N I. J£ IJ WE
HbagBlaó voor cfëooró- en Suió-eXollanó.
Een noodkreet.
buitenland,
No. 4045
Zaterdag 26 November ISP8,
23ste Jaargang.
Meisjesdroomen,
Per 3 maanden voor Haarlem f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers, i«0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUBSA1J: St. Janstraat Haarlem;
Elke regel meer
71/.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
In het verslag der «Vereeniging tot be
vordering van Katholiek Bijzonder Onder
wijs in het Aartsbisdom Utrecht» wordteen
noodkreet aangeheven waarop de aandacht
mag gevestigd worden.
Met al onze wetgevingen op onderwijs
gebied en het aanvaarden van subsidie voor
de bjjzondere scholen, wordt het er voor de
Roomsch-Katholieken niet beter op.
Sinds negen jaren, wordt in het Verslag
gezegd, is de wet van 8 December 1889
in werking. De bjjzondere school heeft van
haar gunstige bepalingen genoten, maar zjj
heeft ook, niettegenstaande groote moeilyk-
hsden haar voorwaarden vervuld. Het volks
onderwijs heeft daarbjj gewonnen, dat mag
dankbaar worden erkend. Maar voor de
voorstanders der bjjzondere school zijn de
offers zwaar gebleven, somtijds zelfs zwaar
der geworden.
Het is hier de plaats niet om er op te
wjjzen, hoeveel nog door den Nederland-
schen Staatsburger, die de vrjjheid van on
derwijs als een recht wenscht te bezigen,
aan buitengewone heffingen moet worden
voldaan. Allermeest omdat de vrjjheid een
zekere fierheid vordert, die offervaardigheid
gebiedt en de klacht over veler offeren ver
smaadt.
Met 1 Januari 1899 komt voor de voor
standers der bjjzondere school een tijdstip,
dat groote krachtsinspanning eischt. Het per
soneel aan de scholen moet nu voltallig
zjjn. Deze vraag van het personeel is een
van de moeilijkste en zorgwekkendste vra
gen op dit aan moeiljjke en zorgwekken
de vragen zoo rjjk gebied. Moeiljjk, omdat
men niet altjjd het personeel, het geschik
te personeel kan vinden, noch wanneer,
noch waar men het behoeft. Zorgwekkend
ook, omdat een dag, die aan de noodeake-
ljjke, geboden tegenwoordigheid van den
onderwjjzer ontbreekt, de Rjjksbjjdragen
doet vervallen, en dit vervallqn soms het
bestaan der school bedreigt.
FEUILLETON.
(Vervol/).
Mevrouw FanBhaw glimlachte, toen zjj bemerk
te, dat 's meisjes inwendige gemoedsstrjjd ten
voordeele van den kapitein uitviel. Het ware
ook ongewoon geweest, wanneer de schoons Max
Beaufort de zegepraal niet hadde weggedragen.
Zjj maakte echter ni-t de minste opmerking,
doch ging het joage meisje voor naar het salon,
waar de generaal in volle tenne de dames op
wachtte.
„Maar, kind, gjj zult de koningin zjjn van
het feest,// riep deze, toen hjj het meisje zag
naderen.
//Spreek toch niet zoo vermaande hem zjjne
vrouw.
//Nu, alsof hat kind dat niet zelve zal onder
vinden.//
Men steeg in den gereedstaanden wagen. Op
Valerie's voorhoofd echter bespeurde men eene
duistere wolk. Had zjj in de keuze der ruikers
geen onrecht begaan Die vraag kwelde het
meisje. Eene inwendige stem zeide haar, dat zij,
als Charles' verloofde, ook zjjne bloemen had
moeten dragen op het eerste bal, dat zjj bezocht.
Zjj was bevreesd hem te ontmoeten, en van de
vreugde welke zjj zich voorheen van dezen avond
had voorgesteld, ondervond zjj niet de minste vol
doening.
