N I E I
E
Rotterdamsche Brieven.
No. 40CO
Dinsdag 8 November 18 ff 8.
23«t* barging.
Verdwenen.
BUITK i\ JiAJN' 1)
België.
Frankrijk.
Duitschland.
LïMSfHïtOBRUT.
kfragBlaó voor cfl/ooró- on 3/uió-óCollanó.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUEEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem;
/1,10
«1,40
«2,80
«0.03
ttjmrawiB
AGITE MA NOW AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN,
Van 16 regels 50 Cens
Elke regel meer7Vi
Groote letters -worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
5 Novembtr1898.
'tis in den laatsten tjjd bier druk ge
weest met de leziogende lange winter
avonden geven daartoe dan ook gereede
aanleiding. Vooral van «stichtelijke» lezin
gen hebben mijn goede stadgenooten naar
hartelust kunnen genieten. Vooreerst dan
de lezing in het Verkooplokaal, gehouden
door niemand minder dan den befaamden
dominee Quast van Utrecht. Deze lezing
ging natuurlijk uit van de Rotterdamsche
afdeeling der Algemeene Protestantenver eeni-
ging. Men had bovengenoemde zaal met
voordacht gekozen, omdat ze eene groote
schare kan bevatten; alle plaatsen waren
bezet door zeker soort publiek, dat houdt
van een hartig woordje en van werken
met grof geschut. Daaraan heeft het dan
ook bjj dominee niet ontbroken zjjn eer
waarde verstaat de kunst om het Roomsche
spook zoo griezelig mogelijk te laten rond
spoken, zoodat de goê-gemeente ervan zat
te rillen en te beven, ze behoefden er
waarlijk niet voor naar «'t schellingkie»
te gaan als er een «draak» vertoond wordt.
Voor muziek was natuurlijk gezorgd: een
Oranje-zangkoor gaf tusschen de bedrjjven
door wat verademing door het zingen van
eenige stukjes merkwaardig toch, dat
kij zulke gelegenheden altjjd een Oranje
kleurtje wordt aangebrachtmaar dat doet
dan ook altjjd goed, het pakt!
IJselijke tafereelen heeft dominee opge
hangen van de Ultramontaansche gruwe
len in Spanje, Italië, Oostenrijk, etc., 't
was om kippenvel van te krjjgeneen bur
gerjuffrouw was zoo «veraltreerd» van al
die «narighedens,» dat ze «stjjf van 'r zelve
viel,» vertelde een oud moedertje bjj 't
uitgaan.
Lang zoo zielescbokkend niet was de
FEUILLETON.
33.
Vervolg.)
Ik geloof, zeide zjj zacht, eD het was of
de herinnering aan al het doorgestane leed
weer bjj haar opkwam, dat zij bet huis niet
zjjn binnengedrongen om mjj te zoeken. Zjj had
den gehoord dat gij zeer rijk waart en het ge
zicht van de ladder die tegen het nieuwe bjj-
gebouw stond, was voor hen een te groote 'er-
zoeking. Ik geloof dat zij kwamen met het doel
om te stelen, want eenige dagen te voren had
den zjj de kamer tegenover uw huis gehuurd.
Zjj hadden bjjna geen geld meer, en hoewel zjj
nog wat verborgen hadden in den kelder van
het oude huis in Vermont, durfden zjj de stad
niet uitgaan om het te halen. Toch was mjjn
broeder later wel genoodzaakt dit te doen. Tot
hun groote verbazing zagen zjj mjj in uw huis.
