N 1 Bi II WE
Hbag6laó voor «SHooró- on
De vrouwenbeweging.
No. -1076
Dinsdag 3 Januari 1899,
23ste Jaargang.
De Moeder der Smarten,"
ft U IT15 JV L A JN i),
Italië.
België
ÏCOÏRiïT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor chju overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het bnitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschpnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BÏÏBSAUSt. Janstraat Haarlem;
/1.10
«1,40
«2,80
«0.03
AGITB MA NON AGITATB.
PHIJS DEB ADVERTENTIEN,
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7 7»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Wjj hebben in ons vaderland een ver-
eeniging van dames, die zich het verkrij
gen van vrouwenkiesrecht ten doel stelt. Dat
kiesrecht heeft geen betrekking op het hu
welijk, zoodat nog niet gestreefd wordt naar
het recht voor de vrouw om den man harer
keuze te bepalen, maar het kiesrecht
geljjk dit door bedoelde dames wordt ge-
wenscht bezit een staatkundig karakter.
De dames willen mede invloed uitoefenen
op de samenstelling der Volksvertegen
woordiging en evenals de mannelijke kies
gerechtigden deelnemen aan den politieken
verkiezingstrjjd.
Onze lezers weten, wat het doel is dier
vrouwenbeweging. Men eischt voor de vrouw
gelijke Staatkundige en maatschappelijke
regelen als voor den man zijn vastgesteld.
Men wil geen onderscheid gemaakt hebben
tusschen man en vrouw en verlangt vol
komen gelijkstelling in ieder opzicht.
Het is altijd eenigszins moeielijk om
zich in den gedachteDgang te verplaatsen
van tnenschen, die andere gevoelens zijn toe
gedaan dan wjj. Men doet dan goed om
eerst de grondbeginselen van onze tegen
standers na te gaan en vervolgens de lo
gische consequentie dier beginselen na te
speuren.
Zoo ook hebben wij bp dit streven van
•en deel onzer vrouwelijke medeburgers te
doen, willen wjj goed begrppen, hoe zjj er
toe kunnen komen om zich zoo veronge
lijkt te achten en om zulke eischen te stellen.
In de allereerste plaats dan moet in aan
merking worden genomen, dat de dames,
die zoo vurig ijveren voor het verkrij-
geu van politieke rechten, zich zoo ont
wikkeld achtendat zjj geheel gebroken
hebben met allen godsdienst, met elk po
sitief christelijk geloof. De meesten houden
nog wel een godsdienst op haar eigen handje
er op na, maar werkelijk geloovigen vindt
men onder haar niet. Dat kerk- en geloofs
begrip vinden die dames kleingeestig, dom
•n middeleeuwsch.
Vandaar, dat zjj zich volstrekt niet kun
nen vereenigen met alle waarheden en in
zettingen, die uit dat godsdienstig geloof
voortvloeien, en inzonderheid zien zp met
minachting neer op het Heilig Sacrament
van het Huweljjk. Dat huwelijk is een doorn
in haar oog, omdat zij van oordeel zjjn,
dat daardoor de vrouw in een afhankelij-
FEU iLLETOJSt.
8. (Vervolg.)
Zj plaatste zieh opnieuw aan het venster,
maar het was thans rustic daar buitenzij
verliet het vertrek en dwaalde door het huis,
van de eene kamer in de andere. Waarom f Zjj
wist hst zelf niet. Onwillekeurig voerden haar
sehreden haar naar het atelier van Lueien. Zjj
stiet de deur open en trad binnes.
Daar deed de smart zieh plotseling weer in
volle kraeht gevoelen. Het gezicht van zjjn
werkkamer, van de talrfke voltooide schilder
stukken, teekeningen en stmdiën, die allen van
zjjn onmiskenbaar talent getuigden, deden de
oude illuaiën herleven, die zjj is»aser ten zjjnen
opzichte gekoesterd, had.
Diep ontroerd sohreed zij voort en naderde
het half afgewerkte doek, dat de vMosder der
Smarten# moest voorstellen.