Zjj zon zich zelve geene verklaring kunnen
Niettemin het tjjdstip waarop het per
soneel voltallig moet zjjn is daar, en aan
de voorwaarde moet worden voldaan. Er
is niet aan te ontkomen. Het vervullen
dier voorwaarde vraagt offers die offers
moeten worden gebracht. Immers in den
gewonen gang ontbreekt het niet juist aan
onderwijskrachten maar aan de middelen
om die krachten aan deze of gene school
te verbinden. Met andere woordenmen
heeft geen geld voor de bezoldiging. Dit
geld moet er in 1899 zjjn. Het moet er zjjn
en in ruime mate, zoo ruim mogeljjk. De
voorwaarde, die in de wet-Lohman ge
vorderd wordt, is «het aanbieden van eene
behoorljjke jaarwedde.» Een aanbieden welks
degeljjke werkelijkheid door bewjjs kan wor
den gestaafd. Wil men dus van de wet
Lohman eenig gebruik maken.geld 1
Bjj de Grondwetsherziening van '87 zeide
de leidende Staatsman dier dagen, dat het
verleenen van subsidie aan de bijzondere
scholen zou doen zeggen«het mooie is er
af.» Men noemde dat een gevleugeld woord.
Het ligt nu zoo plat op den grond dat
men mag betwjjfelen, of het ooit meer dan
een pad is geweest.
In het woord ligt echter eene waarschu
wing. Tot heden bleef het onwaar, want de
voorstanders van het by zonder onderwjjs
hebben steeds gezorgd, dat het mooie er
bleef. Maar nu bjj don laatsten termijn moe
ten zjj toonen, dat zij kunnen volharden.
Voor de bezoldigingen van de ontbrekende
ODderwjjzere moet er geld zjjn. Deze eisch
moet bjj ons allen als de eerste en hoogste
eisch gelden. Het is een eisch van eere,
en een eisch van wijsheid.
Yan wjjsheid ook en vooral, wanneer
het bljjkt, dat niet in het ontbreken der be
zoldigingen de oorzaak van het ontbreken
der onderwjjzers ligtdan wordt de toe
stand anders. Dan zal men tot eene wets-
wjjziging moeten besluiten. En indien van
regeeringswege daartoe niet besloten wordt,
dan zal men met meer kracht en klem van
redenen kunnen vorderen, dat niet alson-
geven van hetgeen haar ongelukkig maakte. Zjj
was te onschuldig en te kinderljjk om haar
eigen hart te kennen, om te weten, dat er tot
nu toe in haar leven slechts twee uren waren
geweest, die diep in haar leven grepen het
eerste, waarop zij Charles, den kameraad harer
kinderjaren, bat jawoord gaf, en het andere,
waarop zij, voortsnellende bjj storm en regen
vlagen, in een gelaat had gestaard, zoo eerljjk
en trouw, dat ijj het evenbeeld daarvan onbe
wust diep in haar hart droeg. Zjj lag, e»enals
Doornroosje, nog verzonken in een veeljarigen
slaap zjj vermoedde niets van het ontwaken,
dat haar wachtte.
VII.
De zaal, waarin het bal zou gehouden worden,
bood een heerljjken aanblik. Prachtig versierd
en schitterend verlicht, kwamen de uniformen
der officieren en de fijne toiletten der dames tot
hun volle rech*.
Valerie's hart kl^lu sneller en een oogenblik
vergat zjj wat haar had beangstigd.
//Een prachtvolle aanblik, niet waar vroeg
de generaal glimlachend, terwijl hjj de begees
terde trekken van het jonge meisje waarnam.
//Als een too verpaleis 1* fluisterde zij.
Onophoudelijk verschenen nu nieuwe gasten.
Valerie stond een weinig terzjjde en blikte
in gespannen verwachting naar de deur. Ver
beidde zjj met zooveel ongeduld haar verloofde?
Ach neen, het was niet naar zjjne komst, dat
zjj verlangde zjj had den jongen man, die nau-
weljjks meer was dan een knaap, bjjna geheel
wil worde gestraft, wat onmacht is. Op den
duur vindt zulk een eisch van recht en bil—
lykheid in eene Nederlandsche Kamer altijd
weerklank.
