No. 4086.
Maandag 16 Januari 1899.
23ste jaargang'.
IJL
voor éfëooró
en Suió-fXollanè.
Stilstand.
Zijn Zwanenzang.
is U 1 T I'. JS L A A' 1)
=ÖBS
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
10 iffUt)
Duitsohland.
België.
ABO NNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Yoor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het baitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
DJUfr*
AG-ITS MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels50 Cents.
Elke regel meer71/^
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Puhlicité Etrangère
G. L DAUBECo. JOHN., F.JONES Succ., Parts 31 his Faubourg Montmartre.
Het kan niet worden tegengesproken
dat we het nieuwe jaar op politiek gebièd
zijn ingegaan onder een allesbehalve be
moedigend vooruitzicht. Hoe gaarne wij
ook optimistisch gezind zijn, vooral waar
het de allernaaste toekomst van ons vader
land betreft, wy zouden meenen aan de
waarheid te kort te doen, indien wij uit
den tegenwoordigen staatkundigen toe
stand van ons vaderland de conclusie maak
ten, dat dit jaar veelbelovend mag heeten.
De verkiezingen van het jaar 1897 heb
ben in de Tweede Kamer eene anti-cleri-
cale meerderheid gebracht en in volkomen
overeenstemming daarmede worden wij
sedert geregeerd door een anti clericaal
Kabinet. Doch die meerderheid is allesbe
halve homogeen. Men heeft van liberale
zijde wel beweerd, dat de verbonden ker
kelijke richtingen nimmer een krachtige
regeering kunnen voeren, omdat zij slechts
samengaan in hun afkeer van het libera
lisme en in de meeste andere oprichten
een verschillend standpunt innemen, maar
met meer recht meenen wij van de tegen
woordige meerderheid in de Kamer te kun
nen verklaren, dat zjj slechts bjjeen wordt
gehouden door den afkeer van het cleri-
calisme en overigens geen band bezit, die
haar krachtig en sterk doet zijn.
Dit wordt door de Regeering gevoeld
en daaruit valt te verklaren de malaise,
die men op dit oogeüblik waarneemt. De
anti-clericale meerderheid is overtuigd, dat
de overeenstemming slechts behouden kan
blijven, indien met beleid alles vermeden
wordt, wat tot ontstemming van de een
of andere politieke groep zou kunnen lei
den. En uit denzelfden beweeggrond be
merkt men by de Regeering een bijua
angstig streven om toch maar niet te ra
ken aan quaestiën, die tot verzwakking van
haar positie aanleiding kunnen geven.
Men zal ons tegenwerpendat de in
het vorig jaar ingevoerde persoonlijke dienst
plicht toch wel een beginsel betrof, maar
wij merken hier tegenover op, dat de Re
geering vooruit de overtuiging had ook
een deel der kerkelijken (de anti-revolu-
tionnairen) op haar hand te krijgen en
dat het dus niet van byzonderen moed ge
tuigde te komen met een ontwerp, vau
welks aanneming men verzekerd was.
En ook waar op dit oogenblik de leer
plicht nog aanhangig is, kunnen wij niet
van eene principieele houding der Regee
ring spreken. De leerplicht werd door de
Regeering bij haar optreden beloofd. Het
is dus niet meer dan natuurlyk dat zij eene
poging doet om die belofte in te lossen,
F EU ILL Ei VA.
maar ook zelfs by dit ontwerp heeft zij
angstvallig getracht om elke tegenstand
reeds vooraf onmogelijk te maken. Het
aangeboden leerplicht-ontwerp heeft geen
anti-clericaal karaktergelijk van deze
Regeering te wachten was. Het is een
kleurloos voorstel, dat slechts bestemd is
om de geestverwanten, die 00 den leerplicht
aandrongen tevreden te stellen en de te
genstanders van den leerplicht niet te zeer
te ontstemmen. De voornaamste grief tegen
het ontwerp zijn de groote kosten, die uit
de invoering er van zullen voortvloeien,
maar die natuurlyk geen principieel ca
chet aan het ontwerp verleenen.
