N i is (j W E
HDag6laó voor <3ïooró- on Suió-éCollanè.
De school.
No. 4üö8
Vrijdag 23 December 1898
23st« Jaargang.
Meisjesdroomen.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers,
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BDSSAU: St. Janstraat Haarlem;
/1.10
<1,40
<2,80
<0.03
paus oma advebtentien.
Van 16 regels50 Cem
Elke regel meer7'/>
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie k Contact
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Veel, zeer veel is en zal nog over de school
worden geschreven, nn het bij elke party
vast staat datzy, die de jeugd in hun macht
hebben, over de toekomst beschikken.
Het is dus van het hoogste belang, dat
wy Katholieken, trouw aan onze H. Moe
der de Kerk geen enkel oogenblik laten
voorbijgaan om te wjjzen op het gevaar dat
ons dreigt. Het is een dure plicht van de
ouders om de geestelijkheid met kracht te
steunen waar zy optreden in hun goddeljjke
zending<Leer en onderwys alle volken.»
Maar om met vrucht te arbeiden op hst
gebied der school, valt niet te transigeeren
met de tegenstanders, daar beeft het ver
draagzaam zijn in de samenleving haar eind
paal bereikt, daar staat men lijnrecht tegen
over elkaar en elk coquetteeren met de
tegenparty is een verlies.
In de school moet de onderwijzer man
nen vormen uit één stak, daar valt niet
te schipperen met het gemoedsleven van
het kind, daar valt niet te geven en ts ne
men, daar valt geen neutraliteitsbeginsel
in beoefening te worden gebracht, en aller
minst mag hy, die het kind christelyke en
maatschappelijke deugden heeft in te pren
ten huiten de school een gedrag leiden,
dat in tegenspraak komt met den ernst van
zyn beroep.
Wy zullen niet aarzelen, al zet men zure
gezichten, tegenover wie ook, te wjjzen op
het behoud van het kind, dat op lateren
leeftyd niet mag worden iDgelyfd in het
leger der moderne verdraagzamen, van hen
die schermen met hun neutraliteit om laf
aards te kweeken die hun geloof voor een
bord linzesoep veil hebben.
Een godvergeten pers steunt onze tegen
standers op onderwijsgebied en men moet
al een benevelden blik hebben voor de toe
komst van het kind, dat eenmaal jonge
ling gewordeD, grijpt naar de courant die
dageljjks de woning der ouders binnenkomt.
Waarom veel kinderen van overigens brave
Jf EU ILL ET O JS.
36. (Vervolg).
„Wie zou me dat gezegd hebben Bovendien
wat kan mij dat schelen Ib dat alles wat ge
me te zeggen hebt?//
„Alles? Max, ik begrijp u in den laatsten
tjjd niet, Ge begrijpt toch wel, dat Lawford in
dezen brief opnieuw aanzoek heeft gedaan om
Valerie's hand.
„Welnu, het meiaje is oud genoeg om zelf
te weten wat ïjj te doea en te laten hesft."
Met deze woorden verwijderde hjj zich. Hoe
kalm echter ook zijn uiterlijk scheen, droefheid,
diepe droefheid overmeesterde hem. Zou Valerie
werkelijk weer stappen gedaan hebben om den
parvenu Lawford aan zich te verbinden Wachtte
zjj met het antwoord dat zij hem geven zou, tot
het oogenblik, waarop zij zeker wist, dat voor
baar geene hoop meer overbleef om Max Beau
fort, den slotheer van Abbot, te huwen? Deze
en dergelijke vragen doorkruisten zijn hoofd.
Eerst tegen den avond trad hij weder aan
Valerie's zjjde en hij vroeg haar of zij morgen
de schaakpartij van gisteren met hem wilde
uitspelen.
