NIEUWE
HDagêlaó voor tSïooró' &it SCiiió-éCollanó.
Amsterdamsche Brieven,
No. 4097
Zaterdag 28 Januari 1899.
23ste Jaargang.
Het Pleegkind.
FÏÏITENLAN IX
Amerika.
België.
Frankrijk.
LfflMlinOIRUT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Aftonderljjke nummerss0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUBE1Ü: St. Janstraat Haarlem;
PSIJ3 DEJE ADVERTENTIEN,
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7'/i
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
AGITE MA NON AGITATE.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
26 Januari 1899.
De gusiibus non disputandum. Neen,
over den smaak valt niet te twisten. Gij
moogt praten als «Brugman,» wat men
leeljjk vindt, laat men zich niet als mooi
opdringen en al vindt de een iets nog zoo
leeljjk, de ander zegt dat het mooi is en dat
het hem bevalt en lacht hem in zijn ge
zicht uit als hp met allerlei wetten en
regels de schoonheidsleer wil bewjjzen, dat
er bp die zaak van schoon en mooi geen
sprake kan zjjn.
Maar niet alleen op het gebied van wat
schoon is, bestaat er esn hemelsbreed ver
schil van smaak, ook bp de keuze van het
vermaak van de uitspanning, loopen de
temaken,» als ik dat woord mag gebruiken,
vsr uit elkander. En, het spjjt mp dat ik
het zeggen moet, in de keuze van hunne
uitspanningen, durf ik den smaak van de
tegenwoordige Amsterdammers geen pluimp
je geven. In dat opzicht is hun smaak thans
en niet eerst sedert gisteren, gevallen op
het luidruchtige, op het schreeuwerige, op
het groteske.
Waar moet men de Amsterdammers zoe
ken, die zich willen vermaken, die eene
uitspanning zoeken?
Ten eerste, in de koffiehuizen, die avond
aan avond stampvol zitten. Niet in stille
koffiehuizen, waar rustige hoekjes uitnoo-
digen tot een gezellig praatje onder een
glas lekker bier, maar in koffiehuizen
vollicht en leven,geschilderd in schreeuwen
de kleuren, waar men elkander verdringt
om een plaatsje, waar men elkander duwt
en slaat en op de teenen trapt, waar men
lastig zit en moet wachten op de bestelde
verversching, waar geuren van alcohol en
tabaksdamp de atmospheer hebben bedor
ven en het ademhalen moeieljjk is, waar
men nauwelpks of niet een plaatsje vindt
om zpn overjas op te hangen en waar men
uitkomt met de zweetdruppelen op het ge
laat van benauwdheid.
F KVILLET O A.
11)
Vervolg
In plaats van zjjne vrouw dadelijk te antwoor
den, stak Vollmer een sigaar aan, wat bjj hem
een zeker teeken van goeden luim was. Nadat
hjj deze gewichtige bezigheid op zijn gemak
volbracht had, zette hij zich voor zpn tchrjjftafel,
doopte de pen in den inkt en zeide kalm en
bedaard: Lief kind, ik ben nu juist in een goede
stemming, ik ga aan mijn laatste bedrijf wer
ken.*
Mevrouw Vollmer keek haar man verbaasd
aan. Zij waren gewoon elkander hun geheimste
gedachten mede te deelen, alle mededeelingea
en berichten die haar man kreeg, waren haar
bekend, len beetje scherp klonk het dan ook:
„Ge schjjnt erg verstrooid te zijn, lieve Frits,
ik vroeg je, wat de oude Dahlen bij je doen
kwam
//Die Weldie kwam mjj maar eens op
zoeken. Hij vond mijn studeerkamer erg aardig,
maar een beetje te weelderig. Hjj meende dat
al die japansche vazen en schermen en die beel
den
„Ge hebt je toch geen uur opgesloten, zoo
dat ik je Diet eens een kop koffie kon brengen,
enkel om over de inrichting eener kamer te
praten."
