N 1 K U WE
wagBlaè voor eSloorè- on Suid-eXollanó.
Eene nabetrachting.
No. 4032
Vrijdag 11 November 808
23stc Jaargang.
Fata morgana.
BUITKHLAJSP.
Frankrijk.
Rusland.
Oostenrijk-Hongarije.
HUH liHSdlll (III HUT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland <2,80
Afzonderljjke nummers0.08
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUEBAU: St. Janstraat Haarlem.
airatuitEflC&a
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER advertentien;
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7l/t
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Dominee W. Bax Jr. die het R. K.
Drankbestrijding-Congres te Utrecht heeft
bjjgewoond, heeft in het jongste nummer van
de Hervormingorgaan van den Nederland-
schen Protestanten-Bond, een opstel ge
plaatst waarin zeer belangrjjke citaten voor
komen over het gehouden Congres, die wij
hier laten volgen
Dominee Bax zegt: de R.K. Kerk is prac-
tisch. Dit bljjk alweer uit het standpunt
dat door dit Congres werd ingenomen. Im
mers, in tegenstelling met het onthouders-
Congres van 1896, ook te Utrecht gehou
den, werd hier de matigheid officieel voor
gestaan. Wel werd aan de voorstanders der
geheelonthouding alle gelegenheid gegeven
om hun beginsel te verdedigen, natuurlijk,
maar de Aartsbisschop zei toch, dat, om op
aller sympathie en medewerking te kunnen
rekenen, het misbruik moest worden tegen
gegaan, zonder het gebruik af te keuren.
En mr. Borret, de voorzitter, liet niet na
om in zijn openingsspeech te protesteeren
tegen de bewering, op het bedoelde Utrecht-
sche Congres van 1896 geuit, als zouden
de mannen der matigheid het drankmis
bruik bestendigen en zich gedragen als de
verleiders der zwakkeren. Al hebben dus
de onthouders zich luide doen hooren, zoo
dat de vergadering hunne meening goed
kan hebben verstaan dat in den te voeren
strjjd alleen de onthouding waarlijk kracht
zal oefenen, al is dit alles zoo officieel
gesproken, predikte dit Congres niet de ont
houding, maar enkel de matigheid.
Wat de organisatie van het Congres be
treft, zegt de schrjjver
Aan de organisatie van het Congres ont
brak niets. Nu, het talent van organisee-
ren is aan Katholieke leiders dan ook ruim
schoots toebedeeld. Wordt op vele Con
gressen een al te groot getal onderwerpen
ter bespreking voorgesteld, hier werden met
FEUILLETON.
2 Vervolg.)
Ik lag, verhaalde hjj, met mjjn schip op de
reede van Neufahrwasser. Een Bremer bark was
in onze nabijheid geankerd. Ik had den kapi
tein der bark, een ontwikkeld man met een
edel karakter, dien ik voor eenige jaren in de
West had leeren kennen, ten eten gevraagd. Na
den maaltjjd zaten we onder de zonnetent op
het achterdek onder 't genot van eene sigaar te
praten.
Het was een prachtige namiddag in Angustus:
er heerschte volkomen windstilte, de zon scheen
brandend aan den helderen hemel en aan den
horizon tusschen Hela en Brüsterort was de lucht
in gestadige beweging als boven een gloeiende
kachel, een gevolg van de teragkaatsing der
zonestralen op de duinen.