Er heeischt derhalve thans een matte,
flauwe toon in de politiek. Men tracht de
zaken gaande te houden, zonder meer. Na
tuurlijk wordt dit door de regeeriDgsge-
zinde organen niet erkend. Zij prijzen het
Ministerie oin zjjn groote werkkracht, zijn
principieel standpunt en zyu buitengewone
voortvarendheid. Wij merken daar echter
niets van. Zelfs durft de Regeerir.g er niet
voor uit te komen, dat zjj de echt-liberale
beginselen zal blijven handhaven. Op be-
j lastinggebied is zij vreesachtig om voort
te gaan met het systeem der directe hef
fingen. Om tegemoet te komen aan het te
kort op de Begrooting biedt zij der Ka
mer eene verhooging aan van den accijns
op wijn en gedistilleerd en neemt zij dus
haar toevlucht tot de indirecte belastingen.
De vrijhandelspolitiek wordt door de Re-
geering gehandhaafd, maar op welke een
wijze Zij stelt eene wij/.iging van het Ta-
rief van invoerrechten in uitzicht, natuur
lijk niet uit principieel oogpunt, maar om
de schatkist te sty ven en de protectionis-
ten eenigszins den mond te snoeren.
Ten duidelykste blijkt dus het streven
om de zaken gaande te houden. Het Ka
binet Pierson-Borgesius is een cabi
net d'affaires in den slechtsten zin van het
woord. Er zijn volstrekt geen buitenge
wone omstandigheden, die dit standpunt
wettigen. Kon in het vorig jaar het mo
tief der Inhuldigingsplechtigheid worden
aangevoerd tegen eene eventueele ministe
riefile crisis, deze beweegreden kan thans
niet meer gelden. Geen enkele oorzaak kan
worden aangevoerd om langer de zaken
slepende te houden en nog zoovele onder
werpen onafgedaan te laten, die op af
doening wachten.
Wij durven beweren, dat de tegenwoor
dige houding der Regeering in het groot
nadeel is van ons vaderland. Men streeft
naar pacificatie, waar geen bevrediging
mogelijk is. Slechts een zich schikken in
de omstandigheden, een onderwerping aan
het onvermijdelijke kan worden bereikt.
Huiveringwekkende accoordeo, waarin het
sombere klokgelui duideljjk weerklonk, hart
verscheurende kreten, die etn gewond bart
slechts kan voortbrengen, waar het heimwee
naar een vervlogen geluk zich met opmerke
lijke juistheid doorwsefderolden in stoute
vaart van onder Marackzy's tooverende vingers
heen
In da onmiddellijke nabijheid van den grooten
Hongaarschen virtuoos in het salon naast de
cencertsaal zaten Maud en Daisy bjjeen te luis
teren. De eerste tonen hadden de zieke als het
ware bedwelmd, hare zenuwen waren tot het
uiterste gespannen en hare ademhaling was snij
dender en pjjnlijker dan ooit. Daisy had met
klisamenden angst deze verschjjneelsn gadege
slagen, langzamerhand echter werd Maud kal
mer, '1 was alsof zjj zich aan de goddeljjke
golvingen der muziek wilde overgeven om er
vergetelheid voor haar leed, geluk voor de
toekomst, kracht voor het oogenblik in te zoe
ken.
Nu genoot j weer als vroeger van Stenio s
machtig talent zjj wist dat het voor haar, niet
voor het publiek werd ten toon gespreid,
e- ui haar geluk, onder den invloed dier on-
k macht, doemden de drie laatste jaren
ln een luchtspiegel voor haar op. Zjj zag
opnieuw de salons van het Engelsche hof, waar
zjj den beroemden kunstenaar voor het eerst
leerde bewonderen en beminnen, daarna
waande zjj zich plotseling in den tuin van het
kasteel Grosvenor-Bquare verplaatst, zjj hoc de
nog de woorden, die Stenio tot haar sprak,
toen kjj haar voor het eerst durfde bekennen,
dat kjj haar beminde, nog meende zjj den geur
der seringen in te ademen, waaronder zjj op
dien onvergetelijken lenteavond zaten, toen de
kleine Daisy aan kwam loopen en het gewich
tige antwoord op Marackry's bekentenis terug
hield.
