No. 4052.
Maandag 5 December 1898.
23ste Jaargaiu
ïïagËlaó voor *3Gooró~ en
Sociale politiek
en de financiën.
Dit nummer bestaat
uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
BUITENLAND,
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,10
2,80
0,03
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het baitenland - o qa
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschpnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
Van 16 regels50 Cents.
Elke regel meer7 llt»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Puhlicité Etrangère
L. DAUBE 8f Co. JOHN., F.JONES Succ.} Pans Slbie Faubourg Montmartri.
De bespreking der algemeene politiek
van de Regeering heeft gewoonlijk plaats
bij de algemeene beschouwingen in de
Tweede Kamer over de Staatsbegrooting.
In tien laatsten tijd heeft die bespreking
weinig beteekenis gehad, omdat de open
bare behandeling gewoonljjk op zulk een
laat tijdstip aanving, dat er weinig gele
genheid bestond voor de Kamer om met
de Regeering te beraadslagen over de
richting, waarin Staatsbestuur en wetge
ving behooren te worden geleid.
Ook dit jaar is er weer weinig tijd om
over den politieken koers te spreken. Som
migen vinden dat heel goed, omdat het
volgens hen maar vermorsen is van den
natioualen tijd, maat anderen, waaronder
ook wjj ons scharen, meenen dat er be
halve bij de schriftelijke gedachtenwisse-
ling tusschen Kamer en Regeering, ook
bp het openbaar debat wel eens gespro
ken mag worden over bedenkeljjke of
moedgevende teekenen voor de toekomst
des lands, over de opvatting der Regee
ring van haar taak en over zoovele andere
onderwerpen, die in nauw of verwijderd
verband staan tot de belangen van ons
volk.
Er is zeer weinig gelegenheid om de
Regeering op zoodanige wijze met de wen-
schen van de natie bekend te maken, dat
men ook spoedig het antwoord op die wen-
schen kan vernemen en ook is er gewoon
lijk zeer weinig aanleiding om aan de
Regeering rekenschap te vragen van haar
algemeen beleid, zoodat wij het toejuichen,
dat ten minste eenmaal in het jaar een
flinke gedachtenwisseling plaats heeft tus
schen Volksvertegenwoordiging en Regee
ring, ten einde aan de natie bekend te
doen worden, in welken geest de alge
meene landsbelangen in het verleden wer
den bestuurd en in de toekomst zullen
worden bestuurd.
Ditmaal was er voorzeker wel reden om
over die zaken te spreken. De omstandig-
digheid, dat de financiën des lands zich
in een slechten toestand bevinden, gepaard
aan de optimistische uitlatingen van de
Regeering en het aandringen van zekere
zpde op het nemen van maatregelen, die
weder schatten gelds zullen verslinden,
feuilleton.
Meisjesdroomen,
18.
Vervolg).
Wbb alles waarheid, wat hjj hier had moeten
hooren Met een gevoel van smart stelde hij
zich deze vrasg. Was Valerie, zijne Valerie, het
reine, onschuldige kind, in korten tijd zoo diep
bedorven Neen, dat kon niet zjjn hij zou zich
zelve overtuigen,of zij hem met den vriendeljjken,
onschuldigen kinderlach van voorheen zou wel
kom heeten.
//Ik moet binnen eenige dagen mevrouw L&ng-
ley een bezoek brengen,// sprak Max Beaufort
op onverschilligen toon.
//Gravin Stonend geeft morgen een bal. Me
vrouw Langley en Valerie zullen er ook zjjn.
Ga met ons mee en hernieuw uwe kennisma
king met de koningin aller harten.//
Max kon dit verzoek niet afslaan en stemde
toe.
Hjj zou dus Valerie voor de eerste maal
sedert langen tijd terugzien Eu dat op een
be? .'uien was het beter zoo, want daar
zou uij zich beter kunnen beheerschen dan
wanneer hjj haar alleen of in gezelschap van
«enige vertrouwde personen ontmoette.
VIX.
vormde een zoo dringend motief om de
algemeene politiek ter sprake te brengen,
dat wij het plichtverzuim van de zjjde
der Kamer hadden durven noemen, indien
dit niet was geschied.
Ouder hen, die met klem van redenen
en overtuiging de Regeering wezen op de j
hoogst bedenkelijke teekenen, die zich voor
doen, noemen wij in de allereerste plaats
den heer Vermeulen. Hem komt de
verdienste toe onze Regeering ernstig ge
waarschuwd te hebben voor het hellend
vlak waarop zij zich bevindt. In de
allereerste plaats wees hij op het nauw
verband tusschen politiek en financiën.