„Ja morgen, met genoegen 1 Ik ben den
geheelen dag tot uwe beschikking
De* volgenden dsg was Valerie's voet veel
beter, en Max gaf haar de verzekering, dat zij
de* volgenden dag geheel zoude hersteld wezen.
Katholieken, maar die godsdienstlooze en
neutrale bladen lezen, de godsdienstlooze
school bezoeken, is te over bekend.
Wy zullen daar niet verder op ingaan,
maar wijzen op de Staatsschool waar de
wet tot Gods plaatsvervangers, heeft aange
steld, inapecteurs, opzieners en onderwijzers.
Weshalve vragen wij met Th. in de
Limb. Koerier of het niet passend zou
wezen, boven de deur der openbare school
een uithangbord t* plaatsen met het vol
gende opschrift
«Verbod aan God, in naam der wet,
Dat Hij een voet hier binnen zet.»
Dat ware eerlijk van den kant der wet.
Alle misverstand zou erdoor weggecijferd
worden, en het godlooze karakter der open
bare school in 't volle, ware licht worden
gesteld.
Doch de wet heeft het diep besef, dat de
schoolnaar haar voorschriften ingericht,
het volle daglicht niet kan verdragen. In
tegenstelling met «Rembrandt's nachtwacht»
geeft zy de voorkeur aan het schemerlicht.
Althans voorloopig.
Breekt eens de dag aan, dat de godlooze
school haar doel heeft bereikt, d. i. alle ge
loof in den persoonlijken God uit hart en
geest des volks heeft nitgewischt, dan, gy
moogt er zeker van wezen, zal ook de wet
in al haar gestrengheid worden toegepast.
Dat wil zeggen Uit a'.le openbare scholen
zullen God en godsdienst onvoorwaardelijk
verbannen worden.
En dan zal de Staatsschool in haar waar
daglicht, het akelige licht der godloosheid
prijken.
Tot dusverre gaat dat echter nog niet.
Mitsdien moet voorzichtigheid betracht
worden en oogluikend toegelaten, dat God
nog in vele openbare scholen wordt bin
nengelaten.
De overgroote meerderheid van 't volk is
nog niet rijp voor 't godloos vrymetsslaars-
schooiste'sel.
De neutrale, d. i. de godlooze school moet
nog eerst het volk de heilige verdraagzaam-
„Ik hoop, dat we aanstaanden Dinsdag kun
nen vertrekken,// bemerkte mevrouw Langley
in een gesprek met haar nichtje, //want we
moeten Woensdag aan de uitnoodiging der fa
milie Morton voldoen. Gisteren heb ik van
zeker iemand een brief gekregen. Hier, lees
En zjj reikte Valerie een papier over, terwijl
zjj zich nsar hel andere einde van het salon
begaf. Valerie opende de enveloppe, en een don-
kerroode blos overtoog hare wangen. Zjj bemerkte
dat de brief van Asthon Lawford kwam. Het
waren slechts weinige woorden Lawford smeekte
haar, de zaak nog eens goed te overpeinzen, en,
daar ze nog immer vrjj was, hem toch niet alle
hoop te ontnemen om zijne vrouw te worden.
Indien Valerie inderdaad eene coquette was
geweest, dan zou haar deze nieuwe triumf over
een mannenhart met onuitsprekeljjk zoete vreugd
vervuld hebben, dan zou zjj er trotsch op wezen,
dat deze man zich ten tweede male voor haar
in 't stof boog. Verre echter van daarValerie
verscheurde den brief *jj klemde de lippen op
eikander, en v< c moorden om aan haar
toorn uiting te geven. Mevrouw Langley die
voor het venster stond, en zich verwonderde over
Valerie's stilzwjjgen, naderde haar eindeljjk en
vroeg
„Nu, wat zegt gjj over het nieuwe aanzoek
van uwen beminde
„Mjjn beminde?» Het meisje herhaalde dit
woord op een toon waaruit de diepste verachting
sprak.
»Nu, hoe moet ik Asthon Lawford dan anders
noemen vroeg tante weder.
