N i E U V\ E
HbagBlaó voor ciïooró- en SCuió-dCollanó.
Amsterdamsche Brieven.
Ko. 4000
Dinsdag 4 October iHP/8
23ste Jaargang.
Verdwenen,
BUITKJNLAJN D
7'/,
Frankrijk.
Duitechland.
Amerika.
HiARlIMSCHIC0DR1I
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem /1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland2,80
Afzonderlijke nummers. «0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels50 Cem
Elke regel meer
AGITE MA NON AGITATE.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
30 September'98.
De kermismaand spoedt ten einde. De
herfst heeft zjjne intrede gedaan en al schijnt
de zon nog helder, al blijven de stroohoe-
den en de lichte kleeding nog van den zo
mer gewagen, de zon begint reeds vroeg
ter kimme te daleD, de avonden worden
koel en lang en de schouwburgen en
concertgebouwen openen hunne wjjde deu
ren en lokken met vriendelgken drang de
liefhebbers van muziek en kunst eu nog
wat naar hunne hel verlichte zalen. En
zjj lokken niet te vergeefs. Zóó slecht zijn
de tjjden niet of de comedie- en concertza
len stroomen vol. Trouwens, wie 's avonds
door de Kalverstraat wandelt en een blik
slaat in de talrijke bierpa!eizen en koffie
huizen, tot barstens toe gevuld, of in de
Amstelstraat het volk ziet stroomen naar
de comedies of varieteitengezelschappen,
vraagt zich zeiven af, of 't wel ernstig ge
meend is met die klachten over slechten tjjd.
Maar ook vraagt hjj zich zeiven af, of er
nog wel Amsterdammers thuis big ven na
den eten. Want met de huiselijkheid, het
oude samenleven van ouders en kinderen
te huis schijnt het in Amsterdam tegen
woordig niet al te brillant gesteld. De uit
huizigheid is algemeen. Het koffiehuisleven
neemt al langer hoe meer toehet bezoe
ken van caté-concerts, varieteiten-theatres
en tingeltangels, wordt steeds veelvuldiger
en waar men voor een dertigtal jaren slechts
enkele vrouwen zeldzaam zag verschijnen,
daar ziet men tegenv. oordig meer japonnen
dan jassen en onwillekeurig rijst de vraag,
hoe lang of hoe kort het nog zal duren,
alvorens het zwakkere geslacht ook zon
der begeleiding van het sterkere den weg
zal vinden naar koffiehuizen en publieke
vermakelijkheden. Kinderen ziet men ook al
bjj dozijnen in die hel verlichte tempels,
aan Bacchus, aan de kunst of aan de
kunstenmakerij gewijd. Zij moeten het maar
vroeg leeren, die stumpers. Den gehee-
FEV1LLETOJ*.
3
Vervolg
Hoewel mjjn ambt medebrengt, dat ik reeds een
groot aantal weelderig ingerichte huizen heb ge
zien,toch had ik nog nooit den drempel overschre
den van een huis als dit, en bet hinderde mij zelfs
eenigszina dat ik een gebouw, zoo schoon en eer
biedwaardig, moest binnentreden met het doel
om gerechtelijke nasporingen te doen. Maar toen
ik eenmaal in de kamer van het vermiste mei>je
was, zette ik alle nevengedachten op zjjde om
slechts te voldoen aan de verplichtingen, mij
door mjjne roepii g opgelegd.
Reeds terstond had ik begrepen, dat deze
geheimzinnige verdwijning voor mij niet zoo
gemakkelijk zoute ontsluieren zijn de juistheid
der vei klaringen van mevrouw Daniels liet ik
hierbij geheel in het midden.
Hoewel mevrouw Daniels haar een naaistertje
noemde, zag ik reeds bjj den eersten oogopslag
dat dit geen kamer voor zulk een meisje was
Hoewel het meubilair, in vergelijking met de
prachtige en rijk bewerkte wanden en zoldering
eenvoudig was, zag men toch overal in deze
groote kamer elegante zaken en artikelen van
weelde,die mjj de veronderstelling, dat dit het ver
blijf eener gewone naaister was, zeer twijfelachtig
deed voorkomen.
