NIEUWE
Openlijke bekentenissen.
JSTo. 4019
Woensdag 26 October 1898
23ste Jaargang.
Verdwenen.
BUITKNLAN D,
n,io
Frankrijk.
Italië.
Oostenrijk-Hongarije.
44HLEMSCHE COHHilT.
kfragêlaó voor cföooró- en
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUBBAU: St. Janstraat Haarlem.
cl,40
<2,80
«0.03
PRIJS DER ADVERTENTIES",
Van 1—6 regelsCem
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
AGITE MA NON AGITATE.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
De uitslag van de laatste verkiezingen
voor den Rjjksdag in Duitschland heeft aan
den oud-hofpredikant Stock er veel stof
tot nadenken en tot schrijven verstrekt. De
man is eerlijk genoeg om te bekennen, dat
het Katholicisme, trots den Kulturkampf en
allerlei woelen, waardoor de Katholieke Kerk
moest worden verdrukt, juist er bovenop
gekomen is. Woordelijk zegt hij:
«Het Centrum is sedert 1890 in den Rijks
dag de partij, zonder welke geen politiek
uitgeoefend kan worden. Welke fouten moe
ten er in de inwendige politiek begaan zijn,
dat het zóóver is gekomen
Stöcker schrjjft de schuld hiervan aan
het liberalisme toe en verklaart onomwon
den: «Het liberalisme, het staathuishoud
kundige zoowel als het godsdienstige libe
ralisme, is de vader van de sociaal-demo
cratie. Wie den boozen vader laat loopen
en alleen den ontaarden zoon wil bestraf
fen, hij handelt in strijd met de rechtvaar
digheid en met de liefde. Duitschland is het
rjjk, dat het meeste van alle landen der
wereld te ljjden heeft van de omwenteling.
Waarom? In Duitschland zijn het vóór al
les de Evangelische landstreken, die de
zetelplaatsen en steunpunten van de so
ciaal-democratie vormen.»
Hoe moeilijk het den aanvoerder der Pro
testanten, Stöcker, ook moet zgn geval
len om getuigenis te geven van de waar
heid, toch geeft hg dit getuigenis moedig
en onverholen, ten einde de oogen van zijne
geloofsgenooten te openen, ten einde hen
te overtuigen, dat zij alléén verantwoorde
lijk moeten gesteld worden voor de nade
rende omwenteling. Als Evangelisch pre
dikant heeft hg de zaak ook beschouwd van
godsdienstig standpunt. Verder zegt hij:
«Hier heerscht van alle landen der we-
f JHO 1 L LEI' O A.
23.
Vervolg.)
Mjjneheeren, ik geloof dat ik ten kreet uitte
en haar achterna snelde. Maar het kan ook zjjn
dat die kreat van mjjns vaders lippen kwam
en slechts in mjjn hart weerklank vond. Want
toen ik big de deur omzag, getroffen door de
doodsche stilte, was hjj op zijn kussens in zwjjm
gevallen. Zoo kon ik hem niet verlaten. Ik
riep mevrouw Daniëls, die in die dagen steeds
in de omgeving mjjns vaders was, ik verzocht
haar de dame, die de trap afging, ik geloof
dat ik haar mjjn vrouw noemde niet te laten
vertrekken, en jjlde toen Daar het bed. Het
duurde verscheidene minuten eer bjj weder bij
kwam toen was zjjn eerste vraag naar haar,
dia een oogenblik als een schitterende ster zgn
verduisterd levenspad had verlicht. Ik stond op
om haar te halen, maar voor ik een stap had
gedaan hoorde ik een stem zeggen Zij is niet
hier, 't was mevrouw Daniëls, die zachtjes de
kamer was binnengekomen.
Mevrouw Blake is heengegaan, mijnheer.
Zjj heeft zich niet door mg laten terughouden.