//Hoe anders Een dwaashoofd, Noem zjjue
heid inpompen, dat wil zeggen volslagen
onverschilligheid omtrent geloof en gods
dienst in zyn hart en verstand doen vast
groeien.
Dat zal evenwel zoo maar niet als van
een leien dakje gaan, vermits ons volk met
den dag meer en meer beu wordt van 't neu
traal gefemel en 't verdraagzaamheidsge-
kwezel der devoten van de Staatsschool.
Geen beter bewijs voor die waarheid dan
het mandsment van den opperrabbyn Dr-
D n n e r.
Tot nog toe konden onze Joodsche land-
genooten het nog al vrijgoed met de neu
trale school vinden.
Eindelijk echter werd de dampkring dier
school ook hun te benauwd.
Langzamerhand hebben zij bemerkt wat
noodlottigen, doodelyken invloed die Staats-
schoollucht op 't teedere gemoed, den zwak
ken geest van 't kind in godsdienstig op
zicht uitoefent.
Jammer, dat zy zulks zoo laat hebben
ingezien, of liever, dat zij zoo lang getalmd
hebben, hun inzieht in deze te openbaren
en ernaar te handelen.
Want ingezien hebben zij het reeds vroe
ger, zooals blijkt uit de verklaringen door
verschillende rabbynen en andere Joden ge
publiceerd naar aanleiding van de circu
laire van deu opperrabbijn dr. Dunner.
Maar enfin, beter laat dan nooit.
Dat ontwaken van het geweten der ge-
loovige Joden is den voorstanders der god
looze school als een molensteen op 't hart
gevallen. Het bracht in hun kamp een op
schudding te weeg, alsof er honderden dy-
namietbommen ontploft waren.
Als een nest getergde wespen vielen zij
op den Opperrabbyn aan en dreven hem
zelfs zoodanig in 't nauw, dat hy in zjjn
correspondentie met den Amsterdamschen
gemeenteraad achteruit krabbelde.
Hij was niet, zoo verzekerde hij, tegen
de openbare school opgetreden, omdat zy
neutraal wasmaar juist omdat zij niet
neutraal was.
karakterloosheid toch geene liefde. Deze man
schrijft me, dat ik zjjn eersten aanzoek afsloeg
om een vetteren buit machtig te worden. Eu
thans, nu hjj meent, dat ik niet geslaagd ben
in bet bemeesteren van dien buit, thans komt
hjj terug e* kruipt als een aardworm in het
stof. Een hond, die met zweepslagen wordt
weggejaagd, heeft nog meer eer. Indien ge Law
ford een antwoord wilt geven want van mjj
zal hjj er geen ontvangen, schrjjf hem dan,
wat ik met zjjn brief gedaan heb Dat zal
genoeg wezen
Met deze woorden toonde het jonge meisje
hare tante de snippers van Lawfords brief
XXXII.
Het was een dag latar. Met streng gelaat en
den vinger waarschuwend opgeheven, stond me
vrouw Langley voor haar nichtje.
„Valerie, ik zie mjj genoodzaakt eens zonder
omwegen en ernstig met u te spreken. Het is
beter, dat we elkander goed begrjjpen. Toen gg
uwe zoogenaamde verloving met Charles Sartoris
afbraakt, hebt gjj dit gedaan èn omdat gjj hem
aiet bemindet èa omdat hjj een arme drommel
was. Toen hebt gjj met Asthon Lawford gaan
coquetteeren, en ik meende ei reeds zeker van
te zjjn, dst gjj eenmaal zjjne vrouw zoudt wor
den. Helaas, ik zag me in mjjne hoop teleurge
steld. Toen werd Max Beaufort, een schitterende
partjj ook hem hebt ge niet aan u willen
verbinden, ofschoon het herhaaldeljjk in uwe
macht stond. Ge hebt mjj deerljjk bedrogen iu
mjjne verwachtingen. Alles heb ik voor u over
Ware de Staatsschool dus werkelijk neu
traal, dan zou dr. Dünner er vrede mee
hebben.
