NIEUWE
HbagBlaó voor <3Tooró- en Siuió-éCollanö.
Amsterdamsche Brieven.
No. 3096
Donderdag 29 September 1898
23ste Jaargang.
Blanke slaven,
BU1TKNLAN D
Spanje.
België.
Italië.
Frankrijk.
Bulgarijë.
UKLEHSIHEIUIKHT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderijjke nummers
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUBSAü: St. JanBtraat Haarlem.
1,10
«1,40
«2,80
«0.03
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN,
Van 16 regels50 Gen*
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. K P P E R S.
Amsterdam, 27 Sept. 1898.
Veel minder dan andere jaren merkt men
dit jaar, dat men in September is, in de
oude Amsterdamsche kermismaand, die nog
meer bijzonder door werklieden en onder
geschikten aan uitgaan, aan het bezoeken
van Artis en schouwburgen, aan een dun
netjes overdoen der gestorven kermis was
gewjjd. Ook uit andere plaatsen ziet men
veel minder gezelschappen komen. Men
heeft overal feest gevierd en 't is nou
welletjes geweest.
In een paar zeer bezienswaardige tentoon
stellingen zal de herinnering aan de Am
sterdamsche feesten nog eenigen tjjd big ven
doorleven.
Vooreerst de Rembrandtentoonstelling en
het Stedeljjk museum. Heerlyk, goddeljjk
schoon, in een woord, maar, voor een
alledaagsch mensch, wel wat duur, Twee
gulden, vjjftig cent, 't is geen kleinig
heid, zoo'n entrée. Niet, dat zoo'n bezoek
geen rijksdaalder waard is Nimmer, voor
zeker, werden er van den grooten meester,
den reus der Nederlandsche schilderkunst
zoo veel schoone doeken, zoo veel meester
stukken bjj elkander gebracht en in zoo
goede volgorde. Al die schoonheid is over
weldigend, verblindend. Nimmer heb ik «de
Nachtwacht» zoo heerljjk gezien, nimmer
geweten, dat het «Rembrandtsch licht» zóó
schitteren kon. Het Stedelijk Museum
schittert nu door Rembrandt in volle
glorie.
Wandelt men daarentegen door de schil-
derjj-zalen van het Rijksmuseum, dan ziet
men op verschillende plaatsen kale plek
ke^ afgesloten gedeelten en bezige
werklieden. Er schijnt daar heel wat ver
hangen, verplaatst en vernieuwd te worden.
Een andere merkwaardige tentoonstelling
en wat beter toegankelijk voor de beurs
van den niet-rjjke, is de Oranje-Nassau-ten-
toonstelling in den rechter vleugel van het
Rijksmuseum of liever in de nieuwe ge-
FEV1LLETON.
DOOB
li. 0. O.
5 Versolg.)
Leunende op de ellebogen lag Carlo op zijn
leger en staarde met steeds aangroeiende angst
op het aangezicht des broeders. Wanneer hij maar
kon helpen, kon veranderen, wanneer hij
Luigi maar redden kon, voor het te laat
was.
Van tjjd tot tjjd bad bjj met den broeder
naar huis, naar hunne ouders mogen gaan en
«ogenblikken van licht en leven waren het voor
de kinderen geweest, al hadden ook de klachten
die zjj hadden geuit, hier geen voordeel aange
bracht. Geljjk de zonneschijn hunne oogen be-
tooverde, wanneer zjj uit de diepte hunner holen
naar de oppervlakte der aarde stegen, zoo wel
dadig was voor hunne in het donker gehulde
zielen het lachen der altjjd vrooljjke moeder, de
kalme rust huns vaders na het wilde geschreeuw
der ruwe picounieri. Als hij bet nog maar
ééns beproefde om voor den broeder en zich
zeiven te spreken, wanneer het hart kromp
hen te zamen in don boezem wanneer zjj ten
minste Luigi konden vrjjkoopen en thuis hon
den. En dan begon hjj er over na te denken,
wat toch den mjjn werker zooveel macht over
zjjne ouders kon gegeven hebben, zoo'n duivel-
ache macht, dat de ouders zeiden, dat de beide
bouwen van dit reusachtige monument
van dr. Cujpers' genie. Die gebouwen
op zich zelf zijn een bezichtiging overwaard'
Zij zgn bijeengebracht uit bouwkundige
oudheden uit alle deelen van ons land.
