No. 3099
Maandag 3 October.
23ste Jaarga
HDagBlaö voor <9£ooró~ en Suuió-óCollanèi.
De Liberalen en
het Koningschap.
Verdwenen.
BUITiuNLAiN 1).
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
België.
Uuitschland.
Denemarken.
Italië.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschpnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
TStAlNUENDRir
PRIJS DER ADVERTENTIES.
Van 16 regels50 Cents,
Elke regel meer7^,»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con tant.
-««mi
B'oodag enten voor het Buitenland: Compagnie Générale Publidté Etrangère
AGITE MA NON AGITATE G. L. DAUBEfyCo. JOHN., F.JONES Suec., Parts 316w Faubourg Monlmartit.
«Er zijn van die oogenblikken waarin
de wenscb om te spreken zich aan iemand
kan opdringen als een onafwijsbare plicht.»
Met deze woorden motiveerde het so
ciaal-democratische lid der Tweede Kamer
mr. Troelstra zijn ellenlange redevoe
ring over de beide eerste alinea's van het
ontwerp-Adres van Antwoord. Gelijk men
weet, bevatten deze zinsneden niet anders
dan een weerklank op de woorden der
Troonrede en was met opzet uit bet ont
werp-Adres van Antwoord alles vermeden,
wat aanleiding had kunnen geven tot staat
kundige debatten.
Er was echter gerekend buiten de so
ciaal-democratie, die de hulde in het Adres
van Antwoord aan de Koningin een wel
kome gelegenheid vond om haar vijand
schap tegen het Koningschap te luchten.
Bij monde van mr. Troelstra werden
in de Kamer de giftigste pijlen tegen het
Huis van Oranje afgeschoten en werd op de
vinnigste wijze de liefde van ons volk voor
zjjn Koningin besproken.
Misschien ware het wenschelijk geweest,
wanneer geen der leden van de Kamer
zich verwaardigd had om op dé woorden
van den sociaal-democraat te antwoorden.
Het is den bestrijders van de staatkundige
en maatschappelijke orde juist te doen om,
door het uitlokken van tegenspraak, voor
hun verderfelijke leerstellingen propagan
da te maken, en wij kunnen het ons be
grijpen dat mr. T r o e 1 s t r a verheugd
was een viertal liberale sprekers zijn be
toog te zien aanvallen.
Tot onze innige blijdschap heeft echter
geen der leden van de rechterzijde der
Kamer aanmerking gemaakt op het door
mr. Troelstra gesprokene. Het zou te
veel eer zijn geweest voor den sociaal"
democratischen spreker, als tegenover zijn
lichtzinnig betoog de werkelijke beteeke-
nis der Oranjefeesten werd in het licht
gesteld.
Ook wij wenschen ons daaraan niet te
wagen, overtuigd dat het een onbegonnen
werk zou wezen om tegenover de sociaal-
democratie het goed recht van het Koning
schap te verdedigen. Juist toch in de be
strijding van het Koningschap vindt de
sociaal-democratie op dit oogeublik haar
groote kracht. Ware het toch denkbaar,
dat de sociaal-democraten zich verzoenden
met den monarchalen regeeringsvorm, dan
zou tusschen hen en de vooruitstrevende
liberalen al een zeer gering verschil be
staan. En nu moge mr. Troelstrabe-
F EP ILL ET O A'.
2.
Vervolg
Neen, zeide ik, tenminste niet in den
zin, dien gjj bedoelt.
Nu wees zij opnieuw in de richting van het
hoofdbureau.
Hjj scheen er volstrekt niet aan te twjjfelen.
Ik lachte.
Hebt gjj hem verteld dat zij naar uwe
meening op die wjjze was verdwenen P
Js, en hjj zeidedat is zeer waarschijn
lijk, en dat kan hjj gerust zeggen want ik
hoorde de mannen op hare kamer praten, en
Hebt gij mannen op hare kamer hooren
praten wanneer?
Het moet zoo ongeveer half een zjjn ge
weest. Ik was reeds in slaap gevallen, doch
hun gefluister deed mij ontwaken.
Een oogenblik, zeide ik, waar is haar
kamer de hare en de uwe.
Wjj hebben onze kamers op de derde
af. -de hare is achter, de mijne vopr.
vroeg ik nu. Welke betruk-
uize van den heet Blake
weren, dat du monarchaal getinte Repu
bliek, die in Frankrijk bestaat, hem even
veel of even weinig waard is als de re-
publikeinsche monarchiezooals wrj die
hier bezitten, het blijft een feit, dat de strijd
tegen het Koningschap op dit oogenblik
het es3entieele onderscheid uitmaakt tus
schen de sociaal-democraten en de nieuw-
liberalen.