Het bloed begon haar in de aderen te ko
ken toen zjj den mislukten kop besehouwde,
er kwam een oogenblik kraeht en beweging
in dat schier afgeleefde liehaam, en een glans
in de matte oogen. Zjj was altjjd een vurig
vereerster, en tevens een jjverig beoefenaarster
der edele schilderkunst geweest zij had talent,
veel talent zelfs, zeide men vroeger en bij
den eersten aanblik zag zjj dat zjjne gedachte
niet verheven, zjjn hand niet vaardig bjj dit
bssld waren geweest. Zou de verderfeljjkc
ken toestand van den man wordt gebracht.
En afhankelijk mag geen moderne vrouw
wezen De vrouw moet zich volgens de
nieuwere begrippen vrjj kunnen ontwikke
len. Zij behoort gelijke rechten te hebben
als de man, omdat haar onafhankeljjkheids-
gevoel wordt gekrenkt door de omstandig
heid, dat de man op Staatkundig terrein
tot nog toe alleenheerscher is geweest.
Die overwegingen hebben geleid tot de
oprichting in ons land van eene Yereeni-
ging, die beoogt aan de vrouw het politieke
kiesrecht deelachtig te doen worden.
Wij achten het niet noodig uitdrukkelijk
te verzekeren, dat die Yereeniging onze sym
pathie in geen enkel opzicht kan wegdragen.
Reeds de omstandigheid, dat de dames zich
los achten van eiken godsdienstigen band
is voor ons reden genoeg om haar stre
ven zoo krachtig mogeljjk te bestrijden.
Waar een streven zich baan breekt, dat
zjjn voornaamste bewsegredenen ontleent
aan anti-godsdienstige gevoelensdaar is
voor ons reeds het oordeel gesproken. In
onzen moeiljjken, veelbewogen tijd blijkt
het toch telkens noodzakelijker, dat in de
voornaamste plaats wordt vastgehouden aan
deD godsdienst. Deze is de eenige zekere
steun bij de oplossing der tallooze vragen,
die Staat en maatschappij beroeren.
Maar de dames, die de vrouwenbeweging
leiden, verkondigen dat de godsdienst geen
beletsel voor haar doel is en dat zij ook
niets tegen den godsdienst hebben, waar
om het naar onze meening wel noodig is
er op te wjjzen, dat de geloovige vrouw
onmogelijk aan baar zijde kan staan.
Om dit nader aan te toonen, behoeven
wjj slechts te letten op hetgeen door de
«beroepsspreeksters» van de Yereeniging
voor Vrouwenkiesrecht wordt betoogd. Dr.
Aletta Jacobs, de vrouw van den be
kenden heer Gerritsen uit Amsterdam,
hield dezer dagen te Arnhem een rede, waar
in zij de leugen uitsprakdat gelukkige
huweljjken uitzonderingen zjjn en dat de
vrouwenbeweging streeft naar de algemeen-
beid van het huwelijksgeluk. Volgens haar
moet de intellectueel ontwikkelde vrouw
den huwelijksband weigeren, omdat die haar
weder tot onmondigheid doet terugkeeren,
haar het recht ontneemt op haar eigen per
soon, op haar vermoge*, haar loon,
haar kinderen
Dergeljjke redeneeriDge* kan men ieder
oogenblik uit den mond dier dames ver
hartstocht, die kern in hare strikken gevangen
hield, ook hier reeds haar invloed doen ge;
voelen
III.
In stomme smart staarde sjj een oogenblik
op het doek. Toen viel haar oog plotseling op
een tegenover haar staanden spiegel en met
dien oogopslag kwam er plotseling verandering
in haar wezen. Haar wangen werden gekleurd
haar oogen schitterden. Driftig greep zjj hst
penisel en schilderde. Met vaste hand wer
den de streken gedaan. De oude trekken wer
den uitgewisekt et in volkomen harmonie ver
schenen wonderschoone ljjnen, een wezen vor
mend, zoo vol uitdrukking van verheven diepe
smart, dat de meest ongevoelige er door moest
worden getroffen. Hoe geheel anders was dit
gelast, dan dat, door Lueien gemaald wat he
melsbreed verschil van opvatting, van uitvoe
ring. Ja, dit was een //Moeder der Smarten",
die vrouw, met hnrr ed^le gelaatstrekken, hare
oogen vol ui U; tul onbeschrijfelijk diepe
smart.
Lang, zeer lang werkte mevrouw Lupré voort.
Haar gansche ziel scheen zich uit te storten in
dit werk, haar geheele smart zich lucht te ge
ven in dit gewrocht. Eerst toen de zon, die
reeds ter kimme neigde, geheel verdwenen was
en de schaduwen van den avond het vertrek in
een sluier begon te hulleD, legde zjj het penseel
neder.