De uitroep van den officier der wacht"Een
fata morganadeed ons het gesprek afbreken
om het in die streken dikwjjls zichtbare natuur
verschijnsel nader in oogenschouw te nemen. Het
verschijnsel was zeer duidelijk zichtbaar. Onge
veer dertig graden boven den horizon spiegelde
het eiland Hela met den vuurtoren zich omge
keerd en heel duidelijk aan den hemel af, of
schoon geen van beide direct van ons schip af wa
ren te zien. In de nabijheid van 't eiland, iets ver
der achteruit, verscheen een geheele vloot van
visschersvaartuigen en twee grootere schepen
juisten tact alleen de hoofdzaken behan
deld. Men oordeeleWie den drankstrjjd
met wezenlijk succes wil voeren, heeft aller
eerst te zorgen voor eene vereeniging ter
bestrijding van het drankmisbruik, dan lette
hij op den invloed der schoolde leerplaats
van de kinderen, de mannen en vrouwen
der toekomst. Ook mag hg het groote ter
rein van den arbeid nooit voorbijzien. Hier
heeft hij, als hij werkgever is, zjja plicht
te volbrengen. Aan zjjne arbeiders heeft hg
het voorbeeld te geven. Met zjjne mede
werking moeten volkskojjiehxdzcn worden
opgericht. Eindeljjk doet hij zgn voordeel
met de ontzettende macht van de pers. Kort
maar zaakrijk waren de referaten tot toe
lichting van dit alles.
Ds. Bax vindt hier tevens gelegenheid,
om tegen eene verkeerde voorstelling van
de Katholieke partjj op te komen. Hg
zegt nl.
Men stelt de Katholieken gaarne voor als
eene partjj, die wordt geleid door de meest
strakke behoudzucht. Ongetwjjfeld, niet zon
der reden. Maar men vergete toch nooit,
dat er Katholieke woordvoerders zgn, die
met groote onafhankeljjkheid hunne demo
cratische sympathieën uitspreken. Op het
Congres heb ik dezulken gehoord. Op den
eersten dag gaf een in Katholieke kringen
zeer bekend man, de heer J. F. Vlekket
directeur eener suikerfabriek te Oud-Gastel
(N. B.) eene ontboezeming en op den twee
den dag eene inleiding tot de discussie over
de taak des werkgevers, waarin telkens zeer
frissche denkbeelden en ongemeen vooruit
strevende wenschen werden uitgesproken.
Met grooten lof gewaagt de heer Bax
van de door pastoor S c h m e i t z gehouden
redevoering over de taak der pers. Met
moeite kan hjj zgn lust bedwingen, om uit
diens schitterend-mooie rede iets meer dan
enkele zinsneden af te schrjjven.
Het slot der nabetrachting luidt aldus
zoo scherp omljjst, dat we hunne omtrekken
duidelijk konden onderscheiden en zelfs de be
weging der riemen bij de eerste konden waar
nemen, terwijl het slap neerhangen der zeilen
op de beide grootere schepen duidelijk bewees,
dat er ook buiten op zee windstilte heerschte.
De luchtspiegeling duurde ongeveer twintig
minuten, toen begon ze langzamerhand minder
duidelijk te worden, en weldra was alles weer
verdwenen.
Terwjjl we er nog met elkander over praat
ten, zeide mjjn gast: «De gesteldheid van uwe
kusten met de daaraan grenzende duinen, op
welke op dagen als heden de zonnestralen bran
dend heet neerkomen en heetere luchtlagen ver
oorzaken dan in den omtrek, begunstigt het
ontstaan eener fata morgana, maar op zee, en
dan nog wel bjj donkere lucht en storm, is zulk
een verschijnsel haast niet te verklaren.//
//En hebt gij het onder zulke omstandigheden
geiien?// vroeg ik.
//Ja,// antwoordde hjj, terwjjl zjjn gelaat eene
ernstige uitdrukking aannam. //En dat wel onder
omstandigheden, die invloed op mijn geheele
verder leven hebben gehad en het feit voor mjj
onvergetelijk hebben gemaakt.//
Hjj zweeg na dit gezegd te hebben en keek
peinzend over het water, alsof zjjne gedachten
in de verte wjjlden.
