstemming en eendrachtig han
delen te verkrjjgen op die punten, waarin
werkeljjk, zonder verloochening van be
ginselen, eenheid mogeljjk is.
Wij zouden hiervan wel eens eene na
dere uitlegging willen hebben. Denkt het
blad bijvoorbeeld, dat in zake den per
soonlijken dienstplicht de Katholieken hun
tegenzin misschien hadden opgegeven door
er entre nous met hun liberale mede leden
nog eens over te spreken En is zoowel
in de AfdeeÜDgen der Kamer als in de
openbare vergadering niet genoeg gele
genheid geweest om lang en breed te re
deneeren over de onoverkomelijke bezwa
ren, die wjj tegen den persoonlijken dienst
plicht hadden Denken de Christeljjk-his-
torischen soms, dat zjj bjj meerdere be
sprekingen die bezwaren wel hadden kun
nen wegredeneeren
Het «gemeen overleg,» dat het Ned.
Dbl. wil, kunnen wjj begrijpen tussehen
menschen, die dezelfde politieke overtui
ging hebben. Daardoor kunnen kleine be
zwaren, welke samenwerking in den weg
stonden, worden uit den weg geruimd.
Maar hoe principieele tegenstanders het
met elkander eens kunnen worden, is ons
een raadsel, en zulk een verlangen kan
alleen opkomen bij hen, die, als de Chris-
telijk-historischen, alleen in transigeeren
hun kracht en hun wjjsheid hebben ge
vonden.
De practische beteekenis van betgeen
het Christ, historisch orgaan met zpn «ge
meen overleg» beoogt, is om die redenen
in ons oog illusoir.
De heer Mac Kin ley zal eerstdaags,
vergezeld van drie Ministers, naar het
kamp vertrekken waar de terugkeerende
troepen van het eilaud Cuba zjjn gekam
peerd. Daarna zal een Commissie gevormd
worden om een onderzoek in te stellen
naar de verantwoordelijkheid voor den
treurigen toestand waarin de troepen zich
bevinden.
Te Solofsa nabij Napels is Woensdag
eene vreeselijke misdaad gepleegd. Een
landbouwer Francesco Guida, ge
sloepen in zee en uit de verte zag men de
laaie vlammen rond het schoone vaartuig koet
teren en sissen. Fok en groote mast vielen eerst
over boord en nadat het trotsche schip tot aan
het koper was uitgebrand, viel de bazaanmast,
en zonk het geheele schip weldra sissend in de
golven weg.
Menig ruwe zeeman wischte zich bjj dit ge
zicht een traan uit de starende oogen, terwjjl
de kapitein met duisteren blik in de golven
tuurde. Onder zjjn bevel hielden de beide boo
ten een tjjd l&Dg gelijken koers, tot de zee
hoog begon te worden.
Nieuwe schrik beving dc passagiers, welke
nog vermeerderde, toen in den volgenden storm-
achtigen nacht een der booten de richting
verloor. In deze bevond zich Leo. Hjj en zjjne
lotgenooten moesten spoedig alle geredde bezit
tingen aan de golven overgeven om de boot
te verlichten bjj de hooggaande zee. Daarbjj
verminderde de proviand, terwjjl aan hunne
droeve blikken niets zich vertoonde dan lucht
en water.
Dagen verliepen, dagen van kommer en angst.
Daar daagde een zeil aan den horizon, de
levensgeesten herleefden en met de laatste krach
ten, welks hea nog hopen deden op redding,
poogden ze zich verstaanbaar te maken. De
mailboot, varende tussehen Bombay en Batavia
stoomde naai hen toe, men had de schip
breukelingen opgemerkt. Liefderjjk werden ze
opgenomen en meegevoerd naar Java's heerljjke
kusten.
Ze beefden van aandoening, de geredden
sommigen weenden, anderen braken in zenuw-
raakte in twist met zpn 9 jaar jongeren
broeder Antonio en bracht hem twee
messteken in den buik toe. De vrouw van
Francesco kwam toeloopen en wilde
haar man tot bedaren brengen; deze laatste
woedend geworden, doodde haar en zjjn
kind van vier maanden, dat de arme vrouw
in de armen hield. De moordenaar zocht
daarna zpn gewonden broeder op, vond
hem in een naburig huis en vermoordde
hem door een messteek in het hart. De
bloeddorstige kerel pleegde daarna zelf
moord.