Zjj stonden op het dak van het bjjgebouw, en
openden juist het blind dat ik voor het open
raam had toegemaakt eenige minuten voor
ik ter ruste ga, zet ik altijd een raam open
toen ik uit mjjn stoel opstond, waarin ik bad
zitten mjjmeren, het gas opdraaide en mjjn haar
begon los te maken, waardoor zjj mjj natuur
lek herkenden. Onmiddellijk lieten zij een zetter
signaal hooren, dat ik helaas maar al te goed
kende, en zij geboden mjj het licht uit te doen
om veilig naar binnen te kunnen komen. In
het eerst was ik te zeer ontsteld om over de
gevolgen mjjner daad na te denken, en met een
onbestemd idéé dat zij mjjn verbljjf hadden ont
dekt en gekomen waren om mjjn raad of hulp
te vragen, deed ik wat zjj zeiden. Onmiddellijk
redevoering ter gelegenheid van de her
denking der hervorming door dominee
Groene weg en voor de leden van den
Nederlandschen Protestantenbond. Dit was
dan ook geen publiek om met de Turksche
trom te bewerken; hier moest een fijn rbe-
torisch schoteltje worden opgedischt. Dat
ging dominee Groenewegen dan ook
best afalleen was 't maar jammer, dat
dominee de ingrediënten zoo wonderlijk
dooreen haspelde 't had nu een vreemd
smaakje gekregen. H uss in gezelschap van
Calvijn en Luther, dat ging nog maar
wat doen daarbij in 's Hemelsnaam Geert
Groote en Thomas a Kempis? Ten
slotte voegde spreker aan deze zonderlinge
combinatie nog toe Gustaaf Adolf,
Spinoza, Bach en Rembrandt. Is't
wonder, dat de rhetorische delicatesse mis
lukte Thomas a Kempis hand aan
hand met Luther; het voorbeeld van
kloostergehoorzaamheid en nederige onder
werping met den oproerigen, boosaardigen
monnik't Kan niet dwazer, (me dunkt
iets voor Braakensiek). Toch heeft do
minee eene groote waarheid verkondigd,
eene waarheid als eene koe, die echter door
L u t h e r-vereerders nog al eens wordt over
't hoofd gezien: Luther had zijn gebreken.
Maar spreker haastte zich er bij te voegen,
dat die gebreken meer nut hadden gehad
dan de deugden van duizend anderen. En
deze gebreken waren het middel ter be
reiking van het schoone doel«eene nieuwe
belichaming van de Christus-geestMen
zou haast zeggen, dat hier het doel de
middelen moest heiligen anders volgens
de Jezuïetenhaters, een specifiek Jezuïetisch
systeem Enfin, dominee had succes
De heeren predikanten hebben in den
laatsten tijd wèl hun best gedaan, hun ge
hoor te stichten en te verlichten.
Daar is nu b. v. dominee Sillevis
klommen zij naar binnen en stonden hunne
forsche gestalten voor mjj, spookachtig verlicht
door het zwakke schijnsel van een ver verwjj-
derde straatlantaarn.
Wat verlangt gjj? vroeg ik, meteen stem,
waarin ik r.auweljjks de mjjne herkende.
Waarom komt gjj op deze wjjze in den nacht
en door een venster, vjjftig voet boven den grond,
bij mjj insluipen Zjjt gjj niet bevreesd dat men
u zal betrappen en terugzenden naar de gevan
genis, waaruit gjj zijt ontvlucht? Hun antwoord
deed mjj het bloed verstijven, en bracht mij tot
het besef, wat ik gedaan had door twee ont
snapte veroordeelden toe te staan een huis bin
nen te treden, dat niet het mjjne was. Wjj
moeten geld hebben, en wij zijn voor niets bang,
nu gjj hier zjjt. En zonder acht te slaan op
mjjn schrik en ontsteltenis, vertelden zjj mjj
zeer bedaard dat zij bjj mjj in de kamer zouden
wachten totallesinhuis sliep, en dan zou ik onge-
twjjfeld wel den weg wjjzen paar de zilverkast of
wat nog beter was, naar de brandkast of waar
bet ook was dat de beer Blake zjjn geld be
waarde. Ik begreep dat zjj in de meening ver
keerden dat ik dienstbode was, en liet hen eerst
in dien waan.
Maar toen zij mij, in een plotselinge uitbar
sting van woede, omdat ik mjjn hulp weigerde,
op zjjde stieten eu naar de deur liepen met
het blijkbare doel om na»- beneden te gaan, ver
gat ik in mijn ai.,;* alle voorzichtigheid en
smeekte hun driDgend niemand in huis eenig
leed te doen, omdat zjj in het huis waren jvan
mjjn echtgenoot. Natuurlijk miste deze beken
tenis hare uitwerking niet.