De staatkunde van de tegenwoordige Re
geering wordt beheerscht door de sociale
oolitiek. Deze eischt groote offers van de
schatkist, ruimte van geld en stijgende
inkomsten. En nu ligt het bedenkelijke
van den staatkundigen toestand hierin
dat het sociaal programma van dit Kabinet
samenvalt met financieele moeilijkheden
en een achteruitgang van de financiën,
zooals nog zelden is voorgekomen. De
waarde der sociale wetten in het midden
latende, stelde de heer Vermeulen de
vraag, of bet regeeriagsprogramma in over
eenstemming is met de financieele moei
lijkheden van het oogenblik. Zijn antwoord
hierop luidde ontkennend.
De heer Vermeulen motiveerde dit
antwoord in de eerste plaats door een be
spreking van den geldelijken toestand des
lands. De gewone uitgaven voor het volgend
jaar worden niet gedekt door de gewone
inkomsten. De begrooting moet sluitende
gemaakt worden door verhooging van be
staande of invoering van nieuwe belastin
gen. Het crediet van Nederland Heeftop de
geldmarkt reeds een minder goeden naam.
De opbrengst der Vermogensbelasting be
wijst, dat het nationaal vermogen bij ons niet
toeneemt, gelijk in andere landen. Door het
vertrekken van vermogende ingezetenen
naar het buiteulaud slinken de groote ver
mogens, die door belasting kunnen wor
den getroffen. Er is vermindering van wel
vaart waar te nemen. Rijk en gemeenten
gaan financieel achteruit.
Dit zjjn slechts enkele grepen uit de
sombere schildering, welke de spreker, naar
onze meening zeer terecht, meende te moe
ten geven van den geldelijken toestand.
Onder zulke omstandigheden behoort te
worden afgezien van elke sociale hervor
ming, daar deze nieuwe groote uitgaven
eischen. Daar nu van de tegenwoordige
Regeering geen bezuinigingen zijn te ver
wachten, bestaat er een tegenstelling tus
schen baar sociaal programma en den fi-
nancieelen toestand. De heer Vermeu-
Wanneer kan ik u wederzien Gij schrjjft me
zoo weinig en tot overmaat van ramp moet ik
nog hooren dat uwe tante u wil uithuweljjken
aan Asthon Lwford. Ik kan dat niet gelooven,
maar toch zou ik het tegendeel liefst uit uw
mond vernemen.//
De brief, die deze weinige regels inhield,
was van Charles Sartoris. Het jonge meisje
wandelde in haar vertrek op en neder met den
brief in hare handen. Wat zou zjj hem antwoor
den hoe hem duideljjk maken dat zij hem
nimmer, nimmer kon toebehooren Zjj had
reeds te lang geaarzeld hem alles mede te
deelen. En nu, na eene lange afwezigheid zou
zjj hem wederzien om hem alle hoop te ont
nemen, hem te zeggen, dat zjj geene andere
neiging voor hem koesterde dan vriendschap.
Zij had hem alles schriftelijk kunnen mede-
deelen, doch dat beschouwde zij als laf en eer
loos. Met open blik wilde zjj hem de waarheid
zeggen, zjj het dan ook niet de geheele volle
waarheid, want het zoete geheim dat Max
Beaufort Charles' geluk benjjdde, wilde zjj hem
niet verraden.
//Hjj zal me bittere verwjjten doen, en deze
zjjn rechtvaardig. O Charles, Charles snikte
zjj luid en bittere tranen vloeiden largs hare
wangen. Maar zjj moest zich beheerschen, en
hare gedachten verzamelen. Heden kon zij hem
niet ontvangen, morgen had zij er evenmin tijd
voor, en Woensdag zou er een groot feest plaats
vinden. Dus zou het Donderdag moeten ge
schieden. Zij rilde over al hare ledematen en
bedekte met beide handen haar gelaat. Dan
dwong zjj zich tot kalmte en schreef
len besloot dau ook met de verklaring,
dat de Regeering staat voor de keus om
of haar sociaal programma in den steek
te laten, öf het uit te voeren, maar dan
de financiën en de maatschappelijke be
langen ten gronde te richten.
Met instemming hebben wij hier enkele
meeningen van den heer'Ver me u 1 en uit
zijn rede aangehaald, omdat hetzelfde door
ons in hoofdzaak herhaaldelijk is betoogd.