//En mag men, zonder onbescheiden te zijn,
de bijzonderheden daarvan kennen Pvroeg ik
na eene poos.
vEr zjjn daaraan voor mjj smartelijke herinne
ringen verbonden", was het antwoord, //maar ook
zooveel wonderbaarlijks, dat de hoofdzaken u
Het was een katholiek Con gres. Dit was
bet en dit bleef het tot het einde toe. Wie
het niet wist, zou het hebben bemerkt door
den aard der vergadering, door het voor
komen der bezoekers ook, door alles wat
hij er kon hooren. Maar bovenal uit één
feit kon hem het katholiek karakter dui
delijk worden. Toen namelijk een der spre
kers de komst van een zoogenaamden Ka
tholiekendag, naar Duitsch model, als zeer
wel mogelijk en als boven alles wensche-
lijk voorstelde toen barstten allen los
in uitbundig gejuich. Een Katholiekendag
zal ook in Nederland komeD.
Voor de mooie indrukken, die 't Con
gres mg gaf, ben ik dankbaar. Bezwaarlijk
kan men vriendelijker bejegend worden,
dan ik te Utrecht door de Katholieke drank
bestrijders bejegend werd.
Grooten indruk maakte op mij de tel
kens herhaalde betuiging, dat het heilig
geloof ook voor dit werk der naastenliefde
de drijfkracht wezen moet. In een treffend
slotwoord prees de priester Sarton de
heerlijke kracht van dat geloof. Laat mij
die woorden nog even weergeven«Aan
den arbeid, met 't woord van den gekrui
sigden Christus, die wil dat wij ons ver
loochenen en ons vleesch kruisigen. Aan
dien Christus ten slotte een groetEen
groet aan Hem, die op den kruisberg de
bittere gal dronk, opdat wij drinken zouden
den edels+en wijn. Een groet aan Hem,
die zich-zelven aan ons gegeven heeft. Den
alouden ChristengroetGeloofd zij Jesus
Christus!» Mij klonk dit alles zoo roerend
schoon in de ooren. En toen, naar katho
lieken trant dit woord door velen met een
«amen werd beantwoord, heb ik er stil
mijn «amen bijgevoegd.
En nu, men juiche de geheelonthouding
toe of men prjjze voor alles de matigheid
allen, die iets van de liefde van Christus
in zich voelen, ze stemmen wel in met de
vurige bede
God zegene de gevolgen van dit katho
liek Congres!
stellig zullen interesseeren, en daarom zult gjj
ze hooren. Het is nu tien jaar geleden, dat ik
als eerste stuurman op het Bremer fregat «Ma
ria// dienst deed. Wjj waren van de Weser naar
New-York bestemd en zeilden in het laatst van
October van Bremerhaven af. Tot het midden
van het kanaal ging alles goed, maar toen werd
de wind westeljjk en wij moesten kruisen. Te-
geljjk kwam er een mist op, die zoo dicht was,
dat men van het achterdek het voorste gedeelte
van het schip niet kon onderscheiden. Nu, gij
hebt het zelf wel ondervonden, dat zoo iets in
het nauwe vaarwater, waarin houderden schepen
een weg zoeken, geen pleizier is. Men weet niet
waar men zjjn hoofd heeft, als nu hier, dan
daar, een half dozjjn misthoorns blazenklokken
luiden en daartusschen de sirenen van etooi»-
booten huilen.
Er waaide een strenge bries en we hadden
zooveel zeil verminderd, dat we niet snel liepen
en toch met het schip goed konden manoeu
vreeren. Tot den avond schoten wjj ook geluk
kig tusschen alle tegenzeilers door, ofschoon het
ons nu en dan bang om het hart werd, als we
eene donkere schaduw als een spook van den
nacht heel dicht bij ons langs zagen slui
pen, of menscheljjke stemmen in ons oor drongen,
die uit het water schenen te komen, omdat we
niets van het schip bespeurden, waar ze toe
behoorden.