„Hij stelde daar anders erg veel belang in.
Wjj hebben ook nog over andere dingen ge-
Ten tweede, in de salons des variétés, in
de café-chantants, bij Carré, thans niet
een paardenspel, maar een speciaiiteiten-
theatre.
En wat ziet en hoort men daar? Iets
schoons, iets artistieks? Zeker zij, die daar
spelen, zpn artisten in hun genre, maar
wat zij te zien en te hooren geven, is niet
iets artistieks, maar iets excentrieks, iets
dols vooral. De muziek is vervangen door
voordrachten van muzikale clowns op al
lerlei mogelpke en onmogelijke instrumen
ten, het gezang bestaat uit coupletten, meest
ietwat schuins, opgeluisterd door excf n-
trieke, veelzeggende gebaren, sprongen en
buitelingen treedt er eens de eene of
andere dame op, die zingen wil en die wil
laten hooren, dat zjj eene stem meent te
hebben of gehad heeft, dan begint zp spoe
dig te vervelen indien zp bjj haar tweede
of derde nummer het publiek niet in extase
weet te brengen door een buitengewonen
luchtsprong of een gewaagden kuitenflik
ker. De gymnastiek bestaat gewoonlijk
in zeldzame, verwondering meer dan be
wondering opwekkende verdraaiingen van
romp en ledematen, vaak ijzingwekkende
sprongen en toeren, waarbjj het gewaagde
meer dan het schoone dient bewonderd.
Treedt een geheel gezelschap op van dames
of van dames en heeren, maak u dan ge
reed tot het aanschouwen van de aller
dolste sprongen en dansen, tot het aan-
hooren van de allervreemdste geluidsn.
Alles is excentriek, de bewegingen, de ge
luiden, de kleeding Alles is berekend,
niet op schoonheid en kunst, maar op de
kitteling der lachspieren, op het verstomd
doen staan van het publiek. En die in
richtingen zpn avond aan avond vol, tel
len habitué's bp honderden.
Ten derde, in die tooneelzalen, waar re
vue's en «dolle boelen» worden opgevoerd.
Toen de smaak van het publiek zich
wendde naar de specialiteiten-theatres, lie
pen de tooneeh alen leeg en de directeuren
zaten met leege beurzen. Daar moest wat
sproken over mjjn werk, over de politiek, over
kranten.
„Frits I// Haar stem klonk werkeljjk boos.
„Watblief, vrouwtje
„Maar Frits,is dat uu aardig van ja. Getrouwde
lui moeten eerlijk en oprecht met elkaar omgaan,
en elkaar vertrouwen schenken
Frits verzekerde lachend, dat zij tot nu toe
op dat punt niet over hem had te klagen,
waarop zjj pruilend hernam, dat zij zich zijn
vertrouwen altijd waardig getoond had, en dus
niet begrijpen kon, waarom hjj heden op de
bestaande regeling een uitzondering wilde ma
ken. Haar man hield echter vol, dat hjj volstrekt
geen uitzondering maakte, doch haar werkelijk
niets mede te deelen had. Haar vriendeljjke
stem werd nu toch een weinig scherper en zjj
vroeg haar man, of hij zijn vrouw voor zoo
onnoozel hield, waarop hij met het onsohuldigste
gezicht der wereld verzekerde zijn vrouw niet
voor onnoozel te houden.
En toch moest het zoo zjjn, hernam zjj, nu
inderdaad boos. Want hij kon haar toch niet
wijsmaken, dat die oude zonderling, die nooit
ergens bezoeken aflegde, alleen daarom bij hem
gekomen zou zjjn, om over japansche vazen,
kranten en politiek te praten. Ook maenda zij
toen zij „toevallig// de deur „voorbij// was gegaan
meermalen den naam harer zuster Adèle vernomen
te hebben.