In het belang niet van deze of gene school,
maar vau het geheele bijzonder onderwijs:
het geld moet er zijn.
Duitschland.
Een verblijdend verschijnsel doet zich
voor aan de Hoogeschool te Heidelberg
die krachtig optreedt tegen de duelwoado
onder de studenten. Ook de Regeering steunt
dit edel streven.
Acht leden van de studentenvereniging
Rhenaniawi9n naast de gerechtelijke straf
voor duelleeren door den senaat der Hooge
school voor een paar semesters het recht
was ontzegd de colleges te bezoekeD, had
den bij de groothertogelijke Regeering om
opheffing van dezen toeslag gevraagd. Op
hun verzoek is afwijzend beschikt.
Keizer Wilhelm heeft den H. Stoel
officieel doen weten, dat krachtens eene
overeenkomst met den Sultan gesloten,
Duitschland in staat is de bescherming der
Duitsche Katholieken in het Turksche rijk
te verzekeren.
Men weet dat zulks het hoofddoel was
van de reis des Keizers, die daardoor den
invloed van Frankrijk in het Oosten wil
verminderen.
Spanje.
Eindeljjk is maarschalk Blanco, de
gouverneur-generaal van het eiland Cuba,
officieel ontslagen.
Het gerucht loopt te Madrid dat 12,000
geweren de Spaansche grenzen zijn gepas
seerd bestemd voor de Carlisten.
Oostenrijk-Hongarije.
Daar het Oostenryk-Hongaarsche Hof in
diepen rouw is over den dood van keizerin
Elisabeth, zal de gedenkdag van het
50-jarig jubilé van keizer Frans Jozef
(2 December) door godsdienstoefeningen als
een dank- en bededag in Oostenryk en
Hongarije worden herdacht.
Dr. L u e g e rburgemeester van Weenen,
meent echter, dat op 2 December niemand
het aanstootelyk zal vinden als op dien dag
vergeten. Haar blik zocht den man met de ern
stige, door de zon gebruinde trekken, kapitein
Beaufort.
Eindelijk trad hjj binnen. Stormachtig bruiste
het in 't hart van Valerie, toen zjj de geliefde
gestalte zag nader komen. Hoe edel is zjjn ge
laat, hoe voornaam zijne houdiDg, dacht Va
lerie, terwjjl zjj hem gelukkig glimlachend aan
staarde
//Mejuffer Herbert,» sprak hjj, een beteeke-
nisvollen blik op het bouquet in Valerie's
handen werpend, //u zjjt zeer goed, en ik weet
niet, hoe ik u genoegzaam daarvoor zal danken.»
//Neen, 't staat aan mjj, u dank te betuigen
voor uwe attentiede bloemen zjjn de schoonste,
welke ik ooit zag.»
„En toch zjjn ze u nog niet waardig genoeg,»
fluisterde Beaufort, terwjjl hjj haar arm in den
zjjnen legde.
//Ik geloof, dat u een menigte vleiende vol
zinnen voor het feest hebt van buiten geleerd?»
schertste het jonge meisje met een schelmsch
lachje.
„Foei, foei! Dat heb ik waarljjk niet verdiend,//
protesteerde hjj. //Gelooft u dan werkelijk,
dat hetgeen ik tot u zeg, slechts holle phrasen
zjjn
Arm in ara schreden zjj verder door de schit
terende rjjen van bezoekers en menig bewonde
rende blik gold het jonge paar.
„Was zjj werkeljjk zoo onschuldig als zjj liet
bljjken of was zjj slechts eene jjdele coquette
zoo vroeg kapitein Beaufort zich onophoudelijk
af. Wist zjj werkelijk niet, hoe schoon, hoe be-
toorerend schoon zjj er uitzag? Wist zjj dan
de huizen met vlaggen en 's avonds door
verlichting versierd zyn. Men hoopt daar
toe 's Keizers toestemming te zullen ver
krijgen.