Doch wat wij naar aanleiding der re
devoering van mr. Troelstra in het
licht wenschten te stellen, is de door ons
reeds vroeger aangetoonde waarheid, dat
de sociaal-democraten de geestelijke kin
deren zijn van de liberalen. Slechts zel
den is zulks op zoo uitnemende wijze in
bet licht gesteld als door dezen sociaal-
democratischen spreker. Hij beeft zich de
moeite gegeven om door aanhalingen uit
verschillende liberale schrijvers te betoo-
gen, hoe het liberalisme, door hem gelijk
gesteld met de bourgeoisie, sedert lange
jaren niets anders heeft gedaan dan het
Koningschap aan te wenden tot het be
reiken van eigenzuchtige bedoelingen, en
dus de weg gebaand heeft voor de sociaal
democratie.
Mr. Troelstra, dat enjant terrible voor
de liberale party, herinnerde aan een uit
drukking van den tegenwoordigen Minis
ter van Justitie, die het Koningschap ver
geleek bij een «vliegwiel» en aan een ge
zegde van mr. S. Van Houten, die het
Koningschap beeft genoemd de «kroonljjst»
aan het gebouw van ons Staatsbestuur.
En op treffend juiste wijze heeft de so
ciaal-democratische spreker verder betoogd,
dat de liberalen het Koninklijk gezag steeds
hebben trachten aan te wenden als een
middel om over het volk heerschappij te
blyven voeren.
Dit verwijt hebben de liberalen ten volle
verdiend. Wij wenschen hier niet in ver
denking te brengen de oprechtheid, waar
mede in de af'ge!oopen feestdagen door
alle partyen, behalve de sociaal-democra
ten, hulde werd gebracht aan onze Ko
ningin. Met zeldzame eenstemmigheid
hebben rijken en armen, van iedere rich
ting en gezindheid getuigenis afgelegd van
hun Oranjeliefde. Mr.Troelstra spreekt
onwaarheid als hij zegf, dat aan deze
feesten weder in zoovele opzichten de wy-
ding heeft ontbroken en dat het volk eigen
lijk zelf niet goed weet, waarom het feest
heeft gevierd. Maar toch kunnen de libe
ralen het verwijt niet ontgaan, dat zij
steeds getracht hebben het Koningschap
dienstbaar te maken aan hun belangen
en dat zij daardoor dat Koningschap heb
ben verzwakt.
En hoe kan het ook andersHet libe-
Ja, ik dacht eerst dat het de bewoners
van het naaste huis waren die hooren wjj
wel eens meer, als zjj wat luidruchtig zjjn
maar al zeer spoedig hield ik mij overtuigd
dat het uit haar kamer kwam, en ik kan u
niet zeggen hoe ik ontstelde. Zjj is een goed
meisje, viel zjj hier zichzelf plotseling in de
rede, en zag mjj zeer verontwaardigd aan, een
meisje, zooals er in de geheele stad geen be
tere is te vinden, waag het niet, een van u
allen, op iets andeis te zinspelen of...
Kom, kom, zeide ik vriendelijk en mjj
een weinig schamend, dat ik eeuigen twjjfel
had laten bljjken, ik heb niets gezegd, wij zul
len het voor uitgemaakt houden, dat zjj het
beste meisje vn de wereld is Ga voort.
De vrouw wreef zich met bevende hand het
voorhoofd.
Waar ben ik gebleven zeide zjj. O, ik
hoorde stemmen, waardoor ik zoo ontstelde,
dat ik opstond en naar haar kamerdeur liep.
Het geraas, dat ik maakte, toen ik mijn eigen
deur ontsloot, heeft haar zeker doen schrikken,
want toen ik bjj haar kamer kwam, was alles
stil. Toen wachtte ik een oogenblik, klopte en
riep baarzjj antwoordde niet en ik riep nog
maals. Teee kwam zjj naar de deur, doch deed
niet open. Wat is er, vroeg zjj, O, zeide,
ik, ik dacht dat ik hier hoorde spreken en
dat maakte, mjj angstig. Het moet hier naast
zjjn geweest, zeide zij. Ik verontschuldigde mjj
en ging weer naar mjjn kamer.