Mevrouw Daniels, die mijne verwondering
len dag blokken, want de examendoenerij
begint al, als zjj nog niet de kinderschoe
nen zgn ontwassen, den tjjd verbeidend,
waarop examen zal gemaakt worden, als
de dreumissen nog in de lange kleeren zjjn,
en dan 's avonds zich ontspannen, och hee-
remetjjdin de met rook bezwangerde bier
lokalen of in de kunstsalons, kjjkende naar
de duizelingwekkende toeren vanbjjnaden
nekbrekende gymnasten of naar de rond
dwarrelende beenen van heel- of halfge-
kleede ballet-danseressen van den tweeden
of derden graad en luisterende naar de min
of meer dubbelzinnige coupletten en aar
digheden van steeds meer verbleekende
manneljjke of vrouweljjke sterren van den
zooveelsten rang. Boum!
Dat boum! heeft geen betrekking op het
geen voorafgaat, maar alleen op mgnvan
de neus vallend lorgnet, dat mij, bet val
len meen ik, dwingt een oogenblik op te
houden, ten einde dit mij onontbeerlijk in
strument op zjjn troon in het midden mij
ner tronie te herplaatsen. Dit intermezzo
brengt mg weder tot bezinning en ik her
inner mij, dat ik volstrekt niet van plan
was te velde te trekken tegen die onzin
nige steeds grooter afmetingen aanne
mende uithuizigheid en jacht op genot en
ontspanning, mjjn arme brief zal daar
in, helaas, weinig verandering brengen
dien stroom niet stremmen noch doen
keeren maai" desal niet te min en even
wel nogthans, zou Cats zeggen, 't is erg,
heel erg en ook B r e e r o als h jj nog leefde,
zou er het zjjne wel van gezegd hebben,
al deed hjj zelf ook graag mee. Juist,
van dien B reeroó, daarover had ik het
eigenljjk willen hebben of liever van het
weder opvoeren van zjjn beste bljjspelede
Spaansche Brabander.»
Dr. Jan ten Brink heeft eene mooie
toesüraak gehouden vóór het begin der op
voering en het stuk is heel mooi gespeeld
en het heeft heel goed bevallen.
't Was anders een gewaagde onderne
ming, zoo'n bljjspel van voor bjjna drie-
bemerkte, haastte zich eenige verklaring te geven.
In deze kamer werd altijd het naaiwerk Ik-
handeld, zeide zij, en toen Emily kwam, vond
ik het gemakkelijker hier een bed te plaatsen,
dan haar naar boven te laten gaan. Zjj was een
zeer lief meisje en hield alles goed in orde.
Ik keek naar de schrjjfcasette, die open op
een tafeltje, midden in de kamer stond, naar
de V8as, half gevuld met deels verwelkte rozen,
op den schoorsteenmantel naar Shakespeare's
werken en de Geschiedenis van Engeland, die
rechts van mjj op een boekentafeltje stonden,
en ik dacht er het mjjne van, doch zeide
niets.
Vondt gjj van morgen de deur gesloten? zeide
ik, toen ik even een onderzoek in de kamer
bad gedaan, waardoor drie feiten bjj mjj vast
stonden: ten eer«'r>, dat het meisje des nachts
niet in bed was geweest, ten tweede dat er een
worsteling of overrompeling had plaats gehad
daar een der gordjjnen als door een angstige
hand vastgegrepen, vreeaeljjk gescheurd was,
om ciet te spreken van een stoel, die met een
gebroken pcot op den grond lag; ten derde,
dat men, hoe vreemd dit ook mocht schijnen,
dooT het venster vertrokken wns.
Ja, antwoordde zjj, de deur was gesloten,
maar er is neg een uitgang van haar kamer in
de mjjne, e.n daardoor traden wij binnen. Er
stond aan deze zjjde een stoel tegen de deur,
doch die konden wjj gemakkeljjk wegduwen.
Ik liep naar het venster en keek naar buiten.