De jubilé-feesten van keizer Frans
Jozef van Oostenrjjk zullen van 29 No
vember tot 2 December gevierd worden.
De feesten worden bijgewoond door den
Groot-Hertog Vladimir, den Koning en
de Koningin van Saksen, den Koning van
Rumenië, den Koning van Servië eo.<P
Kroonprins van Italië. De Keizer e
Keizerin van Duitschland zullen op beleg tal
uen terugweg vau het H. Land der, volgens
October over Weenen reizen om worden
Frans Jozef geluk te wenschen.
van
heden
Te St. Petersburg is vrjj algemeen
politieke kringen bekenddat de Czaar
reeds twee jaren zpn vredelievende bood
schap gereed had en dat Z. M. er reeds
over gesproken heeft met de Keizers van
Duitschland en Oostenrijk. Ook heeft de
Czaar met den President der Fransche Re
publiek, tjjdens zpn bpeenkomsten gespro
ken over eene ontwapening. De onlusten
van Kreta en de Turksch-Grieksche oor
log zouden den Keizer van Rusland be
let hebben, vroeger gevolg te geven aan
zpn ontwerp.
Te Algiers zpn weer opnieuw schan
dalen gepleegd. Toen de gouverneur de
stad binnenkwam, riep de menigte: «Leve
Frankrijk!» «Weg met de Joden!»
Omstreeks 8 uur des avonds trok een
troep van 2000 menschen de straten door
en plunderde een bazar. Een andere troep
viel het koffiehuis van den Israëlist Ma k-
louff aan, waarin geen stuk heel bleef,
een tramwagen waarin zeven of acht Is
raëlieten zich bevonden werd aangehouden
en de Israëlieten die in het rptuig zaten
werden mishandeld.
Over den dood van Luitenen—kolo
nel Henry vernemen wp het volgende:
Toen deze officier Dinsdag-avond in het
fort Mont-Valerien te Parjjs werd opge
sloten, werd hem verzocht [alles af te ge
ven wat hjj bjj zich had, doch, onacht
zaamheid, liet men hem zpn officierstasch
behouden, die een scheermes bevatte.
Woensdag-morgen sprak de gevangene me
verscheidene officieren in dienst van kef fort
Hjj scheen zich geen rekenschap te geven van
zjjn gevangenschap. Te 3 uur in den namid
dag ontving hjj een bezoek van een omeier.
Wat intusschen in een langdurig gesprek ge
beurd is, weet men niet, doch na het vertrek
van den officier toonde Henry zich zeer
onrustig. Hjj schreef eenige brieven en de
achtig lachen uit, allen dankten God, door
wiens handen het veege leven van een wissen
ondergang via» gered.
Niemand dacht in de eerste oogenbhkke
aan iet» anders dan aan hun redding, aan den
doorgestanen angst en de geleden vreesdat dez
boot naar Java voer en hen van Bombay, het doe
hunner reis, wegvoerde, vergat iede M» r rs
begonnen velen, en onder hen Leo, net moei
ljjke hunner positie in te zien. volkomen on
bekend met volk en land, zonder vrienden o
familie, ontbloot van alle middelen, van elke
aanbeveling, landde hjj in een haven, waar hjj
zou moeten verbljjven, tot eene gelegenheid naar
het vasteland zich aanbood. Hoe echter in dien
tusschentjjd zich te redden Van zjjne mede
schipbreukelingen had hjj niets te verwachten,
want ieder had genoeg met zichzelven te dóen-
Slechts één hoop bleef hem over, zÖne,°
respondentie met het Bombayer huis, dez®
zou hare betrekkingen tot op het rï!ce
zeker hebben gevestigd en zjjne kennis
trekking met dit huis zou hem helpen-
Ora zich hieromtrent te vergewissen be
schouwde Leo de passagiers een weinig aan-
dach tiger. Spoedig trok een persoon
dnebt. Hij wee be/aard reed», van middelW*
grootte en met rustige houding, vol ie\tb<< B»
keid en kalmte. Bij scheen Butaviëa te-eu
handelen voor een of andere maatschap'- .eest.
I schien voor rigen rekening. Ta?"»*de hem,
1 bij ran Java, incf te pTateü, en 8Cu.ee- oud be
en volk sinds jarta te kennen schoon
zins terugho ani !»*d Q Tf
belangstelling iu ^tilo
