No. 40II.
Maandag 17 October 1898.
23ste jaargang
HDagSlaè voor Tüooró- on Stiió-dCollanó.
Les idees marchent.
Dit nummer bestaat
uit twee bladen.
EEftëTE BLAD.
Verdwenen.
BUITENLAND.
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het baitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
2,80
0,03
Van 16 regels 50 Cents.
Elke regel meer71li»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con tant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangère
AGITE MA NON AGITATE G. L. DAUBE fy Co. JOHN., F.JONES Succ., Pans 31bis Faubourg Montmartrt.
Les idéés marchent en snel ook,
juichte de Arnli. Ct. dezer dagen, toen het
blad mededeeling deed van het besluit der
Vereeniging voor de Staathuishoudkunde
en Statistiek om in het volgend jaar de
vraag te behandelen «Is het wenseheljjk
het tegenwoordige stelsel van exploitatie
onzer spoorwegen te vervangen door Staats
exploitatie of door exploitatie door éene
Maatschappij
Zeker, les idéés marchentmaar of de
zaken evengoed marcheeren als de ideeën,
durven wjj niet toe te stemmen. Wij be
doelen hier niet de zaken van een onzer
spoorweg-maatschappijen en ook niet het
spoorwegverkeer in het algemeen bij ons
te lande, maar we hebben hier meer het
oog op de landsbelangen en meenen ge
gronde reden te hebben om er aan te twij
felen, of de door het radicalisme zoo vu
rig begeerde Staatsexploitatie van allerlei
ondernemingen ten slotte wel zal uitloo-
pen op den toch door ons allen zoo vu
rig begeerden bloei van ons vaderland.
De Staatsexploitatie der spoorwegen kan
haar voordeelen hebben, in de gegeven
omstandigheden gelooven wij, dat het be
ter ?al wezen daaraan niet te denken en
vast te houden aan het beginsel, dat bij de
spoorweg-overeenkomsten van 1890 heeft
voorgezeten. Gelukkig is het nog zoover
niet, dat de bovenstaande vraag ernstig
aan de orde behoeft te komen en bezit
de aanstaande behandeling van dat onder
werp dan ook slechts een theoretische be-
teekenis, maar toch meenen wij er voor
te moeten waarschuwen, dat ook op het
gebied der Staatsexploitatie der spoorwe
gen het al geen goud is wat er blinkt.
Naar onze overtuiging kan de Staat er
in de eerste jaren niet aan denken om het
terrein van zijn werkzaamheid zoo aan
zienlijk te vergrooten als noodig zou we
zen, wanneer het geheele bedrijf der spoor
wegen hier te lande van de groote Maat
schappijen werd overgenomen. Er zjjn nog
zoovele andere zaken, die dringend voor
ziening eischen, dat het hoogst verkeerd
zou wezen om reeds thans over te gaan
tot naasting onzer spoorwegen.
FEUILLETON.
Vervolg.)
Maar, zeide ik, en ram hem bij den arm
Fanny zeide uitdrukkelijk dat het haar zwart
was, terwijl dit meisje Goede Hemelriep
ik plotseling uit, terwijl ik nogmaals naar het
lijk zag, dat daar voor mij lag uitgestrekt.
Geel of zwart haar, dit is het meisje, waarmede
ik hem (lien dag in Broomestreet zag praten.
Ik herinner mij hare kleederen. Nu nam ik
mijn zakboekje, haalde er het lapje uit, dat ik
toen van dien aschbak had afgetrokken, nam
de gehavende en verkleurde japon op, die nog
in flarden om het ljjk hing en ging aan 't ver
gelijken. Patroon, stof en kleur waren dezelfde.
Wel, zeide Grjjce, terwijl hjj eenige kneu
zingen aanwees, die blijkbaar door den slag
met eeD zwaar voorwerp waren toegebracht,
ea die zooveel aan het hoofd als aan de beide
bloote armen zichtbaar waren, hjj zal mij in
ieder geval een vraag moeten beantwoorden,
nameljjk, wie het arme schepsel is, dat hier
nederligt als het slachtoffer van verraad of wan
hoop. Nu wendde hjj zich tot den beambte
met de vraag of er nog andere teekenen van
gweld op te merken waren.
li'it luidde het antwoord Ja, zij we.
doodgeslagen.
loten zich krampachtig.
ade hand bet
Men vergete niet, dat de fiuancieele toe
stand van ons vaderland op dit oogenblik
allesbehalve rooskleurig is. De Staatsbe-
grooting voor het volgend jaar wijst een
aanzienlijk te kort aan, waarvoor tot nog
toe geen middelen tot dekking zijn gevon
den. De directe belastingen kunnen niet
hooger worden opgevoerd, heeft de Minis
ter van Financiën reeds vroeger verklaard.