Na dien tjjd heb in mjjn vrouw niat weerge
zien. Nimmer heb ik geweten waar zij is heen
gegaan of waar zij een schuilplaats heeft gevon
den. De krachten van mgn vader, die door het
voorgevallene diep waren geschokt, begonnen zoo
schielijk af te nemen dat hg mgn voortdurende
zorg noodighad; nu en dan Bloeg ik hem gade,
terwj'l hg langen tijd de oogen op de deur ge
vestigd hield en daarna mij aanzag met een
blik, dien ik niet verstond dan vroeg ik mg zelf
reld, in de beschaafde kringen, de meest
koude onverschilligheid; en in de pers zoo
wel als in het openbare leven, de bitterste
haat tegen Christendom en Kerk, en wel
voornamelgk in de kringen van het Pro
testantisme. Het Katholicisme was tot dus
verre bjj machte om zjjne volgelingen te
behoeden voor bet dreigend gevaar der om
wenteling.»
Dan vergel jjkt Stöcker de Protestant-
sche onmacht met de Katholieke standvas
tigheid «Het Centrum is eenerzjjds sociaal-
hervormingsgezind (d. i. het streeft naar
verbeteringen voor het volk), hetgeen de
Evangelische rechterzijde niet meer is
anderzjjds houdt het zgne kiezers bijeen
door de ideale machten van geloof en
Kerk. Yoor de Protestanten is dat onmo
gelijk.»
Hij klaagt overdeProtestantscheoneenig-
heid in het geloof, in welke oneenigheid
/ij elkander «met grooter bitterheid bevech
ten dan Rome het ontbreekt hun aan het
duideljjke begrip van kerk, die voor het
volksleven zóó gewichtig is.»
Zonderling genoeg echter vreest mijnheer
Stöcker, reeds te veel gezegd te hebben
ter gunste van het Katholicisme, en hij be
merkt in het bijzonder dat bij daarmee al
leen het Duitsche Katholicisme heeft be
doeld. Wg voor ons echter meenen, dat er
geen sprake zgn kan van Duitsch Katho
licisme, om de doodeenvoudige reden, dat
het Katholicisme overal, waar ter wereld
ook, hetzelfde iszoowel in Frankrjjk als
in Duitschland, zoowel in België als in
NederlandWèl te verstaan het echte Ka-
tholicisme.
Ten slotte trekt hg de gevolgtrekking:
«Het is alzoo ontwijfelbaar, dat het Katho
licisme beter opgewassen is tegen de om
wenteling, dan de Evangelische Kerk.»
En de Luxemburger Courant voegt daar
af, of ik niet iets bad gedaan, dat mjjn geheelen
verderen levensweg als een donkere wolk zou
overschadnwen. Doch eerst na zgn dood kwam
de wanhopige beeltenis van dat schoone, jonge
wezen, waaraan ik mgn naam had gegeven, mjj
ieder oogenblik voor den geest, zoodat zich de
vraag aan mij opdrong of da somberheid, die
mg terneder drukte een gevolg was van schaamte
bjj de herinnering aan het verledene, of voort
kwam uit het gemis van mjjne jonge bruid, die
ik toch niet liefhad.
Ook zal de verloving van Eveljja Blake, met
den schatrijken Graaf de Mirac, die iu dien tjjd
werd publiek gemaakt, er wel eeDigen invloed
op gehad hebben. Hoewel ik nooit, zelfs niet
in de meest hartstochtelijke oogenblikken mjjner
liefde, jegens haar nit het oog had verloren,
dat iemand van haar karakter de weelde van
groote rijkdommen als een haar toekomend recht
beschouwde, en hoewel ik, door haar stilzwij
gend te verlaten en een geheim huwelijk te slui
ten ongetwijfeld het recht had verloren om mg
over hare handelingen te beklagen, was mgn
eigenliefde er toen zeer door gekrenkt.
Ik had tot heden te veel gewicht gehecht aan
hare genegenheid jegens mjj om mij te kunnen
vereenigen met de gedachte, dat zjj zoo spoedig
mjj zon vergeten ter wille van groote rijk
dommen en een hoogen titel. Dat zg aan een
groot fortuin en een hooge positie een zelfde
offer bracht als ik, was destijds in mijne oogen
geen verontschuldiging van haar gedrag. Ik was
een man, en niet beter of slechter dan andere
mannen zjj, esne vrouw, had de verzoeking,
waarvoor ik bezweken was, moeten weerstaan.