Zij bleven staan, maar slechts om mij met
vragen te overstelpen, tot dat zjj de geheele
waarheid wisten. Ik kon geen grooter dwaasheid
begaan hebben dan hen zoo in mjjn vertrouwen
te nemen. Oogenblikkeljjk kwam bjj hen het
Smith, die sprak over Jean deLabar-
die, den apostaat óok een dankbaar
onderwerp. Deze man, wiens wonderbare
lotgevallen bepaald interessant zijn, had
het ongeluk als zevenjarige, veelbelovende
knaap te vallen in de handen der Jezuïe
ten, die niet nalieten zijn talenten te ex-
ploiteeren. Maar nu komt het wonderbare;
als negen en twintig jarig man, priester
en jezuïet geworden, maakte hij voor t
eerst kennis met den Bijbel en met den
H. Augustinus! D't had hij aan de
Hugenoten te danken ook met de schoon
heden van Calvijn's instituten maakten
deze lieden hem vertrouwd en tengevolge
van een en ander viel hij af en werd
Calvinist? Volstrekt niet: Jansenist, wat
den Hugenoten evenwel niet beletten hem
tot hun prediker te beroepen.
Na velerlei omzwerving te Genève aan
geland, vertoont dominees held zich we
derom in een allerwonderbaarst licht: bij
ontvangt eene ingeving, die hem wederom
den reisstaf doet cpvatten. Eindelijk ver
schijnt deze dubbelganger van den wande
lenden Jood ook in ons land, maar de
oude, slimme Voetius, die toch z'n han
den al vol had aan de Coccejanen, achtte
dit nieuwe licht «gevaarlijk voor de kerk»
waarvoor, dunkt me, dan ook wel re
den was. Dominee vertelde nog veel meer
van de wonderbare lotgevallen van zjjn
held, maar 't is nu al opzienwekkend ge
noeg.
Die Jezuïeten toch 1 Altijd heeft men
gedacht, dat ze zoo door en door doorkneed
waren in de H. Schrift, natuurljjk met het
doel die naar welgevallen te kunnen ver
draaien en vervalschen, al naar 't in hun
kraam te pas kwam en nu blijkt uit
dominee's rede dat ze, na 22 jaar van Je
zuïeten-exploitatie te hebben ondergaan,
er nog geen letter van gelezen hebben 1
plan op om gebruik te maken van mijne ge-
jjeime verbintenis met zulk een rjjk man, door
mjj met zich te nemen en hem geld af te persen.
De zilverkast en zelfs de brandkast werden
betrekkeljjk onbeduidend in hun oogen. Thans
was naar hunne meening een zaak, die bun
wonderen beloofde, om mij te ontvoeren en met
mjjn geluk tot inzet, met mijn echtgenoot te
onderhandelen en z;ch zoo van belangrjjke som
men meester te maken. Zjj wilden alle gevaar
trotseeren om dit te beproeven. Maar hiertegen
kwam ik tot hun groote verbazing in verzet,
want zij konden maar niet beg-jjpen, dat er
nog iets was waarop ik meer prijs stelde dan
op" geld. Tevergeefs sprak ik hen van mijn liefde;
tevergeefs dreigde ik dat ik hunne plannen en
hun verblijf zou verraden. De goudmjjn, die zij
stellig geloofden onverwacht ontdekt te hebben,
belooofde te veel, om er zoo gemakkeljjk afstand
van te doen. Gjj moet met ons medegaan,
zeiden zjjindien niet gewillig dan met geweld,
en tegelijk grepen zjj mjj aan, wierpen een stoel
omver, en rukten een gordijn af, dat ik had
vastgegrepen. Toen wilde ik hen toonen, dat
ik mjj niet door mishandelingen van dien aard
liet dwingen dat ik zelfs niet vreesde mjjn
bloed te zien vloeien en dat zij slechts hun
tjjd verbeuzelden, als zjj wilden beproeven mjj
met geweld te ontvoeren. Ik bracht mijzelve de
wond aan den arm toe, waarvan het litteeken
zoo straks uwe aandacht trok. En dit maakte
indruk ten minste in zoo verre dat zjj mjj
niet meer aanraakten. Intusschen waren bedrei
gingen, voornamelijk tegenover u, V8n dien aard
dat zjj mij waarlijk beangst maakten, en ik ten
slotte gevoelde dat mjj niets anders zou over
blijven dan hen te volgen. Ik zocht eenige zaken
bjj elkander, waarop ik den meesten prijs stelde,
zooals mijn trouwring en een photografie van
uzelven, mijnheer Blake, die mevrouw Daniëls
Om zulke ontdekkingen te doen is eene
scherpzinnigheid als die van Ds. Sillevis
Smith onmisbaar! Geluk ermee!