Nieuwe middelen tot versterking der Rijks
inkomsten moeten worden gezochten
daarom is nu eene verhooging voorgesteld
van den accijns op den wijn en het ge
destilleerd. De uitgaven voor 's lands dienst
nemen voortdurend toe en aan bezuini
ging kan niet worden gedacht. Een onzer
liberale bladen heeft nog een middel ge
vonden om de Staatsinkomsten te verbe
teren en dat wel door een vermeerdering
van het successierecht. Maar overigens
schijnt het, alsof de draagkracht onzer
landgenooten uit financieel oogpunt is uit
geput en wij dus langzamerhand tot die
landen moeten gaan behooren, die tot de
noodlijdende worden gerekend en die steeds
het treurig vooruitzicht van een Staats
bankroet hebben.
Om nu bij zulke omstandigheden te gaan
spreken over een zaak, die misschien in
de verre toekomst goede resultaten kan
opleveren, en alleen kan aanvaard worden,
als de Staat over rijke bronnen van in
komst kan beschikken en slechts te denken
heeft aan een goede belegging van zijn
fondsen, noemen wij toch wat al te voor
barig.
Maar, les idéés marchenten daarom meent
men maar te mogen voorthollen zonder te
vragen, waar dit op moet uitloopen. Reeds
wezen wij op het te kort op de Begroo
ting voor 1899, maar wjj zwegen nog van
de groote kosten, die de wet op den leer
plicht, wanneer zij wordt aangenomen, na
zich zal slepen. Wij gewaagden ook nog
niet van de sociale wetten, waarmede deze
Regeering ons wil verheugen en waarvoor
niet minder diepe grepen in de schatkist
van den Staat zullen moeten gedaan wor
den. En ook spraken wjj nog niet van de
huishouding van den Staat, die onder het
radicaal-liberale bestuur van dit Ministe
rie telkens duurder wordt en schatten ver
slindt.
Zeker, er bestaat grond om met groote
bezorgdheid de vraag te stellen: Waar
moet dat heen? De Regeering schjjnt er
geen flauw begrip van te hebben, dat het
op den thans gevolgden weg niet langer
niet hetzelfde meisje dat uit het hu s van den
heer Blake is verdwenen.
Daar ben ik nog niet zoo zeker van,
Hoe riep ik. Gij gelooft dus dat Fanny
loog, toen zjj ons de beschrijving van het ver
miste meisje gaf, waarop wjj tot heden hebben
vertrouwd
Grijce glimlachte, liep nog even terug naar
den beambte, en zeideGe;f mjj eens het sig
nalement, dat ik eenige dagen geleden aan de
Haven-politie heb doen ronddeelen, ter herken
ning van een ljjk, dat ik zocht.
De man knoopte zjjn jas los en haalde een
bedrukt papier te voorschijn, dat hjj mij op
bevel van Grijce overreikte. Ik las het vol
gende
r/Er wordt gezocht naar het ljjk van een
jong meisje, groot, welgebouwd en slank, fraaie
gelaatstrekken en goudblond haar, van bjjzon-
deren glans en schoone kleur verzoek onmid
dellijk bericht als het gevonden wordt-
G
Ik begrijp niet, begon ik.
Maar Grjjce nam mjj bjj den arm en zeide
op zeer beslisten toon Als gjj weer eens een
kamer moet onderzoeken, waarin iets geheim
zinnigs is voorgevallen, kjjk dan onder de bu
reau en als gjj daar een kam vindt, waarin
eenige lange gouden haren zijn verward, over
tuig u dan eerst, voor gjj daaruit een bepaalde
uwe Fanny's wel weten wat
it meisje,
,d.
mogelijk is voort te gaan. De belastingen
worden voortdurend verzwaard, ook voor
de Gemeenten, omdat aan de Gemeente
besturen telkens hooger eischen worden
gesteld. De verdiensten van den midden
stand verminderen, omdat de landbouw en
de nijverheid zich in gedrukten toestand
bevinden. De gegoeden verlaten stad en
land om elders hun fortuin te verteren,
daar zjj hier te veel door den fiscus wor
den geplukt, en het aantal der nietsbe-
zittenden neemt met den dag toe, daar de
gelegenheid om iets te verdienen allengs
zeldzamer wordt.