En toen meende zjj het slot Dunloë te her
kennen, zij zag haren grjjzen vader den //ver-
metelen// Hongaar de deur wijzenzjj zeg
Stenio's smartelijke trekken zij herkende we
der diezelfde wanhopige blikken Hjj
vertrok, zij volgde hem, doch beladen met den
vadervloek z$ dacht dien te kunnen ontvloch
ten, tevergeefs, hij bereikte haar, met alle kracht
wierp hjj haar ter neder, verpletterde haar
onder zjjn gewichtaan hem schreef zjj het
verlies toe van den lieveling, wien zjj haar le
ven gewjjd had. Ea plotseling stond het beeld
van haar kind voor haar starenden blik, zjj
zag het langs den blauwen starrenhemel zwe
ven op zjjn blanke wiekjes, die zachtj s ruisch-
ten. Het engeltje sprak tot hsar, zjj luisterde
/Moeder, waarom komt gjj niet, het is hier
zoo goed? Ginds is slechts lijden, hier geluk!...
Lieve moeder, toef niet langer 1
Doch het zilveren stemmetje van hiar kind
verzwakte, weer zag zjj haar aangebeden engel
naar hooger en, zooals hjj verzekerde, beter
Maar krachtige werkzaamheid op een of
ander gebied blijft uitgesloten. Letten wij
op hetgeen de Regeering in sociaal op
zicht uitvoert, dan moet ook van volko
men stilstand worden gewaagd. De aan
geboden ontwerpen beteekenen toch uit
het oogpunt van sociale wetgeving zoo
goed als niets. Natuurlyk willen wy niet
beweren er zoo hoog mede te zullen weg-
loopen, wanneer de Regeering haar radi
cale denkbeelden in sociale wetsontwerpen
ging formuleeren, want wij verwachten
daarvan weinig heil. Maar wij spreken er
slechts van om te betoogeu, dat ook op
het gebied, dat radicalen en liberalen tot
het hunne hebben verklaard, (hans een
bijna volslagen stilstand heerscht en de
werkeloosheid der Regeering oorzaak is,
dat ook door anderen niets wordt tot stand
gebracht.
«Stilstand is achteruitgang» geldt in onze
dagen meer dan ooit te voren. De maat
schappij ontwikkelt zich oneindig vee!
sneller dan in vroeger tijden. In tien jaren
wijzigen zich thans de toestanden meer
dan voorheen in een eeuw. Daarmede dient
de wetgever rekening te houden. Wij hou
den er niet van om als radicalen en libe
ralen in theorie onzen tijd een honderd
jaar vooruit te loopen en de wetgeving
daarnaar in te richten. Zulk een vooruit-
zienden blik bezitten wij niet. Maar wat
wij wel wenschelijk achten is dat de ver
andering in de maatschappelijke toestan
den op den voet gevolgd wordt door de
wetgeving. Dan behoeft er ook minder
reden te zjjn om vrees te koesteren voor be
denkelijke schokken, welke onvermijdelijk
moeten voortkomen uit het gebrek aan
overeenstemming tusscben de wetgeving
en den bestaanden toestand.
De tegenwoordige stilstand op wetge
vend gebied kan niemand bevredigen, zoo
min den mannendie de zoogenaamde
«vooruitstrevende» staatkunde zijn toege
daan, als hen, die zooals wij niet
behooren tot de politieke vriendén vau
deze Regeering. Hij strekt alleen om het
huidige Bewind in ziju positie te hand
haven. Maar dit doel wordt toch te duur
betaald, indien de laudsbelangen er onder
moeten lijden. Er blijkt al weder uit, dat
de «vooruitstrevendheid» niet anders is dan
een vlag, welke de lading moet dekken.