Bjj deze laatste woorden keek zij baar man
zegevierend aan, doch hoewel deze toegaf, dat
de naam van Adèle in het gesprek genoemd
was, hield hij zich hardnekkig bij zijn vroegere
bewering.
op gevonden worden. De revue's verschenen
in de Salons des Variétés, het tooneel
maakte «r zich meester van, vervormde ze
een weinig en daar verschenen, de Ope
rette-KoniDgin,Luilekkerland, de Dolle Boel,
honderdvpftig, tweehonderd maal achter el
kander opgevoerd, tot stichting en vermaak
van het kunstlievend Amsterdamsch publiek,
ook van dat publiek, dat niet in Flora, Sa
lon des Variétés c. s. komt, maar wel de
lagere plaatsen bij Carré en in bet Théatre
van Lier bezet.
En wanneer men nu eens zegt, dat dat
alles niet schoon, geen kunst is, dat zulks
getuigt van bedorven smaak, dat het ze
delijkheidsgevoel er vaak door gekwetst,
het schoonheidsgevoel er door bedorven
wordt, dan wordt men halt medelijdend
aangekeken en men krpgt tot antwoord
«Hm, ik wil eens lachen, ik wil mij amu
seeren.»
Laat ik echter eerlijk zpn.
Naast deze voorstellingen wordt te Am
sterdam veel zeer veel aan kunst gedaan
in den waren zin des woords. De goede
muziekuitvoeringen wedjj veren met de beste
van Europa of overtreffen die, de groote
tooneelvoontellingen kunnen de vergelij
king met die in de hoofdsteden der wereld
met glans doorstaan, en die uitvoeringen
en voorstellingen worden, niettegenstaande
de somtijds of veelal vrjj hooge entree
gelden goed bezochtmaar verreweg
het grootste gedeelte van het uitgaande
publiek en daaronder de jongelui niet het
minst wenden zich tot de amusementen
en tot de voorstellingen van minder gehalte
die den smaak bederven en het gevoel voor
schoonheiden kunst verstompen.
Ik heb er wel eens over gedac htwat
daarvan de oorzaak kon zpn en maar
daarover dan liever eens in een volgenden
brief.
De Regeering te Washington is niet cp
Na nog eenige vergeefsche pogingen om iets
naders van haar echtgenoot te vernemen, te-
proefd te hebben, verliet het verontwaardigde
vrouwtje zonder nog een woord te spreken, do
kamer. Om haar booshsid te luchten, trok zjj
de deur zoo hard achter zich toe, dat Vollmer
later beweerde, zonder het echter te kunnen
bewjjzen, dat er een beeld van den muur ge
vallen was. Zij sloot zich in haar kamer op
en verwachtte niets anders dan dat hij, gelijk
dat in dergelijke gevallen gewoonlijk gebeurd
was, aan de deur zou komen kloppen en vrede
zou komen sluiten. In plaats daarvan echter
hoorde zjj hem spoedig luidruch tig en vrooljjk
de woniog verlaten. Zij meende zelfs, dat hjj
een lustig wijsje zong.
In dit droevig uur voelde zjj zich voor het
eerst in haar huwelijk ongelukkig, en de gedachte
r es bjj haar op, dat de mannen de liefde hunner
vrouwen eigenljjk niet verdienen.
De dichter, die natuurljjk niets van deze
slechte gedachten vermoedde, wandelde, verge
noegd lachend, eenige straten door, en betrad
spoedig een der voornaamste koffiehuizen der
stad waar hjj gewoon was dagelijks eenigen tjjd
door te brengen in gezelschap van tooneel-
spelers, dagbladschrijvers, kunstenaars en eenige
oficiereo.
Toen hij binnentrad, zaten reeds verscheidene
heeren rond de tafel. Hjj werd vrooljjk begroet
en men vroeg den altjjd gezelligcn kameraad
naar zijn arbeid, of het blijspel al klaar was enz.