Ik hoorde niets meer, maar toen wjj van
orgen haar kamerdeur openden, en zagen dat
verdwenen was, dat het veneter openstond,
t alisiue huldigt de volkssou vereiniteit, waar
door het de koninklijke macht onderge
schikt ruaakt aan die van de Volksverte
genwoordiging. In plaats dat de liberalen
het Koningschap erkennen in zijn ware
beteekeuis, verlagen zij het tot een Staats
macht, waarmede zij naar welgevallen
handelen, als naar gelang dit met hun
inzichten strookt. Komt het met de plan-
neu der aan het gezag zijnde liberalen
overeen om zich te beroepen op het Ko
ninklijk gezag, ja, dan zijn ze spoedig ge
reed om het Koningschap hoog te verhef
fen, maar lykt het tot het bereiken hun
ner doeleinden geschikter om de kracht
en de beteekenis van het hoogste gezag
in den Staat te verkleinen, ook dan zijn
zij spoedig gereed om daartoe over te gaan.
Deze houding der liberalen heeft terecht
afkeuring gewekt bij velen, en dat is de
oorzaak dat het liberalisme, 't welk met
hand en tand het gezag in den Staat tracht
te behouden en te verdedigen, tal van aan
hangers heeft verloren, die, meer princi
pieel willende optreden, het Koningschap,
't welk zij zoo dikwerf door hun liberale
geest erwanten zagen misbruiken, den rug
toekeerden en nu eene Staatsregeling ver-
langen, waarin dat Koningschap niet meer
voorkomt. Alzoo is de sociaal-democratie
voortgekomen uit het liberalisme en, waar
de liberalen thans de scherpste verwyten
van de sociaal-democraten hebben aan te
hooren, kunnen zij zich troosten met de
gedachte, dat die verwijten door hen zijn
verdiend.
Wjj hebben geen lust mr. Troels tra
verder te volgen in zijn betoog. Hy heeft
waarheid en verdichting wonderljjk door-
eengehaspeld en het is een ydel werk om
hem op verschillende punten teiecht te
wijzen. Maar wij kunnen niet eindigen
zonder nog op eene groote dwaling de
aandacht gevestigd te hebben. De heer
Troelstra kon niet vindeD, dat de fees
ten, die hebben plaats gehad, «eene indruk
wekkende openbaring (waren) van de ge
voelens van vaderlandsliefde en gehecht
heid aan het Huis van Oranje, welke het
Nederlandsche volk bezielen.» En om deze
meëning te motiveeren, noemde hjj de ver
schillende feiten, waaruit moet blijken,
dat het volk zich niet «indrukwekkend»
heeft gedragen. Inzonderheid had hij het
over de gevallen, waarbij menschen, die
weigerden zich met Oranje te tooien of
op andere wijze blijken van instemming
met het feest te geven, daartoe door de
Oranjeklanten werden gei wongen.
Het staat mr. Tr o els t r a heel leelyk,
dat hy zijn betoog met die feiten heeft
willen versterken, want bij weet toch zeer
terwijl overal kenteekenen van geweld en van
een worsteling aanwezig waren, toen wist ik
dat ik mjj niet had vergist, dat. er mannen bij
haar waren, toen ik voor haar deur stond, en
dat zjj haar ontvoerden.
Ditmaal kon ik mij niet langer inhouden.
Lieten zjj haar uit het venster zakken
vroeg ik.
O, zeide zij, er wordt aan het huis ge
werkt, er is een ladder geplaatst, die tot aan
de derde verdieping reikt en lartgs die ladder
hebben zij haar medegenomen.
Inderdaad Zjj scbjjnt minstens een zeer
gewillig slachtoffer geweest te zijn, merkte ik op.
De vrouw schudde mjju arm als met een
ijzeren greep. Gelooft gjj het niet hijgde zjj,
terwjjl zij mij staande hield, ik verzeker u'
wanneer het is gebeurd, zooals ik u zeg, en
die booswichten of wat zij waren, haar mede
namen, dan zal zjj doodsangsten hebben uitge
staan, zoo vreeseljjk dat zjj het zal besterven,
als zjj niet reeds dood is. Gjj weet niet waar
over gjj spreekt, gjj hebt haar nooit gezien.
Was zjj mooi, vroeg ik, terwjjl ik haastig
met de vrouw voortliepwant wjj begonnen
reeds de aandacht der voorbjjgangers te trekken.
De vraag scheen haar eenigszins in verwarring
te brengen.
Och, ik weet niet, mompelde zjj, ik vond
haar altjjd mooi, doch anderen misschien niet.
Het hing er van af, hoc men haar aanzag.