MenscheD, die vrij wat minder «vooruit- 1
strevend» zich noemen, zouden het mis
schien heel wat verder hebben gebracht
in het voldoen aan de eischen der wet
geving dan de tegenwoordige Regeering.
Wy meenen daarom het recht te hebben
tot klagen over de onvruchtbaarheid dezer
parlementaire periode, en kunnen niet in
stemmen met het gejuich der liberale or
ganen over de goede verwachtingen voor
het aaugevangeu jaar. Het streven vaD
de meerderheid in de Kamer om bij alle
vraagstukken de begiusel-quaestie buiten
j bespreking te laten en u tsluitend te stu-
ren op het handhaven van haar macht,
benadeelt ons land werkelijk in hooge mate,
j omdat de doorwerking van een frisschen,
levenwekkenden geest in onze wetgeving
wordt belemmerd. Wij blijven voortioopen
op wetgevend gebied in het radicaal libe
rale gareel, dat ons volstrekt niet stuurt
naar betere toestanden, maar door de be
vrediging over de verkregen Regeerings-
macht meer conservatief zich toont dan
het meest behoudendgezinde Bewind ooit
is geweest.
De zich noemende vrijzinnigen hebben
niets anders uitgericht dan de oude, ver
sleten liberale paardjes van stal gehaald
dienstplichtleerplicht en directe belas
tingen. Eu wij vreezen dat het daarbij
wel zal blijven totdat de tijd komt, dat
ook deze Kamer en deze Regeering haar
«Schuldigkeit» hebben gedaan en heen kun
nen gaan. Dit zou zeker wel een treurig,
maar in ieder geval niet onverwacht, einde
wezen van een periode in de binnenlandsche
staatkundige geschiedenis, welke met zoo
veel ophet werd aangekondigd als een
tjjdperk van opgewekt politiek leven en
vooruitgang op wetgevend gebied.
oorden streven, maar uit de verte klonk zacht
en smeekend Stenio's viool, ook hij sprak
//Wilt gij mjj dan verlaten Wacht,
totdat ik met u ga naar het zalige oord, waar-
ven onze lieveling spreektDaar bemint men
eeuwig
Naar wiens gebed moest zij nu luisteren, had
zij beiden, èn den vader èn het kind, niet even
lief? Kon zij wel een van beiden de voo keur
schenken, zonder het hart van den ander te
breken?
Zoo zweefde Maud, ten prooi aan eene som
bere inuerljjke wanhoop tusschen leven en dood,
tusBchen de liefde voor haar kind en de trouw,
haren aangebeden Stenio verschuldigd zjj
slaakte een kreet, die geheel haar smart ver
tolkte, zjj opende de vermoeide oogeu, het visi
oen was verdwenen, de droom verbroken
Naast haar stond de trouwe Daisy, met angst
de oogen op hare zuster gevestigd de kreet,
dien Maud slaakte, had haar plotseling uit de
hooge sferen gerukt, waarin Stenio's muziek
haar had medegevoerd.
„Maud, mijn God, wat zjjt gjj bleek, gevoelt
gij u minder wel riep het sidderende meisje.
De zieke vestigde hare matte blikken met een
dankbare uitdrukking op hare zorgvolle zuster
en fluisterde
//O niets, maar Daisy lief, zooeven beb ik mjjn
lieveling gezien, daar, en hjj wenkte mjj met
zijne kleine mollige handje mijn uur heeft
geslagen, ook Stenio heeft het begrepen, hoort
gij dan niet wat hjj speelt?//
De hartverscheurende tonen, die geheel des
spelers smart vertolkten, de sombere accoorden
Graaf Egloffsfcein, die te Berlijn in
de speelhuizen de som van 200.000 Mark
is schuldig gebleven, is*aldaar op straat
gearresteerd en achter slot gezet. Hjj bad
om zijn schuldeischers tevreden testellen
wissels geteekeud, die onbetaald zijn ge
bleven. Eene vervolging is tegen hem in
gesteld.