De sociale politiek der Regeering zal ons
land en volk noodlottig wezen.
En om nu te doen zien, hoe weinig
waardeering de Regeering voor haar voor
uitstrevende politiek ontvangt van de man
nen, die er toch in de eerste plaats dank
baar voor moesten wezen, wjjzen wjj er
op, dat mr. Troelstra, die ook de Re-
geeringsdaden in de Kamer besprak, geen
enkel woord van erkentelijkheid kon vin
den voor de werkwijze der Regeering. Vol
gens hem is er geen kenmerkend verschil
op sociaal gebied tusschen deze Regeering
en haar voorgangster. De Regeering heeft
nog niets gedaan voor de pensionneering
derjwerklieden. De agrarische quaestie bljjft
rusten, ten minste er is nog niets van ver
betering gebleken. Al wat dit Kabinet doet
is een scharrelen in opportuniteits-argu-
menten, en wat het heeft gegeven, had
men ook kunnen krijgen van een conser
vatieve Regeering. Op het voetspoor van
de pensioen-com missie behandelde spreker
uitvoerig de pensionneering van oude ar
beiders van Staatswege. Het is hier niet
in de eerste plaatswat zal het kosten
maar wel of men in de pensionneering kan
voorzien door Staatsgeld, waar de Staat
toch alles doet om de ckapitalisten» te be
schermen.
De fraaie redeneeringen van den heer
Troelstra willen wij hier niet verder
herhalen. Wij namen slechts enkele woor
den uit zjjn betoog om te laten zien, dat
het de Regeering toch niet gelukken zal
de sociaal-democraten in geestdrift te doen
ontsteken voor haar sociaal programma.
Radicalen en socialisten zullen voortgaan
telkens meer te vragen en zich niet te
vreden stellen met eenige beperking der
eischen, die zij door den Staat willen zien
vervuld.
Waar het geld van daan moet komen
om de sociale wetten, indien de Kamers
ze goedkeuren uit te voeren, daarvoor
zjjn de heeren maatschappij-hervormers
onverschillig. En als men hun op den man
afvraagt op welke wijze dat geld verkre
gen zou moeten worden, dan antwoorden
zjjGebruik daarvoor de kosten vau Oor
log en Marine en belast de kapitalisten
nog veel meer dan thans. Met deze alge-
„Lieve Charles. Verschooning voor deze
weinige woorden. De eerste twee dagen kan
ik u met ontvangen de tjjd ontbreekt me
daartoe. Wilt ge Donderdag komeo, dan ben
ik geheel vrij. llwe Valerie
//Ik zal tante alles zeggen,// sprak zij in
zich zelve. //Zij zal het zeer verstandig vinden,
wanneer ik het woord teruggeef aan een ver
loofde, die noch geld noch positie bezit. Mjjn
leven mag niet langer eene leugen zjjn
Bij het ontbjjt hoorde zij van hare tante,
dat Max Beaufort met zjjn broeder en diens
vrouw htden-avond het bal bij gravin Stonend
zouden bezoeken.
Het bloed steeg Valerie naar het voorhoofd,
doch zjj was er op voorbereid van Max te
hooren spreken en daarom antwoordde zij
kalm
//Dat doet me genoegen!//
Indien mevrouw Langley vermoed had, welke
gedachten er kruisten in het hoofd hare sehoone
nicht, zjj zoude voorzeker niet zoo rustig zjjn
als ze thans was. Want ofschoon Valerie acht
tien jaren telde, verstond zjj toch meesterljjk
de kunst zich zelve te beheerschen.
Het toilet, dat mevrouw Langley voor hare
nicht had doen vervaardigen, was een waar
meesterstuk. Valerie verheugde zich, dat het
kleed wit was, want deze was de lievelingskleur
van den man, dien maar zij wilde niet
verder denken. Toen Valerie's tante de kamer
binnentrad en hare goedkeuring te kennen
gaf over de gekozen briljanten, welke de lie-
velingssteenen waren van Asthon Lawford,
toen had Valerie het liefst de prachtige aiera-
meenheden komt men echter niet verder?
waarom de heer Vermeulen met het
volste recht kon wijzen op de tegenstel
ling tusschen het sociaal programma der
Regeering en den financieelen toestand
des lands.
Waarom driDgt men aan op verbete
ring van het lot van den werkman Fei-
teljjk alleen omdat de welvaart kwjjnt.