Wij willen van al die omstandigheden
niet de schuld geven aan de tegenwoor
dige Regeering. Dat zou onbillijk wezen
en onverstandig tevens. Maar wel meenen
wij, dat er weinig reden is om onze Re
geering te prijzen voor de middelen, die
zjj aanwendt om den economischen toe
stand van ons vaderland te verbeteren, 't
Is alsof zij er niets van bemerkt, dat wij
in een gevaarlijke crisis verkeeren, waar
van d'e welvaart van ons land wel eens
het slachtoffer zou kunnen worden. De vele
bedenkelijke verschijnselen meent de Re
geering te kunnen maskeeren door belof
ten omtrent sociale wetten, maar zij ver
geet, dat de mooiste sociale wetgeving niet
in staat is om welvaart en voorspoed in
het leven te roepen. Terwijl omgekeerd,
als in een land de nijverheid en de land
bouw bloeien, er weinig behoefte wordt
gevoeld aau sociale wetten, omdat dan door
alle werklieden een groote mate van wel
vaart wordt genoten en men er niet aan
denkt om de hulp van den Staat in te
roepen tot bescherming of behartiging van
zijn belangen.
Dit is het, wat wij in de tegenwoordige
Regeering misprijzen. Van haar radicaal
liberaal standpunt maakt zij zich misschien
zeer verdienstelijk, maar welk voordeel
heeft ons vaderland daarbij De voornaam
ste wetgevende maatregelen, die in de
laatste jaren tot stand kwamen, hebben
hoofdzakelijk betrekking gehad op belas
tinggebied. De Vermogensbelasting en Be
drijfsbelasting werden ingevoerd, dePatent-
belasting afgeschaft, de financieele verhou
ding van het Rijk tot de Gemeenten ge
wijzigd, nu weder een accijnsverhooging
voorgesteld. Maar wij vragen, welk nut
dat alles heeft gehad? Men beweert, dat
de belastingdruk is verplaatst van de la
gere standen naar de meergegoeden, maar.
toch houdt het klagen over te zware be-
kamer waar wij het ons gemakkelijk kunnen
maken, dan zullen wjj wachten tot hij gereed is.
De huisknecht boog, liep de gang door en
opende de deur van een kleine doch gezellige
kamer, zwaar behangen met karmozjjnroode
draperieën.
Ik zal mjjnheer laten weten dat gjj hier
zjjt, zeide hij en verdween in de richting van
de eetkamer.
Ik denk niet dat de heer Blake van de
tweede helft van het menu even veel zal ge
nieten als van de eerste, zeide ik, en schoof
mijn chef een van de prachtige armstoelen toe.
.Misschien laat hjj zijn gasten wel aan zijn
lot over en komt hjj dadeljjk hier,
Neen; als ik mjj niet in dien heer Blake
vergis, dan zal hij toonen zijn zenuwen mees
ter te zjjn. Geen spier van zijn gelaat zal zijn
ontroering verraden.
Nu, zeide ik, daar twjjfel ik aan.
Grjjce zag rond naar de prachtig versierde
wanden, en het rjjke ouderwetsche ameublement
en glimlachte veelbeteekenend.
Wjj zullen zien, antwoordde hjj.
Een oogenblik later zagen wjj tot onze ver
bazing een bediende in de deur staan met een
blad met karaffen en glazen.
Compliment van den heer Blake, heeren,
zeide hij, en zette het blad voor ons op de
tafel. Hjj hoopt dat gij 't u aangenaam zult
maken en zal zoo spoedig mogelijk komen.
Het hm van den heer Grjjce, toen de
bediende heen gegaan was, zou uw hart goed
Aan hebben even als zijn blik, toen ik
and naar de karaffen uitstrekte. Ik trok
ijk terug.
izeloof dat wjj bet; deen, zjjn wjjn te
zeide hjj.
lang zaten wij daar di wjjn stond
ir ons, bjj afwisseling lui eter-
las ting door de minder met aardsche goe
deren gezegenden niet op, terwijl - ge
lijk wij reeds zeiden vele gegoeden, die
zeer veel in de belastingen bijdroegen,
zich daaraan geheel hebben onttrokken
door naar het buitenland te verhuizen.