Of die heer dat in gemoede meent
Wie zyn circulaire aandachtig gelezen
heeft, zal daaromtrent een twijfel niet kun
nen onderdrukken.
Het heeft allen schijn, dat dr. Dünner
die vergoelijkende verklaring zijner circulaire
slechts heeft afgelegd onder den druk der
njjdige en soms lage en dreigende aanval
len der Staatsschoolmannen.
Dit wordt vooral waarschijnlijk als men
bedenkt, dat in den beginne de Amster-
damsche Opperrabbyn geheel alleen stond,
niet alleen door geen zijner collega's of ge-
loofsgenooten werd bijgestaan, ruaar door
velen bits bestreden.
Wij geven dat vermoeden natuurlijk slechts
als gissing, niet als waarheid, wijl het 't ka
rakter van dien heer min of meer in on
gunstig licht zou stellen.
Hoe 't zy, de circulaire-O n n e r heeft
ook iu het geloovig Joodsche kamp eeu
storm tegen de godlooze school doen op
steken.
In de laatste dagen zyn tal van rabbynen
en Joodsche geloovigen dr. Dünner bij
gesprongen en hebben zich aangegord om
bijzondere scholen voor Joodsche kinderen
op te richten.
Wy wenschen hun van harte een schit
terend succes toe.
Zoodoende gaan wij in ons Nederland
vier soorten van sektescholen krjjgen de
Katholieke, de Protestantsche, de Joodsche
en de vrymetselaar*-liberale sekte-school.
Nu is het maar te hopen dat onze Re
geering, die zoo heel bijzonder de Regee
ring der sociale rechtvaardigheid is, die
vier scholen ook over denselfden kam gaat
scheren aan alle evenredig gelijk gelde-
lyken steun zal geven, en niet langer meer
haar troetelkind voor 3/4 zal betalen met
het geld der voorstanders van de 3 andere
scholen.
gehad, alles; en met ondank betaalt ge al
mjjne zorgen. Dat is bard, bitter hard. Waarljjk,
gjj sjjt eene echte coquette. Sartoris hebt ge om
Lawford, en Lawford om Beaufort opgegeven.
Wat wilt ge toch Gisteren kebtge Asthons
aauzoek voor de tweede maal van de hand ge
wezen. Gjj vernietigt nwe geheele toekomst, en
daarenboven stort ge mjj in het ongeluk
Beeds onmiddelljjk na de eerste woorden, wel
ke hare tante gesproken had, wendde Valerie
het hoofd af, en staarde met droomerigon blik
voor zich uit.
„Valerie, gjj schijnt me niet te begrjjpen, en
wilde mevrouw Langley opnieuw be
ginnen.
„Ik begrjjp u maar al te goed,» onderbrak
haar het meisje. „Nu echter wil ik u niet ant
woorden Aarstsanden Vrijdag zult ge mjjn be
scheid hooren.»
„En waarom nu niet Afwerend strekte het
meisje de handen uit.
//Nog eens; aanstaanden Vrjj dag, niet eerder
zult ge mjjo antwoord vernemen. Laat mjj tot
dien dag met vrede, tante!"
Hoofdschuddend verliet de oude dame het
vertrek. Nauweljjks was Valerie alleen of zjj ging
voor haar lessenaar zitten en schreef een klein
briefje, waarvan de laatste woorden waren
//Schrijf in geen geval aan tante Constance over
mjjn plan. De reden hiervan zal ik u mondeling
medcdeelen, beste oom 1" Dezen brief adresseerde
zjj aan Wilhelm Herbeit te Donnington.
(Wordt vervolgd.)
KRLEHSI
CRIST.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
AGITE MA NON AGITATE.