Ik zag, dat het in een donkeren nacht niet
moeieljjk zou zjjn om van daar uit op straat
te komen, want het dak van het kortelings ge-
honderd jaar. En daarbjj, wat een uitdruk
kingen, die wjj tegenwoordig heel plat vin
den en en, welnu, vader, die er been
gaat, doet beter zjjn zoon, die een hoogen
boord en zjjn dochter, die in de lange
kleeren is, (die nog in de korte klee
ren zjjn, behoeven heeletnaal niet in de co
medie te bomen) maar thuis te laten, 't
Is lang niet alles kauscher in den Spaanschen
Brabander, 't Is heeletnaal geen avond
voor dames, of ze moeten geëmancipeerd
zjjn. Onze voorvaderen waren zeer hard-
hoorig of ze konden veel verdragen, indien
zij de taal van Breeroó zonder blozen
konden aanhooren! maar toch nog liever
dit dan de schuinsche viezigheden en de
zeer gevaarlijke gedoenten en redeneeringen
vau de met alle zedeljjkheid spottende, de
huweljjkstrouw ondermjjnende,de hartstoch
ten opzweepende of de ziekeljjke verbeel
ding vergiftende Fransche big- en treurspe-
i len. Liever Brsdero's ruwen en realis-
tischen, maar met groot talent geschreven
Spaanschen Brabander, een werk van niet
geringe letterkundige waarde, dnu «de
Operetten-koningin»of «la dame aux Ca-
milias» of «het Paradjjs» of een der vele
Fransche kluchten, die tegenwoordig helaas,
het Amsterdamsche publiek van den hoog-
j sten tot den laagsten rang trekken en ge
tuigen van den grooten wansmaak en
den geringeu kunstzin der Amsterdamsche
schouwburgbezoekers.
Wie eens harteljjk lachen wil en tevens
hooge kunst wil zien, ga dezen winter eens
een bezoek brengen aan den Gio iten Schouw
burg, wanneer Bouwmeester «de Vrek
van Molière» speelt. Daar loopt bjj Molière
ook wel eens iets tusschen door, wat beter
gezwegen was, maar wat een talent, wat
een geest! En wat is Bouwmeester een
meesterljjke vrek!
Een deurwaarder, vergezeld van een ma
kelaar in meubilair en drie schrijvers, heeft
plaatste nevengebouw waa bjjna even hoog ala
het venster.
Wel, zeiile zjj angstig, kan men haar daar
uit niet hebben weggevoerd
Er zjjn wel moeiljjker dit gen gedaan, zeide
ik, en wilde juist op het dak stappen, toen het
mij ii viel, aan mevrouw Daniëls te vragen of
er ook kleederen van het meisje vermist werden.
Haastig liep zjj nu naar de kasten en door
zocht vluchtig de laden. Neen, er ontbreekt
niets dan een hoed en mantel en Zjj scheen
te Rarzelen.
En wat vroeg ik.
Niets, antwoordde zjj, terwjjl zjj delmtste
lade driftig toeschoof, slechts enkele kleinig
heden.
Kleiuighiden 1 zeide ik vragend. Ala zij
zich heeft opgehouden, om kleinigheden bij el
kander te zoeken, kan zjj ook niet g'heel tegen
haar wil zjjn heengegaan. En min of meer ont
stemd stond ik op het punt om de geheele raak
op 1e geven en de kamer te verlaten, doch ik
mee; de op mevrouw Daniël's gelaat een zekere
verwardheid en besluiteloosheid op te merken,
en dit weerhield mjj.
Ik begrjjp het niet, mompedde zjj, terwjjl
zjj zich met de hand over de orgen streek.
Ik begrjjp het niet. Maar, ging zjj voort
en thans op een toon van ernstige overtuiging,
wat doet bet cr toe of wjj het begrjjpen o! niet,
het geval is ernstig en zjj moet gevonden worden.
Dat moeten, met zooveel nadruk door deze
vrouw in deze omstandigheden uitgesprokeu,
moest een bjjzondere reden hebben en die reden
wilde ik weten.
zich te Parijs naar het buis vau E m i 1 e
Zola begeven om beslag te legden op den
inboedel. Mevrouw Zola protesteerde en
zeide, dat in het huis tal van zeldzame
kunstvoorwerpen waren die groote 9otnmen
vertegenwoordigden. De deurwaarder ant
woordde, dat bjj op alles beslag zou leggen
tot zelfs op de voorwerpen die zich in het
studeervertrek en het slaapvertrek van den
heer Zola b-vonden.