Met het vallen van den nacht werd het zoo
duister, dat men nauwelijks de hand voor de
oogen kon zien. Geene voorzorgsmaatregelen
werden verzuimd. Met tusschenpoozen van een
paar minuten lieten we den misthoorn en de
God zegene elk streven ten goede van
katholieke geestelijken en leeken
God zegene de pogingen van katholieken
van protestanten van allen, die zich on-
geloovig noemen, out ons volk op te hef
fen tot de blinkende hoogten van vrede
en geluk
Het prijsgeven van Fashoda pleit niet
voor Frankrijk, dat eerbiedig het hoofd heeft
gebogen voor de Engelsehen. Majoor M ar
ch and mocht dan ook terecht, op een
feestmaal, dat hem te Kaïro werd aange
boden, zeggener wordt op mjjn gezond
heid gedronken, ik kan niet veel spreken
nu mij een ernstig verdriet is overkomen
doordat Frankrijk Fashoda in den steek
laat. Drie jaar geleden, vervolgde Mar
ch and, zgn de Franschen van Frankrijk
op weg gegaan, om dwars door Fransch-
Afrika de Framchen van Egypte de hand
te drukken. Al zijn er thans weinige, weldra
zullen er veel zjja, en /ij zullen niets ver
geten, niets prjjsgeven.
Uit St. Petersburg wordt gemeld, dat
in de Russische arsena'en dag en nacht
gewerkt wordt om al de beschikbare oor
logsschepen uit te rusten voor den strijd.
Een spotter zegt zeer terecht: dat zijn ze
ker toebereidselen genomen voor het inter
nationale Vredes-Congres, door den Czaar
bijeengeroepen.
De Groot-hertogin-weduwe van Toska
nen is iD den ouderdom van 84 jaren op
hare villa Orth, bjj Gmuuden overleden.
Zjj was eene Napelsche prinses (Bourbon)
en huwde in 1833 met groothertog Leo
pold II van Toskanen, die in 1859 de re
geering neerlegde kort voor de inlijving
van zgn landje bjj het nieuwe koninkrgk
Italië. Sedert leefde zjj met haar echtge
noot, die in 1870 overleed, in Oostenrijk.
Haar jongste aoon was de aartshertog J o-
hann die onder den naam van kapitein
Johann Orth veel vaa zich heeft doen
spreken en vermoedeljjk met zjjn schip op
een reis naar Chili is vergaan.
klok hooren, en de geheele wacht was laDgs de
verschansing opgesteld om uit te kijken, maar
't was onmogeljjk om verder dan een paar schre
den van zich af in de duisternis te zien.
Plotseling klonk er een misthoorn in onze
onmiddellijke nabijheid; wij antwoordden dade
lijk, maar op hetzelfde oogenblik riep ook de
uitkijk op den bak //Schip vooruit, dichtbjj
Op hetzelfde oogenblik en eer nog ons schip
naar het roer ken luisteren, kwamen de beid.e
lantaarns van den tegenzeiler onheilspellend
als de vurige oogen van een zeemonster uit den
mist te voorschijn, en eer we nog tot bezinning
kwamen, was 't ongeluk reeds gebeurd.
Een kraken en splinteren, raas knakten, zeilen
scheurden en fladderden in den wind, het vreem
de vaartuig schuurde langs ons boord, van weers
kanten werden de booten met de davids wegge
rukt, van 't andere schip klonken doordringen
de kreten uit vrouwenkelen en toen was het
spook weer even snel in de duisternis verdwenen
als het gekomen was.
Een oogenblik waren wjj als verlamd van
schrik, toen was het eerste werk de pompen te
peilen of de scheepsromp ook schade had ge
kregen. Gelukkig was dit niet het geval, de
peilstok kwam heelemaal droog weer boven, en
daarover konden wjj dus gerust zjjn, maar lang
zamerhand zagen wjj, dat de raas van den vreem
de groote schade in onze takelage had aange
richt.
(Wordt vervolgd.)