En onwillekeurig vergeleek ik haar houding
bij die van Luttra, terwijl zg op den drempel van
de kamer stond, van haar geluk beroofd, doch
geheel vervuld van eene toewijding, die door
rnjj niet werd begrepen, terwjjl zg zeide
aan toe«Het Katholieke Daitschland be
zit in zgne Kerk een kracht van verbin
ding en vereenigingdie kracht kan ech
ter alleen van godsdienstige natuur zijn,
want in al het andere ligt de stof van schei
ding en van scheuring. En ziedaar de re
den, waarom het Protestantisme in het
openbare Duitsche leven geen aaneenslui
ting van zgne krachten meer bewerken kan
en waarom op den bodem der Evangelische
Christenheid de omwenteling gemakkelijker
zegepralen behaalt, dan in de Katholieke
streken.»
Waarlgk, zelfs een vijand van het Pro
testantisme kon het niet scherper zeggen
en uitdrukken. Het is niets anders dan
eene omschrijving van het bekende Her
vorming is revolutie.
Uit boven aangehaalde verklaringen van
Stöcker blijkt: dat hij aan het Protes
tantisme wanhoopt, zoowel onder gods
dienstig als onder politiek opzichten dat
hij aan de Katholieke Kerk alleen de be
kwaamheid toesehrjjft om te wederstaan
tegen de omwenteling. Maar dit vermogen
om weerstand te bieden schrjjft hg, eerljjk
genoeg, aan den godsdienst toe. Waarom,
zoo vragen wij nu op onze beurt, verlaat
hjj en anderen het zinkende schip niet
Waarom prjjst lijj, hetgeen hij haat? En
waarom haat hij, hetgeen hg prijst
Te Parjjs hebben de sociaal-democraten
eene meeting willen houden in het lokaal
Au Lac Saint Farbes. Toen de eigenaar
weigerde hun de zaal te verhuren ontstond
een gevecht, zoodat de politie de manifes
tanten heeft moeten uiteendrgven. Talrgke
aanhoudingen zgn gedaan.
De Boeren van Sala Paruta en omstre-
Ik beminde u, ach 1 en nog heb ik u lief,
mgn echtgenootzoo lief heb ik u dat ik u
verlaat. Wanneer de dag komt of mocht
komen dat mijne tegenwoordigheid of toe
wijding u nuttig kan zgn, zal geen macht op
aarde, behalve de dood, mjj van u verwjjderd
houden.
Ja, terwjjl anlere gestalten en andere gelaats
trekken langzamerhand in mijne herinnering
verflauwden, begon haar gelaat, hare gestalte
al mgne gedachten in beslag te nemen. Doch
juist dit strekte niet om mijn gemoedsstemming
te verbeterenen dat kon moeielgk anders, bg
de herinnering aan alles wat was voorgevallen.
Integendeel, het maakte mg moedeloos en slecht
geluimd. Ik weuschte te vergeten dat een band,
die, zoo de wereld het wist, mg tot bittere
schande zou strekken. Wantin dezen tgd was het
ware karakter van haar vader en broeder bekend
geworden, en ik was dus gehuwd met de doch
ter van een veroordeeld misdadiger.
Toch kon ik haar niet vergeten. Haar laatste
blik, toen zij heenging, was mg als met gloeiende
trekken in het geheugen gegrift. Nacht en dag
zweefde zg mjj voor den geest, tot ik eindelijk
besloot haar zoo op het doek te brengen, wel
licht zou zjj door dit middel uit mjjne gedachten
of althans uit mjjne droomen verdwijnen.
De schilderij, die gjj hedenavond hebt gezien,
is hiervan het resultaat. Geboren met een artis-
tieken aanleg, waarmede ik bet in andere om
standigheden misschien ver zou gebracht hebben,
was dit werk voor mjjn vrij geoefende hand niet
zoo moeieljjk. Van dag tot dag zag ik haar
schooner op het doek te voorschjjn komea en
dikwijls trof mij de uitdrukking van haar gees
tig gevoelvol oog, het werk vervulde mjj met
een koortsachtige gejaagdheid, en moeielgk kon
ik mjjzelf weerhouden dei nachts een toets aan
te brengen aan de golvende gouden haren, of
ken hebben zich vereenigd, ongeveer duizend
in getal zijn naar Palermo getrokken. Zg
doorliepen de straten der stad roepende:
«Leve de Koningwjj willen land I»
Zg verdeelden onderling niettegenstaande
bet verzet van den Burgemeester en de
leden van den stedeljjken Raad. de gemeente
gronden en begonnen te arbeiden. Sinds
lang verwachtten de boeren de hun beloofde
verdeeling der gronden. Nu hebben ze ge
nomen wat men hun niet goedschiks wilde
afstaan.