Toen stuk voor stuk werd opgeschreven
was mevrouw Zola aan hevige ontroering
ten prooi. Zij uitte verscheidene malen te
genover den deurwaarder hare verontwaar
diging.
Bij d n Pruisischen minister graaf Y on
Eulenburg te BerlgD, is een brutale dief
stal gepleegd.
De Minister was met zjjne vrouw van
een ie;s teruggekomen en eerst tegen l1/^
uur 's nachts naar bed gegaan. Door het
park van het paleis Bellevue in den 1 hier-
garten zjjn daarna eenige die*en in den tuin
van den Graaf gekomen, vonden het raam
van de kleedkamer op een kier, openden
het en klommen binnen. Zij maakten zich
daar meester van een geld aschje van de
Gravin, dat 600 mark bevatte en van een
groote reistasch waarin voor 25.000 dia
manten en juweelen, welke de Gravin daar
had laten staaD, omdat zjj een paar dagen
later weer op reis wilde gaan. Daarna slo
pen de d even in de aangrenzende geheel
donkere slaapkamer, Waar zjj zonder dat
het echtpaar iets vau hen hoorde, van de
bedtafeltjes een kostbaren ring en een zil
veren doosje wegkaapten en zelfs een kastje
doorsnuffelden. Toen keeid n zij blijkbaar
langs denzellden weg terug. De beide tas-
scben werden leeg iu het park gevonden.
Te voren hadden waarschijnlijk dezelfde
inbrekers uit een nabjj gelegen restauratie
een aantal eetwaren eu dranken gestolen,
na zich eerst te goed te hebben gedaan.
Bjj de ontvreemde kostbaarheden is een
drievoudig parelsnoer met diamanten slot,
ter waarde van 16.000 mark.
In een der hoofdstraten van Chicago is
een reuzengebouw dat zeventien verdiepin
gen telt en 64 meter hoog is opgelouwd.
tiet gebouw rust op solide jjzeren zuilen,
verbonden door platen van a'uminium.
Waarom moet dat zeide ik. Indien het
meisje uit eigen beweging heenging, zoola uit
sommige diDg'm schjjnt te bljjken, waarom zoudt
gjj dan, die, zooals gij zegi, geen bloedverwante
van haar zjjr, de zaak zoo ernatig opnemen, om
haar te laten achtei volgen en te-ughrengen
Eenigszius onrustig werdde zjj zich af, nam
hier en daar iets op en zette het op een andere
plaats. Is het niet genoeg dat ik op mjj
neem alle uitgaven voor uw nasporingen te be
talen zal ik ook nog genoodzaakt zjjn u nauw-
keurig uit te leggen, waarom ik dat wil doen
Moet ik n zeggen dat ik zeer veel van het
meisje houd P dat ik geloof dat zij met geweld
is ontvoerd en dat zjj daar vreeseljjk onder ljjdt
en dat ik uit liefde jegens haar het tot een ge
wetenszaak maak al mjjne middelen ter beschik
king te stellen aan hem, die wil trachten haar
te vinden f
Hoewel dit alles mjj niet volkomen bevredigde,
voelde ik toch mjjn lust tot verder onderzoek
herleven.
Maar de he> r Blake dan Zoo iemand,
dan komt het mjj voor dat hjj de man is om
de zaak ter ItBtd te nemen.
Ik heb u reeda gezegd, an'woordde zjj
verbleekende, dat de hei r Bi.ke zeer weinig be
lang in zjjne ondergeschikten stelt.
Nogmaals liet ik mjjn blik door de kamer
gaan. Hoelang hebt gjj hier gewoond
Ik was in dienst van den vader van den
heer Blake, en deze stierf een jaar geleden.
En zjjt gij toen bjj den heer Blake gebleven
Ja, mjjnheer.
En wanneer is die Emily hier gekomen