„Jongens 1// zeide een dikke joviale luitenant
Hammerstein, „wat zullen wjj klappen, als het
stuk van onzen vriend voor het eerst opgevoerd
haar gemak over de Philipppnen, vooral
niet nu de secretaris van Aguinaldode
Amerikaansche Regeering een mededeeling
heeft gedaan, die geljjk staat met eene
oorlogsverklaring.
De ambtelijke berichtenuit Manila ont
vangen, moeten ook alles behalve gerust
stellend zpn. Generaal Otis zon gemeld
hebben dat de opstandelingen op het punt
stonden, handelend op te treden, en hp
voegde er bp dat men onmogelijk voorzien
kon, wat daarvan het gevolg zou zpn.
Het 22e regiment infanterie te New-York
wordt met spoed voor vertrek naar Manila
in gereedheid gebracht.
Ook op het eiland Cuba is het nog niet
pluis voor de Yankees. Een telegram uit
Havana meldtdat Gomez de geheele
Cubaansche strijdmacht bijeen zal brengen
in de provincie Santadara en van daar naar
Havana wil marcheeren, waar hjj wil kam
peeren, om de ontwikkeling der gebeurte
nissen af te wachten. De toestand wordt
ieder uur ernstiger.
De inschrijving voor den Paus bedroeg
Donderdag de som van 70.691.10 franks.
Berichten uit den Congostaat beves
tigen de mededeelingen betreffende het suc
ces vau de opstandelingen bjj Jungu en Ka-
bambarre, waarvan zp zich hebben mees
ter gemaakt. De troepen van den Congo
staat trokken in goede orde terug naar
Kassongo. Baron Dhanis bevindt zich
thans voor Kassongo aan de Lulindi, waar
hjj den opstandelingen den weg hoopt te
versperren en vanwaar hjj, als hp verster
kingen zal hebben ontvangen, weer offen
sief tegen de opstandelingen denkt op te
treden.
In de Fransche Republiek hecht men al
heel weinig waarde aan den uitslag der
conferentie tot ontwapening. De lemps
slaat weinig geloof aan de mogelpkheid
om zich ontrent verschillende punten te ver
staan, met uitzondering van dat over de
instelling van een facultatief internationaal
seheidsgereeht. Dit zou te verwezenljjken
zpn door voldoende het te willen, en ieder
heeft er belang bjj. Daarmede beginne men.
Dit eerste succes op den oorlog behaald,
zal vergunnen tot %ndere te komen.
Vermindering van oorlogstoerustingenen
wordt in onzen schouwburg, Ik klap mijn hand
schoenen stak.
„Dan zult ge eicdeljjk eens een paar nieuwe
koopen!// spotte zjju vriend Prehn. „Die ge
nu hebt vieren haast hun zilveren waschbrui-
loft
„Ja, maar dan moet Vollmer ze betalen,//her
nam Hammerstein en keek weemoedig de voor
hem liggende handschoenen aan.
„Als mjjn treurspel eindeljjk opgevoerd
wordt,// sprak een msgere heer met een zwaar
moedig gezicht en een langen blonden knevel,
dan koop ik u wel een dozijn paar handschoe
nen.//
„Nu, eer het zoover komt, kunt ge wel gene-
raal-majoor zjjn,// sprak Prehn.
„Och ja, het is tegenwoordig zoo lastig naam
te maken. Men speelt lichte weinig beteekenende
stukkeu, zoo zjj slechts in den smaak van het
publiek vallen is het goed. Maar ik achik mjj
daar niet naar, ik wjjk niet van mjjn idéaal
af,// zeide de magere en ledigde, als om zjjn
woorden kracht bjj te zetten, zjjn bier. Hjj
was redacteur van het „Dagblad", en was dus
als zoodanig een collega en tevens concurrent
van Vollmer.
„Stumpf heeft geljjk,» lachte Prehn, „die
directeuren moesten zelf maar een tooneel pach-
t:n. Gij hebt zeker uw treurspel weer terug ge
kregen, wuarde Stumpf
De magere redacteur knikte bevestigend.
(Wordt vervolgd.)