Maar heeft de Regeering iets gedaan
om de algemeene volkswelvaart te verlioo-
gen Heeft zjj er aan gedacht om enkele
takken van nijverheid te steunen door een
matig invoerrecht te heffen op artikelen,
die ook hier te lande kunnen gemaakt
worden? Heeft de Regeering werkelijk
den landbouw den steun gegeven, waar
door deze zich uit zijn verval had kunnen
opheffen? Heeft zjj in het algemeen ge
tracht om de financieele draagkracht van
ons volk te verhoogen in dezelfde mate,
als zjj thans meer van de natie eischt tot
stjjving der Staatsinkomsten?
Wjj moeten die vragen helaas ontken
nend beantwoorden, en daarom meenen
wjj dat het meer dan tjjd wordt om den
eisch te stellen, dat nu eens gebroken
wordt met het geliefhebber in belasting
veranderingen en dat eens gedacht werd
aan de toepassing eener practische staat
kunde.
Als de Tweede Kamer de verschillende
Begrootingen heeft afgehandeld, moest,
naar onze meening, uit den boezem der
Yolksvertegenwoordiging een stem opgaan
om aan te dringen op het volgen eener
staatkunde, waardoor de volksbelangen
beter tot hun recht komen. De wet op
den leerplicht kon dan al dadelijk inge
trokken worden, omdat daarvoor bjj het
geringe schoolverzuim in het geheel geen
reden meer bestaat. En de Kamer zou
zich dan dadeljjk kunnen bezig houden
met een grondige herziening van het ta
rief van invoerrechten, waardoor tal van
industrieën en ook de landbouw zouden
worden gebaat. Eerst als het evenwicht
op de inkomsten en uitgaven van den
Staat geheel was hersteld, zou men kun
nen gaan denken aan onderwerpen als de
Staatsexploitatie onzer spoorwegen en der
gelijke.
Aan de radicalen geven wjj dus wel toe,
dat er voor de Regeering nog veel werk te
doen is, maar wjj verschillen over den aard
van dien arbeid. Waar het radicalisme
vraagt naar uitbreiding der Staatsbemoei
ing, vragen wjj naar vermeerdering der
gelegenheden voor het particulier initia
tief om zich te ontwikkelen tot verhooging
van de welvaart van ons volk.
den wjj naar het verwijderde spreken en lachen
in de eetkamer en het statige tikken van de
klok op den schoorsteenmantel. Toen kwamen
de gasten van tafel en zagen wjj ze voorbjj de
geopende deur naar de andere kamers gaan.
Het waren natuurlijk allen heeren de heer
Blake inviteerde nooit dames en heeren
an uitstekende reputatie. Het diner was ge
geven ter eere van eenen beroemden staatsman
en het gehalte der gasten was hiermede in
overeenstemming.
Toen zjj ons voorbijgingen, onder de vroo-
ljjke en geestige scherts waarmede zulke man
nen een diner kunnen kruiden, zag ik menige
schaduw op Grjjce's ernstig gelaat, en toen wjj
te midden van dat alles de stem van den heer
Blake hoorden, op dien afgemeten, en hoffe-
ljjken toon, waardoor zij zich onderscheidt, zag
ik hem de hand uitstrekken en zjjn rotting
vastgrepen met een onrust die ik nog nimmer
be hem ontdekt had. Maar toen eenigen ted
later de gasten vertrokken waren en de hoog
geplaatste gastheer ons met eenige verontschul
diging naderde, stond Grece op en zag hem
met vasten blik aan. He had zich volkomen
hersteld. Ook de heer Blake scheen volmaakt
kalm.
Menheer Gre'ce, zeide hij, terwei he naar
het kaartje keek, dat he in de hand had.
Waaraan dank ik uw bezoek Zeker een reden
van politieken aard?
Ik zag den man verstomd aan. Wilde deie
groote staatsman een weinig comedie spelen,
of was he ons zoo volkomen vergeten, als hjj
dit deed voorkomen.
Onze zaak is niet van politieken aard
antwoordde Grece, doch minstens even gewich
tig. Zou ik u mogen verzoeken de deur te
sluiten.
Het scheen mij toe dat de heer Blake ver
Italië.
Gisteren zjjn de Koningen de Koningin
van Italië met generaal Peil oux te Ve
netië aangekomen om den Duitschen Keizer
en te Keizerin te begroeten. Te half een
werden de Italianen door den Duitschen
Keizer ontvangen.