In den Duitschen Rijksdag heeft eene
bespreking plaats gehad over de sluiting
der grenzen voor buitenlandsch vee. Ver
scheidene leden beweerden dat die maat
regel e«ne groote schaarschheid van slacht
vee veroorzaakt had, en den prjjs van het
vleesch had doen stijgen. De Ministers eu
de agrariërs antwoordden dat er volstrekt
geen gebrek aan vleesch was, dat inte
gendeel het verbruik van vleesch per in
woner vermeerderd is. Zoolang er niet be
wezen is dat de bestaande toestand na-
deelig is voor de belangen van het volk,
zeide de Staatssecretaris van Binnenland
sche Zaken, graaf Posadowsky, zoolang
zal de Regeering de belangen der land
bouwbevolking ondersteunen.
In den Rjjksdagby de beraad
slaging over het legerontwerp, gaf de
Minister van Oorlog te kennen, dat van
Ruslandgeen aanvallenden oorlog te
wachten is.
run den Zwanenzang die als een zacht, doch
treurig kleppende klok van uit de zaal in
Maud's ooren wee-galmden en die zij als hare
doolsmuziek beschouwde, klonsen iu de adem-
looze stilte. Met al de aandacht, die ia baar
was, luisterde Maud naar den grooten kunste
naar, dieu zjj zoo innig liefhad, hare strakke
blikken staarden akelig dof naar Daisy, die
machteloos den doodst jjd barer zuster aan
schouwde
//Wil ik hem roepen kon zjj eindeljjk
met moeite uitbreagen, doch Maud scheen niet
gehoord te hebben, hare hand zocht die vau
Daisy, zij drukte ze vurig aan haren lippen en
terwjjl zij uet jonge meisje zoo dicht moge
lijk naar zich toetrok, fluisterde zjj bjjna on
hoorbaar
Ach, lieve Daisy iudien ik zoo
mocht sterven zóó terwijl hij
speelt en ik naar hem luister....
ach .waarom moet ik nu reeds sterven?..
hem verlaten hjj zal er vreeseljjk onder
lijden, ik houd zoo innig veel van hem
Troost hem, lievelinghem
Stenio
Plotseling verstomde de muziek, de laatste
aceoorden, krachtig en zuiver, van Stenio's
viool hadden de betoovering der toehoorders
verbroken. Donderend applaus weergalmde door
de ruime zaal, aan het gewoel scheen geen einde
te komen, en boven alles verhief zich den door
duizenden herhaalden naam //Marackzy! Marack-
zyVoor een oogenblik schitterden de oogen
i van Maud, een glimlach van trots en geluk
plooide de bleeke lippen, met bovenmenechelyke
De Duitsche krjjgsmacht is intusschen
zoo sterk geworden, dat men de toekomst
zonder zenuwachtigheid tegemoet kan zien.
Bij het uitwerken van het wetsontwerp
heeft de Regeering de grootst mogelijke
zuinigheid betracht. Het vormen van een
nieuw legercorps gaat niet dooromdat
er geen geld voor is. De grootste veran
dering moet in de veldartillerie worden
gebracht. De diensttijd van twee jaar
blijft. Om echter door het verkorten van
den diensttyd de strijdbaarheid van het
leger niet in gevaar te brengenmoet
men de vierde bataljons invoeren. Ten
slctte verklaart de Minister dat het wets
ontwerp zuiver uit de behoefte voortvloeit.
De redenen zal hij gaarne aan de com
missie opgeven.
Wat draait de Minister van Oorlog hier
de Afgevaardigdeu een rad voor de oogen.