Eene meesterlijke geconstrueerde wentel
trap gevonden hier, een oude poort van
daar, luiken, bogen en vensters van
ginds, plafonds weer van elders, torens
en kanteelen van deze oude burcht, zware
deuren, een pui van die raads-of gerechts
zaal uit den tijd van Holland's graven
en dat alles samengebracht en verbonden
tot één geheel van gangen en zalen en ka
mers, dat men verstomd staat over de vin
dingrijkheid en het genie van den samen
steller, die uit zoo vele heterogeeue bestand-
deelen een geheel wist te scheppen, waar
op het oog met welgevallen rust, onze be
wondering opwekt voor de oude bouwkunst
en dat tevens praktisch bruikbaar is. In
deze zalen zijn nu meer dan 1300 voor
werpen van allerlei soort ondergebracht,
die te zamen de Oranje-Nassau-tentoonstel-
ling uitmaken en die allen, meer of min
der betrekking hebben op het vorstelijk
geslacht, waarvan nu de laatste telg zetelt
op Neerlands troon. Men vindt hier in de
eerste plaats schildergen en vooral portret
ten, portretten van bijna alle leden van het
Oranje-geslacht, gecontrefeit door groote
en kleine meesters portretten, enkel ge
schilderd om de geliefde trekken voor het
nageslacht te bewaren,portretten, die door
de fijnheid, gedistingeerdheid en het geache
veerde der bewerking ware schildergen,
echte meesterstukken zgn geworden.
Maar behalve portretten en schilderijen
vindt gij hier van alles en nog wat. Cos
tumes eene staalkaart der kleederdrach
ten gedurende drie eeuwen heen, wa
pens, harnassen, rijtuigen, meubels, en wat
al niet. Ook gedenkschriften, brieven, ze
gels, photograflën, gekneusde wapen
rustingen, doorboorde hoeden, eene le
vende geschiedenis van Oranje van af prins
Willem I tot koningin W i 1 h e 1 m i n a I,
kinderen nog jaren en jaren bjj Benuto moesten
bljjren. Kon het voor hen een troost zjjn, dat
Annita een nat stuk linnen over het hoofd wierp
en zeide, dat in de wereld iedereen werken
moest of dat Beppo een donkeren blik wierp
op een paar laarzen, die in een hoek van de
keet op den hemen vloer lagen en op herstel
wachtten Welk een ellendige troost tegenover
dit arme, zwakke kind, dat ten doode gefolterd
werd.
De arme ouders! Zoude het hun geen pjjn doen,
dat zjj zoo in het geheel niets voor hunne kinderen
konden doen? Carlo drukte de Vuist tegen den
mond om het niet uit te schreeuwen van smart en
den onrustigen slaap des broeders aan zjjne zijde
niet te verstoren. En de volgend* dag kwam
en dan weer een dag en dan weer een. Met
stokslagen dreef Benuto den armen Luigi voor
uit, wanneer hij met den zwaren last niet snel
genoeg tegen de l-4d»rs opsteeg, wanneer hjj,
zwaar ademend, een ougenblik rusten wilde en
een ruw scheldwoord klonk hem nog na, wanneer
hjj uit het gezicht van zjjn beul verdwenen was.
En hjj kon toch niet meer 1 Bjj den derden
draai van de schacht zakte hjj in elkander.
Groote druppels tranen rolden over de uitge
mergelde wangen, de oogen vielen dicht, de
zwavelerts gleed van de gebarsten en bloedende
schouders. »Zoo moe ben ik,// zuchtte hjj nog
dan kwam er als een warme huivering over al
zijne ledematen en hij zonk neder op eene steenen
trap, die men in de rots had uitgehouwen.