Indien er voor allen goed betaald werk
was te krijgen, dan zou er lang zooveel niet
geklaagd worden over de moeiljjke sociale
toestanden. Maar, vragen wjj, is het dan
niet veel beter om te trachten de bron
dier moeil jjkheden op te sporen en pogin
gen aan te wenden tot verhooging der
welvaart Doch dit is iets, dat liberalen,
radicalen en sociaal-democraten niet wil
len begrijpen. Zjj gaan uit van de meening,
dat men eerst de levensomstandigheden
van den werkman van Staatswege moet
verbeteren en dat daarna pas kan wor
den gedacht aan pogingen om de alge
meene welvaart te verhoogen.
Deze averechtsche politiek zal ons land
duur te staan komen. Het is, /.ooals de
heer Vermeulen zeide, wanneer niet
eerst de financiën van ons land in beter
doen zjjn gebracht, voor en aleer men aan
sociale wetten gaat denken, dan gaan wjj
onzen ondergang te gemoet. En, zoo vra
gen wjj alweder, zal dan de werkman zoo
gelukkig zjjn Zal hij zich dan kunnen
voeden met de sociale wetten, die voor
hem zjjn gemaakt En zou hjj dan niet
veel liever wenschen, dat er nimmer so
ciale wetten tot stand waren gekomen,
maar dat de Regeering had gedaan wat
in haar vermogen was om de nationale
welvaart tot een beter peil op te voeren
Wjj vragen slechts, omdat een ieder
wel het antwoord er op weet te geven.
Wat wij zouden wenschen, is dat ook de
Regeering zich deze vragen eens stelde.
Zij zou dan minder hoog weg loopen met
haar eigen sociaal programma en trach
ten verbetering te brengen in 's lands
financiën. Zjj zou dan trachten om door
middel van bezuiniging het evenwicht tus
schen de inkomsten en uitgaven des Rjjks
te herstellen en door verschillende maat
regelen, die reeds zoo herhaaldeljjk van
onzen kant op den voorgrond zijn gesteld,
de Rjjks-inkomsten te versterken.
En wanneer dan na verloop van tjjd
de schatkist van het land ruim gevuld
zou wezen, wanneer allerwegen de bronnen
van volkswelvaart kwistig vloeiden dan
maar ook alleen dan zou er voor
den Staat reden kunnen bestaan om van
zjjn overvloed mede te deelen aan zjjn
minst-bevoorrechte burgers en zou de Staat
den ter zjjde gelegd. Geheel hare zelfbeheer-
sching moest zij te hulp roepen om niet aan
deze oogenblikkeljjke opwelling gevolg te geven.
//Ik heb de edelsteenen niet uitgezocht om
l awford te behagen,# sprak zjj op kouden toon.
//Ik dacht, zoo, zoo!" bromde tante.
//Waarom zou ik altoos de mannen naar de
oogen zien? Zjj mogen bljjde zijn, wanneer ze
mjj bevallen
//Neem u in acht, Valerie. Er zjjn mannen,
die niet met zich laten spelen, ook dan niet
wanneer zij de koningin der schoonheid be
minnen
//Zulke mannen moeten mij maar nimmer
met hunne liefde lastig vallen.»
//Maar Asthon Lawford heeft je werkelijk
lief
//Zoo luidde de onverschillige wedervraag.
//Ik echter ben niet met hem ingenomen. Doe
me het genoegen, tante, en spreek niet meer
over hem. 't Is reeds erg genoeg, dat ik heden
avond zjjn gezelschap moet dulden.//
Een weinig later stapten de beide dames in
den gereedstaanden wagen. Mevrouw Langley
was niet op haar gemak. Gaarne zou zjj Valerie
eens ooder handen genomen hebben, doch thans
was dit onmogeljjk, daar deze toch naar geen
raad zou geluisterd hebben.
De gastvrouw ijlde den binnentredenden te
gemoet en deelde haar mede, dat kapitein
Beaufort in gezelschap van zijn broeder en zjjne
schoonzuster ook zouden verschijnen.
//Kent u den kapitein, mejuffrouw Herbert
Hfl ia een schoon man f# sprak de dame vol
geestdrift.
een bijdrage kunnen verleenen in de kos
ten, welke aan de pensionneering van onde
werklieden zjjn verbonden.
Doch op dit oogenblik kan de uitvoe
ring van het sociaal programma der Re
geering niet anders ten gevolge hebben
dan den financieelen ondergang van Rjjk
en Gemeenten.
Spanje.