Een diepe zucht ontsnapte haren mond.
Evenals de avondzon, die zoo juist haar laatste
nemen. En zouden zij nu meenen, dat de
geloovige vrouw zich met die leugens en
dien onzin ban versenigen Indien dit zoo
is, dan zjjn de strijdsters voor het vrouwen
kiesrecht toch al zeer slecht op de hoogte.
Want hoe kan men beweren, dat geluk
kige huwelijken uitzonderingen zijn Mis
schien is dit het geval bjj de dames, die
zich met kiesrechten vrouwenbeweging be
zig houden en dit zou ons niet verwon
deren maar geen vrouw heeft het recht
om te zeggen, dat de gelukkige huwelij
ken tot de uitzonderingen behooren in ons
vaderland. Integendeel meenen wjj genoeg
van de wereld gezien te hebben, om als
onz« overtuiging uit te spreken, dat juist
de ongelukkige huwelijken uitzonderin
gen zjjn.
Door deze bewering, die in strjjd is met
de waarheid, trachten de dames een valscbe
overtuiging te vestigen omtrent het harde
lot, dat de vrouw in onze samenleving zou
hebben. Zjj bedenken hierbij niet, hoe slecht
zjj handelen. Zjj wekken twjjfelzucht op bjj
vrouwen, di« tot nog toe zich gelukkig ge
voelden. Zjj trachten minachting te kwee
ken voor het huweljjk bjj vrouwen, die
dezen heiligen band tot nog toe als de
schoonste vereeniging van twee mensche-
ljjke zielen beschouwden. Zjj ruien de ge
huwde vrouw op om de echtvereeniging
als een last aan te merken, waardoor te
kort gedaan wordt aan de rechten, die deze
op haar persoon, haar vermogen en haar
kinderen kan doen gelden.
Zulke vrouwelijke revolutionnairen ach
ten wjj nog gevaarljjker dan de manne-
ljjke maatschappij-bestormers. Deze laat-
sten vallen met ruw geweld de samenle
ving aan en men kan hen met krachtige
wapene bestrjjden.Maar de vrouweljjke revo
lutie-predikers gaan listiger en geniepiger
te werk- Zjj tasten het huwelijksgeluk, de
basis van de geheele samenleving, aan en
knagen als wormen aan de grondslagen der
maatschappjj. Daarom is het veel moeiljjker
haar te bestrjjden. Zjj wroeten in het duis
ter en werken in het verborgen om den val
van het maatschappeljjk gebouw te veroor
zaken, in de meening daarna eene samen
leving te kunnen scheppen volgens haar
eigen verderfeljjke theorieën.
Daaraan moet paal en perk gesteld wor
den. Van de overheid is natuurljjk niette
wachten, dat dit streven wordt tegenge
gaan. Het valt buiten de bemoeiingen van
vurige blikken over de aarde had geworpen,
verdween ook de glans uit haar oogen, de blos
van haar wangen.
De vervoering was voorbjj.
Wankelend trad -'zjj een stap terug om haar
werk te beschouwen en met langzame stem mom
pelde zjj «Het is goed.//
Was het de doorgestane inspanning, die haar
wangen bleeker, haar blik matter dan ooit deed
zjjn, die haar deed wankelen op hare voeten,
en haar het gevoel ingaf, dat haar taak hier
beneden thans volbracht was P Was het de ver
moeienis van den arbeid, die haar deed neerzijgen,
alles voor haar plotseling in diepe duisternis
hulde en haar de nauw hoorbare zucht van de
lippen perste//Vaarwel
Laat in den avond keerde Lueien terug.
Geheel vervuld van zijn plannen en die zjjner
makkers, meer dan ooit verhit door hartstocht
en razernij, beheerscht ook door den drank
duivel, die zjjn opgewondenheid tot ongekende
hoogte voerde, trad hjj zjjn woning binnen,
meenende als gewoonljjk alles reeds in diepe
rust te vinden.
Het was ook rustig daarbinnen, maar wat
beteekendo het dat hjj een priester in den cor
ridor ontmoette, wat beteekende dat bedrukte
gelaat der dienstbode, die den geesteljjke uitge
leide deed. #Wat beteekent dat,# riep hjj, nu
zijn gedachten in woorden lucht gevende, terwijl
een akelig voorgevoel zich van hem meester
maakte.