De koninklijke familie is uit Ostende te
Laeken gearriveerd. Prinses Clementine
is ongesteld en zal nog eenigen tijd in de
badplaats verblijven.
De Gravin van Vlaanderen is uit Parjjs
te Brussel aangekomen.
Volgens de Independance Beige heeft de
persoonlijke dienstplicht nu kans om te
worden voorgesteld.
Na herhaalde gesprekken met dsn Koning
en na raadpleging van verschillende opper-
officieren, met name luitenant-generaal Re-
nard, chef van den genenden staf, heeft,
naar men zegt, de heer Vaudenpeere-
boom, Minister van Oorlog ad interem,
een wetsontwerp uitgewerkt, waarbij de
plaatsvervanging door den persoonlijken
dienstplicht vervangen wordt, met beperking
daarentegen van den diensttijd tot acht
maanden voor de infanterie. Het jaarljjksch
contingent zou twintigduizend man worden.
Te Parijs zijn Vrjjdag in het hotel
«Ürouot» aan den Boulevard des Italiens,
de meubelen verkocht van de bureaux van
Cornelius Herz, den Panama-zwende
laar, onlangs in Engeland overleden. Zij
hebben 5000 franks opgebracht.
Sommige Parpsche bladen verzeke
ren, dat de instructie tegen kolonel Pic-
quart is gesloten en dat er termen zijn
gevonden om dezen officier niet te vervolden
en hem uit zijn gevangenis te ontslaan.
Het Ministerie van oorlog heeft evenwel
verklaard, dat nog geen beslissing in de
zaak-Picquart genomen is.
Tusschen Duitschland en Turkjje is eene
overeenkomst gesloten waarbjj keizer W i 1-
helm sultan Abdul Hamid de onaan-
zoo goed geweest was mjj te geven ik zette
mjjn hoed op, deed mjjn mantel aan, en zeide
dat ik met heu mede zou gaan omdat zjj dit
van mjj vorderden. Ik had de kracht en den
moed niet hen langer te wederataan. Zelfs toen
gjj onverwacht voor mjjn deur stond, gaf mjj
dit niet de geringste hoop. Wat zou het baten
of ik het geheele huis in opstand bracht Mjju
zoo tiouw bewaard geheim zou er door worden
ontdekt, en het leven van mjjn echtgenoot er
zeker door worden in gevaar gebracht. Bovendien
moet wij wel bedenken dat zjj mijne naaste bloed-
verwanten waren, dat ik hen dus moeiljjk kon
verraden, tenzjj zij bepaald een misdaad wilden
begaan. Voor de meeste vrouwen zou het zeker
een moeilijke laak zjjn geweest uit Ret venster
te ontvluchten, doch mjj viel dit zoo moeieljjk
niet. Zooals gjj weet, ben ik vrjj wel in het wilde
opgegroeid, eu eeD ladder van veertig voet af
te dalen, was voor mjj betrekkelijk een kleinig
heid. Maar wat mjj moeieljjk viel, wat ik ver-
sehrikkeljjk vond, was mg'n voeten zwaar als
lood en wat mjj bjjaa krankzinnig maakte dat
was, dat ik losgerukt werd van een leven van
stillen vrede, om terug te keeren naar eene om
geving vol zonde en bederf. Ea dit was de
oorzaak dat ik, op straat gekomen, een poging
deed om te ontvluchten. Ik slaagde et in mij
uit de banden van mijo vader en broeder los
te rukken en de poort te bereiken die bjj uw
huis behoort doch daar zag ik de oogen van
hem, wiens ongenoegen ik 'net meest vreesde,
mjj gestreng van de andere zijde aanzien. Met
schrik bedenkende dat hjj nooit geweten had
en nooit mocht weten, dat ik zoo lang mot Lem
in hetzelfde huis had gewoond, jjlde ik terug
en viel weer in de armen van mannen, wien ik
zoo juist ontvlucht was.
(Wordt vervolgd