De Weener autoriteiten leggen gerust
stellende verklaringen af, om het publiek
te bedaren, dat zeer ongerust is over de
pest-gevallen die aldaar hebben plaats ge
had, nu Dr. Frans HermannMüller,
de zoon van een beambte aan de Weener
Universiteits bibliotheek is aangetast. Dr.
Muller is geboren den 25sten October
1866 en promoveerde te Graz in 1889. Bg
was te Munchen werkzaam aan de kliniek
van professor Ziemssen, en sedert drie
jaar assistent van professor Nothnagil
te Weenen en docent voor inwendige ziek
ten. Zijn lezingen werden goed bezocht.
Toen de academie eene pest-expeditie naar
Engelsch-Iudië zond, vertrouwde zij de lei
ding daarvan toe aan dr. Mülier. In
Februari 1897 kwam hij, in gezelschap van
de bacteriologen A1 brecht en Gh0 n en
dr. Rudolf Pöcb te Bombay aao. Ia
Indië onderzocht hjj meer dan duizend ge
vallen van pest, dikwijls onder de meest
ongunstige omstandigheden. Hij had, terug
gekeerd z|jnde, zgn werk over'de pest bijna
voltooid, toen de hospitaalknecht B aric h,
bediende van dr. Ghon, naar de kliniek
van professor Nothnag el werd gebracht.
Spoedig ontstond er bij dr. Muller arg
waan hij isoleerde den zieke en staakte
ook zijn voorlezingen en ziekenbezoek.
Nadat Barich gestorven was, ontsmette
hg eigenhandig diens ziekenvertrek. Toen
de verpleegster Pee ha koorts kreeg en
eene tweede verpleegster licht ODgesteld
werd, reed Mil lier Donderdag zelf in een
infectiewagen naar het hospitaal, waar zg
in een afgelegen paviljoen werden opge-
die zachte en toch zoo doordringende oogen,
die mjj steeds aanzaven met dienzelfden blik,
die mjjn vader deed heengaan voor zjjn tjjd, en
mjj ja mjj oud van geest maakte in de
schoonste en krachtigste jaren mgns levens.
Eindeljjk was het gereed en stond zjj, als
levend, voor mjj, in dezelfde kleeding en'met
nagenoeg dezelfde uitdrukking als in dat oogen
blik, dat ik nimmer zal vergeten. Ook de rozen,
die ik haar bij ons vertrek uit Froy in de han
den had gegeven als een zichtbaar bewjjs, dat
ik haar als mijn bruid beschouwde, en die zjj
zelfs gedurende het onderhoud met mjjn vader
in de hand had gehouden, had ik op het doek
gebracht. Niets dat de geljjkenia kon versterken
was vergeten. Het visioen mjjner droomen had
ik tot werkeljjkheid gemaakt en nu hoopte ik
tot rust te komen. Helaas, thans werd de schil
derij mgn droom,
Ik plaatste haar beeltenis achter die van
Eveljjn, die sedert twee jaren boven mjjn arm
stoel hing, en als ik des morgens opstond,
keerde ik baar gelaat naar den muur. Maar
des nachts zag zjj op mg neder en werd na
verloop van eenige maanden het uitsluitend on
derwerp mjjner gedachten.
Intusschen hoorde ik niets van haar, noch
van haren misdadigen vader en broeder: geen
enkele zekerheid had ik dat zjj niet op den
slechten weg geraakt, of voor gebrek was be
waard. gebleven. Indien ik haar had liefgehad,
had ik haar niet kunnen helpen, want ik wist
niet, waar ik haar zou kunnen vinden.
Haar beeltenis had ik aan mjjn wand, wellieht
lag zjj zelf, voor alle leed behoed, in het duister®
en stille graf.
Wordt vervolgd.)