Zoo vond hem Carlo, die voortgedreven üoor
een onverklaarbaren angst zjjne plaats had ver
laten en heengesneld was naar de schacht, waar
tastbare bewijzen, wat dit Vorstenhuis
voor Nederland gedaan heeft van toen tot
heden. Eene lange rjj van helden en staats
lieden, die goed en bloed hebben gegeven
voor Nederland en aan het einde hetliefe-
ljjk beeld, de edele verschijning der acht
tienjarige Vorstin, die God zegene door eene
lange reeks van jaren heen
In de Spaansche provincie Gerona, vlak
bij de Fransche grens, vertoonen zich re
publikeinen of z. g. Carlisten. Een deta
chement van 200 man militairen is er aan
gekomen om de opstandelingen van daar
te verjagen.
Het vijfde Internationaal Congres voor
hydrologie, cümatologie en geologie is te
Luik geopend. De werkzaamheden, met
eenige uitstapjes ertusschen door, zullen
duren tot en met Maandag 3 October a. s.
Prins Albert van België heeft het be
schermheerschap aanvaard, en minister De
Bruyn is eere-voorzitter.
De volgende Nederlanders nemen aan ds
werkzaamheden van dit congres deeldr.
W. Francken, van Scheveningen, als
gedelegeerde der Nederlandsche regeering
dr. J. Men no Huizin ga, voorzitter der
Nederlandsche Maatschappij tot bevorde
ring der geneeskunde, van 's-Gravenhage
prof. dr. Saltet, van Amsterdam; G. D.
Uhlenbroeck, ingenieur te Haarlem en
dr. G. R. van Tienhoven, particulier
geneesheer van H. M. de Koningin der Ne-
der'anden, te 's-Gravenbage.
Prins Albert bevindt zich thans te
Wiesbaden bij zijne grootmoeder, de prin
ses van flohenzollern-Sigmaringenhij zal
in den loop dezer week naar Potsdam ver
trekken, waar de Gravin van Vlaanderen
zich reeds bevindt bij hare dochter, de
Prinses van Hohenzollern.
Te Taranto is tijdens het te water la
ten van den nieuwen kruiser Puglia een
met ammunitie geladen schip, dat in de
haven lag, in de lucht gevlogen.
Een aantal personen zijn gedood, zeven
man worden nog vermist.
zjjo broeder werkte. Met een heeschen schreeuw
boog hjj zich over Luigi en toen hjj zjjne hand
zoekend over het aangezicht streek en ze met
bloed bevlekt terugtrok, toen hief hjj met een
dof gesteun het uitgeteerde lichaam op en droeg
het naar boven langs de laatste ladder, die hen
nog van den uitgang scheidde.
Voort, voort! Als een wilde keek hjj om
hjj zag niemand en bjjna zinneloos van
angst liep hij, dwars door de velden naar de
bergen, die hem wenkten.
Met gesloten oogen lag de zieke broeder steeds
aan zjjn borstmaar toen in de verte, geheel
in de verte het geroep der vervolgers zich deed
hooren, opende hjj ze en bezinningloos koek
hjj rond.
//Stil, Luigi, stil,// kermde de broeder, die als
een opgejaagd stuk wild, met groote sprongen
voorwaarts snelde. //Ik breng u in veiligheid 1
Kjjk, daar tusschen die oljjfboomen en boschbes-
senstruiken, bjj die schaduwrjjke kastanjeboomen
leg ik u neer. Eene bron is daar dicht bjj. Ik
zal wat voor u halen en//
//Ze komen zuchtte de kuaap. //Red u, Carlo,
Denkt gjj, dat ze mij nog kwaad zullen doen,
als ze mjj zoo zien liggen tu
De knaap wilde een glimlach op zjjn lippen
doen komen, maar het werd tot een grjjns op
het vreeseljjk ontstelde aangezicht en den Ijjder
spoorde den broeder aan tot nog grooter in
spanning.
Veertig, ja vijftig kilo zwavelerts had men
hem vaak op de schouders gelegd en hjj had
ze tegen de steile ladders opgedragen en nu
zoude hjj verlammen, nu dit lichaam van nauwe-
In den toestand van den heer Olivier,
bet slachtoffer van mevrouw Paul mier,
is eene belangrjjke verbetering gekomen.