#0, mjjnheer,# antwoordde het meisje mtt
tranen in de oogen, //mevrouw
den Staat om dergelijke onzalige dwaalleer
te bestrijden. Maar in onze omgeving kun
nen wjj zeiven veel verrichten. Allereerst
moeten wij de dames van het vrouwenkies
recht telkens wijzen op de onwaarheden,
die zjj aan den man brengen. Wjj moeten
haar heilloos streven in het licht stellen
en haar werkeljjke bedoelingen openbaar
maken. Wjj mogen niet rustig toezien, hoe
zij onze vrouwen en meisjes trachten te
vergiftigen door haar leugens en valsche
voorstellingen, en zjjn het aan ooze huis-
genooten en verwanten verplicht alle aan
raking met dergeljjke vrouweljjke monsters
te vermjjdeD.
Want monsters zijn het, die wezens, welke
de schoonste deugden en heerljjkste plich
ten der vrouw in een leugenachtig daglicht
stellen. Voor de zedeljjke rechtbank zjjn zjj
schuldig aan de afsehuweljjkste misdaad,
die bedreven kan worden. Onvervolgbaar
voor den Strafrechter, moeten wjj die vrou
wen der emancipatie Diet de gelegenheid
laten zich in onze gezinnen te neslelen en
daar het onkruid te zaaien. Dan bestaat er
kans, dat dit maatschappeljjk kwaad onzer
dagen kan worden uitgeroeid en ons volk
wordt bewaard voor de zegepraal vaa be
ginselen, die meer dan eeDig ander onheil
de grootste rampen zouden brengen.
Ook wij willen voor de vrouw veredeling
en opheffing, waar dit noodig blijkt, maar
gelooven dat men hiertoe nooit komt, wan
neer de vrouw zich verlaagt en vernedert,
gelijk wjj dit waarnemen bjj de voorvecht
sters der tegenwoordige vrouwenbeweging.
Z. H. de Paus heeft den Aartsbisschop
van Manila ontvangen, die verslag kwam
doen over den toestand der Katholieken op
de Philippjjnen. De Aartsbisschop gaf Zjjne
Heiligheid eene zeer geruststellende verkla
ring omtrent de bedoelingen van de Re
geering der Vereenigde Staten op gods
dienstig gebied.
Z. D. H. Mgr. D ou treloux, bisschop
van Luik, heeft aan alle bestuurders van
Colleges in zjjn Bisdom een schrjjven ge
zonden, waarin de Bisschop het aanleeren
van de Vlaamsche taal voorschrijft. Daar
Hjj scheen alles te begrjjpen en met een woes
te kreet snelde bjj voort naar de kamer zjjner
moeder.
Daarbinnen heerschte een plechtige stilte. Alles
zweeg voor de naderende majesteit des doods. Het
grootste deel der kamer was in duisternis gehuld.
Slechts een enkele kaars verlichtte het groote,
bjjaa holle vertrek.
„Moeder,// gilde de jonkman, en hjj wierp
zich op de knieën voor de stervende vrouw,
die met gesloten oogen, het hoofd achterover
op een kussen geleund in een fauteuil lag, ter-
wjjl het kaarslicht haar gelaat neg witter scheen
te maken.
Eene schier onmerkbare rilling bewoog het
roerloeze lichaam. Nog eenmaal opende zjj de
oogen en een zee van ljjden sprak uit dien
laatste* blik, dien zjj op hem vestigde.
Dit was het afsoheid. Een schok voer hem
door de leden. Als een smeekeling lag hjj aan
haar voeten, het hoofd diep op de borst gezonken,
terwjjl het met gesmoorde stem van zjjn lippen
klonk//Vergeving u
Eenige dagen zjjn voorbijgegaan. De omwen
telingspartij heeft gezegevierd, de Keizer is ge
vangen, de monarchie vernederd.
Lucien's vrienden jnichen en jubelen, maar
hjj ia niet meer bjj hen. Vergeefs hebben zjj
hem gewacht op hunne vergaderingen, vergeefs
hem gezocht bjj hunne demonstratiën, vergeefs
zjjn zjj onder luid .gejubel zjjn woning voorbjj
getrokken, om hem op die wjjs te lokken.
(Slot volgt.)