Amerika.
In de kerk van Baltimore zijn twee Is-
raëlietea in het Katholieke geloof opee
nomen.
De Regeering van de Argentynsche
Republiek toont zich geneigd tot onder
handelingen met den H. Stoel om de
sinds 1884 afgebroken diplomatieke be
trekkingen te hernieuwen.
In den nacht van Dinsdag op Woens
dag is het Baldwin hotel te San Francisco
in de asch gelegd. De schade wordt op
een millioen dollars berekend.
Ofschoon het hotel vol met gasten bezet
was, gelooft men niet, dat er persoonlijke
ongelukken zyn voorgekomen.
Turkije.
Het bezoek van keizer Wilhelm aan
Konstantinopel en aan andere plaatsen van
het Rijk, heeft de Turksche schatkist een
sommetje van zeetien millioen Jranks gekost.
De financiën van de stad Beiroet zyn
geheel in de war, geen duit is meer over
gebleven en om de loopende uittraven to
dekken zal hoogstwaarschynlyk de belas
ting voor het volgende jaar reeds nu ge-
ind worden.
Italië.
Met de financiën ziet het er in het Ita-
liaansche Koninkrijk heel bedroevend nit.
En toch meent de Minister der schatkist
er geen nieuwe leening behoeft gesloten te
worden, want er zyn, zoo zegt hjj, nog in
komsten te wachten uit kerkelyke goederen.
Yoor 1899 verwacht de Minister een te
kort van 31 millioen lire, dat zal worden
gedekt door winst uit af koopbare schuld.
Hij beveelt maatregelen aan tot verbete
ring van den wisselkoers en kondigt de af
schaffing aan van de invoerrechten en de
binnenlandsche accjjnzen op brood en meel.
Een deel der schatkistbiljetten zullen wor
den geeonven'eerd in 4'/» pCts-geconsoli
deerde schuld. Wanneer bjj eene geljjke op
brengst der belastingen als het vorig jaar,
ondanks deze maatregelen, het evenwicht
op de begrooting niet is bereikt, sfel de
Minister daartoe nieuwe maatregelen voor
stellen.
Diet, dat de geheele wereld haar hulde bracht?
Ja, thans had zjj gelezen in de blikken dier
vreemden, dat zjj schoon was, maar toch kende
zjj nog niet de macht en de waarde dier schoon
heid. Slechts verheugde zjj er zich over, dat Msx
Beaufort haar schoon vond en dat ijj behagen
mocht aan hem.
Toen Charles Sartoris de balzaal betrad, waren
de eerste dansen voorbjj en aarzelend b'eef hjj
een wjjlo bjj de deur staan. Waar was Valerie?
Met angstige blikken zocht hjj hare geBt<e.
Terwjjl hjj nog daar s'ond, hoorde hjj baar naam
uitspreken.
//Mejuffrouw Herbert is het schoonste meisje
uit de geheele zaalsprak een officier tot een
anderen heer.
»Ja, en ieder wil met haar dansen, doek zjj
heeft slechts oogen voor eenen. Nu, zjj en Beau
fort maken een schoon paar uit.»
»Zie, daar nadert zjj juist met den Graaf van
DeDmore; ook hem heeft zjj reeds 't hoofd op
hol gebracht.»
Eu werkeljjk daar kwam zjj 1 Charles Sar-
toris had echter genoeg gehoord, meer nog dan
hem lief was. Met hoogroode wangen en onrustig
jagend hart jjlde hjj op Valerie toe, en toen
hjj voor haar stond, viel zjjn blik plotseling op
de bloemen, welke zjj in hare hand hield. Hjj
snakte naar adem. Het waren immers zjjne bloe
men niet
//Charles 1»
(Wordt vervtigdj
HAIRMMSCHÏCOÜIUÏT.
ABONNEMENTSPRIJS
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN,
Van 16 regels50 Cent
AGXTE MA NOW AGITATE.
10.