Voor 't eerst voelde ik nu eenige achterdocht
bij mjj opkomen. Om welke reden kon ik nog
niet zeggen. Zjj scheen mjj op een eigenaardigen
toon te spreken, het was aJso; r.\j Sang- was
goed, dat die afkeurenswaardige uitspat
tingen door niemand in bescherming zijn
genomen en ze alzoo niet op rekening
mogen geschreven worden van de feest
viering. Daarbij heeft mr. Troelstra
vergeten de gevallen op te noemen, waarbij
de sociaal-democraten zelf door hun hou.
ding aanleiding gaven tot butsingen. Zoo
heeft hij iu de Kamer niet verteld, dat
in Delft een sociaal-democraat last had
gehad van de burgerij, omdat hij een gees
telijke op de straat op grove wijze had
beleedigd.
Maar hierover wenschen wij niet ver
der voort te gaan. Het was slechts ons
doel om te betoogen, dat de liberalen niet
zoo verwonderd en verontwaardigd behoe
ven te zyu over hetgeen de heer Troel
stra aan hun adres gesproken heelt, en
vervolgens ook om de goê gemeente te
waarschuwen voor de Koningsgezindheid
der liberalen. Het gaat daarmede, ge'ijk
mr. Troeistra in deu loop zijner rede
zeide: «Als de liberalen het Koningschap
handhaven, transigeeren zij met hunne
theorieën, om in de practyk hunne klasse
brter aan het roer te houden.
Een rumoerige burgemeester mag zeker
genoemd worden de socialist Roger, die
behalve dat hij burgemeester van Quareg-
i non is, ook nog Bergen in de Belgische
Kamer van Afgevaardigden vertegenwoor
digt.
Dit heer is reeds tweemaal in zijn ambt
als burgemeester geschorst en moet nu
opnieuw voor het Hof van Henegouwen
verschijnen om zich te verantwoorden voor
het toebrengen van slagen aan den bur
gemeester van Hautrages.
De socialisu.sche burgemeester en afge
vaardigde zal nu achter slot en grendel
worden gezet.
Het huwelijk tusschen Jhr. VonVincke
met prinses Sibylle Yan Hessen is
te Frankfurt am Main voltrokken.
De Prinses is 21- en de luitenant der
huzaren 24 jaren oud. De jongelui leer
den elkaar kennen en liefhebben op een
soiree, door de landgravin Van Hessen
in haar villa te Frankfurt gegeven.
De moeder van de Prinses, eene Prin
ses van Pruisen, was zeer op het huwelijk
van hare dochter met den luitenant tegen
en hij was verplicht den militairen dienst te
verlaten.
Nadat hooggeplaatste personen ten voor-
deele der jongelui hadden gepleit, gaf de
Landgravin eindelyk toe, onder voorwaar
den, dat haar dochter den man harer keuze
zou huwen mits het paar zich metterwoon
in het buitenland zou vestigen. Aan deze
voorwaarden is voldaan.
met zichzelf te overleggen. Wat het ook was
dat mijn wantrouwen opwekte, ik besloot deze
dame voortaan nauwkeurig in het oog te hou
den. Ik zag haar scherp aan en vroeg hoe het
kwam dat zjj de eenige was, die aan de bevoeg
de macht kwam kennis geven, dat het meisje
verdwenen was.
Weet de heer Blake er niets van?
Ik ontdekte een kleine verandering op haar
gelaat.
Ja, zeide zjj, ik heb het hem aan het
ontbjjt verteld, maar de heer Blake stelt niet
veel belang in zjjne dienstbodeihjj laat al die
zaken aan mjj over.
Dus weet hjj ook met dat gjj de politie
hebt laten roepeu
Neen, mijnheer, en gjj zult, hoop ik, wel
zoo goed willen zjjn hem hiervan onkundig te
laten. Hjj behoeft het niet te weten. Ik zal u
achter inlaten. De heer Blake is een man, die
zich nooit met iets bemoeit en
Wat zei de heer Blake vanmorgen, toen
gjj hem verteldet dat dit meisje drommels,
hoe heet zjj
Emily.
Dat Emily dezen nacht was verdwenen
Hjj zei er Diet veel van, mynheer. Hy
zat aan de ontbjjttafel en las zijn krant, keek
even op, fronste zjjn wenkbrauwen, en zeide
dat ik al wat de dienstboden betrof, zelf moest
behandelen zonder hem lastig te vallen.
En liet gjj toen dit onderwerp rusten?
Ja, mjjnheer dit stond geljjk met een
verbod om er verder over te spreken.