De Italiaansche Regeering, die een
der eerste was om zich bij de vredesbood
schap van den Czaar aan te sluiten, heeft
na die aansluiting het besluit genomen
om 50 millioen franks te besteden voor
nieuwe oorlogsschepen.
Turkije.
De Gezanten der vier Mogendheden di#
den Sultan een ultimatum hebben voor
gelegd tot ontruiming van het eiland Kreta
hebben succes. De Porte wii nc wel te
genstribbelen, al was 't maar or- slechts
geljjk op Samos, een of meer kf»ine gar
nizoenen te hebben, doch daartoe shiijren
de Mogendheden niet te besluiten, t ciie
volledige ontruiming van het eiland Krt
wordt geëischt. Men rekent er zelfs op dat
de Porte stilzwijgend berust ook in het
verwjjderen van alle burgerljjke Turksche
ambtenaren.
Uuitschland.
Op zijn reis naar het Oosten heeft Kei
zer Wilhelm een schitterend gevolg
meegenomen. De lijfwacht bestaat uit 27
personen alle in nieuwe uniformen, welke
beantwoorden aan de eischen van het
Oostersche klimaat. Er wordt beweerd,
dat twee leden dezer eerewacht voorzien
zijn van fotografietoestellen, om de meest
schitterende momenten te kunnen ver
eeuwigen. In den trein, waarmede deze
lijfwacht vertrok, bevonden zich drie ba
gagewagens met 110 koffers.
De kostbare geschenken, welke de Kei
zer medeneemt naar het Oosten 'ffja on-
der de hoede vaa een afzonderlijke wacht,
in den keizerljjken trein meege^ erd,
evenals de juweelen der Keizerin en de
hooge Turksche ridderorden met brillan-
ten, welke HH. MM. bezitten.
De kosten van de reis worden op eenige
millioenen mark geschat. Ongeveer 50
Duitsche edelen, ridd»rs van-Heorde van
den Heiligen Johannes van Jeruzalem,
zullen zich naar Jeruzalem begeven /m
bjj de plechtige inwjjding der kerk aldaar
tegenwoordig te zjjn. Doch men neemt
aan dat deze ridders en andere deputaties
op eigen kosten zullen reizen.
Amerika.
In den staat Illinois is in ue mpnen te
Werden een werkstaking uitgebroken. De
Directie nam onmiddellijk een aantal ne
gers in dienst om de stakers te vervan
gen. Bjj de komst van de negers had een
moorddadig gevecht plaats waarbij een 100-
wonderd opkeek, doch hjj liep onmiddelljjk
naar de dear en sloot deze. Toen kwam hjj
terug, zag Grjjce meer spottend aan en nu
kwam er eenige verandering in zjjn houding
Ik geloof dat ik u meer gezien heb,
zeide bij.
Grijce boog, met iets d»t naar een glimlach
zweemde. Ik heb nog eens de eer gehad hiei
in huis met u te spreken, luidde zin aut-
woord.
Thans lazen wjj op zjjn gelaat dat hij ons
ten volle herkende.
Nu herinner ik het mjj, hernam hjj. Gjj
zocht een dienstmeisje of zoo iets, dat onge
veer een week geleden hier uit huis is weg-
geloopen. Hebt gjj haar gevonden Dit laatste
vroeg hjj met geen merkbare belangstelling.
Dat meenen wjj tenminste, zeide Grjjce
met eenigen indruk. Nu en dan geeft de rivier
ons haar prooi terug, mjjnheer Blake.
Nog steeds diezelfde rustige blik, waaruit
thans niets dan een natuurlijke verbazing sprak,
Inderdaad Gjj bedoelt toch niet dat zjj
zich verdronken heeft. Dat doet mij leed, ook
omdat het meisje in mjjn huis heeft gewoond.
Wat kan haar tot zulk een daad gebracht
hebben?
Grjjce trad nader op den heer Blake toe.
Dat is het juist waarna wjj hier komen
onderzoeken, zeide hjj nU met nadruk, zonder
daarbjj het respect uit het oog te verliezen,
dat hjj aan een zoo algemeen geacht man als de
heer Blake verschuldigd was. Gjj, die haar nog
zoo kort geleden gezien hebt, moet ons .hierin
toch zeker eenig licht kunnen geven.
(Zie vervolg Tweede Blad.)
ABONNEMENTSPRIJS
MAIN T1ENDRA T
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
tri
14.