Als het waar is wat men te Parijs
vertelt, dan zullen EngelandRusland
Frankrijk en Italië Duitschland doet niet
mee den Sultan een dwangbevel zenden
om een einde te maken aan den warboel
op het eiland Kreta.
De Mogendheden zgn ditmaal vast be
sloten de Kretenzer quaestie zooder eenig
uitstel of vertraging af te doenzjj zullen
niet dralen hare vloten naar de Dardanel-
len en zoo noodig nog verder te zenden.
Deze praatjes zijn al dikwijls de wereld
ingezonden. Wij gelooven er geen jota van.
De Daily News betai een verhaal van iemand
die beweert achter de schermen van de D r e y-
f u s-geschiedenis te hebben gekeken. In Decem
ber 1884, vertelt hjj, zond de Duitsche gezant
te Parjjs graaf M n s t e r een uitvoerig verslag
van het IJ r e y f u s-proces aan den Keizer. Het
verslag werd toevertrouwd aan een koerier van
het gezantschap, maar werd, voordat deze de
grens bereikte, gestolen en gefotografeerd en
vervolgens als onaangeroerd doorgezonden. De
Begeering van het Duitsche rjjk kwam dat te
weten en gelastte graaf M n s t e r zijn paspoort
te vragen. Het uitbreken van een oorlog tus
schen Frankrijk en Duitschland werd destjjds
alleen voorkomen door de zelfopoffering van
Casimir Perier, die besloot af te treden,
nadat een tweede van den gezant eveneens on
derweg naBr Berljjn gestolen en gefotografeerd
en daarna doorgezonden was. Perier keurde
hetgeen gebenrd was, onvoorwaardelijk af, en
daarin zat de ware reden voor zjjn ontslag.
Vorst Ferdinand is onverwacht te
Sofia aangekomen. In een gewoon huur
rijtuig reed hg van het station naar den
Minister van Oorlog, dien hij niet thuis vond.
Daarna begaf hg zich naar den chef van
den generalen staf, met wien hij een onder
houd had, hetwelk anderhalf uur duurde.
De Vorst zal na de manoeavres die bjj
de Servische grens gehouden worden, naar
Sofia terugkeeren. Men vreest dat Bulga
rije iets tegen Servië in het schild voert.
Te Belgrado is men daaromtrent zeer ge
rust, omdat men zich zeker acht onder den
steun der groote Mogendheden.
De xaak-Dreyfus.
Niettegenstaande majoor Esterhazy de
ljjks dertig kilogram in zjjn armen rnstte
Groote zweetdruppelen parelden op zjjn voor
hoofd, tuBschen de saamgeknepen lippen sis
ten snerpende geluiden, hatstiger werden
de schreden, nader kwamen de bergen groote,
onregelmatig over elkander geschoven rotsblok
ken staken vooruit, de bodem werd steenachtig
en de voeten van den knaap werden met won
den bedekt. Maar wat hinderde dat Vooruit!
altjjd vooruit 1 Had zjjn broeder nog maar eens
een enkel woord gesproken om hem op te wek
ken, hem aan te moedigen, maar o, zoo stil,
zoo zwaar lag hjj san zjjne borstEr klonk niets
menscheljjks meer uit het roepen van Carlo
het was, alsof hjj niet aan de vervolging der
piconnieri wilde ontkomen, maar alsof hjj iets
ontvluchten wilde, iets, wat hjj niet uitspreken
kon, iets vreeseljjks, iets ontzettends
//Carlo, Carlo, de hemelWjjd openden zich
de oogen van Luigi en zagen ver in den azuur
blauwen hemel, waar geen wolkje zich bewoog,
z/üe hemel I// Als een zacht, ziDgend juichen
vloot die laatste klank weg, de oogen bleven
open, een gorgelend kermen, nog een bloed
stroom, die over de lippen kwam, en Carlo
wist, dat hij geen broeder meer had. Toch
vluchtte hij voort.
Neen, ook na den dood zou de beul de hand
niet meer leggen op het lichaam van den geliefde,
zooals hjj het zoo dikwijls tjjdens zjjn leven had
gedaan. In de bergen, geheel vooraan, en toch
verborgen voor de nieuwsgierige blikken wist
bij een hol.
(Wordt urvolgd.J