Voor zoover ik den beer Blake kende, was
Naar wij vernemen is Dr. Leyds
van de Transvaal bij zijn laatste bezoek
aan Berlijn aan het Ministerie van Bui-
tenlandsche Zaken aldaar ontvangen door
den onder-staatssecretaris Berenthal,
din uit naam van den Keizer den drin
genden wensch uitsprak, dat Dr. Leyds
en de Regeering der Transvaal zouden
ophouden in Duitsche bladen te agiteeren
tegen een Engelsch-Duitsche overeenkomst
Dr. Leyds wees deze aantijging af,
doch de onder-staatssecretaris antwoordde
dat hy het bevel van den Keizer had op-
gevojgd en niet anders kon doen.
De Norddeutsche Allgemeine Zeilung
deelt mede, dat men zich niet ongerust
behoeft te maken over de artikelen in de
Fransche en Duitsche pers over de reis
van keizer Wilhelm naar het Oosten,
in verband met de bescherming van de
Christenen in den Levant.
Keizer W i I h ems reis zal noch
politieke noch economische geve' -en heb
ben. Het bezoek aan den Suit--a te Kon -
stantinopel zal van vriendschap' elyken
aard zijn en dienen om de goede betrek
kingen tusschen Turkije en Duitschiaüd
te bestendigen.
Omtrent den dood van koningin L o n i s e
wordt gemeld, dat Hare Majesteit zonder
pijn of benauwdheid is gestorven. De Ko
ning, zijne dochter de Keizerin-weduwe
van Rusland, de Koning en Koningin van
Griekenland, de Kroonprins van Denemar
ken en zijne vrouw, de prinses Van Wa
les, de hertog en hertogin van Cumber
land, prins Waldemar en prins K ar e 1
met hunne echtgenooten, de hertog van
Sparta en nog veel andere jongere Prin-
cesseD en Prinsen, waren om het sterfbed
van de hun Dierbare vereenigd.
Eene vreeselijke misdaad is in het dorp
Frignano Picolo nabjj Caserta in Italië
gepleegd. Er heerschte aldaar tusschen
twee families di Marco en d'Angic
le 11a een vreeselyke haat
De familie d i M a r c o beschuldigde een
der Angiolella's van moord gepleegd
te hebben op een hunner familieleden. Zg
zou zich wreken en helaas de wraak is
ten uitvoer gebracht door het paleis van
de Angiolella's met behu'p van p»tro-
leum in brand te steken. Aan alle hoeken
sloegen tegelijk de vlammen uit. Vier kin
deren konden niet gered worden en zjjn
levend verbrand.
De 18-jarige dochter van den vermoor
den d i Marco, signora G i o v a n n a met
haar beminde en een oude bediende moe
ten den brand hebben gesticht
In den loop van de maand Novem
ber zal te Rome een congres worden ge
houden tegen de anarchisten.
De beruchte Corsicaansche roover
Renucci, die sedert dertien jaren het
land onveilig maakte, is nu te Zicavo ge
vangen genomen.
Hij was een bandiet van de echte soort,
die de boeren schatting en bescherming
dit wel te gelooven, want hoewel hjj er vol
strekt niet barsch uitzag, was hjj toch zeer ge
reserveerd, en dus ook voor zjjn huisgenooten
moeiljjk te naderen.
Wjj waren na op korten afstand het ouder-
wetsche heerenhuis, dat door New-Yorksche
aristocratie als een der aantrekkeljjkste resi-
dentiën van de geheele stad werd beschouwd,
ik gelastte dus den man, die mjj vergezeld had,
ergens in de nabjjheid post te vatten en het
teeken af te wachten, dat ik hem geven zon,
als ik den heer Grjjce noodig had; en nu vroeg ik
de vrouw hoe ik in huis zou kunnen komen, zon
der dat de heer Blake het merkte.
O 1 mjjnheer, al wat gjj te doen hebt is
mjj langs de achtertrappen te volgen. Hjj zal
er niet op letten, of zelfs als hjj dit doet, toch
niets vragen.
Op dit oogenblik stonden wig voor de ach
terdeur, zg nam een sleutel uit haar zak, deed
open en wjj traden het huis binnen.
II
EERSTE NASPORINGEN.
Mevrouw Daniels, zoo was haar naam, ging
dadelijk met my mee Daar de achterkamer Op
de derde verdieping. Terwijl wij door verschil
lende zalen gingen, kon ik niet nalaten op te
merken, hoe rjjk doch somber die onderwctsche
muren en met schilderwerk versierde [plafonds
er uitzagen, hoe dit alles verechilde met hetgeen
wjj thans zien, a la wjj de meer moderne heeren-
Ixuizen van de vjjfde Avenue binnentreden.
f Wordt vervol?*.J