De Spaansch-Amerikaan8ch vredes-on-
derhandelingen, die te Parjjs worden ge
voerd, raken ten einde.
De acht eerste artikelen regelen de
kwestie der onafhankelijkheid van Cuba
en het opgeven van Spanje's souve-
reiniteit over Portoricode Filippjj
nen en het eiland Guam, tegen een scha
deloosstelling van 20 millioen dollar
voorts de teruggave der archieven, de be
vrijding der krijgsgevangenen en politieke
gevangenen, het vernietigen van alle aan
spraken op schadeloosstelling wegens fei
len voor of na de oorlogsverklaring ge
beurd, de ontruiming van de Filippjjnen
door de Spaansche troepen, en de toela
ting, tien jaar lang, van goederen van
Spaansche afkomst op dezelfde voorwaar
den welke de Amerikaansche invoerarti
kelen verkrjjgen in de landen die onder
het gezag der Vereenigde Staten komen.
Oostenrijk-Hongarije.
Keizer Frans Jozef heeft gisteren
den dag van zijn 50-jarig regeeringsjubilé
doorgebracht te Walsee bjj zjjn dochter
Gisela, waar ook vereenigd waren, de
hertogin Stephanie met hare dochter
Elisab eth.
Engeland.
Men wil te Londen weten, dat prinses
Victoria van Wales, derde dochter van
den Prins van Wales en kleindochter van
koningin Victoria, in het hnweljjk zal
treden met prins George van Grieken
land. De Prinses is 80 en de Prins 29
jaren oud.
Frankrijk.
De President der handelsrechtbank te
Parjjs, heeft tengevolge van het steifgeval
van mevrouw Ax weel-Hedle, te Lon
den overleden bjj een ongeval met een
automobiel, een verzegeld pakket geopend
ten haren huize te Parjjs.
Het pakket hield een testament in, vol
gens 't welk het geheele vermogen van
mevr. A x w e e 1 - H e d 1 e, ten bedrage van
10 millioen franks, wordt vermaakt aan
de toevluchten voor onbehuisden te Parjjs.
De Rechtbank te Montrichand (Loir
en Cher) heeft een heldenstuk verricht
door Mgr. Laborde, bisschop van Blois
tot 5 franks boete te veroordeelen, we
gens het houden van een processie. Z. D.
H. de Bisschop is oogenblikkeljjk tegen
het vonnis in hooger beroep gegaan.
«/Ja, ik maakte eens kennis met hem op
een bal te Donnington,# klonk het kalm van
hare lippen.
Aanstonds was zjj van een schaar aanbidders
omringd. Asthon Lawford bevond zich onder
hun midden.
//Mejuffrouw Herbert, u heeft toeh zeker
eenige dansen voor mjj bewaard vroeg hjj op
aanmatigenden toin.
„Eenige herhaalde Valerie, terwjjl zjj de
wenkbrauwen fronste. Zjj zag op hare balkaart
en een licht rood kleurde hare wangen. Ach,
hoeveel bing van dit stilzwjjgen af. Had zjj
het antwoord gegeven, dat op hare lippen
zweefde, hoe geheel anders zou haar leven ge
weest zjjn! Plotseling echter klemde zjj de lip
pen op elkander en zag Lawford strak aan.
//Ik kan slechts beschikken over twee dansen
en die moogt u hebben,# sprak zjj op koelen toon.
Niet een enkelen dans had zjj voor Beaufort
bestemd, voor den man, die toch het recht
had, een weinig vriendeljjkheid van baar te
vorderen. Zjj was bevreesd, dat haar de kracht
zou ontbreken, om koud en onverschillig te
bljjven, wanneer zjj hem in de oogen staarde
en daarom wilde zjj hem ontwijken. Wanneer
zjjn arm haar omvatte, wanneer zjjn adem langs
hare wangen streek en zjjn blik op haar rustte
gedurende een geheelen dans, hoe zou zjj dan
de kracht vinden, datgene te verbergen wat
haar hart gevoelde, wat er leefde diep in bare
ziel En daarom koos zjj het eenige middel
om aan het gevaar te ontkomenzjj zou koud
zyn en onverschillig tegen dengene^ dien zjj
lUKLEISCll C0IR4IT
ABONNEMENTSPRIJS.
q Ulaauucu vv/v/n uuunwui
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
JNTIENDJUTT'
AGITE MA NON AGITATE G.
k ben beden 0p mjjn bureau, Valerie
aanbad.
Vervolg zie Tweed* JBlad.)