Wie het nu maar gelooven wil, dat om
den diensttyd te verkorten bij de regimenten
veldartillerie de vierde bataljons inge
voerd moeten worden. Als ze er eenmaal
zijn, zullen de miliciens geen uur vroeger
naar huis gaan.
Te Leipzig heeft zich onlangs het vol
gend geval voorgedaan Eenigen tijd stierf
aldaar een rijke Rus, zekere R i 11 e r, een
zonderling, die in de voornaamste restau
raties en calé's kwam, een kop koffie, een
glas melk euz. betaalde met 20 mark en
allerlei kleine diensten vorstelyk beloonde.
Hij liep gekleed als een bedelaar.
Toen Ri tter dood was, vond men in zijn
woning allerlei oude snuisterijen en bewij
zen, dat hij geld gedeponeerd bad te Frank
furt, Berlijn en St. Petersburg, maar geld
vond men niet.
Nu was R i 11 e r bevriend geweest met
een koffiehuishouder en daar verscheen on
langs volgens opdracht der erfgenamen van
Ri tter de Russische consul, vergezeld van
twee leden der rechterlijke macht, en ver
langde kort en bondig de geldswaardige
papieren terug, welke Rit ter bij hem in
bewaring had gegeven.
Na eenig aarzelen haalde de koffiehuis-
houder een cassette te voorschyu met
Staatspapierenter waarde van een half
niillioen mark, waarop onmiddellijk beslag
werd gelegd. De koffiehuishouder beweert,
dat Ritte r hem het geld gegeven had
en hij er reeds 20000 mark had afgeno
men. Er is een onderzoek tegen hem in
gesteld.
Het Fransche blad de Figaro moet
deze week aan alle stations en kiosken
te Berlijn in beslag zijn genomen.
De insehrjj ving door Het Nieuws te Brus-
s» l geopend voor Z. H. LeoXlII steeg reels
den 2en dag tot een bedrag vanlO. 804 25
franks.
Koniog Leopold moet het plan
hebben opgevat om in den a. s. zomer
groote zeereizen te ondernemen. Waar
schijnlijk brengt Z. M. metprins Al bert
een bezoek aan China, om daarna een reis
te ondernemen naar den Congo.
De Gemeenteraad van Ostende heeft
de speelzaal in het Kurhaus verpacht aan
den heer Corberon de Lanoy. Deze
kracht hief zjj zich van haar rustbed op en
stifckte de handen uit naar Stenio, die met
krans n en bloemen overladen de kamer bin
nenstormde.
Met een gil zonk hjj op de knieën voor de
stervende neer en bedekte haar met het prach
tig geheel van geurige rozen en prachtige groene
bladeren Maud's ljjkkleed.
Het was alsof de maestro hiermede al zijn
roem, zjjn grootsten triumf als laatste schatting
bracht aan de vrouw, die hjj boven alles had
liefgehad en die hem nu tot in betere oorden
ging verlaten.
Zij had nog even de kracht hare armen om
Stenio's hals te slaan en terwjjl zjj op het
brande de voorhoofd een laatsten vurigen kus
drukte, lispelde zjj zacht//Ik ben gelukkig!..//
Een zachte ademtocht gleed langs zjjn aange
zicht, met een kreet van wanhoop en smart zonk
hij voor het bed neer
Maud had zjjn triumf nog beleefd en van
haar had hjj de schoonste belooning ontvangen
Langzaam zonk zjj achterover, haar brekend oog
rus te nog op den radeloozen kunstenaar en op
de luid snikkende Daisy. Haar hooge ziel steeg
naar de hooge sferen, waarvan haar lieveliug
straks gesproken had, zjj kwam zjj volgde
zjjn wenk
Nog daverde de zaal van de luide toejuichin
gen, doch in de sterfkamer lag Stenio snikkend
naast het ljjk zjjaer geliefde vrouw, voor wie
hij al zjjn roem geoogst, aan wie hjj zjjn ge-
heele leven gewjjd had.
VIII.
Twee dagen later reilde het jacht van lord
